SKKN Hướng dẫn học sinh THPT cách soạn bài Đọc – hiểu văn bản hiệu quả

 1. PHẦN MỞ ĐẦU 
1.1.Lí do chọn đề tài:
 Đổi mới phương pháp dạy học là một trọng tâm của đổi mới giáo dục Trung học phổ thông. Luật giáo dục (Điều 28) yêu cầu: “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú, hứng thú học tập cho học sinh.” Dạy học văn nhất thiết phải đổi mới theo hướng “ Đặt học sinh vào hoạt động trung tâm của quá trình dạy học”, giáo viên đóng vai trò tổ chức, định hướng cho học sinh đọc hiểu, lĩnh hội văn bản văn học. Hướng học sinh vào hoạt dộng, tổ chức cho các em hoạt động chiếm lĩnh tác phẩm theo đúng đặc thù quy luật sáng tạo và cảm thụ văn học được xem là một trong những vấn đề cơ bản có ý nghĩa phương pháp luận trong đổi mới phương pháp dạy học văn hiện nay. Vấn đề đặt ra là phải xác định các phương pháp, để tìm ra hệ thống các hoạt động chiếm lĩnh tác phẩm văn chương trong nhà trường. Dạy học phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh phải được thực hiện qua nhiều bước, nhiều khâu khác nhau trong quy trình dạy học, trong đó bao gồm cả việc chuẩn bị bài trước khi đến lớp của cả giáo viên và học sinh ở tất cả các môn học. Với môn Văn, phát huy vai trò chủ thể của học sinh trong giờ học phải được xem như là một nguyên tắc cơ bản, phải đưa nguyên tắc ấy vào một khâu trong quá trình dạy học, trong giáo án của giáo viên qua từng tiết dạy. Đổi mới phương pháp dạy học Văn được thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước, nhiều thao tác. Không khí, chất lượng học Văn của học sinh trước hết phải bắt đầu từ những tiết Đọc – hiểu văn bản. Muốn phát huy vai trò chủ thể - năng lực cảm thụ văn chương của học sinh thì người thầy phải biết khơi gợi, tổ chức, dẫn dắt học sinh tham gia tích cực, chủ động vào bài học. Muốn vậy, chính các em phải có sự chuẩn bị bài trước một cách khoa học qua phương pháp hướng dẫn của giáo viên.
 Thực tế cho thấy rằng có rất nhiều bạn học sinh học tập với hình thức đối phó và việc soạn văn cũng vậy, các em không tự mình làm để tìm hiểu, lĩnh hội kiến thức mà chỉ đối phó với thầy cô giáo bằng việc chép lại sách giải, hoặc mượn vở bài chép cho xong chuyện. Nhưng thực chất lượng kiến thức các em tìm hiểu hoàn toàn không có, không có sự chuẩn bị bài bằng tư tuy vì thế khi cô giáo giảng bài khó có thể tiếp nhận và lĩnh hội hết được các kiến thức.
 Để khắc phục điều này trước hết phải hướng dẫn học sinh soạn bài mới ở nhà để tiết học có hiệu quả cao. Chính vì thế tôi viết đề tài “Hướng dẫn học sinh THPT cách soạn bài Đọc – hiểu văn bản hiệu quả” với mong muốn giúp các em biết cách soạn bài( Đọc văn) có hiệu quả nhằm phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh trong giờ học.
1.2.Mục đích nghiên cứu 
 Đề tài “Hướng dẫn học sinh THPT cách soạn bài Đọc – hiểu văn bản hiệu quả” mong muốn tạo được luồng sinh khí mới cho giờ học Văn để từ đó kích thích sự đam mê và hứng thú cho học sinh khi học tác phẩm này. Những phương pháp và biện pháp thích hợp sẽ khơi dậy rung động thẩm mĩ, đốt lên ngọn lửa say mê văn học trong tâm hồn thế hệ trẻ. Đồng thời, đề tài có thể trở thành tư liệu tham khảo cho đồng nghiệp khi giảng dạy .
