SKKN Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương
Môn Lịch sử là môn học bắt buộc trong chương trình học của học sinh THCS được Ban giám hiệu nhà trường, các thầy cô và các em học sinh quan tâm, có nhiều em học sinh rất coi trọng môn Lịch sử và xem đây là một trong những môn học mà các em ưu thích nhất. Bởi vì các em nhận thức được tầm quan trọng của việc học môn này là thể hiện lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Nói cách khác nhờ học môn Lịch sử sẽ hoàn thiện cho các em nhân cách sống, có mục đích sống cao đẹp, sống vị tha nhân ái, sống vì mọi người có trách nhiệm với bản thân, với quê hương đất nước mà nơi các em sinh ra. Đây chính là mục đích của Bộ giáo dục thông qua môn Lịch sử để đào tạo ra những con người phát triển toàn diện cả đức và tài.
Tuy nhiên những trong năm gần đây nhiều em học sinh không quan tâm nhiều đến môn học này. Các em chỉ coi đó là môn phụ, không quan tâm đến việc học của mình và thường giành hết thời gian của mình cho các môn học tự nhiên, thậm chí cha mẹ các em cũng hướng con mình không học môn Lịch sử. Một phần quan trọng nữa là tiết học rất khô khan, nhiều sự kiện, nhiều mốc thời gian thường rất dài và khó nhớ, quá nặng về lý thuyết không gây được hứng thú cho học sinh, tình trạng này xảy ra ở nhiều năm ở nhiều lớp và ở nhiều đối tượng học sinh kể cả học sinh khá, giỏi. Các em học trước rồi lại quên khi hỏi lại không nhớ điều gì, kể cả những kiến thức cơ bản và kiến thức trọng tâm mà học sinh cần phải nắm được khi học môn Lịch sử.
Cũng phải nhận thấy rằng, việc nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử là sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn của cả hệ thống phương pháp, mỗi phương pháp đều có vai trò nhất định riêng. Trong đó việc sử dụng tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video sẽ góp phần tích cực cách dạy học môn Lịch sử hiện nay, bởi vì tranh ảnh sưu tầm và video không những là hình ảnh minh họa, làm cơ sở cho việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là nguồn cung cấp kiến thức cho học sinh. Một số bài viết trong sách giáo khoa còn có nhiều nội dung để bỏ ngỏ, yêu cầu học sinh thông qua làm việc với tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video để tìm tòi, khám phá những kiến thức mới, cần thiết liên quan đến nội dung bài học. Ngoài ra sẽ tạo nên một tiết học Lịch sử sôi nổi, giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức và hiểu sâu sắc nội dung bài học hơn. Bên cạnh đó còn góp phần phát triển kĩ năng quan sát, phân tích, nhận xét, đánh giá và tư duy ngôn ngữ cho học sinh.
Tuy nhiên, làm thế nào để khai thác và sử dụng tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video có hiệu quả? Tôi mạnh dạn đưa ra đề tài cho sáng kiến kinh nghiệm của mình như sau: “Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương”.
