SKKN Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội theo cấu trúc đề thi THPT quốc gia môn Ngữ Văn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT NGA SƠN
----------***----------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI THEO CẤU TRÚC ĐỀ THI THPT QUỐC GIA MÔN NGỮ VĂN
Họ và tên
Chức vụ
: Mai Thị Tâm
: Giáo viên - TTCM
SKKN thuộc môn: Ngữ văn
THANH HÓA NĂM 2017
MỤC LỤC
I. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Những năm gần đây yêu cầu và cấu trúc đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn luôn có sự điều chỉnh, thay đổi để phù hợp với tình hình thực tế. Năm học 2016- 2017, trong phần Làm văn ở dạng bài NLXH, thay vì yêu cầu học sinh viết bài văn NLXH như các năm trước thì trong cấu trúc đề thi minh họa, thử nghiệm mà Bộ đưa ra cũng như trong các bộ đề luyện thi THPTQG năm 2017 môn Ngữ văn của nhiều tác giả đã yêu cầu học sinh viết đoạn văn NLXH.
Điều này mới nghe qua có vẻ như đơn giản, dễ dàng bởi với những suy nghĩ thông thường thì chúng ta vẫn quan niệm cái gì ngắn gọn sẽ nhẹ nhàng, không phức tạp. Nhưng đứng dưới góc độ quy luật của tư duy, chúng ta sẽ nhận thức được rằng để thay đổi một nếp nghĩ, một thói quen, mỗi cá nhân cần thời gian để chuẩn bị và thích nghi. 
Học sinh THPT từ trước tới nay vẫn quen với việc viết một bài văn NLXH bằng các thao tác lập luận cần thiết và các bước cơ bản để hoàn thành một bài văn trong tổng thời gian với các phần khác là 180 phút. Nhưng năm học này lượng thời gian dành cho môn Ngữ văn chỉ còn 120 phút. Điều đó đồng nghĩa với việc dung lượng dành cho kiểu bài NLXH cũng giảm từ bài văn thành đoạn văn. Như vậy việc phân bố thời gian làm bài, việc lập dàn ý, kĩ năng viết bài cũng cần có sự thay đổi.
Trong hai đợt tập huấn của năm học 2016- 2017 về kỹ năng xây dựng ma trận, biên soạn câu hỏi, bài tập, đề kiểm tra, đề thi dành cho giáo viên THPT ở môn Ngữ văn đã có rất nhiều ý kiến bàn về cách viết đoạn văn NLXH song vẫn chưa có sự thống nhất cuối cùng. Ngay cả thầy cô giáo cũng bối rối khi chia sẻ ý kiến về phương pháp, kĩ năng dạy cho học sinh làm thế nào để viết đúng, viết nhanh, viết hay một đoạn văn NLXH khoảng 200 chữ. Mỗi giáo viên vẫn dạy theo kinh nghiệm riêng, thậm chí còn coi nhẹ phần thi vì số điểm học sinh dành được trong phần này không phải là cao (2,0 điểm). 
Cần thay đổi ngay cách nghĩ và khoa học hóa cách làm. Không chỉ giáo viên mà học sinh cũng phải hiểu rằng viết đoạn văn NLXH sẽ là tiêu chí đánh giá người viết ở nhiều mặt: kĩ năng, hiểu biết, nhận thức vấn đề, quan điểm sống, tâm lí chứ không chỉ là kiến thức qua điểm số. Và hoàn toàn có thể định lượng (thời gian, dung lượng kiến thức, số lượng dòng) cho bài làm.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Với đề tài “Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội theo cấu trúc đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn”, người viết muốn chia sẻ với đồng nghiệp phương pháp dạy học sinh viết đúng, viết nhanh, viết hay một đoạn văn NLXH nhằm giành được số điểm tối đa như một cách các em chinh phục bản thân và qua bài viết chúng ta có thể đánh giá phần nào về nhận thức, hiểu biết, tâm lí, mục đích sống, các kĩ năng (trong đó có kĩ năng viết văn), thái độ với môn Ngữ văn của học sinh hiện nay. Thực chất với một yêu cầu mới, cả người dạy và người học đều cần chuẩn bị về tâm lí, kĩ năng phù hợp để có sự thích nghi tốt nhất.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài được nghiên cứu mang tính thực tế cao, nhằm đưa ra cách viết một đoạn văn NLXH khoa học, hiệu quả, có thể áp dụng rộng rãi cho giáo viên và học sinh trong dạy, học, thi môn Ngữ văn.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Ở đề tài này, người viết đã vận dụng linh hoạt nhiều phương pháp nghiên cứu nhằm phát huy hiệu quả tổng hợp từ ưu thế của các phương pháp: phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết, phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin, phương pháp tâm lí, phương pháp so sánh và một số thao tác có liên quan.
