SKKN Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên sử dụng phương pháp "Bàn tay nặn bột" trong dạy học môn Khoa học và môn TNXH nhằm nâng cao chất lượng dạy học

	1. MỞ ĐẦU
	1.1. Lí do chọn đề tài :
	Mỗi môn học ở trường phổ thông đều có một vai trò quan trọng trong việc đào tạo nên một con người toàn diện. Ở bậc Tiểu học, học sinh được học các môn học rất cơ bản như Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Khoa học, Lịch sử- Địa lí, Kĩ thuật, Âm nhạc, Mĩ thuật. Môn khoa học được xây dựng trên cơ sở nối tiếp những kiến thức của môn Tự nhiên và Xã hội lớp 1,2,3. Nội dung chương trình được cấu trúc đồng tâm mở rộng và nâng cao theo các chủ đề; tích hợp các nội dung của khoa học tự nhiên với khoa học về sức khoẻ được lựa chọn thiết thực gần gũi và có ý nghĩa đối với học sinh, giúp các em vận dụng những kiến thức khoa học vào đời sống hàng ngày. Chương trình đã chú trọng tới hình thành và phát triển các kỹ năng như: quan sát, thí nghiệm, phán đoán, giải thích các sự vật hiện tượng trong tự nhiên, biết vận dụng kiến thức khoa học vào cuộc sống. Tăng cường tổ chức các hoạt động học tập nhằm phát huy tính tích cực, tự lực, tìm tòi phát hiện ra kiến thức. 
	Trong dạy học, không có phương pháp dạy học nào là vạn năng, việc tìm kiếm và vận dụng các phương pháp tiên tiến vào quá trình dạy học các môn học ở Tiểu học nói chung và môn Khoa học nói riêng là vấn đề quan trọng nhằm hình thành cho học sinh phương pháp học tập độc lập, sáng tạo, qua đó nâng cao chất lượng dạy học. Một trong những phương pháp có nhiều ưu điểm, đáp ứng được mục tiêu yêu cầu đổi mới và vận dụng tốt vào quá trình dạy học môn Khoa học và môn TNXH ở tiểu học hiện nay đó là phương pháp “Bàn tay nặn bột”. Qua thực tế triển khai phương pháp dạy học "bàn tay nặn bột" đây là một phương pháp tích cực, nhằm hình thành thế giới quan khoa học và niềm say mê sáng tạo cho học sinh. Ở phương pháp này học sinh được tham gia các thí nghiệm rồi tự đánh giá, thảo luận so sánh kết quả với các bạn trong nhóm để đi đến kết quả. Hầu hết học sinh đều cảm thấy hứng thú, chủ động trong suốt quá trình thời gian của tiết học, nắm vững kiến thức, hiểu bài sâu hơn. Tuy nhiên một số giáo viên vẫn còn thiếu kĩ năng về phương pháp mới. Các bước đi vẫn đang còn lộn xộn không theo một quy trình chặt chẽ nên hiệu quả chưa cao. Từ việc sử dụng chưa đúng các phương pháp dạy học đã ảnh hưởng đến chất lượng trên bình diện cả về tri thức lẫn kỹ năng và thái độ. Các em chưa hứng thú học tập và không được nói những điều mà các em biết, không được làm thí nghiệm, giờ học không có đồ dùng học tập phù hợp. Những điều đó làm hạn chế trong việc phát huy những năng lực vốn có của học sinh.
Phương pháp dạy học mới cuốn hút học sinh say mê khám phá thể giới tự nhiên một cách độc lập, sáng tạo. Nó còn có sức hấp dẫn tuổi nhỏ bởi các em thấy mình có quyền được nghiên cứu, phát minh những gì mình cảm nhận được. Khoa học chứa đựng nhiều điều thú vị kèm theo sự say mê chinh phục, thắc mắc và đặt câu hỏi rồi đi tìm câu trả lời thuyết phục, làm cho hoạt động khám phá diễn ra không ngừng, dần dần hình thành ở các em phương pháp học, phương pháp tiếp cận tri thức khoa học để đáp ứng được xu thế thời đại 
Là một cán bộ quản lí nhà trường, Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn, nhiệm vụ cốt yếu của tôi là không ngừng nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường vì vậy, trong quá trình chỉ đạo công tác chuyên môn tôi luôn trăn trở với những phương pháp dạy học tích cực của giáo viên sao cho hiệu quả và tôi đã mạnh dạn đưa ra Một số biện pháp chỉ đạo giáo viên sử dụng phương pháp "Bàn tay nặn bột" trong dạy học môn Khoa học và môn TNXH nhằm nâng cao chất lượng dạy học. 
