SKKN Giải pháp xây dựng nề nếp “vở sạch chữ đẹp” cho học sinh tiểu học
Lời bất hủ của Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói “Nét chữ nét người”. Quả thật là như thế: Chữ viết cũng là biểu hiện nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình, cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình.
Từ những buổi đầu tiên khi bước chân tới trường, trẻ bắt đầu làm quen với việc học đọc, học viết. Vui sướng bao nhiêu khi các bậc cha mẹ nhìn thấy con mình tròn môi đánh vần và gắng viết những nét chữ đầu tiên. Nếu như “học vần”, “tập đọc” giúp trẻ đọc thông thì tập viết giúp trẻ viết thạo mở đường cho trẻ ghi nhanh, ghi sáng ở những điều thầy cô giảng và cả những điều trẻ nghĩ. Nhìn trang vở tập viết với những dòng chữ đều tăm tắp, sạch sẽ, lòng ta dấy lên niềm vui, ta như được củng cố thêm niềm tin vào tương lai con trẻ. Nhưng muốn viết thạo phải gắng công khổ luyện dưới sự chăm sóc tận tình của các thầy cô giáo.
Ngoài các ý nghĩa to lớn nói trên tập viết với những quy tắc chặt chẽ trước những mẫu chữ đẹp còn là môi trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những phẩm chất như: tính cẩn thận, tinh thần kỷ luật và các thẩm mỹ. Là một người đã trực tiếp đứng lớp, tôi nhận thấy “ tập viết là một trong những nội dung có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học”. Bởi lẽ, tập viết trang bị cho học sinh chữ cái La tinh và những yêu cầu kỹ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập và giao tiếp. Nếu viết chữ đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện chép bài tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu, tốc độc chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM GIẢI PHÁP XÂY DỰNG NỀ NẾP “VỞ SẠCH CHỮ ĐẸP” CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Người thực hiện: Lê Thị Bình Chức vụ : Phó Hiệu trưởng Đơn vị công tác: Trường tiểu học Lê Văn Tám SKKN thuộc môn : Quản lý THANH HÓA, NĂM 2016 PHẦN THỨ NHẤT : PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI : Lời bất hủ của Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói “Nét chữ nét người”. Quả thật là như thế: Chữ viết cũng là biểu hiện nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình, cũng như đối với thầy cô và bạn đọc bài vở của mình. Từ những buổi đầu tiên khi bước chân tới trường, trẻ bắt đầu làm quen với việc học đọc, học viết. Vui sướng bao nhiêu khi các bậc cha mẹ nhìn thấy con mình tròn môi đánh vần và gắng viết những nét chữ đầu tiên. Nếu như “học vần”, “tập đọc” giúp trẻ đọc thông thì tập viết giúp trẻ viết thạo mở đường cho trẻ ghi nhanh, ghi sáng ở những điều thầy cô giảng và cả những điều trẻ nghĩ. Nhìn trang vở tập viết với những dòng chữ đều tăm tắp, sạch sẽ, lòng ta dấy lên niềm vui, ta như được củng cố thêm niềm tin vào tương lai con trẻ. Nhưng muốn viết thạo phải gắng công khổ luyện dưới sự chăm sóc tận tình của các thầy cô giáo. Ngoài các ý nghĩa to lớn nói trên tập viết với những quy tắc chặt chẽ trước những mẫu chữ đẹp còn là môi trường quan trọng bồi dưỡng cho trẻ những phẩm chất như: tính cẩn thận, tinh thần kỷ luật và các thẩm mỹ. Là một người đã trực tiếp đứng lớp, tôi nhận thấy “ tập viết là một trong những