II. Nội dung
2.1. Cơ sở lí luận
2.1.1. Cấu trúc đề thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn
Đề thi môn Ngữ văn gồm hai phần là Đọc hiểu và Làm văn; thực chất là nhằm kiểm tra hai năng lực tiếp nhận và tạo lập văn bản. Với 3,0 điểm ở phần Đọc- hiểu, cấu trúc đề thường có một câu nhận biết, hai câu thông hiểu và một câu vận dụng. Phần Làm văn gồm hai câu, một câu NLXH 2,0 điểm và một câu NLVH 5,0 điểm. Tất cả được giới hạn trong thời gian 120 phút.
Chúng ta có thể tham khảo đề thi minh họa môn Ngữ văn của Bộ Giáo dục và Đào tạo cụ thể như sau:
I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu: 
Leo lên đỉnh núi không phải để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức, tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh. Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em. Hãy đến Paris để tận hưởng cảm giác đắm chìm trong Paris chứ không phải lướt qua đó để ghi Paris vào danh sách các địa điểm các em đã đi qua và tự hào mình là con người từng trải. Tập luyện những suy nghĩ độc lập, sáng tạo và táo bạo không phải để mang lại sự thỏa mãn cho bản thân mà là để đem lại lợi ích cho 6,8 tỉ người trên trái đất của chúng ta. Rồi các em sẽ phát hiện ra sự thật vĩ đại và thú vị mà những kinh nghiệm trong cuộc sống mang lại, đó là lòng vị tha mới chính là điều tốt đẹp nhất mà các em có thể làm cho bản thân mình. Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳng có gì đặc biệt cả.
Bởi tất cả mọi người đều như thế.
(Trích Bài phát biểu tại buổi lễ tốt nghiệp trường trung học Wellesley của thầy Hiệu trưởng David McCullough)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên
Câu 2. Anh/ Chị hiểu như thế nào về câu nói sau: “Leo lên đỉnh núi không phải để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức, tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh.”?
Câu 3. Theo anh/chị, vì sao tác giả cho rằng: “Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳng có gì đặc biệt cả.”?
Câu 4. Thông điệp nào của đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với anh/chị?
II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc- hiểu: “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em.”.
Câu 2 (5,0 điểm)
Phân tích vẻ đẹp hào hùng của hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng.
[Đỗ Ngọc Thống, Bộ đề luyện thi THPT quốc gia năm 2017 môn Ngữ văn, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2016]
Như vậy chúng ta có thể nhận ra điểm kế thừa và điểm mới của đề thi THPTQG năm 2017 môn Ngữ văn. Trong đó những điểm mới cần lưu ý là:
- Thời gian làm bài giảm (Từ 180 phút xuống còn 120 phút).
- Số lượng câu hỏi đọc hiểu giảm; mức độ và tỉ lệ câu hỏi đọc hiểu phù hợp.
- Câu NLXH với yêu cầu viết đoạn văn khoảng 200 chữ lấy ý từ văn bản đọc hiểu (tích hợp viết với đọc hiểu).
- Mức độ và dung lượng cần trình bày của câu NLVH giảm.
Đặc biệt điểm mới thứ ba thuộc phần NLXH gây nhiều khó khăn, bàn cãi khi thay đổi từ yêu cầu viết một bài văn NLXH thành viết một đoạn văn NLXH lấy ý từ văn bản phần Đọc- hiểu. Nghĩa là học sinh chuyển từ cách viết dài “nhiều đất diễn” sang cách viết ngắn gọn, súc tích, có độ dồn nén. Đây không phải là việc dễ dàng.
Nắm được cấu trúc đề thi, vị trí, yêu cầu, dung lượng của mỗi phần và mối quan hệ của chúng với nhau sẽ giúp học sinh chủ động và “định lượng” được bài làm của mình.