	1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Nâng cao kiến thức kĩ năng của giáo viên trong công tác dạy học; tạo điều kiện cho giáo viên từng bước vận dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” để thực hiện đa dạng hóa hình thức tổ chức dạy học ở một số môn học.
- Thiết thực góp phần nâng cao chất lượng dạy học các môn Khoa học, Tự nhiên và Xã hội  trong trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi qua việc từng bước xây dựng và hình thành cho học sinh sự tò mò hứng thú khám phá và thực hành khoa học; kĩ năng nắm bắt, tái tạo và tiếp thu kiến thức một cách bền vững, góp phần phát triển tư duy khoa học, tư duy ngôn ngữ và kĩ năng hợp tác trong học tập.
- Phát triển và nhân rộng những cá nhân làm tốt phương pháp này để các đồng nghiệp cùng trao đổi, học hỏi.
	1.3. Đối tượng nghiên cứu: 
	Những biện pháp chỉ đạo về việc áp dụng phương pháp "bàn tay nặn bột" vào dạy học môn TNXH và môn Khoa học ở trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi. 
	1.4. Phương pháp nghiên cứu: 
	Đề tài đã sử dụng các phương pháp như: phương pháp đọc tài liệu, phương pháp điều tra, phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp thực nghiệm, phương pháp đàm thoại, phỏng vấn, phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.
	1.5. Điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
Đề xuất một số biện pháp chỉ đạo việc áp dụng phương pháp "bàn tay nặn bột" trong dạy học, thực hiện hóa chủ trường đổi mới phương pháp dạy học của ngành giáo dục và đào tạo góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi.
	2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
	2.1. Cơ sở lí luận:
Đất nước ta đang bước vào thời kì hội nhập và toàn cầu hóa. Vì vậy đòi hỏi giáo dục phải đào tạo lớp người lao động mới: Thông minh, năng động, sáng tạo. Yêu cầu đó buộc giáo dục phải chuyển mục tiêu đào tạo từ “biết gì?” sang “có năng lực giải quyết vấn đề gì?”. Để đạt mục tiêu đó thì việc dạy học phải chuyển từ trang bị tri thức sang bồi dưỡng năng lực, trong đó đặc biệt quan trọng là năng lực sáng tạo. Theo đó, nhiều phương pháp dạy học tích cực ra đời. Cuối những năm 90 của thế kỉ XX, một phương pháp dạy học tích cực mới nữa ra đời có tên là phương pháp “Bàn tay nặn bột”. 
	2.1.1. Mục tiêu của môn Khoa học
	Mục tiêu của môn khoa học lớp 4,5 là giúp học sinh có một số kiến thức cơ bản ban đầu về sự trao đổi chất; sự sinh sản của động vật, thực vật; đặc điểm và ứng dụng của một số chất, một số vật liệu và các dạng năng lượng thường gặp trong đời sống và sản xuất. Bước đầu hình thành và phát triển cho các em những kỹ năng cần thiết như quan sát và làm một số thí nghiệm thực hành khoa học đơn giản gần gũi với đời sống sản xuất, nêu thắc mắc và đặt câu hỏi trong quá trình học tập, biết tìm thông tin để giải đáp. Biết diễn đạt những biểu cảm bằng lời nói, bài viết, hình vẽ, sơ đồ, phân tích so sánh rút ra những dấu hiệu chung và riêng của một số sự vật hiện tượng đơn giản trong tự nhiên. Qua đó hình thành và phát triển những thái độ và hành vi như: Ham hiểu biết khoa học, có ý thức vận dụng những kiến thức đã học vào đời sống, yêu con người, thiên nhiên, đất nước, yêu cái đẹp. Có ý thức và hành động bảo vệ môi trường xung quanh.