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
 Sách giáo khoa Ngữ văn 10,11 ; Học sinh lớp 10, lớp 11
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
 Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau :
 a. Phương pháp sưu tầm, phân tích, xử lí và tổng hợp tư liệu. Trên cơ sở mục đích, yêu cầu của đề tài đề ra để sưu tầm tài liệu liên quan. Từ đó chọn lọc, sắp xếp, thống kê các tài liệu đã thu thập được theo yêu cầu nghiên cứu của đề tài. 
b. Phương pháp tìm kiếm, xử lí, tổng hợp tài liệu trên mạng Internet. Trên cơ sở các tài liệu thu thập được từ mạng Internet, tiến hành phân tích tổng hợp các yếu tố trong mối quan hệ tác động lẫn nhau nhằm rút ra những vấn đề phục vụ cho việc nghiên cứu. 
c. Phương pháp đối chiếu - so sánh So sánh, đối chiếu, đánh giá những sự vật, hiện tượng để thấy được sự tương đồng, khác biệt trong mối tương quan tổng thể, rút ra những nhận định cần thiết
d.Phương pháp liên hệ thực tiễn và tư duy sáng tạo
2. NỘI DUNG
2.1 . Cơ sở lí luận.
2.1.1. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học Văn hiện nay và việc soạn bài Đọc – hiểu văn bản của học sinh. 
 Đổi mới phương pháp dạy học là một trọng tâm của đổi mới giáo dục Trung học phổ thông. Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ – BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo đã nêu: “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học, bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. Có thể coi việc chuyển từ dạy học lấy giáo viên làm trung tâm của quá trình dạy học sang dạy học hướng vào người học, phát huy tính tích cực, tự học, sáng tạo của học sinh là quan điểm lí luận dạy học có tính định hướng chung cho việc đổi mới phương pháp dạy học. Nói cách khác cốt lõi của đổi mới dạy và học là hướng tới hoạt động học tập chủ động, chống thói quen học tập thụ động. Vì vậy, việc hướng dẫn học sinh giúp các em chuẩn bị bài tốt ở nhà trở thành một yêu cầu thiết thực có giá trị to lớn trong tiến trình dạy học trên lớp của giáo viên và học sinh, giúp học sinh chủ động, tích cực trong quá trình học tập. Việc chuẩn bị bài ở nhà là một nội dung nằm trong phương pháp tự học, mà tự học là phương pháp cốt lõi trong đổi mới phương pháp dạy học hiện nay. Nếu rèn luyện cho người học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho họ lòng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi người, kết quả học tập sẽ được nhân lên gấp bội. Với môn Ngữ văn, hướng học sinh vào hoạt động, tổ chức cho học sinh chiếm lĩnh tác phẩm theo đúng quy luật sáng tạo và cảm thụ văn học được xem là một trong những vấn đề cơ bản có ý nghĩa phương pháp luận trong đổi mới phương pháp dạy học Văn hiện nay. 
2.1.2. Vấn đề dạy Đọc – hiểu văn bản với việc soạn bài của học sinh.
2.1.2.1.Vai trò của việc soạn bài trong dạy Đọc – hiểu văn bản
 Trong bộ môn Ngữ văn ở Trường THPT bên cạnh hai phân môn khác là Làm văn và Tiếng Việt, Đọc văn là một phân môn quan trọng. Giờ Đọc văn là giờ mà dưới sự hướng dẫn tổ chức của thầy, học sinh đọc và tìm hiểu văn bản. Với tư cách là một thao tác thì đọc văn được hiểu là đọc văn bản văn học để tìm hiểu, phân tích, cảm nhận giá trị của nó. Với yêu cầu đổi mới hiện nay, học sinh là chủ thể tiếp nhận, tích cực sáng tạo trong các giờ Đọc – hiểu văn bản. Đã qua rồi kiểu dạy đơn thuần thầy giảng – trò nghe, thầy đọc – trò chép, giáo viên đóng vai trò tổ chức, định hướng, điều khiển quá trình tiếp nhận của học sinh. Để phát huy năng lực tiếp nhận, hiệu quả trong giờ Đọc – hiểu văn bản người giáo viên cần linh hoạt sử dụng nhiều phương pháp, hình thức tổ chức dạy học. Vì thế soạn bài ở nhà là việc làm không thể xem nhẹ đối với người học văn hiện nay. Tất nhiên, việc chuẩn bị như thế nào phụ thuộc rất nhiều vào sự hướng dẫn của giáo viên.
