SKKN Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số tác phẩm văn chương trong chương trình THPT

MUC
TÓM LƯỢC NỘI DUNG
TRANG
Mục lục
I
PHẦN MỞ ĐẦU
1
1
Lí do chọn đề tài
1
2
Mục đích nghiên cứu
2
3
Đối tượng nghiên cứu 
2
4
Phương pháp nghiên cứu
2
II
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2
1
Cơ sở lí luận của vấn đề
2
2
Thực trạng của vấn đề
3
3
Các giải pháp thực hiện để giải quyết vấn đề
5
3.1. Xác định hệ thống kĩ năng sống cần rèn luyện cho học sinh THPT
5
3.2. Giải pháp cụ thể
7
3.2.1. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp phải bắt đầu từ việc xác định mục tiêu cần đạt của bài học 
7
3.2.2. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp thông qua việc xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng gắn với những kĩ năng giao tiếp cụ thể
9
3.2.3. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp trong tiến trình dạy học 
10
3.3. Minh họa trong một bài học cụ thể 
14
3.3.1. Xác định mục tiêu cần đạt của bài học
14
3.3.2. Sử dụng các phương pháp/kĩ thuật dạy học tích cực
14
3.4. Thực hành cụ thể qua phần đọc- hiểu nội dung văn bản
15
4
Hiệu quả vận dụng của sáng kiến kinh nghiệm
16
III
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
17
TÀI LIỆU THAM KHẢO
19
Danh mục các đề tài sáng kiến kinh nghiệm đã được đánh giá, xếp loại
19
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trước yêu cầu đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo hiện nay, giáo dục kĩ năng sống cho người học là trách nhiệm của mỗi quốc gia và đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình thức khác nhau. Chương trình hành động Dakar về Giáo dục cho mọi người (Senegal - 2000) đã đặt ra trách nhiệm cho mỗi quốc gia phải đảm bảo cho người học được tiếp cận với chương trình giáo dục kĩ năng sống phù hợp và kĩ năng sống cần được coi như một nội dung của chất lượng giáo dục.
	Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI, mà thực chất là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là : Học để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống. Mục tiêu và phương pháp giáo dục phổ thông đã và đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng lực cần thiết cho các em học sinh nhằm rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
	Nội dung giáo dục kĩ năng sống đã được tích hợp trong một số môn học và các hoạt động giáo dục trong trường phổ thông, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh còn được thực hiện thông qua nhiều chương trình, dự án như: Giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục phòng tránh HIV/AIDS, giáo dục phòng chống ma túy, giáo dục phòng tránh thương tích,... Đây chính là giáo dục kĩ năng sống gắn với những nội dung, vấn đề cụ thể.
Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp trong bộ môn mà mình giảng dạy, chúng tôi mạnh dạn nêu lên những đề xuất nhằm Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua một số tác phẩm văn chương trong chương trình THPT
2. Mục đích nghiên cứu 
Mục đích nghiên cứu của chúng tôi là qua môn học ngữ văn trong chương trình THPT, giúp học sinh hình thành và hoàn thiện kĩ năng sống cho bản thân.
3. Đối tượng nghiên cứu
	Đối tượng nghiên cứu của chúng tôi là những kĩ năng sống mà cụ thể là những kĩ năng giao tiếp cho học sinh từ việc dạy học các văn bản tác phẩm văn học trong chương trình Ngữ văn ở THPT.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong phạm vi của đề tài, chúng tôi sử dụng kết hợp các phương pháp sau: 
	- Phương pháp điều tra
- Phương pháp phân loại
- Phương pháp thống kê
- Phương pháp giải thích, phân tích, chúng minh, tổng hợp. 
- Phương pháp so sánh... và một số phương pháp khác.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của vấn đề
Theo thống kê của các nhà tâm lí học, để đạt thành công trong cuộc sống kĩ năng mềm (trí tuệ cảm xúc), còn gọi là kĩ năng sống chiếm 85%, kĩ năng cứng( trí tuệ lô-gic) chỉ chiếm 15%. Vì vậy phương pháp dạy học tích cực nói chung, dạy Ngữ văn nói riêng cần phải tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.	