nội dung có tầm quan trọng đặc biệt ở tiểu học”. Bởi lẽ, tập viết trang bị cho học sinh chữ cái La tinh và những yêu cầu kỹ thuật để sử dụng bộ chữ cái đó trong học tập và giao tiếp. Nếu viết chữ đúng mẫu, rõ ràng, tốc độ nhanh thì học sinh có điều kiện chép bài tốt, nhờ vậy kết quả học tập sẽ cao hơn. Viết xấu, tốc độc chậm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập. Bản thân nhận thức được vấn đề đó, cùng với thực tế chữ viết của học sinh chưa đúng mẫu, còn xấu, vở bẩn . Là một Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Văn Tám, tôi đã tham mưu với Hiệu trưởng chú trọng xây dựng nền nếp "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" cho học sinh. Qua thực nghiệm tôi đã đút ra một số biện pháp hiệu quả trong việc chỉ đạo xây dựng nền nếp "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" cho học sinh. Xin trình bày đề tài sáng kiến kinh nghiệm "Giải pháp xây dựng nề nếp "Vở sạch - Chữ đẹp" cho học sinh. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Làm sáng kiến này tôi mong muốn được góp phần nhỏ bé vào việc nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh về việc viết đúng chính tả, đúng tốc độ, đúng cỡ chữ và viết đẹp nhằm đạt được kỹ năng viết thành thạo để tạo điều kiện cho học sinh học tốt môn Tiếng Việt và các môn học khác. Qua đề tài này, tôi muốn góp phần quản lý vào việc nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường tìm ra biện pháp giúp giáo viên rèn học sinh "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" 3 . ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: Giáo viên - học sinh trường tiểu học Lê Văn Tám - TP Thanh Hóa. 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU - Đối với học sinh Tiểu học, khi các em đã năm vững được quy trình viết cũng như quy định về chữ viết giúp học sinh đạt được nhanh nhất đến mục đích của chữ viết mà gần nhất là: chuẩn bị về chữ viết, cao hơn là viết đẹp. + Về hình thức : Tập viết dạy học sinh những khái niệm cơ bản về đường kẻ, dòng kẻ, tọa độ viết, tên gọi nét chữ, cấu tạo chữ cái, vị trí dấu thanh, dấu phụ, các khái niệm liên kết nét chữ hoặc liên kết các chữ Từ đó hình thành ở các em những biểu tượng về hình dáng, độ cao, sự cân đối, tính thẩm mỹ của chữ viết. + Về kỹ năng : Dạy học sinh các thao tác chữ viết từ đơn giản đến phức tạp bao gồm kỹ năng viết nét, liên kết nét tạo chữ cái và liên kết chữ tạo chữ ghi tiếng. Đồng thời giúp các em xác định khái niệm cỡ chữ trên vở kẻ ô li để hình thành kỹ năng viết chữ mẫu, rõ ràng và cao hơn là viết nhanh viết đẹp. Ngoài ra tư thế người viết, cách cầm bút, để vở, cách trình bày bài viết cũng là một kỹ năng đặc thù của việc dạy học tập viết mà giáo viên cần thường xuyên quan tâm chú ý đến. 5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU : a- Phần lý luận : - Đọc sách, đọc tài liệu để làm sáng tỏ nội dung - Dạy tập viết ở tiểu học - Tài liệu hướng dẫn số 557 /TH hướng dẫn đánh giá tiêu chuẩn xếp loại "Vở sạch chữ đẹp" cho học sinh tiểu học - Tham khảo về vấn đề dạy và học viết chữ cái trong nhà trường - Các mẫu chữ viết b- Thực tiễn : - Điều tra khảo sát thực tiễn học sinh trưởng tiểu học Lê Văn Tám - Phỏng vấn học sinh