2.1.2.2. Một số khó khăn trong việc soạn bài Đọc – hiểu văn bản.
 Thực tế từ trước đến nay, giáo viên và học sinh luôn nhận thức được việc chuẩn bị bài dựa vào sách giáo khoa là yêu cầu thiết yếu nhất nhưng cả giáo viên và học sinh đều gặp một số khó khăn sau:
 a. Đối với giáo viên
 - Ở một số bài, do phân phối thời gian chưa hợp lí nên phần củng cố và dặn dò còn qua loa đại khái.
 - Hoặc có hướng dẫn cho học sinh nhưng còn sơ sài ví dụ như: học theo câu hỏi sách giáo khoa, xem bài tiếp theo 
 Việc hướng dẫn học sinh soạn bài mới, tài liệu ở nhà chưa cụ thể, chưa định hướng được cho các em phần nào là quan trọng, phần nào cần sơ lược.
 b. Đối với học sinh
Học sinh về nhà có sử dụng soạn bài nhưng không hiệu quả, không biết chỗ nào là quan trọng. Vì vậy các em khó nắm bắt kiến thức một cách cụ thể, có trình tự, do đó gây cho các em cảm giác lười, không tự tìm tòi kiến thức mới, không học bài cũ, luôn ỷ lại và chờ đợi vào bài giảng của giáo viên để chép. Ở nhà không chuẩn bị bài, trên lớp cô lại giảng với lượng kiến thức nhiều, cô nói điều gì trò cũng cảm thấy mới tinh cho nên có em thì cắm cúi chép bài mà không nghe giảng, có em mệt quá thiếu tập trung, không ghi bài thậm chí nghịch phá. Kết quả không cao đã đành, các em càng ngày càng thấy chán học môn văn.
2. 2. Thực trạng của vấn đề. 
2.2.1. Thực trạng chung
 Nghị quyết Trung Ương 4 khoá VII đã xác định “Khuyến khích tự học” phải “Áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Nghị quyết Trung Ương 2 khoá VIII tiếp tục khẳng định: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và phương tiện hiện đại vào trong quá trình dạy học, bảo đảm điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh, nhất là sinh viên đại học. Điều 24.2, Luật giáo dục quy định: “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010 (Ban hành kèm theo Quyết định số 201/2001/QĐ-TTg ngày 28 tháng 12 năm 2001 của Thủ Tướng Chính Phủ), ở mục 5.2 ghi rõ: “ Đổi mới và hiện đại hoá phương pháp giáo dục. Chuyển từ việc truyền thụ tri thức thụ động, thầy giảng, trò ghi sang hướng dẫn người học chủ động tư duy trong quá trình tiếp cận tri thức; dạy cho người học phương pháp tự học, tự thu nhận thông tin một cách có hệ thống và có tư duy phân tích, tổng hợp; phát triển năng của mỗi cá nhân, tăng cường tính chủ động, tính tự chủ của học sinh, sinh viên trong quá trình học tập,” 
 Với những định hướng chung nêu trên dạy học nói chung và dạy học Ngữ văn nói riêng đang có những thay đổi mạnh mẽ, cơ bản trên nhiều phương diện mà trước hết là trong phương pháp dạy học. Từ lối dạy học thầy đọc-trò chép sang thầy tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn và học sinh chủ động, tích cực làm việc với nguồn tri thức mới dưới sự chỉ đạo của giáo viên. Để làm tốt được điều đó thì việc hướng dẫn học sinh soạn bài trước khi học bài mới là một khâu vô cùng quan trọng để tạo nên thành công của cả người dạy và người học. Điều đó càng đặc biệt có ý nghĩa với phân môn Đọc văn trong chương trình Ngữ văn THPT.