	Thuật ngữ kĩ năng sống là một thuật ngữ tương đối mới trong dạy học, nó bắt đầu xuất hiện trong các trường trung học phổ thông Việt Nam từ những năm 1995-1996, thông qua dự án "Giáo dục kĩ năng sống để bảo vệ sức khỏe và phòng chống HIV/AIDS cho thanh thiếu niên trong và ngoài nhà trường" [6] do UNICEF phối hợp với Bộ giáo dục và Đào tạo cùng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam thực hiện. Từ đó đến nay, nhiều cơ quan, tổ chức trong nước và quốc tế đã tiến hành giáo dục kĩ năng sống gắn với giáo dục các vấn đề xã hội như: phòng chống ma túy, phòng chống mại dâm, phòng chống buôn bán phụ nữ và trẻ em, phòng chống tai nạn và thương tích, phòng chống tai nạn bom mìn, bảo vệ môi trường,... Giáo dục phổ thông nước ta những năm vừa qua đã được đổi mới cả về mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học gắn với bốn trụ cột giáo dục của thế kỉ XXI : Học để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung sống, mà thực chất là một cách tiếp cận kĩ năng sống. Đặc biệt, rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định là một trong năm nội dung của phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong các trường phổ thông.
	Vậy kĩ năng sống là gì ? Có nhiều quan niệm khác nhau về kĩ năng sống :
	Theo Hoàng Phê thì kĩ năng là "khả năng vận dụng những kiến thức thu nhận được trong một lĩnh vực nào đó vào thực tế" [1, tr.517]
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kĩ năng sống là khả năng để có hành vi thích ứng (adaptive) và tích cực (positive), giúp các cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày.
	Theo Quỹ nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), kĩ năng sống là cách tiếp cận giúp thay đổi hoặc hình thành hành vi mới. Cách tiếp cận này lưu ý đến sự cân bằng về tiếp thu kiến thức, hình thành thái độ và kĩ năng. "Kỹ năng sống là tập hợp các hành vi tích cực và khả năng thích nghi cho phép mỗi cá nhân đối phó hiệu quả với các nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày" [5]
Theo Tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO), kĩ năng sống gắn với 4 trụ cột của giáo dục, đó là: Học để biết gồm các kĩ năng tư duy như: tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả,...Học làm người gồm các kĩ năng cá nhân như : ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin,...; Học để sống với người khác gồm các kĩ năng xã hội như ; giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông; Học để làm gồm các kĩ năng thực hiện công việc và các nhiệm vụ như : kĩ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm,... [4]
2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
Theo lý luận của Tâm lý học hoạt động: Bản chất cuộc sống của con người là các dòng hoạt động nối tiếp nhau, từ khi sinh ra cho đến lúc từ giã cõi đời. Giao tiếp xã hội là yếu tố quan trọng, góp phần tạo dựng nên thành công trong bất kỳ lĩnh vực gì. Giao tiếp tốt chính là chìa khóa dẫn đến 85% thành công trong công việc. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường xuyên phải giao tiếp với nhiều người, với nhiều đối tượng thuộc các tầng lớp khác nhau. Sự tinh tế, khéo léo trong cách ứng xử với mọi người đã giúp cho chúng ta đạt tới một nghệ thuật, nghệ thuật giao tiếp. 
Tuy nhiên, hiện nay, văn hóa giao tiếp học đường nảy sinh nhiều vấn đề khá nghiêm trọng. Chẳng hạn như, trường hợp một học sinh lớp 8 cầm dao đâm làm bạn tử vong, vì lí do bạn ức hiếp, hăm dọa, đánh mình mà dùng vũ khí " tự xử" thì không hề hợp luật và quy định của nhà trường.  Trong khi đó, kĩ năng ứng phó tình huống của các em đâu? Sao không báo giám thị, nói với cha mẹ, giáo viên chủ nhiệm, thầy cô,..? Và cũng thật đáng báo động là nhiều em biết bạn mình bị ức hiếp thường xuyên nhưng tâm lí " sợ liên lụy", "coi chừng vạ lây", " sợ nói" nên im lặng. Điều này phải chăng đang ăn mòn tâm trí, bản lĩnh nói thật, sống thật của các em? Và hậu quả  như trên thật nghiêm trọng.  
Tâm lí học có câu nói rằng "gieo hành vi gặt thói quen, gieo thói quen gặt nhân cách". Nghĩa là không dám nói thật, bảo vệ cái thiện thì về lâu dài sẽ trở thành "bệnh thói quen" và khi trưởng thành, ai dám chắc các em sẽ không bàng quan, thờ ơ, thậm chí đứng về phía cái ác, cái xấu? Thầy cô và gia đình có từng đặt tình huống đó - để các em ứng phó chưa? Có cách nào cứu bạn mà không gây nguy hiểm cho mình? Xin thưa, đây chính là kĩ năng ứng phó tình huống- một phần của giao tiếp ứng xử, kĩ năng sống. Từ đó, chúng ta dễ nhận ra kĩ năng sống của học sinh, nhất là kĩ năng giao tiếp, ứng xử còn quá yếu, chưa đủ sự trải nghiệm để ứng phó với các tình huống trong cuộc sống.