 2.1.2. Kiểu bài nghị luận xã hội
Cùng với kiểu bài NLVH thì kiểu bài NLXH là nội dung cần thiết trong quá trình học và thi của học sinh. NLXH thực chất là một phương pháp nghị luận lấy đề tài từ các lĩnh vực xã hội, chính trị, đạo đức làm nội dung bàn bạc nhằm làm sáng tỏ cái đúng- sai, tốt- xấu của vấn đề được nêu ra. Thông thường sẽ có hai loại chính: nghị luận về một tư tưởng đạo lý và nghị luận về một hiện tượng xã hội. Ngoài ra còn loại nghị luận về một vấn đề xã hội rút ra trong tác phẩm văn học.
Với kiểu bài này, học sinh sẽ được kiểm tra và đánh giá về kiến thức xã hội, mức độ “trưởng thành” trong cách nhìn nhận vấn đề, hiện tượng và các kĩ năng cần có của một học sinh THPT như: kĩ năng tự tạo động lực, kĩ năng sử dụng ngôn ngữ, kĩ năng viết bài
Trong kiểu bài này người viết cần vận dụng các thao tác lập luận để triển khai vấn đề cần nghị luận như: giải thích, chứng minh, so sánh, phân tích, bình luận, bác bỏ. Song mức độ vận dụng cũng tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của đề bài.
2.1.3. Khái niệm đoạn văn
“Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản. Trong nhiều trường hợp đoạn văn có khả năng tồn tại độc lập giống như một văn bản bởi xét về mặt nội dung, đoạn văn diễn đạt một ý tương đối trọn vẹn; xét về mặt hình thức, đoạn văn là phần văn bản bắt đầu từ chữ viết hoa lùi vào đầu dòng, kết thúc bằng một dấu chấm xuống dòng, đoạn có một hoặc do nhiều câu liên kết tạo thành” [Bộ GD và ĐT, SGK Ngữ văn 6 tập, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2015].
Một đoạn văn bình thường sẽ được tạo nên từ các câu. Ở những vị trí khác nhau các câu có vai trò khác nhau. Câu mở đoạn là câu nêu vấn đề; câu khai triển đoạn là câu phát triển ý được nêu ở câu mở đoạn; câu kết đoạn là câu khép lại vấn đề; câu chủ đề là câu mang ý chính của toàn đoạn. Vị trí của câu chủ đề tùy thuộc vào kết cấu của đoạn.
Đoạn văn nghị luận là một phần của văn bản nghị luận; góp phần xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, một quan điểm. Trong bài văn nghị luận nói chung và đoạn văn nghị luận nói riêng, trong đó có đoạn văn NLXH cần hình thành được hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng rõ ràng và lập luận chặt chẽ. Có thể triển khai một đoạn văn nghị luận bằng một trong các phương pháp diễn dịch, quy nạp, song hành, móc xích, tổng- phân- hợp.
2.2. Thực trạng vấn đề 
Mặc dù trong chương trình Ngữ văn 6 đã tìm hiểu kiến thức về đoạn văn và đến chương trình Ngữ văn 10 có tới ba tiết học thuộc phân môn Làm văn có liên quan đến đoạn văn như: Luyện tập viết đoạn văn tự sự, Luyện tập viết đoạn văn thuyết minh, Luyện tập viết đoạn văn nghị luận [Bộ GD và ĐT, SGK Ngữ văn 10 tập 1- 2, Nxb Giáo dục Việt Nam, 2015] nhưng dường như trong quá trình học tập kiến thức và kĩ năng viết đoạn văn của học sinh vẫn chưa thực sự tốt. Đa số các em vẫn lúng túng, thiếu sự chủ động khi triển khai một đoạn văn, trong đó có đoạn văn NLXH.
Mặt khác do chịu ảnh hưởng từ nhận thức xã hội và tâm lí thực dụng nên hiện nay các em không thích, không muốn học văn, bởi vậy các em thường không chú ý hoặc học đối phó, hời hợt.