2.2.2 Thực trạng đối với giáo viên và học sinh.
 Với hình thức dự giờ, trao đổi, xem vở, giáo án, tôi đã có cái nhìn khá khách quan, sát thực tế về tình hình hướng dẫn HS chuẩn bị bài ở nhà của giáo viên và việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh hiện nay ở Trường THPT . Phải nói rằng cùng với việc đổi mới chương trình, SGK, trước yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, chúng ta thật sự ghi nhận sự nhiệt tình và tích cực của nhiều thầy cô giáo dạy văn trong việc đi tìm, đề xuất và thực hiện các phương pháp dạy học Văn nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong giờ học. Thực trạng lên lớp theo kiểu thầy giảng – trò nghe, thầy đọc – trò chép đã giảm đáng kể. Không khí dạy học Văn đã có sự biến đổi. Tiết học nào mà học sinh có sự chuẩn bị bài kĩ càng, phù hợp nội dung bài học dưới sự hướng dẫn tích cực của giáo viên thì không khí giờ học đó sôi nổi: Học sinh chủ động say sưa phát biểu xây dựng bài, giáo viên thuyết giảng ít hơn, giờ học hiệu quả hơn.Tuy nhiên, khách quan mà nói, số tiết học sinh có sự chuẩn bị bài chu đáo với nhiều cách thức khác nhau chưa phải là nhiều, hầu như chỉ tập trung nhiều hơn trong những giờ thao giảng, hội giảng của giáo viên. Có không ít tiết Đọc – hiểu văn bản không khí dạy học vẫn còn đơn điệu, trầm buồn, nếu không muốn nói là nhàm chán. Tình trạng giáo viên dặn dò qua loa, học sinh không chuẩn bị hoặc chuẩn bị bài một cách đối phó vẫn diễn ra phổ biến. Giờ học vì thế vẫn còn nặng về thuyết giảng của giáo viên, tính tích cực, chủ động của học sinh chưa được phát huy. Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên, tôi nhận thấy việc hướng dẫn học sinh soạn bài một cách hệ thống, khoa học sáng tạo là vấn đề vô cùng quan trọng, cần thiết. Một giờ Đọc – hiểu văn bản thành công hay không, không khí giờ học như thế nào và chất lượng, hiệu quả giờ học Văn ra sao xét cho cùng phụ thuộc vào niềm say mê nghề, năng khiếu sư phạm và nghệ thuật tổ chức, hướng dẫn của giáo viên và ý thức của học sinh. Và dĩ nhiên, hướng dẫn học sinh soạn bài là một trong những yếu tố làm nên chất lượng dạy học Ngữ văn trong nhà trường Trung học phổ thông hiện nay. 
2.3. Giải pháp thực hiện
2.3.1 Các biện pháp nhằm giúp học sinh soạn bài Đọc – hiểu văn bản.
2.3.1.1. Dựa vào các mục biên soạn trong sách giáo khoa hướng dẫn học sinh soạn bài 
 Với người dạy và người học hiện nay ở nước ta, sách giáo khoa là công cụ có tính chất pháp lí. Nội dung kiểm tra, thi cử bắt đầu và xuất phát từ chương trình và sách giáo khoa. Nói cách khác dạy và học không thể thoát li chương trình và sách giáo khoa. Phần Đọc văn trong sách giáo khoa Ngữ văn THPT được biên soạn theo một cấu trúc cố định với những mục rõ ràng: Trình tự các mục ở sách giáo khoa Ngữ văn THPT (chuẩn) là: Tên văn bản – Kết quả cần đạt – Tiểu dẫn - Văn bản – Hướng dẫn học bài – Ghi nhớ - Luyện tập.. Để chuẩn bị bài, nhất thiết học sinh phải có trong tay quyển sách giáo khoa và tự làm việc với sách theo hướng dẫn của thầy cô giáo. Trang bị sách giáo khoa đầy đủ, học sinh thường xuyên đọc sách, bám sát tất cả các mục ở trong sách giáo khoa, mỗi mục có một vai trò cụ thể. 