bằng các câu hỏi ngắn. PHẦN THỨ HAI : NỘI DUNG CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH : 1. Những thuận lợi và khó khăn : a. Thuận lợi : Bản thân tôi được phân công giảng dạy và chủ nhiệm trong nhiều năm. Là lớp học chương trình 10 buổi trên tuần theo chương trình dạy thay sách của Bộ giáo dục và đào tạo. Vì vậy tôi được tiếp xúc trực tiếp với các em học sinh, được trực tiếp hướng dẫn cho học sinh. Đó là thuận lợi để tôi làm đề tài này. - 100% các em đã được học qua lớp mẫu giáo nên các em đều ngoan ngoãn, có nề nếp, mạnh dạn, ham học, có ý thức học và làm bài tốt, biết vâng lời cha mẹ, thầy cô giáo, đoàn kết thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. - Bản thân tôi trực tiếp tiếp thu, tập huấn chương trình thay sách lớp 1 từ năm học 2002 – 2003 . Tôi luôn có lòng yêu nghề mến trẻ và luôn học hỏi đồng nghiệp của mình để đưa chất lượng học tập của lớp lên cao hơn. "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" cho học sinh tiểu học là một trong những yêu cầu quan trọng, góp phần giáo dục toàn diện cho các em. Những biện pháp hiện có không đáp ứng đuợc yêu cầu thực tiễn. Vì vậy cần đưa ra những giải pháp cụ thể khả thi để nâng cao chất lượng " Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" cho học sinh tiểu học. b. Khó khăn - Trong trường vẫn còn một số em chưa chú ý học. Một số em do sức khỏe yếu nên tác phong chậm, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng học tập. - Có nhiều gia đình cả bố và mẹ đều làm nghề kinh doanh bận rộn nên bố mẹ không mấy quan tâm đến việc học của con em, phó mặc hoàn toàn cho cô giáo chủ nhiệm. Do vậy giáo viên cũng gặp nhiều khó khăn vất vả trong việc dạy dỗ các em, học sinh còn thiếu bút, vở - Các em đang từ lớp mẫu giáo vừa học vừa chơi, nay đến trường tiểu học phải thực hiện nề nếp: học ra học, chơi phải tuân thủ theo nội dung, quy định của Nhà trường. Vì vậy giáo viên rất khó khăn trong khâu quản lý và đưa các em vào nề nếp. Hơn nữa các em tiếp xúc với kiến thức học cao và nhiều cái mới lạ mà cha mẹ các em ít hoặc không nắm được. Điều này gây không ít khó khăn trong công tác giảng dạy của giáo viên và học tập ở nhà của học sinh : + Chưa có nề nếp tác phong khi viết + Chưa đảm bảo điều kiện vật chất cho việc học tập viết đúng quy định, khoa học. Chưa nắm được cấu tạo chữ viết Tiếng việt Xuất phát từ vị trí thực tiễn dạy học phân môn tập viết và đặc biệt căn cứ vào tình hình chữ viết của trường tôi đặc biệt là dựa vào kiến thức, khả năng môn Tiếng Việt tôi đã đi sâu tìm hiểu, nghiên cứu các chuyên đề đổi mới nội dung, phương pháp và đề ra những biện pháp ứng dụng vào thực tế trong việc giảng dạy của mình và học tập của học sinh trường tiểu học Lê Văn Tám về phương pháp dạy Tiếng Việt . 