MỤC LỤC Trang 1. MỞ ĐẦU 1 1.1. Lý do chọn đề tài 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 2 1. 3. Đối tượng nghiên cứu 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm 2 2. NỘI DUNG 3 2. 1. Cơ sở lý luận 3 2. 2. Thực trạng 4 2. 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện 5 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 14 3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 16 3.1. Kết luận 16 3.2. Kiến nghị 16 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lý do chọn đề tài: Môn Lịch sử là môn học bắt buộc trong chương trình học của học sinh THCS được Ban giám hiệu nhà trường, các thầy cô và các em học sinh quan tâm, có nhiều em học sinh rất coi trọng môn Lịch sử và xem đây là một trong những môn học mà các em ưu thích nhất. Bởi vì các em nhận thức được tầm quan trọng của việc học môn này là thể hiện lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Nói cách khác nhờ học môn Lịch sử sẽ hoàn thiện cho các em nhân cách sống, có mục đích sống cao đẹp, sống vị tha nhân ái, sống vì mọi người có trách nhiệm với bản thân, với quê hương đất nước mà nơi các em sinh ra. Đây chính là mục đích của Bộ giáo dục thông qua môn Lịch sử để đào tạo ra những con người phát triển toàn diện cả đức và tài. Tuy nhiên những trong năm gần đây nhiều em học sinh không quan tâm nhiều đến môn học này. Các em chỉ coi đó là môn phụ, không quan tâm đến việc học của mình và thường giành hết thời gian của mình cho các môn học tự nhiên, thậm chí cha mẹ các em cũng hướng con mình không học môn Lịch sử. Một phần quan trọng nữa là tiết học rất khô khan, nhiều sự kiện, nhiều mốc thời gian thường rất dài và khó nhớ, quá nặng về lý thuyết không gây được hứng thú cho học sinh, tình trạng này xảy ra ở nhiều năm ở nhiều lớp và ở nhiều đối tượng học sinh kể cả học sinh khá, giỏi. Các em học trước rồi lại quên khi hỏi lại không nhớ điều gì, kể cả những kiến thức cơ bản và kiến thức trọng tâm mà học sinh cần phải nắm được khi học môn Lịch sử. Cũng phải nhận thấy rằng, việc nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử là sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn của cả hệ thống phương pháp, mỗi phương pháp đều có vai trò nhất định riêng. Trong đó việc sử dụng tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video sẽ góp phần tích cực cách dạy học môn Lịch sử hiện nay, bởi vì tranh ảnh sưu tầm và video không những là hình ảnh minh họa, làm cơ sở cho việc tạo biểu tượng lịch sử mà còn là nguồn cung cấp kiến thức cho học sinh. Một số bài viết trong sách giáo khoa còn có nhiều nội dung để bỏ ngỏ, yêu cầu học sinh thông qua làm việc với tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video để tìm tòi, khám phá những kiến thức mới, cần thiết liên quan đến nội dung bài học. Ngoài ra sẽ tạo nên một tiết học Lịch sử sôi nổi, giúp học sinh chủ động tiếp thu kiến thức và hiểu sâu sắc nội dung bài học hơn. Bên cạnh đó còn góp phần phát triển kĩ năng quan sát, phân tích, nhận xét, đánh giá và tư duy ngôn ngữ cho học sinh. Tuy nhiên, làm thế nào để khai thác và sử dụng tranh ảnh sưu tầm kết hợp với video có hiệu quả? Tôi mạnh dạn đưa ra đề tài cho sáng kiến kinh nghiệm của mình như sau: “Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương”. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Nhằm khơi dậy khả năng tư duy, sáng tạo của học sinh thông qua tranh ảnh sưu tầm và video về những nhân vật lịch sử cũng như những sự kiện lịch sử của Việt Nam và thế gới, giúp học sinh khắc sâu và ghi nhớ nội dung bài học. Từ đó giúp các em có những hiểu biết nhất định về lịch sử nhân loại, thêm yêu quý và tự hào về những tranh sử hào hùng của dân tộc và ngày càng yêu thích môn Lịch sử hơn. 1. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Nội dung chương trình sách giáo khoa, sách bài tập Lịch sử Trung học cơ sở. - Sách hướng dẫn giáo viên, phân phối chương trình Lịch sử Trung học cơ sở, thuật ngữ lịch sử và các tài liệu có liên quan. - Đối tượng học sinh Trung học cơ sở, đặc biệt là học sinh lớp 8. - Giáo viên dạy bộ môn và thực trạng việc sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Điều tra, phán đoán. - Phương pháp phân tích tổng hợp. - Phương pháp thực nghiệm. - Phương pháp khảo sát đánh giá. 1.5. Những điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm: - Rèn cho học sinh kĩ năng tường thuật, miêu tả, quan sát, nhận biết, đánh giá, nhận định, so sánh rút ra quy luật, bài học lịch sử. - Phát huy tính tích cực, chủ động trong học tập của học sinh. - Học sinh hứng thú tiếp thu bài giảng, hiểu sâu sắc và ghi nhớ bền lâu. - Học sinh hiểu biết sâu sắc hơn các sự kiện lịch sử đã học, thông qua đó khơi dậy những xúc cảm lịch sử. 2. NỘI DUNG 2. 1. Cơ sở lý luận: Việt Nam đang bước vào thời kỳ hội nhập với những cơ hội và thách thức trên tất cả mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Để khắc phục nguy cơ tụt hậu cần quan tâm đến đổi mới giáo dục, coi đó là "quốc sách" hàng đầu. Trong đó, tri thức lịch sử không chỉ giúp chúng ta xác định rõ vị trí, điều kiện và khả năng của mình trên bước đường hội nhập quốc tế, mà còn trang bị những hiểu biết cặn kẽ về lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới trong tiến trình phát triển. Tại Đại hội lần thứ VII (1991) của Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu đồng thời đã vạch ra phương hướng chung để đổi mới sự nghiệp giáo dục. Từ thực tiễn kinh tế - xã hội của đất nước thời kì đổi mới, Đảng và Nhà nước ta đã xác định nhiệm vụ của giáo dục là nhằm “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài xây dựng những con người mới năng động sáng tạo”, về mục tiêu đào tạo là hình thành thế hệ trẻ phát triển toàn diện: “Nhà trường đào tạo thế hệ trẻ theo hướng toàn diện và có năng lực chuyên môn sâu, có tri thức và khả năng tự tạo việc làm trong nền kinh tê nhiều thành phần” (Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ VII). Sự đổi mới của mục tiêu giáo dục và nội dung giáo dục đặt ra yêu cầu phải đổi mới phương pháp dạy học. Nghị quyết TW 2, khoá VIII đã xác định mục tiêu của việc đổi mới phương pháp giáo dục - đào tạo là nhằm: “Khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện vào quá trình dạy và học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh, nhất là sinh viên đại học”. Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học các môn nói chung, phương pháp dạy học lịch sử nói riêng đã được đặt ra và thực hiện một cách cấp thiết cùng với xu hướng đổi mới giáo dục chung của thế giới. Luật Giáo dục sửa đổi đã chỉ rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, từng môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui hứng thú học tập cho học sinh”. Tồn tại ở trường phổ thông với tính cách là một khoa học, bộ môn Lịch sử có tác dụng nhất định đến việc hình thành thế giới quan, tình cảm đạo đức, phát triển năng lực nhận thức và hành động cho học sinh. Tuy nhiên, hiện nay chất lượng giảng dạy và học tập môn Lịch sử chưa thực sự làm cho xã hội an tâm. Vì thế việc đổi mới một cách toàn diện về nội dung lẫn phương pháp dạy học Lịch sử là vô cùng cần thiết. Trong những năm trở lại đây, phương pháp dạy học mới đã và đang được nghiên cứu, áp dụng ở trường phổ thông như: dạy học nêu vấn đề, dạy học tích cực, dạy học lấy học sinh làm trung tâm, dạy học theo dự án, dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ Tất cả đều nhằm mục đích tích cực hoá hoạt động của học sinh, phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh. Đặc biệt việc sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học các môn nói chung và dạy học Lịch sử nói riêng, được xem là một trong những công cụ đem lại hiệu qủa tích cực trong việc đổi mới việc dạy và học. 2. 2. Thực trạng: 2.2.1. Thuận lợi: - Đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình và có tâm huyết với học sinh. - Giáo viên đã quen và chủ động với tiến trình của một tiết dạy môn Lịch sử, một số tiết đã ứng dụng công nghệ thông tin và đồ dùng dạy học vào dạy học. - Dạy và học môn Lịch sử luôn có sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường và của ngành giáo dục. - Đây là môn học tuy nặng về kiến thức nhưng nhiều em cũng rất thích học. - Tài liệu môn học rất phong phú và đa dạng. 2.2.2. Khó khăn: * Điều kiện cơ sở vật chất, trường, lớp: Trường THCS Đông Cương là một ngôi trường nằm cách trung tâm thành phố Thanh Hóa khoảng 4 km. Trường có 15 lớp, tất cả phòng học được lắp máy chiếu phục vụ cho các môn để giáo viên sử dụng công nghệ thông tin vào dạy học. Tuy nhiên, cơ sở vật chất phục vụ cho môn học còn nhiều thiếu thốn, chưa đáp ứng quá trình đổi mới phương pháp dạy học của Bộ Giáo dục. Nhà trường có nhiều bộ tranh, ảnh được cấp về và một số tranh khác do giáo viên tự làm. Tuy vậy còn quá ít để phục vụ cho môn học bởi vì do đặc thù của bộ môn là cần phải sử dụng nhiều lược đồ, bản đồ, tranh ảnh để phục vụ cho việc đổi mới môn học. Nhìn chung cơ sở vật chất vẫn còn thiếu và điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình dạy, học của thầy và trò. * Tình hình kinh tế địa phương và nhận thức của phụ huynh: Phường Đông Cương là một phường nhỏ, đa số dân cư sinh sống bằng nghề nông. Một số gia đình bố, mẹ đi làm ăn xa để phát triển kinh tế, coi nhẹ việc học của con em mình. Nhiều người dân vẫn chưa nhận thức được việc học là để giúp các em sau này lập thân, lập nghiệp, phụ huynh thường phó mặc cho nhà trường, không quan tâm đến con mình, nhiều em còn mải chơi đi đánh điện tử, đi học nhưng không vào lớp mà nhiều bậc phụ huynh không biết. Hơn thế nữa bố, mẹ vẫn chưa tạo điều kiện thuận lợi nhất cho con mình học tập : chưa có góc học tập riêng cho con hoặc khi con đang học bài thì bố, mẹ lại xem tivi, nói chuyện làm phân tán việc học của con. Điều kiện kinh tế khó khăn nên nhận thức của các bậc phụ huynh về học tập của con em mình còn nhiều hạn chế. * Những khó khăn của giáo viên, học sinh đối với môn học: + Giáo viên không có nhiều cơ hội đi giao lưu học hỏi các trường bạn để phát triển chuyên môn. + Các em chưa nhận thức được tầm quan trọng của môn học Lịch sử. + Khi học môn Lịch