Không những thế quan niệm về môn Ngữ văn và cách học môn Ngữ văn ở các em học sinh còn rất cảm tính. Các em chưa nhận ra tính khoa học và phương pháp tìm hiểu khoa học cần có đối với việc tiếp nhận một vấn đề thuộc bộ môn Ngữ văn. Khi làm bài các em nghĩ tới đâu thì viết tới đó, không có ý thức định lượng và cũng không định lượng được bài làm ở mức độ toàn diện và cụ thể của mỗi phần.
Một trong những nguyên nhân không thể không kể tới đó là thói quen làm bài NLXH với dung lượng khoảng 600 chữ theo yêu cầu trong đề thi tốt nghiệp từ những năm trước. Cấu trúc của một bài văn NLXH đã được hình thành cùng những yêu cầu cần thiết. Dung lượng bài viết và thời gian tương ứng dành cho nó khá dài làm cho học sinh cảm thấy thoải mái, “nhiều đất diễn”. Và để thay đổi một thói quen không phải là điều dễ dàng, nhất là khi phải dồn nén, chắt lọc từ cái dài thành cái ngắn; từ bài văn sang đoạn văn mà không “khiếm khuyết” hay khiên cưỡng.
Tâm lí làm bài của học sinh THPT thường thích viết kiểu bài NLXH hơn là kiểu bài NLVH. Vì ở kiểu bài NLXH các em được chủ động bộc lộ quan điểm cá nhân, suy nghĩ, nhận thức của mình, có một “độ thoáng” nhất định. Mà khi đã thích thì các em thường dành cho nó dung lượng thời gian và dung lượng bài viết khá dài, lấn sang phần nội dung khác, làm mất đi tính hợp lí của bài làm. Do đó xảy ra tình trạng nội dung thừa thì vẫn thừa mà thiếu thì vẫn thiếu. Thậm chí không ít em còn có suy nghĩ làm bài cầm chừng, chỉ cần thoát điểm liệt; thiếu sự cố gắng, thừa sự lười biếng.
Với các thầy cô giáo, họ cũng không hoàn toàn thích nghi tốt khi có sự thay đổi. Lứa tuổi, tâm lí, kinh nghiệm giảng dạy thậm chí chuẩn kiến thức cũng không hoàn toàn giống nhau nên việc đưa ra một phương pháp khoa học, “đúng quy trình” để học sinh triển khai đoạn văn NLXH theo yêu cầu mới của đề thi cũng không đơn giản. 
Những khó khăn nói trên đang tồn tại ở các trường THPT, trong đó có trường THPT Nga Sơn. Thực trạng này đặt ra cho các thầy cô giáo những vấn đề cần giải quyết trong việc giảng dạy bộ môn Ngữ văn cũng như hình thành cho học sinh kĩ năng viết đoạn văn NLXH theo yêu cầu của đề thi THPTQG.
2.3. Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội
2.3.1. Cách viết bài văn nghị luận xã hội
Để viết được một đoạn văn NLXH, học sinh cần nắm vững kĩ năng viết một bài văn NLXH và ngược lại. Ở phần này chúng ta sẽ bàn ngắn gọn về cách viết một bài văn NLXH. Thông thường sẽ có hai loại bài nghị luận xã hội chính: nghị luận về một tư tưởng đạo lý và nghị luận về một hiện tượng xã hội. Ngoài ra còn loại nghị luận về một vấn đề xã hội rút ra trong tác phẩm văn học.
Dù ở loại bài nào học sinh cũng cần đọc kĩ đề, phân tích đề qua từ khóa quan trọng để xác định vấn đề cần nghị luận, lập dàn ý kết hợp với lựa chọn thao tác lập luận phù hợp và tiến hành viết. Chúng ta có thể quan sát bảng hướng dẫn cách làm các loại bài nghị luận cụ thể dưới đây để thấy điểm giống và khác nhau giữa chúng.
Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý
Nghị luận về một hiện tượng đời sống
1. Mở bài
1. Mở bài
- Giới thiệu vấn đề cần bàn luận (trích dẫn ý kiến)
- Giới thiệu hiện tượng cần bàn luận
- Nêu nhận xét khái quát về vấn đề đó.
- Nêu nhận xét khái quát về hiện tượng đó
2. Thân bài
2. Thân bài
- Giải thích vấn đề
- Giải thích về hiện tượng
- Bình luận (khái quát)
- Bình luận khái quát về hiện tượng (thường là hiện tượng tiêu cực)
- Phân tích, chứng minh: trả lời cho câu hỏi tại sao và biểu hiện như thế nào?