2. Thực trạng rèn chữ viết cho học sinh : a- Học sinh : Bên cạnh số học sinh chịu khó, chăm chỉ tập viết cũng có học sinh ngại viết hay viết ngoáy, ý thức tự học kém, chưa kiên trì và chịu khó học tập. b- Phụ huynh : Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm học khi chưa nhắc đến có em còn viết chữ xấu thì có một số phụ huynh phát biểu như sau : - Tay các em nhỏ nên cầm bút khó, mỏi - Việc học hành chữ xấu hay đẹp là nhờ thầy cô dạy bảo ở trường, gia đình chị vì bận và còn một phần phụ huynh thì bảo “con cái chỉ nghe lời cô mà không nghe lời bố mẹ” c- Giáo viên : Khi được hỏi đa số giáo viên đều trả lời “ học giỏi, ngoan ngoãn, chữ đẹp là không phải cái gì sẵn có mà phải do gia đình rèn luyện thường xuyên mới có được”. d- Kết quả khảo sát đầu năm Ban giám hiệu đã tiến hành khảo sát thực tế ngay từ đầu năm học việc giữ vở và chữ viết của học sinh trường tiểu học Lê Văn tám ngay từ đầu năm học. Qua khảo sát chúng tôi nhận thấy gặp rất nhiều khó khăn về kỹ năng "Rèn chữ, giữ vở" cụ thể là: - Rất nhiều em chưa xác định dòng kẻ, mẫu chữ viết không thống nhất. - Các em chưa xác định chuẩn điểm đặt bút, điểm dừng bút khi viết chữ. - Khi viết các em viết sai độ cao, khoảng cách giữa các con chữ. - Chưa xác định được khoảng cách viết giữa các con chữ và các chữ trong từng chữ. - Khi các em viết sai các em gạch xoá tùy tiện, vở bẩn, nhàu, quăn mép. - Giấy viết, loại bút cũng không thống nhất, làm cho chất lượng bài viết của các em xấu đi rất nhiều. - Bàn ghế ngồi học chưa đảm bảo còn thiếu. Vì vậy tôi xin trình bày một số biện pháp nhằm nâng cao chữ viết cho học sinh II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN NỀ NẾP "GIỮ VỞ SẠCH - VIẾT CHỮ ĐẸP" NĂM HỌC 2014-2015. 1. Xây dựng kế hoạch 1.1. Mục tiêu: + Tạo phong trào thi đua "Rèn chữ - Giữ vở sôi nổi trong toàn trường nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong năm học. + Giúp học sinh có ý thức "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" trong quá trình học tập. 1.2. Chỉ tiêu: + 30% số lớp đạt tiêu chuẩn lớp "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp". + 50% học sinh trên tổng số học sinh tiểu học Lê Văn Tám đạt tiêu chuẩn "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp". 1.3. Kế hoạch thực hiện. Thời gian Nội dung Người thực hiện Tháng 9 - Xây dựng tiêu chí "Giữ vở sạch - viết chữ đẹp" - Phát động phong trào "Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp " - Tập thể hội đồng sư phạm. - BGH - TCM - GV Hàng tháng trong năm học - Kiểm tra nề nếp rèn chữ giữ vở - BGH . Tháng 10 - Tổ chức hội thi " Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp " của học sinh, giáo viên . - BGH - GV - HS Tháng 11 - Sơ kết kiểm tra kết quả thực hiện nề nếp " giữ vở sạch - Viết chữ đẹp" - BGH - TT - GV Tháng 12-01 - Xét đề nghị các lớp có phong trào " Vở sạch- Chữ đẹp" - BGH - GVPT Tháng 4- 5 - Tổng kết - đánh giá phong trào " Giữ vở sạch - Viết chữ đẹp " - Hội đồng sư phạm 1.4. Biện pháp. 1. Hội nghị công chức thống nhất xây dựng các tiêu chí "Vở sạch- Chữ đẹp" ngay đầu năm. 2. Triển khai sâu rộng đến GV-PH-HS nắm vững tiêu chí "Vở sạch-Chữ đẹp". 3. Phát động phong trào thi đua "Vở sạch-Chữ đẹp" trong toàn trường. 4. Đầu tư, cấp phát vở luyện viết cho GV-HS. 5. Kiểm tra thường xuyên công tác rèn cho học sinh có thói quen tốt trong quá trình viết bài. 6. Tổ chức kiểm tra, chấm vở và chữ viết nghiêm túc, khách quan (sau những đợt kiểm tra nề nếp, xếp loại vở sạch chữ đẹp ở các lần). 7. Hồ sơ giáo viên gắn với việc viết chữ và trình bày để xếp loại hàng tháng. 