	Thực tế, việc tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có những  đặc thù riêng, khác với các hoạt động giáo dục khác, nội dung giáo dục không chỉ diễn ra trong môn học mà còn thông qua một số hoạt động khác (hoạt động ngoài giờ lên lớp, câu lạc bộ,...) cho nên phải tính đến cơ sở vật chất, kinh phí thực hiện. 
	Trong tháp nhu cầu của Maslow thì nhu cầu xã hội, trong đó có giao tiếp đứng ở tầng thứ 3 sau nhu cầu về sinh lý và an toàn. Ông cha ta cùng từng nói: "Sự ăn cho ta cái lực, sự ở cho ta cái trí và sự bang giao cho ta cái nghiệp". 
Không chỉ vậy, một trong ba yêu cầu hàng đầu của nhà tuyển dụng ngày nay đó là giao tiếp tốt. Song chúng ta cũng phải nhận thấy rằng nhiều sinh viên ra trường có kiến thức tốt mà khả năng giao tiếp còn yếu. Hiện nay, những người đi học nhận thấy, việc các bạn trẻ có điều kiện giao tiếp và tiếp xúc với môi trường thực tế còn quá ít. Tại các trường THPT, việc đào tạo cho sinh viên về kĩ năng cơ bản như giao tiếp còn rất hạn chế, hoặc trên góc độ lý thuyết là chính mà thiếu đi quá trình luyện tập, kĩ năng cần tập luyện mới trở nên thành thạo. Trong khi đó, nhu cầu của cuộc sống và công việc sau này đòi hỏi mỗi con người phải có khả năng giao tiếp, thậm chí phải có nghệ thuật và chiến lược giao tiếp. 
Đứng trước nhu cầu đó, có nhiều cách thức để nâng cao khả năng giao tiếp cho người học. Các bạn trẻ ngày nay đang đổ xô tìm đến các trung tâm đào tạo và rèn luyện những kỹ năng cơ bản trong đó có kĩ năng giao tiếp. Hành trang cho bạn trẻ bước vào công việc, áp lực cuộc sống chính là những kỹ năng giao tiếp với đồng nghiệp bạn bè trong cuộc sống. Ở các trường THPT, mục tiêu giáo dục cũng đặt ra yêu cầu tăng cường việc giáo dục kĩ năng sống nói chung và kĩ năng sống về giao tiếp cho học sinh. Ngữ văn là một bộ môn vừa có giá trị nhận thức vừa là một lĩnh vực nghệ thuật tác động mạnh đến tâm hồn con người, được đánh giá là có tiềm năng giáo dục kĩ năng sống và kĩ năng sống về giao tiếp cho học sinh.
3. Các giải pháp thực hiện để giải quyết vấn đề
3.1. Xác định hệ thống kĩ năng sống cần rèn luyện cho học sinh THPT
	Từ những quan niệm trên đây, có thể thấy kĩ năng sống bao gồm một loạt các kĩ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hằng ngày của con người. Bản chất của kĩ năng sống là kĩ năng tự quản lí bản thân và kĩ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. Nói cách khác, kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
	Trong giáo dục chính quy ở nước ta những năm vừa qua, kĩ năng sống thường được phân loại theo các mối quan hệ, bao gồm các nhóm sau :
	Nhóm các kĩ năng nhận biết và sống với chính mình, bao gồm các kĩ năng sống cụ thể như : tự nhận thức, xác định giá trị, ứng phó với căng thẳng, tìm kiếm sự hỗ trợ, tự trọng, tự tin,...
	Nhóm các kĩ năng nhận biết và sống với người khác, bao gồm các kĩ năng cụ thể như : giao tiếp có hiệu quả, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, từ chối, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác,...
	Nhóm các kĩ năng ra quyết định một cách có hiệu quả bao gồm các kĩ năng cụ thể như : tìm kiếm và xử lí thông tin, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề,...
	Trong quá trình giảng dạy, chúng tôi nhận thấy kĩ năng sống về giao tiếp là một yêu cầu của mục tiêu giáo dục và cũng là yêu cầu của thực tiễn. 