	2.1.2. Đặc điểm tên bài trong môn Khoa học
	Tên các bài học trong sách giáo khoa thường được trình bày dưới dạng một câu hỏi, lúc hoàn thành bài học cũng là lúc học sinh tìm được câu trả lời. Điều này rất phù hợp với phương pháp “Bàn tay nặn bột”. Hơn nữa, ở lứa tuổi học sinh Tiểu học, thế giới tự nhiên tác động hằng ngày qua mắt các em luôn chứa đựng bao điều bí ẩn, lạ lẫm, khiến các em tò mò, muốn khám phá để hiểu biết về chúng. Các em không bằng lòng với việc quan sát mà còn thao tác trực tiếp để hiểu chúng hơn. Các em rất vui khi phát hiện ra những điều mới lạ liên quan đến thực tế. Chính trí tò mò, ham hiểu biết khoa học là động cơ thúc đẩy các em học tập một cách tích cực. 
	2.2. Cơ sở thực tiễn.
	2.2.1. Thuận lợi:
	Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi là ngôi trường có bề dày thành tích trong phong trào dạy và học. Nhiều năm liên tục trường được tặng Bằng khen; Cờ thi đua của Chủ tịch UBND Tỉnh, Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ. Đội ngũ cán bộ quản lí, giáo viên của trường có năng lực tận tâm với nghề và luôn sáng tạo trong hoạt động dạy và học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Hơn nữa, trong công tác chuyên môn, nhà trường rất quan tâm như: tổ chức sinh hoạt chuyên môn sâu, mở các chuyên đề để giáo viên dự giờ trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau. Trong các buổi sinh hoạt chuyên môn, giáo viên được trao đổi những vấn đề còn vướng mắc hoặc những vấn đề khó nhằm rút kinh nghiệm chung trong công tác giảng dạy. Học sinh chăm ngoan, ham học luôn thực hiện tốt các nhiệm vụ của người học sinh. Đây chính là những yếu tố giúp trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi trở thành một địa chỉ "đỏ" đáng tin cậy của phụ huynh học sinh.
	2.2.2. Khó khăn:
	Qua dự giờ, tôi thấy một bộ phận nhỏ giáo viên còn lúng túng trong việc sử dụng các phương pháp dạy học. Giờ học thiếu sinh động, không khí lớp học còn trầm, học sinh chưa tự chủ trong việc tìm kiếm tri thức nên chưa gây được hứng thú trong học tập. Mặc dù các em biết làm việc tập thể, hợp tác, trao đổi, trình bày các ý kiến cá nhân, biết làm một số thí nghiệm thực hành đơn giản. Một số học sinh ít tò mò, ít đặt ra những câu hỏi thắc mắc và hầu như mơ hồ về biểu tượng của những sự vật hiện tượng mà các em được tìm hiểu, các kỹ năng kỹ xảo thực hành còn vụng về, lúng túng. Vì các em thiếu hẳn kỹ năng thực hành nên việc vận dụng những kiến thức vào thực tiễn còn hạn chế. Các em chưa có thói quen ghi lại những gì mà các em quan sát được. Việc xác lập mục đích quan sát và mục đích của thí nghiệm chưa tốt.
2.3. Kết quả khảo sát:
 	Để xác lập cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu, tôi đã tiến hành khảo sát nhằm đánh giá khả năng nắm kiến thức của các em, kỹ năng vận dụng các kiến thức đã học để làm bài tập và vận dụng thực tế... Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm 2017- 2018 như sau:
Kĩ năng được đánh giá
Kết quả (Tính theo tỉ lệ %)
Tốt
Bình thường
Chưa tốt
Kĩ năng nhận thức
31,6
50,1
18,3
Kĩ năng vận dụng kiến thức để làm bài tập
45,8
34,9
19,3
Khả năng thực hành thí nghiệm
45,7
33,3
21
Khả năng hợp tác, làm việc theo nhóm
47,6
35,7
16,7
Khả năng tổ chức các hoạt động học tập
34,7
43,8
21,5
Khả năng hệ thống kiến thức, rút ra kết luận
25,3
38,6
36,1
	Nhìn vào kết quả điều tra, tôi thấy các kĩ năng vận dụng kiến thức đã học trong cùng một khối là tương đương nhưng đạt được ở mức độ tốt còn thấp. Bởi trong những giờ học các em tiếp thu kiến thức một cách thụ động dễ nhàm chán. Việc đưa thí nghiệm mới chỉ đưa trong giờ dạy thao giảng nên trong quá trình thực hành thí nghiệm nhiều em còn lúng túng chưa mạnh dạn nói lên ý kiến của mình đã nhận định và quan sát được. Do đó việc đổi mới phương pháp trong dạy học để có biện pháp rèn luyện giáo dục phù hợp thì mới đạt kết quả cao. 