sử các em còn gặp nhiều khó khăn về nắm và hiểu kiến thức do bài dài và mang nặng lý thuyết. + Nhiều em cảm nhận thấy sự khó khăn khi tiếp thu môn học rồi chán học, bởi vì học sinh chưa chuẩn bị bài hoặc các em đối phó giời học bằng nhiều cách khác nhau đa số học sinh không hoàn thành bài tập của mình. Dẫn đến hiệu quả đạt được chưa cao. Tôi đã tiến hành một tiết dạy Lịch sử theo cách dạy thông thường nhưng đa số các em vẫn không thể hoàn thành các phần bài tập trong sách giáo khoa và kết quả thu được còn nhiều hạn chế. Tôi đã cho các em làm bài tập khảo sát và thu được kết quả như sau: Lớp Sĩ số Giỏi Khá Trung bình Yếu Kém SL % SL % SL % SL % SL % 8A 42 4 9.5 8 19 25 59.5 5 11,9 0 0 Với kết quả trên, tôi cảm thấy rất buồn, ngày đêm trăn trở xem có cách nào để giúp các em có một tiết học môn Lịch sử đạt hiệu quả, biến tiết học trở thành một giờ học sôi nổi, lôi cuốn và đầy bổ ích mà các em mong chờ. 2. 3. Giải pháp và tổ chức thực hiện: 2.3.1. Giải pháp chung: Để sử dụng tranh ảnh, video có hiệu quả nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong học tập môn Lịch sử theo quan điểm đổi mới phương pháp dạy học, giáo viên cần lưu ý: Khi hướng dẫn học sinh sử dụng tranh ảnh và video, giáo viên cần chú ý rèn luyện cho học sinh những kỹ năng sau: - Kỹ năng quan sát, nhận xét. - Kỹ năng mô tả. - Kỹ năng phân tích, nhận định, đánh giá. Ngay từ đầu năm học tôi xác định từng bài nên cần phải chuẩn bị những tranh, ảnh gì để dạy và đưa ra một số câu hỏi để gây tính tò mò ham tìm hiểu, gây hứng thú học tập, tìm tòi sáng tạo chủ động chiếm lĩnh kiến thức đạt kết quả cao trong học tập. Để thực hiện một tiết dạy học Lịch sử có sử dụng tranh ảnh sưu tầm và video, trong việc dạy và học có hiệu quả như sau: Đầu tiên tôi cho học sinh quan sát tranh ảnh và xem một đoạn video để xác định một cách khái quát nội dung tranh ảnh, video cần khai thác. Tiếp theo, tôi đặt câu hỏi cụ thể và tổ chức hướng dẫn học sinh tìm hiểu nội dung từ tranh ảnh, video. Sau đó, học sinh trình bày kết quả tìm hiểu nội dung tranh ảnh, video sau khi được xem và quan sát. Cuối cùng, tôi nhận xét, bổ sung nội dung trả lời của học sinh, để các em hiểu bức tranh một cách đầy đủ, toàn diện và sâu sắc hơn về nội dung bài học. 2.3.2. Vận dụng vào bài dạy cụ thể: Trên thực tế tôi đã thực hiện “Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương”, vào dạy tiết 7, Bài 4: Phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa Mác, mục 1: Phong trào đập phá máy móc và bãi công. Trước hết tôi sẽ cho học sinh quan sát H24 SGK, kết hợp với một số tranh ảnh mà tôi đã sưu tầm. Cậu bé làm việc trong hầm mỏ ở Đức Những nữ công nhân “nhí” làm việc ở nhà máy dệt tại Newberry (Mĩ) Cậu bé làm việc trong một khu dầu mỏ ở Mĩ Sau đó, tôi đưa ra câu hỏi: Em có nhận xét gì về đối tượng lao động trong các nhà máy, hầm mỏ ? Điều kiện làm việc như thế nào ? Học sinh sẽ trả lời được: đối tượng lao động phần lớn là trẻ em, lao động cực nhọc trong điều kiện tồi tàn, không bảo hộ Tôi đặt câu hỏi tiếp: Vì sao giới chủ lại thích sử dụng lao động trẻ em ? Học sinh sẽ tìm ra được câu trả lời: Vì trả lương cho trẻ em thấp Sau đó tôi dẫn dắt giúp các em tìm ra nguyên nhân dẫn đến phong trào đập phá máy móc và bãi công vào nửa đầu thế kỉ XIX, Sau cùng, tôi nhận xét và đưa ra kết luận: Trong những nguyên nhân đó thì nguyên nhân trẻ em bị bóc