2.3.1.2. Xuất phát từ thực tiễn dạy học Văn ở từng vùng, từng trường, từng lớp cụ thể hướng dẫn học sinh soạn bài 
 Học sinh THPT trên cả nước đều học chung một bộ sách giáo khoa của nhà xuất bản giáo dục, cùng theo một chương trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, môi trường, cũng như chất lượng dạy học của giáo viên – học sinh ở mỗi vùng miền không phải giống nhau. Điều kiện, môi trường học tập của học sinh nông thôn, miền núi, vùng sâu xa chắc chắn không bằng các trường thành phố, thị xã. Học sinh ở các trường không thi tuyển mặt bằng chung sẽ có độ chênh lệch so với học sinhcác trường được tuyển chọn qua kì thi vào lớp 10... Ngay trong một trường học, giữa các lớp cùng một ban hay khác ban cũng có sự khác nhau về không khí học tập, trình độ, năng khiếu, chất lượng học văn... Người giáo viên dạy Văn phải thật sự nhạy cảm, xuất phát từ tình hình của lớp, của trường nơi mình trực tiếp giảng dạy để có cơ sở định hướng cho việc hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài sao cho thiết thực với đối tượng người học để đạt kết quả tốt. 
2.3.1.3.Gắn với từng bài học cụ thể phù hợp với đặc trưng thể loại hướng dẫn học sinh soạn bài.
 Như đã trình bày, phân môn Đọc văn ở sách giáo khoa Ngữ văn bao gồm các dạng bài khác nhau với các phần văn học dân gian Việt Nam, văn học Trung đại Việt Nam , văn học hiện đại Việt Nam và văn học nước ngoài. Mỗi bài học, mỗi văn bản được phân bố với một số lượng thời gian nhất định trong bảng phân phối chương trình. Vì thế, giáo viên nhất thiết phải gắn với từng bài học, từng tác phẩm với số tiết quy định cụ thể để hướng dẫn học sinh cách thức nội dung, mức độ soạn bài phù hợp. Chẳng hạn với những bài học trong một tiết thì có cách hướng dẫn chuẩn bị bài gọn, nhẹ hơn so với bài hai tiết. Giáo viên cũng cần phải xem xét đặc điểm, tính chất của từng văn bản cụ thể để yêu cầu học sinh chuẩn bị: Thơ khác với văn xuôi, bài văn học sử khác với đọc hiểu văn bản. Mặt khác, hiện nay định hướng giảng dạy phần Văn theo phương pháp mới đặc biệt chú trọng yêu cầu tích hợp và đặc trưng thể loại. Xuất phát từ yêu cầu tích hợp cũng như ý thức về việc bám sát đặc trưng thể loại là định hướng đúng đắn cung cấp tri thức đọc hiểu cho học sinh, mà trước hết là ở khâu giúp các em chuẩn bị tốt bài ở nhà. 
2.3.1.4. Dựa trên phương pháp dạy học trong tiến trình tổ chức các bước lên lớp hướng dẫn học sinh soạn bài
 Lựa chọn phương pháp dạy học nào là tùy thuộc vào từng giáo viên và phù hợp với mỗi bài học. Một giờ Đọc – hiểu văn bản thường trải qua các bước với những hoạt động và thao tác khác nhau. Vậy tổ chức lên lớp, dẫn dắt học sinh tìm hiểu văn bản,chiếm lĩnh tri thức như thế nào để đạt hiệu quả... là phụ thuộc vào ý đồ và năng lực của người dạy. Giáo viên là kĩ sư thiết kế giờ dạy học. Học sinh phải làm gì, giáo viên tổ chức, dẫn dắt ra sao... đều phải chuẩn bị trước. Dựa vào phương pháp dạy học và tiến trình tổ chức đó mà hướng dẫn, yêu cầu học sinh chuẩn bị bài ở nhà. Phương pháp và cách thức dạy học, lên lớp của giáo viên rất phong phú và đa dạng. Tất cả đều được định hướng khi soạn bài. Ứng với mỗi bài học là một phương pháp với thứ tự các bước khác nhau. Theo đó người thầy phải linh động trong việc đưa ra những cách thức soạn bài khác nhau phù hợp và có tác dụng thiết thực đối với người học.