	Trước hết, giao tiếp là quá trình chuyển giao, tiếp nhận và xử lý thông tin giữa người này với người khác. Giao tiếp có cội nguồn sâu sắc từ hành vi con người và cấu trúc xã hội
	Giao tiếp là một tiến trình xảy ra hàng ngày, trong mọi tình huống mà chúng ta đang có mặt. Nếu vai trò của bạn với tư cách là một cán bộ thư viện phục vụ bạn đọc sẽ là phát huy khả năng của bản thân, giao tiếp theo cách có hiệu quả nhất để hiểu được nhu cầu thông tin của bạn đọc nhằm bổ sung/thay đổi cho phù hợp. Giao tiếp là “một hoạt động tương tác để đạt được sự hiểu nhau hoặc sự thay đổi giữa hai hoặc nhiều người” .
Mô hình giao tiếp của Dwyer&Daley (1990):
Kĩ năng giao tiếp là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặc sử dụng ngôn ngữ cơ thể một cách phù hợp với hoàn cảnh và văn hóa, đồng thời biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sự giúp đỡ và sự tư vấn khi cần thiết.
	Kĩ năng giao tiếp giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và điều chỉnh cách giao tiếp một cách phù hợp, hiệu quả, cởi mở bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc nhưng không làm hại hay gây tổn thương cho người khác. Kĩ năng này giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với người khác, bao gồm biết gìn giữ mối quan hệ tích cực với các thành viên trong gia đình- nguồn hỗ trợ quan trọng cho mỗi chúng ta; đồng thời biết cách xây dựng mối quan hệ với bạn bè mới và đây là yếu tố rất quan trọng đối ới niềm vui cuộc sống. Kĩ năng này cũng giúp kết thúc các mối quan hệ khi cần thiết một cách xây dựng.
	Như vậy giáo dục kĩ năng sống và giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp là một trong những yêu cầu bắt buộc của giáo dục hiện nay góp phần thực hiện mục tiêu chung giáo dục con người toàn diện của ngành giáo dục Việt Nam hiện nay.
	Thực tế cho thấy, không phải giáo viên nào cũng lựa chọn được phương pháp, hình thức tổ chức dạy học nhằm lồng ghép một cách nhẹ nhàng mà hiệu quả các nội dung giáo dục kĩ năng sống, đặc biệt là kĩ năng sống về giao tiếp vào trong tiết dạy. Có những tiết dạy được giáo viên lồng ghép một cách cứng nhắc, chưa phù hợp với nội dung bài dạy, thể hiện chưa đúng lúc đúng chỗ làm cho học sinh tiếp thu bài học một cách nặng nề, khó khăn. Vậy làm thế nào để các em tiếp thu một cách dễ dàng, hứng thú và đạt hiệu quả về các nội dung giáo dục kĩ năng sống trong tiết học?
3.2. Giải pháp cụ thể
3.2.1. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp phải bắt đầu từ việc xác định mục tiêu cần đạt của bài học 
	Chương trình Ngữ văn THPT có khả năng giáo dục kĩ năng sống khá rõ rệt về cả hai phương diện : nội dung giáo dục và phương pháp dạy học. Mỗi bài học đưa ra một số kĩ năng sống cơ bản có thể triển khai giáo dục cho học sinh và những phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng trong các nội dung của bài học. Về mặt lí thuyết, việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống đã được định hướng trong Tài liệu dành cho giáo viên Giáo dục kĩ năng sống trong môn Ngữ văn ở trường THPT của Bộ Giáo dục và đào tạo. Tuy nhiên, trong thực tiễn giảng dạy không phải giáo viên nào cũng có ý thức xác định mục tiêu cần đạt của bài dạy gắn với việc lồng ghép giáo dục kĩ năng sống và cụ thể là giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp. Chúng tôi cho rằng, muốn lồng ghép giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp trong bài dạy có hiệu quả cần phải có định hướng tốt bắt đầu từ khâu xác định mục tiêu cần đạt của bài dạy, nghĩa là trong mục tiêu cần đạt về mặt kĩ năng cần nêu chi tiết những kĩ năng sống về giao tiếp gắn với những kĩ năng cụ thể của bài dạy đó.
	Ví dụ minh họa :
	èVí dụ 1 : Trong bài Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS 1-12-2003, (C.Annan), mục tiêu cần đạt của bài học là :
- Kiến thức: Học sinh thấy được tầm quan trọng và sự cấp thiết của công cuộc phòng chống HIV/AIDS đối với toàn nhân loại và mỗi cá nhân; từ đó nhận thức rõ trách nhiệm của các quốc gia và từng cá nhân trong việc sát cánh, chung tay đẩy lùi hiểm hoạ; Cảm nhận được sức thuyết phục to lớn của bài văn, tầm nhìn, tầm suy nghĩ sâu rộng của tác giả.