	2.4. Các giải pháp hướng dẫn giáo viên trong việc sử dụng phương pháp "Bàn tay nặn bột" đạt hiệu quả.
	Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức cho giáo viên về sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học và những hiểu biết về PPBTNB
	Phương pháp dạy học là một vấn đề có tính lịch sử, muốn đổi mới phương pháp dạy học thì phải đổi mới trước hết ở ý thức. Để nâng cao nhận thức cho giáo viên về sự cần thiết của việc đổi mới phương pháp dạy học và những ưu điểm của PPBTNB, tôi đã thực hiện như sau:
	Một là, Tổ chức các buổi sinh hoạt tư tưởng chính trị để giáo viên nắm được sự biến chuyển của xã hội, sự phát triển kinh tế văn hóa của đất nước của địa phương; tổ chức cho giáo viên học tập văn bản pháp quy giáo dục và đào tạo.
	Hai là, Tổ chức học tập các chuyên đề về đổi mới phương pháp, tiếp cận với phương pháp, kĩ thuật dạy học mới đặc biệt là phương pháp bàn tay nặn bột. Từ việc để giáo viên hiểu mục tiêu hàng đầu của phương pháp "Bàn tay nặn bột" là giúp học sinh tiếp cận dần các khái niệm khoa học và kỹ thuật thực hành, kèm theo sự vững vàng trong diễn đạt, nói và viết. 
Ba là, tổ chức tiết dạy mẫu để giáo viên thấy được những ưu điểm của phương pháp dạy học Bàn tay nặn bột
	a. Khái niệm phương pháp "Bàn tay nặn bột".
 Phương pháp “Bàn tay nặn bột” là một phương pháp dạy học mà trong đó, học sinh tiến hành các thao tác trí tuệ có sự hỗ trợ của một số dụng cụ và những giác quan để nghiên cứu, tìm tòi, khám phá ra tri thức mới. Tất cả suy nghĩ và kết quả được học sinh mô tả lại bằng chữ viết, lời nói, hình vẽ.
 	Hay nói cách khác: “ Bàn tay nặn bột” là một phương pháp dạy học được tổ chức nhằm giúp học sinh tự phát hiện ra tri thức khoa học. Trên cơ sở vận dụng tất cả các giác quan của mình, kinh nghiệm, tri thức cũ và tham gia làm thực nghiệm khoa học.
 Phương pháp "Bàn tay nặn bột" là một phương pháp dạy học tích cực dựa trên thí nghiệm nghiên cứu, áp dụng cho việc giảng dạy các môn khoa học tự nhiên. “Bàn tay nặn bột”, chú trọng đến việc hình thành kiến thức cho học sinh bằng các thí nghiệm tìm tòi nghiên cứu để chính các em tìm ra câu trả lời cho các vấn đề được đặt ra trong cuộc sống thông qua tiến hành thí nghiệm, quan sát, nghiên cứu tài liệu hay điều tra... Như vậy, phương pháp "Bàn tay nặn bột" đề cao vai trò chủ thể tích cực, độc lập, sáng tạo của HS, hình thành cho các em phương pháp học tập đúng đắn. Các em học tập nhờ hành động, cuốn hút mình trong hành động. Các em sẽ tiến bộ dần bằng cách tự nêu những thắc mắc, nghi vấn, hỏi đáp với bạn, trình bày quan điểm của mình, đối lập với các quan điểm của người khác, tranh luận, tạo ra môi trường học tập tích cực.
	b. Đặc điểm của phương pháp dạy học Bàn tay nặn bột
	- Phương pháp “Bàn tay nặn bột” đưa ra một tiến trình ưu tiên cho việc xây dựng tri thức bằng hoạt động, thí nghiệm và thảo luận. Đó là thực hành khoa học bằng hành động hỏi đáp, tìm tòi, thực nghiệm, xây dựng một tập thể tốt và thu được kiến thức cơ bản để hiểu biết thế giới tự nhiên và kĩ thuật.
	- Phương pháp này đặt học sinh vào vị trí của một nhà nghiên cứu khoa học. Các em tự tìm tòi, khám phá ra kiến thức của bài học thông qua việc tiến hành các thí nghiệm khoa học, trao đổi, thảo luận nhóm dưới sự hướng dẫn của giáo viên và được kiểm tra (sự đúng sai) bằng cách tiến hành làm các thí nghiệm.