8. Khen thưởng kịp thời những học sinh giữ vở sạch, viết chữ đẹp. 2. Tổ chức thực hiện 2.1. Các điều kiện cơ sở vật chất để học sinh rèn luyện chữ viết. a. Phòng học. Là yếu tố quan trọng đầu tiên. Phòng học đúng quy định, thoáng mát, đủ ánh sáng. b. Bàn ghế học sinh. Trường TH Lê Văn Tám ưu tiên trang bị cho học sinh lớp 1 những bộ bàn ghế phù hợp, đúng quy chuẩn với tuổi học sinh Tiểu học. c. Bảng lớp. Bảng lớp của trường chúng tôi được sơn chống loá có dòng kẻ phù hợp với yêu cầu của học sinh. Bảng đúng quy cách giúp cho giáo viên trình bày bài viết đẹp đúng. d. Bảng con của học sinh. Thống nhất một loại bảng 20-25 có chia các dòng kẻ nhỏ, dùng khăn đủ ẩm để lau. e. Giấy viết, phấn và viết. Phấn viết: Quy định phấn trắng, mềm. Hướng dẫn kỹ khi trình bày ở bảng không phải xoá nhiều lần, tiết kiệm thời gian. Chọn viết: Học sinh lớp 1 ở giai đoạn đầu viết chì, loại viết chì 3D. Viết mực chọn viết máy, nét nhỏ, có nét thanh đậm. Giấy viết: Thống nhất với phụ huynh mua giấy 4 ô li chất lượng cao. 2.2. Các yếu tổ tổ chức rèn luyện để học sinh "Giữ vở sạch - chữ đẹp". a. Rèn tư thế ngồi viết, cách cầm bút. - Giáo viên rèn cho học sinh tư thế ngồi viết đúng, thoải mái, không gò bó, lưng thẳng, không tì ngực vào bàn, khoảng cách giữa vở và mắt. - Cầm viết bằng 3 ngón tay: Ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay phải. Tuyệt đối không cầm bút dựng đứng. b. Rèn giữ vở sạch và trình bày vở. Vở được bao bọc từ đầu năm (tuần tập trung huớng dẫn của cô giáo phụ trách ) có đủ bìa nhãn. Vở luôn giữ sạch, không bỏ giấy, xé trang, ghi đủ bài, không tẩy xoá, không nhàu nát, quăn mép vở, không viết nhiều màu mực. c. Dạy các nét cơ bản : Những ngày đầu tiên lớp 1 giáo viên dạy cho học sinh viết hai nét ngang vào vở, viết cơ bản các nét trên cũng dễ viết và giúp học sinh về sau có dạng chữ viết thẳng, ngay ngắn từ đầu . Sau đó tiến hành dạy các nét móc xuôi, nét móc ngược, nét móc hai đầu, nét khuyết. Giáo viên lớp 1 dạy kỹ phần này là giúp học sinh khi viết chữ sẽ viết đúng, viết đẹp. d. Rèn luyện học sinh viết đúng mẫu chữ. Đây là bước đặc biệt quan trọng và vô cùng khó khăn với tất cả giáo viên, học sinh. Giáo viên cần hướng dẫn kỹ để các em nắm cấu tạo chữ viết theo đúng quy trình mẫu. Chữ viết mẫu giáo viên đúng, đẹp để học sinh quan sát. Và ngoài ra còn chấm, chữa lỗi cho học sinh để học sinh phát hiện kịp thời. Giúp học sinh viết đúng mẫu trong giờ tập viết, luyện viết giáo viên hướng dẫn các em qua 2 giai đoạn. + Giai đoạn quan sát mẫu trên bảng và viết bảng con: Cho các em quan sát kĩ chữ mẫu to trên bảng lớp. Phân tích nắm được cấu tạo quy trình viết. Giáo viên viết mẫu cho học sinh quan sát, sau đó giáo viên cho học sinh viết vào bảng con. Giáo viên quan sát sửa bài trục tiếp cho từng học sinh ngay trên bảng con. Nhận xét bài của bạn trên bảng. + Giai đoạn quan sát chữ mẫu và viết vào vở tập viết: Giáo viên cho học sinh quan sát kỹ chữ mẫu đầu dòng xem chữ cần viết, từ cần viết cao bao nhiêu, khoảng cách sau đó mới đặt bút viết. đ. Xác định vị trí các đường kẻ, điểm dừng bút, điểm đặt bút. - Đường kẻ li (1, 2, 3, 4), đường kẻ dọc (5, 6, 7). - Điểm dừng bút là vị trí kết thúc của chữ trong một chữ cái. - Điểm đặt bút là vị trí bắt đầu khi viết một nét