Kĩ năng: Rèn kĩ năng đọc - hiểu văn bản nhật dụng. Biết cách tạo lập văn bản nhật dụng. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp: Trình bày, trao đổi về hiện trạng cuộc chiến đấu phòng chống AIDS hiện nay và những việc cần làm để góp phần vào cuộc chiến này.
Tư tưởng: Học sinh hiểu được khi đại dịch HIV/AIDS còn hoành hành thì không ai có thể giữ thái độ im lặng cũng như sự phân biệt đối xử với những người đang phải sống chung với nó.
	èVí dụ 2: Trong bài thơ Sóng (Xuân Quỳnh), mục tiêu cần đạt của bài học là:
Kiến thức: Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và niềm khát khao của người phụ nữ về một tình yêu thuỷ chung, bất diệt; thấy được đặc sắc nghệ thuật trong cấu tứ, xây dựng hình ảnh, nhịp điệu, ngôn từ. 
Kĩ năng: Đọc – hiểu một bài thơ trữ tình theo đặc trưng thể loại, kĩ năng cảm thụ thơ. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp: Trình bày, trao đổi về mạch cảm xúc của bài thơ, về sự thể hiện hình tượng sóng và em trong bài thơ. 
Tư tưởng: Có tình cảm trong sáng, chân thực, thuỷ chung, vị tha, ý thức trân trọng khát vọng hạnh phúc của mỗi con người trong cuộc đời.
3.2.2. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp thông qua việc xác định phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng gắn với những kĩ năng giao tiếp cụ thể
	Xác định mục tiêu giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp sẽ không có ý nghĩa và hiệu quả nếu không gắn với việc xác định các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực. Bởi vậy, trong phần định hướng bài dạy, cần xác định và bổ sung thêm phần các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng.
	Ví dụ minh họa :
	èVí dụ 1: Trong bài Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2003, (C.Annan) 
	- Kĩ năng sống về giao tiếp cần được lồng ghép giáo dục là: Trình bày, trao đổi về hiện trạng cuộc chiến đấu phòng chống AIDS hiện nay và những việc cần làm để góp phần vào cuộc chiến này.
- Các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng :
	+ Thảo luận nhóm: trao đổi về những tác hại to lớn của căn bệnh thế kỉ đối với cuộc sống, con người và những gì mỗi người cần làm để chung tay vào cuộc chiến phòng chống AIDS.
	+ Động não: suy nghĩ và nêu những việc các nhân cần làm để hưởng ứng lời kêu gọi của tác giả Cô-phi An-nan
	+ Thực hành : có thể sáng tác tiểu phẩm, vẽ tranh cổ động, diễn kịch,...để thể hiện nhận thức và hành động của mỗi người trong cuộc chiến chống lại căn bệnh thế kỉ AIDS.
	èVí dụ 2 : Trong bài Tỏ lòng (Thuật hoài của Phạm Ngũ Lão)
	- Kĩ năng sống về giao tiếp cần được lồng ghép giáo dục là : Trình bày suy nghĩ, ý tưởng về lí tưởng, chí hướng, khát vọng lập công vì đất nước của các bậc quân tử xưa, từ đó liên hệ với bản thân để xác định con đường lập thân, lập nghiệp của mỗi người và trao đổi ý kiến với cả lớp.
- Các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng :
	+ Trao đổi, thảo luận về chí làm trai của người quân tử qua tư thế, khát vọng, đặc biệt qua nỗi thẹn của người anh hùng từ đó rút ra bài học về cách sống cần thiết của mỗi con người trong cuộc sống hôm nay.
	+ Động não: suy nghĩ và trình bày về vẻ đẹp của lí tưởng, khát vọng của bậc quân tử trong thơ ca trung đại Việt Nam.
èVí dụ 3 : Trong bài Tự tình (bài II) của Hồ Xuân Hương 
	-Kĩ năng sống về giao tiếp cần được lồng ghép giáo dục là : Bộc lộ được sự sẻ chia, đồng cảm trước khao khát tình yêu và hạnh phúc tuổi xuân của người phụ nữ; cảm thông và trân trọng khát vọng giải phóng tình cảm của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
3.2.3. Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp trong tiến trình dạy học 
3.2.3.1 Giáo dục kĩ năng sống về giao tiếp thông qua cách giới thiệu bài mới
	Cách giới thiệu bài mới là khâu đầu tiên và cũng là một khâu quan trọng để tạo được sự chú ý của học sinh vào bài dạy và lồng ghép giáo dụ