- Phân tích và chứng minh thực trạng của hiện tượng bằng các dẫn chứng xác đáng, toàn diện ở các mặt tích cực và tiêu cực; chỉ ra nguyên nhân dẫn đến thực trạng
- Bàn luận, mở rộng (lật lại vấn đề; giải pháp)
- Bàn luận mở rộng: đề ra giải pháp mang tính khả thi để giải quyết thực trạng ấy.
3. Kết bài
3. Kết bài
- Nhận xét, đánh giá
- Nhận xét, đánh giá
- Rút ra bài học về nhận thức và hành động.
- Rút ra bài học về nhận thức và hành động (xác định lí tưởng sống, phương châm hành động đúng đắn).
Bảng hướng dẫn cách làm các loại bài NLXH
2.3.2. Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội
Như chúng ta đã biết cấu trúc và dung lượng thời gian, dung lượng bài làm của môn Ngữ văn trong kì thi THPTQG năm học 2016- 2017 có sự điều chỉnh. Câu NLXH thuộc phần Làm văn với yêu cầu viết đoạn văn khoảng 200 chữ lấy ý từ văn bản phần Đọc hiểu (tích hợp viết với đọc hiểu) có số điểm 2,0 được coi là sự thay đổi rõ ràng. Để thích nghi với yêu cầu này học sinh cần được hướng dẫn, trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết. Hiểu biết xã hội và cách làm bài văn NLXH sẽ là tiền đề cơ sở để học sinh viết đoạn văn NLXH. Những khó khăn như: thói quen viết dài, viết ngắn sợ không đủ ý sẽ được giải quyết bằng chia sẻ sau đây:
- Thứ nhất: giữ tâm lí bình tĩnh, tự tin và cố gắng nỗ lực hết mình để hoàn thành bài làm.
- Thứ hai: phần Đọc- hiểu với bốn câu hỏi sẽ là những gợi ý quý giá để các em triển khai bài viết NLXH.
- Thứ ba: luôn nhớ rằng chúng ta đang viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) chứ không phải bài văn; viết liền mạch, không được viết xuống dòng với ba phần mở bài, than bài, kết bài như viết một bài văn. Cần chủ động định lượng thời gian và dung lượng bài làm.
- Thứ tư: cấu trúc đoạn văn cần được đảm bảo với ba phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn.
- Thứ năm: với mỗi thao tác lập luận ở phần thân đoạn, chỉ cần viết khoảng 3- 5 câu. Có thể linh hoạt tùy vào vai trò của mỗi thao tác.
Mở đoạn
Thân đoạn
Kết đoạn
- Dung lượng: khoảng 2 câu (tương ứng 2- 3 dòng)
- Cách viết: trực tiếp (có thể chọn phương pháp diễn dịch)
- Dung lượng: khoảng 30- 35 dòng (vì đây là phần trọng tâm)
- Cách viết: áp dụng các thao tác lập luận như trong bài văn NLXH:
+ Giải thích
+ Bình luận (khái quát)
+ Phân tích, chứng minh: trả lời cho câu hỏi tại sao và biểu hiện như thế nào?
+ Bàn luận, mở rộng: lật lại vấn đề hoặc bổ sung, mở rộng, nâng cao vấn đề; liên hệ vấn đề có liên quan.
- Dung lượng: khoảng 2 câu (cân xứng với phần mở đoạn)
- Cách viết: đánh giá khái quát và rút ra bài học về nhận thức và hành động.
Cách viết đoạn văn NLXH
2.3.3. Bài viết của học sinh trường THPT Nga Sơn
Từ cách viết trên, người làm đề tài này đã áp dụng trong quá trình dạy học và ôn thi cho học sinh khối 12 với những đề bài cụ thể nhằm rèn luyện kĩ năng và đánh giá năng lực thực tế của các em. Từ đó góp phần tạo tâm thế chủ động của người học.
Đề bài 1: Từ đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày quan điểm về ý kiến: “Chắc chắn mỗi một người trong chúng ta đều được sinh ra với những giá trị có sẵn. Và chính bạn, hơn ai hết, trước ai hết, phải hết mình, phải nhận ra những giá trị đó”.