trong 1 chữ cái. e. Xác định khoảng cách. - Trong tiết tập viết giáo viên giúp học sinh khoảng cách giữa các con chữ trong 1 chữ là nửa thân con chữ, các nét chữ trong 1 chữ phải viết liền mạch. - Hướng dẫn cách ghi dấu thanh: Viết các chữ có dấu thanh quy trình viết liền mạch bằng cách lia bút theo chiều từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, đánh dấu nguyên âm trước, đánh dấu thanh sau. Viết vừa phải các dấu thanh không dài quá, to quá, nhỏ quá. g. Giáo viên phối hợp với phụ huynh: Trong buổi họp phụ huynh đầu năm, cuối năm thống nhất chọn vở, viết, cách đọc và luyện viết ở nhà để phụ huynh giúp các em nhiều hơn. h. Kiểm tra đánh giá, khen thưởng. Mỗi tháng kiểm tra nề nếp, mỗi lần chấm vở sạch chữ đẹp giáo viên, tổ kiểm tra có nhận xét động viên, tuyên dương những học sinh có tiến bộ chữ viết, học sinh viết đẹp, vở sạch, chọn vở, bài viết trình bày ở "bảng thân thiện của lớp". 3. Dạy tập viết để hình thành cho học sinh kỹ năng : Việc rèn kỹ năng đòi hỏi người học sinh phải tri giác chính xác sản phẩm nắm vững các thao tác kỹ thuật và kiên trì lặp đi lặp lại các thao tác đó. Chữ viết tiếng việt là hệ thống chữ cái ghi âm, mỗi nhóm chữ cái có đặc điểm riêng nên quy trình thực hiện các thao tác ở từng nhóm cũng không giống nhau. Do đó, khi rèn luyện kỹ năng viết chữ học sinh phải nắm được hình dáng, đặc điểm của từng chữ cái, cá thao tác viết nhóm chữ cái, ( thao tác viết nhóm chữ cái chữ nét cong khác thao tác viết nhóm nét khuyết) và phải luyện tập liên tục nhiều lần trên vở tập viết. Tuy nhiên đặc điểm tâm - sinh lý lứa tuổi học sinh Tiểu học thường gặp phải 2 khó khăn lớn : + Tri giác của các em thiên về nhận biết tổng quát đối tượng, chi tiết từng nét chữ, từng động tác kỹ thuật tỉ mỉ. Do vậy, khi tiếp thu kỹ thuật viết chữ, học sinh không tránh khỏi những lúng túng khó khăn. + Học sinh Tiểu học thường hiếu động, thiếu kiên trì, khó khăn thực hiện các thao tác đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận. Để khắc phục những nhược điểm trên, người giáo viên phải có đức tính kiên trì, tận tình tránh nôn nóng, tức giận. Sự nhiệt tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố đảm bảo sự thành công của giờ dạy tập viết. Kỹ năng viết chữ được rèn luyện ở 2 mức độ : + Tập viết các chữ cái : phải đúng hình dáng, cấu tạo, quy trình viết. + Tập viết ứng dụng : giáo viên hướng dẫn học sinh viết liền mạch các chữ cái, viết dấu phụ, dấu thanh trên hoặc dưới các chữ cái. Để hình thành kỹ năng viết cho học sinh, việc dạy tiếng việt phải trải qua 2 giai đoạn : Giai đoạn 1 : Giai đoạn này hình thành và xây dựng biểu tượng về chữ viết, giúp các em hiểu và ghi nhớ được những hình dáng kích thước, quy trình viết từng chữ cái. Các hiểu biết này giúp học sinh viết chữ 1 cách tự giác. Như vậy kết quả đạt được sẽ nhanh và chắc chắn hơn. Bước 1 : Mô tả cấu tạo chữ. Ví dụ : Chữ a gồm 2 nét : nét cong kín và nét móc ngược. Bước 2 : Giáo viên hướng dẫn quy trình viết các nét : + Để viết nét tròn ta nên chấm các điểm chuẩn 1,2,3,4 ( làm mẫu ) rồi nối các điểm đó cho tròn. + Để viết nét móc ngược ta chấm điểm chuẩn 5,6 sau đó nối 2 điểm này lại. Giai đoạn 2 : Đây là giai đoạn củng cố : Hoàn thiện các biểu tượng về chữ viết thông qua các hình thức tập luyện viết chữ. Giai đoạn này hướng dẫn các em luyện viết chữ cái để luyện viết tiếng, từ ứng dụng. Khi các em viết sang tiếng, từ câu ứng dụng để giúp các em viết đẹp tôi phải hướng dẫn học sinh viết đúng cỡ chữ, kiểu chữ, đảm bảo nguyên tắc liền mạch trong khi viết, có khoảng cách hợp lý. Các con chữ trong 1 tiếng cách nhau nửa con chữ. Các tiếng cách nhau 1 con chữ. Các từ cách nhau 2 con chữ. ( Lưu ý lấy con chữ o làm chuẩn ). Ngoài ra đối với việc tô chữ cái viết hoa đòi hỏi giáo viên nắm được 1 cách chắc chắn từng kiểu chữ để hướng dẫn cho học sinh nắm bắt được đáp ứng cho yêu cầu tô đúng. Giáo viên có thể phải nắm tên nét để tiện trong quá trình hướng dẫn. Ví dụ : Để hướng dẫn học sinh tô chữ cái a, A, giáo viên cho học sinh quan sát mẫu. Rồi có thể nêu tên nét ( hướng dẫn học sinh nêu ), cuối cùng là quy trình tô ( tô theo thứ tự các nét ). Đặc biệt trong việc dạy học sinh hình thành kỹ năng viết chữ, cần phải quan tâm đến yếu tố cảm xúc - tâm lý chi phối việc viết chữ. Quá trình lĩnh hội và thể hiện chữ viết ở các em sẽ diễn ra rất nhanh nếu trẻ viết với tâm lý vui vẻ, phấn chấn - vui khi được tiếp xúc với các con chữ và viết được 1 chữ. Đây là cảm xúc mãnh liệt nhưng cũng rất hồn nhiên sinh động khi trẻ học viết chữ. Vậy để làm được những vấn đề như đã nêu trên đòi hỏi người giáo viên không được cứng nhắc đơn điệu trong việc vận dụng các phương pháp dạy học mà trái lại cần có sự mềm dẻo, linh hoạt trong việc vận dụng các phương pháp dạy tập viết. Đối với học sinh Tiểu học tôi nhận thấy 3 phương pháp sau đây thường được quan tâm sử dụng nhiều hơn cả trong việc dạy tập viết. Phương pháp trực quan : Giáo viên khắc sâu biểu tượng về chữ cho các em bằng nhiều con đường : kết hợp mắt nhìn với tai nghe, tay luyện tập. Điều này giúp các em chủ động phân tích hình dáng, kích thước và cấu tạo theo mẫu, tìm sự giống nhau giữa cái đang học với chữ cái đã học trước đó trong cùng 1 nhóm các thao tác so sánh tương đồng. Ví dụ : Bài 9 ( vở tập viết ) cho học sinh luyện viết chữ o,e. Bài 10 ( vở tập viết ) cho học sinh luyện chữ ô, ơ... * Chữ mẫu là hình thức trực quan ở tất cả các bài tập viết. Đây là điều kiện đầu tiên để các em viết đúng. Tuy nhiên chữ mẫu có nhiều hình thức : chữ mẫu cơ bản in sẵn, chữ mẫu phóng to trên bảng, trong vở tập viết, hộp chữ mẫu... tiêu chuẩn cơ bản của chữ mẫu là phải đúng mẫu quy định, rõ ràng và đẹp. Chữ mẫu có tác dụng tạo sự chú ý tập trung cao độ của học sinh trong tiết học. Cụ thể : + Chữ mẫu phóng to trên bảng có tác dụng giúp học sinh dễ quan sát, từ đó tạo điều kiện để các em phân tích hình dáng, kích thước và các nét cơ bản cấu tạo chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết trong bài học. + Chữ mẫu của giáo viên viết trên bảng lớp giúp học sinh nắm được thứ tự viết các nét chữ trong từng chữ cái ( quy trình viết ) cách nối các chữ cái trong 1 chữ nhằm đảm bảo yêu cầu viết liền mạch, viết nhanh. + Chữ mẫu trong hộp chữ giúp học sinh kết hợp mắt nhìn, tay sờ để kết hợp thành cá thao tác viết chữ 1 cách
Tài liệu đính kèm:
- skkn_giai_phap_xay_dung_ne_nep_vo_sach_chu_dep_cho_hoc_sinh.doc