	- Trong phương pháp “Bàn tay nặn bột”, học sinh được thoải mái đưa ra quan điểm của mình về sự vật, hiện tượng. Đó là những hiểu biết ban đầu của học sinh. Những hiểu biết này có thể đúng, chưa đầy đủ, hoặc có thể sai, đôi khi là ngây thơ, ngờ nghệch nhưng vẫn được tôn trọng, động viên và khích lệ. Khi học sinh đưa ra biểu tượng ban đầu của mình về vấn đề đặt ra, giáo viên không đưa ra lời nhận xét đúng, sai mà để các em tự nhận thấy được trong quá trình kiểm tra giả thuyết.
	c. Bản chất của việc dạy - học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột”.
	Bản chất của phương pháp “Bàn tay nặn bột” không phải là phương thức mới, cho phép các em hội nhập tốt hơn vào đời sống tự nhiên mà tạo cho các em một cách xử lý độc lập bằng việc sử dụng giác quan và một số dụng cụ hỗ trợ cho các thao tác trí tuệ, có phần nào giống như một nhà nghiên cứu.
	Dạy học theo phương pháp “Bàn tay nặn bột” không đòi hỏi phải sử dụng những dụng cụ thí nghiệm phức tạp, hiện đại, đắt tiền mà các dụng cụ ở đây không quá tốn kém, đa số là các vật dụng dễ kiếm, dễ sử dụng, không nặng nề. Nó được sử dụng hàng ngày với những vật liệu đơn giản là đủ. Các thao tác trên những dụng cụ thí nghiệm cũng hết sức đơn giản và không cần có kĩ thuật gì đặc biệt. Các em có thể thử nghiệm nhu cầu của cây trồng bằng cách thay đổi các thông số : đất, nước, ánh sáng, nhiệt độ, không khí,... bằng cách so sánh và phân tích kết quả thực nghiệm. Các em sẽ phát hiện ra rằng: chỉ cần thay đổi mỗi lần một thông số là có những kết luận khác nhau. Trong quá trình ấy, học sinh đặt ra câu hỏi thắc mắc: Tại sao có những loại cây sống bám trên cây khác mà không cần đến yếu tố đất? Tại sao sự nảy mầm không chỉ xảy ra trong đất mà còn cả trên nhựa, tờ giấy?... Như vậy trong hạt có gì? Cây trồng có ăn đất không? Tại sao lại bón phân cho cây ?...
	d. Một số nguyên tắc khi sử dụng phương pháp“ Bàn tay nặn bột” vào quá trình dạy học.
	- Giáo viên tổ chức các hoạt động trong giờ học nhằm đến một sự tiến bộ trong học tập. Các hoạt động này gắn với nội dung chương trình và dành phần lớn quyền tự chủ cho học sinh.
	- Các em cần được quan sát một số sự vật, hiện tượng của thế giới thực tại, gần gũi, dễ cảm nhận. Trong quá trình học tập, các em tự lập luận và đưa ra các lý lẽ, thảo luận cùng bạn đưa ra các kết quả trên cơ sở xây dựng kiến thức cho mình. Một hoạt động mà hoàn toàn chỉ dựa trên sách vở là không đủ. Mỗi học sinh có một quyển vở ghi chép thí nghiệm sau đó trình bày trong đó bằng ngôn ngữ của riêng mình (vẽ, viết).
	- Khi học sinh thực hành, giáo viên phải khéo léo theo dõi, quan sát xem các em đang nghĩ gì về vấn đề mà mình đặt ra để nắm được tình hình. Nếu có điều gì không khớp với dự định ban đầu thì cần phải có sự điều chỉnh cho phù hợp bằng cách đặt thêm những câu hỏi dẫn dắt học sinh đi tìm câu trả lời cho câu hỏi của chính mình chứ không làm thay. Ví dụ; “ Theo em, nó sẽ như thế nào”? “Em nghĩ (làm) thử xem”? “Em tìm cách làm nào đó để xem có đúng không”?... Ví dụ khi lọc nước mà kết quả vẫn đục, giáo viên chỉ nên gợi ý “Các em thử xem thiết bị thí nghiệm có vấn đề gì không”? “Xem lại các bước tiến hành lọc nước của các em”... Trong trường hợp thí nghiệm cần đến các điều kiện, giáo viên giúp các em xác định được điều kiện của thí nghiệm (Ví dụ: Về mặt thời gian, môi trường, nhiệt độ...). Điều này, bước đầu học sinh có thể gặp khó khăn nhưng thực hiện nhiều lần các em sẽ quen dần trong việc đặt điều kiện cho thí nghiệm để đảm bảo độ chính xác cao.