2.3.2. Các bước thực hiện
 Dạy học theo quan điểm hiện đại không phải là thông báo kiến thức, giảng giải, minh hoạ cho học sinh hiểu mà còn tổ chức cho học sinh hoạt động tự lực để xây dựng kiến thức, hình thành kĩ năng và năng lực sáng tạo.Ngày nay phương pháp dạy Ngữ văn trở nên phong phú nhờ sự tích hợp kiến thức, với sự thâm nhập cảm thụ nghệ thuật, phương pháp dạy học phần đọc văn đã đi đến những phát hiện mới về vai trò chủ thể cảm thụ của người học mà “ Tư duy thường bắt đầu từ một vấn đề hay một câu hỏi, từ sự ngạc nhiên hay sự thắt mắc từ sự mâu thuẫn. Tình huống có vấn đề như thế có tác dụng lôi cuốn cá nhân vào quá trình tư duy”(Rubinxten). Chính vì thế giáo viên phải hướng dẫn học sinh thật cụ thể tất cả các bước sau :
2.3.1.1. Khâu thứ nhất: Hướng dẫn học sinh đọc sách giáo khoa ở nhà để soạn bài Đọc – hiểu văn bản.
 Sách giáo khoa là sự cụ thể hóa chương trình, là nguồn trí thức thống nhất và là chỗ dựa cơ bản cho iaó viêng khi dạy học. Ở nước ta, sách giáo khoa có vai trò vô cùng quan trọng. Điều 25 của Luật Giáo dục đã khẳng định: “Sách giáo khoa để sử dụng chính thức, thống nhất, ổn định trong giảng dạy, học tập ở nhà trường và các cơ sở giáo dục khác”. Đã từ lâu, các nhà nghiên cứu lý luận dạy học đã khẳng định vai trò quan trọng của Sách giáo khoa trong quá trình học tập của học sinh. Sách giáo khoa là nguồn cung cấp tri thức đúng đắn, khoa học và thống nhất trong nền giáo dục quốc dân. Tri thức được đưa vào Sách giáo khoa có tính tinh giản, cô đọng, súc tích, phong phú. Nó có thể giúp người học nghiên cứu, tìm tòi, phát huy tính sáng tạo linh hoạt, đa dạng. Để giúp học sinh có phương pháp tự học, tự nghiên cứu giáo viên cần có những định hướng cho học sinh trong các hoạt động tiếp xúc với Sách giáo khoa, tập cho các em biết gia công tìm tòi, sáng tạo trong quá trình lĩnh hội tri thức. 
Đối với tác phẩm văn học để hiểu trước hết học sinh phải đọc để thâm nhập. Việc soạn bài ở nhà yêu cầu không thể thiếu là phải đọc văn bản nhưng cốt yếu là giáo viên hướng dẫn học sinh khi đọc phải thực hiện các công việc sau: 
 a. Hướng dẫn học sinh đọc phần Tiểu dẫn tìm hiểu tác giả và những thông tin liên quan đến tác phẩm:
         Hướng dẫn học sinh đọc kĩ tiểu dẫn, nắm một số ý quan trọng liên quan đến tác giả và tác phẩm. Đây là việc không thể thiếu trong khi soạn bài, ghi nhớ các kiến thức về tác giả, tác phẩm để tìm ra hoàn cảnh sáng tác, các ý chính về thời đại, phong cách sáng tác, quan điểm sáng tác Vì mỗi tác giả, tác phẩm được viết trong các thời đại khác nhau, gắn với hoàn cảnh lịch sử khác nhau nên ở mỗi tác phẩm đều có những thông điệp riêng mà tác giả gửi đến bạn đọc.
*Về tác giả: Cần lưu ý những thông tin liên quan tới cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của tác giả
- Những thông tin về cuộc đời : năm sinh, năm mất, tên tuổi, quê quán, gia đình, quê hương, thời đại, những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời tác giả, đặc điểm về tính cách, con người, cá tính, thái độ sống của nhà văn trước cuộc đời, trước số phận của con người
-