Bài làm của học sinh Mỵ Thị Khánh Huyền lớp 12A, trường THPT Nga Sơn.
Mỗi người sinh ra trên đời không phải ngẫu nhiên mà đều có một duyên do nhất định. Vì vậy mỗi người đều mang trong mình một giá trị đặc trưng, nên mới có ý kiến: “Chắc chắn mỗi một người trong chúng ta đều được sinh ra với những giá trị có sẵn. Và chính bạn, hơn ai hết, trước ai hết, phải hết mình, phải nhận ra những giá trị đó”. Giá trị của một người là vị trí, là ý nghĩa, là tầm quan trọng của người đó với chính bản thân họ, với những người xung quanh và với xã hội. Từ khi sinh ra, mỗi người đều là những tinh hoa, là điều kì diệu của người thân và đặc biệt là bố mẹ mình. Chúng ta phải tự nhận thức được điều đó một cách rõ ràng. Khi lớn lên, ai cũng tự tạo cho mình một giá trị riêng. Có người nhờ vào trí thông minh mà thành đạt, có người nhờ vào lòng nhân hậu nên được mọi người yêu mến, lại có người có ngoại hình ưa nhìn nên nắm được nhiều cơ hội Không ai trên đời có tất cả song ai cũng có những giá trị đặc biệt mà người khác không bao giờ có được. Vì vậy hãy tự tin vì mình là một phần của cuộc sống, của xã hội. Khi ta tự nhận ra giá trị của bản thân, ta sẽ biết cách để phát huy điểm mạnh của giá trị ấy. Chẳng hạn một người tư duy logic không tốt nhưng lại phát triển về não phải, có trí tưởng tượng phong phú, họ hoàn toàn có thể thu hút mọi người bằng nhiều năng khiếu: hội họa, âm nhạc Khi biết tận dụng giá trị mình có, con người sẽ trở nên ngày càng tự tin, biết tôn trọng bản thân mình và người khác, biết vượt qua khó khăn để khẳng định mình. Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận thanh thiếu niên lại có suy nghĩ rất lệch lạc. Họ coi địa vị và tiền bạc là trên hết. Do đó họ bất chấp tất cả, chấp nhận làm những việc xấu xa để giành cái lợi về minh. Một số người không tự nhận thức được giá trị của bản thân, đôi khi chỉ vì khiếm khuyết nhỏ của cơ thể đã vội tuyệt vọng. Họ không nghĩ được rằng tuy họ là con người nhỏ bé đối với thế giới nhưng có thể đối với người thân, cha mẹ thì họ là nơi dựa, là động lực sống. Vì vậy đừng bao giờ bi quan mà nên tin rằng chúng ta được tạo nên bởi những giá trị tốt đẹp của tạo hóa. Hãy sống với đúng giá trị của mình để làm cuộc đời trở nên ý nghĩa hơn.
Bài làm của học sinh Vũ Thị Thu Thủy lớp 12A, trường THPT Nga Sơn.
Trong cuộc sống này, điều tuyệt đối nhất chính là sự tương đối. Không một ai thực sự hoàn mỹ, cũng không một ai hoàn toàn xấu xa, vô dụng, bất tài. “Chắc chắn mỗi một người trong chúng ta đều được sinh ra với những giá trị có sẵn. Và chính bạn, hơn ai hết, trước ai hết, phải hết mình, phải nhận ra những giá trị đó”. Quan điểm của Phạm Lữ Ân trong cuốn sách “Nếu biết trăm năm là hữu hạn” như một lời khẳng định mạnh mẽ về chân lí đã nêu trên, cũng đồng thời là lời cổ vũ, động viên cho những ai đang gặp khó khăn, đang cảm thấy tự ti về bản thân mình. “Những giá trị có sẵn” ấy tồn tại trong mỗi chúng ta một cách hoàn toàn tự nhiên, có thể bạn đều biểu hiện ra hằng ngày nhưng bạn không để ý đến chúng, không cho rằng đó là hành động tốt đẹp, là giá trị của bản thân. Hoặc cũng có thể những giá trị ấy vẫn còn tiềm ẩn, chưa được phát hiện và khám phá, sử dụng.. Vậy thì bạn còn chần chừ gì nữa mà kh