lột sức lao động nặng nề là quan trọng nhất, bởi vì có những công nhân “nhí” 12, 13 tuổi thậm chí có những em mới 11 tuổi đã phải làm việc trong các xưởng dệt, hầm mỏ từ 12 giờ 30 phút đến 16 giờ mỗi ngày, trong khi đó lương thấp và điều kiện làm việc tồi tàn thiếu an toàn. Qua những hình ảnh đó, học sinh sẽ cảm nhận được sự bóc lột nặng nề của giai cấp tư sản đối với giai cấp công nhân, đặc biệt là đối với trẻ em. Với việc sử dụng tranh ảnh sưu tầm, tôi nhận thấy rằng tiết học trở nên sôi nổi hơn, gây hứng thú học tập cho học sinh hơn. Học sinh nhận thức kiến thức sâu sắc hơn. Để kiểm chứng lại một lần nữa biện pháp sử dụng tranh ảnh của mình. Tôi đã áp dụng vào tiết 32- Bài 21: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 -1945), mục III. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ hai. Đầu tiên, tôi sẽ tôi trình chiếu một số hình ảnh mà tôi sưu tầm và một đoạn video về sự kiện Mĩ ném bom nguyên tử xuống thành phố Hi-rô-si-ma (Nhật Bản). Thi thể của những phụ nữ và trẻ em Đức tại Metgethen năm 1945. Chính quyền Đức quốc xã tuyên bố họ bị binh sĩ Liên Xô sát hại Phát xít Đức giết hàng triệu dân lành một cách man rợ Thành phố Nagaxaki sau khi bị ném bom Tôi cho học sinh quan sát tranh ảnh H77, H78, H79 trong SGK kết hợp với tranh ảnh và video sưu tầm trong vòng 3 phút, để học sinh có thể hình dung về những thảm họa khốc liệt của chiến tranh nói chung và chiến tranh thế giới thứ hai nói riêng. Sau đó, tôi đặt câu hỏi cho học sinh: Em có suy nghĩ gì về hậu quả của chiến tranh thế giới thứ hai đối với nhân loại ? Thì ngay lập tức nhiều em đã giơ tay trả lời câu hỏi, khi học sinh trả xong thì tôi nhận xét, kết luận và hỏi tiếp: Em có suy nghĩ về chiến tranh ? Chiến tranh đã ảnh hưởng đến môi trường sống như thế nào? Học sinh dễ dàng trả lời được câu hỏi, bởi vì tranh ảnh và một đoạn video đã tập chung được sự chú ý của học sinh, lôi cuốn các em tham gia tích cực vào bài học, làm cho lớp học thêm sôi nổi, giúp học sinh dễ dàng hiểu được vấn đề một cách chính xác, định hướng tốt nội dung bài học. Sau đó tôi nhận xét và kết luận: - Chiến tranh là tội ác, là hủy diệt sự sống. - Chiến tranh tàn phá các nước, nơi chiến tranh diễn ra thì các chất độc hại thải ra môi trường và làm cho không khí, nguồn nước bị ô nhiễm nặng nề, không chỉ ảnh hưởng đến hiện tại, dư âm đến hàng chục năm sau. Như vậy, từ việc quan sát tranh ảnh cùng đoạn vidio học sinh có thể hiểu sâu sắc hơn nội dung bài học, từ đó các em có ý thức lên án chiến tranh, bảo vệ nền hòa bình, đồng thời giáo dục cho các em phải biết sống như thế nào cho xứng đáng với ông cha và các vị anh hùng đã hy sinh trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập tự do cho dân tộc và trong công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Từ đó, các em có ý thức hơn trong học tập và rèn luyện phẩm chất đạo đức của bản thân, cũng như ý thức được về vai trò và vị trí của bộ môn Lịch sử . Nhằm khẳng định lại một lần nữa “Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương”, tôi áp dụng tiếp vào dạy tiết 41, Bài 26: Phong trào kháng chiến chống Pháp trong những năm cuối thế kỉ XIX , mục 3: Khởi nghĩa Hương Khê. Đầu tiên, tôi sẽ trình chiếu H94 SGK và cho các em quan sát, sau đó tôi sẽ hỏi: Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Hương Khê là ai ? Học sinh sẽ nhìn lên bảng và kết hợp với thông