	Giải pháp 2: Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên về việc sử dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” 
	Để mang lại hiệu quả thiết thực trong việc sử dụng phương pháp bàn tay nặn bột, tôi đã chỉ đạo đổi mới sinh hoạt chuyên môn với mục tiêu phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của giáo viên, giáo viên thực sự được nghiên cứu, được động não. Cách tiến hành tổ chức chuyên đề cho giáo viên như sau:
Bước 1: Giáo viên nghiên cứu tài liệu về phương pháp mới, xem băng đĩa trích đoạn các hoạt động có sử dụng phương pháp “bàn tay nặn bột”. Giáo viên ghi lại tiến trình của hoạt động để rút ra nhận xét.
Bước 2: Tổ chức cho giáo viên thảo luận với các gợi ý sau:
	- Cách nêu tình huống và câu hỏi nêu vấn đề: mức độ phù hợp và hấp dẫn của tình huống xuất phát.
	- Cách gợi ý để học sinh nêu ra câu hỏi thắc mắc (giả thuyết)
	- Cách hợp tác học tập của học sinh trong hoạt động nhóm.
	- Cách hướng dẫn học sinh thảo luận, cách ghi lại thí nghiệm...
Bước 3: Thảo luận tập trung: đại diện các tổ nêu ý kiến, những điều còn băn khoăn, thắc mắc về phương pháp bàn tay nặn bột, các tổ khác nhận xét bổ sung.
Bước 4: Tổng kết và vận dụng: Ban chuyên môn tổng kết các vấn đề nổi bật và những vấn đề được rút ra sau buổi chuyên đề. Từ đó hướng giáo viên áp dụng phương pháp dạy học cho phù hợp với thực tiễn.
Sau đó tôi chỉ đạo việc thống nhất thực hiện quy trình dạy học như sau:
Bước 1 : Giao nhiệm vụ.
+ Chia lớp thành các nhóm (mỗi nhóm có 2; 4 hoặc 6 học sinh).
+ Giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm.
+ Phát cho mỗi nhóm những đồ dùng, phương tiện cần thiết để làm thí nghiệm. 
+ Làm thực nghiệm theo yêu cầu (thường làm ra một kết quả cụ thể).
+ Quan sát hiện tượng xảy ra rồi ghi chép lại ( Mỗi nhóm có một quyển vở )
+ Giải thích hiện tượng và rút ra kết luận khoa học .
Bước 2 : Học sinh thực hiện nhiệm vụ.
+ Học sinh thảo luận đề xuất các phương án giải quyết.
+ Học sinh lần lượt thử các phương án đề xuất.
+ Trong trường hợp thành công, các em ghi lại diễn biến của thí nghiệm vào sổ.
+ Học sinh tập giải thích hiện tượng và rút ra kết luận khoa học. (Đây chính là tri thức khoa học mà học sinh tìm ra).
Bước 3 : Trình bày kết quả.
+ Học sinh trình bày kết quả thí nghiệm trước lớp theo nhóm. Các nhóm khác đặt câu hỏi mà nhóm mình quan tâm thắc mắc.
+ Các nhóm khác có thể tiếp tục làm thí nghiệm nếu có cách giải quyết khác.
Bước 4: Tổng kết, đánh giá.
+ Giáo viên kết luận : Khẳng định kết quả thí nghiệm đúng và kết luận khoa học tương ứng mà học sinh phát hiện.
Sơ đồ: Quy trình sử dụng phương pháp Bàn tay nặn bột trong dạy học.
Lập kế hoạch dạy học
GIÁO VIÊN
HỌC SINH
GIAI ĐOẠN
Chuẩn bị đồ dùng dạy học
Tổ chức các nhóm kiểm tra GT GGT
Ghi chép, đối chiếu với GT và rút ra kết luận tạm thời
Xác định mục tiêu bài học
I
Chuẩn bị
Chuẩn bị đồ dùng học tập theo yêu cầu của giáo viên
TLN để đưa ra GT của nhóm
Ghi GT của nhóm vào vở 
Đại diện nhóm đưa ra GT
Kiểm tra giả thuyết
Ghi GT cá nhân vào vở 
Tiếp nhận vấn đề
Tự đánh giá
Yêu cầu các nhóm đề xuất PA kiểm tra GT