tin trong SGK, học sinh trả lời: Phan Đình Phùng, sau đó tôi sẽ cung cấp thêm cho các em một số thông tin về ông. Đặc biệt, tiếp theo tôi sẽ trình chiếu hình ảnh Cao Thắng cầm súng trường trên tay. Cao Thắng (1864-1893) Và tôi hỏi học sinh: Các em có biết ông là ai không ? Tôi gợi ý cho học sinh, ông là cách tay phải đắc lực của Phan Đình Phùng - Người đã chế tạo ra súng trường. Sau đó tôi thấy rất nhiều em giơ tay và trả lời đúng, tôi nhận xét và cung cấp thêm cho học sinh một số thông tin về Cao Thắng (Cao Thắng (1864-1893), quê ở Hương Sơn - Hà Tĩnh. Ông không những là một nhà chỉ huy quân sự đầy mưu lược, nhà chỉ đạo tổ chức thực tiễn tài giỏi mà còn là một người sáng tạo. Tuy nhiên, vị tướng tài trẻ tuổi đã hi sinh lúc 29 tuổi, đó là một tổn thất vô cùng to lớn của nghĩa quân Hương Khê và phong trào chống Pháp ở Trung Kỳ, Phan Đình Phùng mất đi cánh tay phải đắc lực của mình. Thân thế và sự nghiệp của ông mãi mãi sáng ngời trong lịch sử dân tộc). Sau đó thông qua Hình 95 trong SGK, Lược đồ căn cứ Hương Khê, tôi sẽ giới thiệu về địa bàn của cuộc khởi nghĩa bao gồm bốn tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình. Tiếp theo, tôi sẽ hỏi học sinh: Cuộc khởi nghĩa chia làm mấy giai đoạn ? Học sinh trả lời là hai giai đoạn. Tiếp theo tôi sẽ trình chiếu một số hình ảnh mà tôi sưu tầm được liên quan diễn biến giai đoạn một của cuộc khởi nghĩa để thu hút các em quan sát, tìm hiểu. Phan Đình Phùng chỉ huy quân lính xây dựng công sự Nghĩa quân rèn đúc vũ khí Súng trường Tôi sẽ hỏi: Ở giai đoạn một, nghĩa quân đã làm gì ? Sau khi học sinh quan sát tranh ảnh kết hợp với thông tin trong SGK, các em dễ dàng trả lời và tôi nhận xét bổ sung: Nghĩa quân lo huấn luyện tổ chức, tích trữ lương thực, rèn đúc vũ khí. Tôi làm tương tự như vậy với giai đoạn hai và thu được kết quả rất khả quan. Sau khi học xong phần diễn biến, tôi sẽ cung cấp thêm cho các em một số thông tin về cuộc khởi nghĩa: - Cuộc khởi nghĩa đã phát huy được tinh thần đoàn kết, sự ủng hộ của người dân miền xuôi lẫn miền ngược, cả về sức lực lẫn của cải vật chất. - Về quân sự, nghĩa quân được tổ chức theo lối chính quy, có kỷ luật nghiêm minh, biết sử dụng các phương thức tác chiến linh hoạt, phong phú, biết phát huy tính chủ động sáng tạo khi giáp trận với đối phương, điều này khiến Pháp cũng phải hết sức khâm phục. Với việc áp dụng “Biện pháp sử dụng tranh ảnh, video trong dạy học Lịch sử 8 có hiệu quả tại trường THCS Đông Cương”, tôi nhận thấy rằng tiết học Lịch sử luôn luôn tạo được sự hứng thú, lôi cuốn học sinh tham gia, đạt hiểu quả cao trong giờ học. Cuối bài học để kiểm tra các em có hiểu bài và nắm vững nội dung bài học hay không. Tôi đã đưa ra câu hỏi như sau: Tại sao nói cuộc khởi nghĩa Hương Khê là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần Vương ? Và tôi đã thu được kết quả rất tốt. Với biện pháp sử dụng tranh ảnh kết hợp với xem đoạn video cộng với sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh đã dần nắm vững kiến thức và làm chủ kiến thức, hoàn thành tốt các bài tập, hiểu được nội dung bài học. Các em đã biết cách học như thế nào để có hiệu quả, từ đó hình thành một thói quen học tập chủ động, sáng tạo của người học. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm: Tôi đã áp dụn
Tài liệu đính kèm:
- skkn_bien_phap_su_dung_tranh_anh_video_trong_day_hoc_lich_su.doc