Sáng kiến Thực trạng môi trường và biến đổi khí hậu tại Nghệ An hiện nay và giải pháp lồng ghép giáo dục môi trường trong dạy học Chuyên đề cho học sinh Khối 10 theo chương trình GPPT 2018

 SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU I
 SÁNG KIẾN KHOA HỌC GIÁO DỤC
Đề tài:
 THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU 
 TẠI NGHỆ AN HIỆN NAY VÀ GIẢI PHÁP LỒNG GHÉP
 GIÁO DỤC MÔI TRƯỜNG TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ 
 CHO HỌC SINH KHỐI 10 THEO CHƯƠNG TRÌNH GDPT 
 2018
 (LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ)
 Đồng tác giả: HOÀNG THỊ YẾN MINH – THPT QUỲNH LƯU I
 Tổ: Xã hội
 Số điện thoại: 0988177222
 Đồng tác giả: TRẦN VĂN PHƯƠNG – THPT QUỲNH LƯU I
 Tổ: Xã hội
 Số điện thoại: 0904933513
 Đồng tác giả: HỒ ĐỨC NGỌC – THPT QUỲNH LƯU I
 Tổ: Xã hội
 Số điện thoại: 0968842456
 Năm học 2022 - 2023
 1 truyền đến cộng đồng cùng nhau chung tay , góp sức bảo vệ môi trường , giữ lấy 
sự sống của chính mình , của toàn xã hội. Đó là lý do quan trọng nhất để chúng 
tôi chọn đề tài và viết sáng kiến kinh nghiệm của mình là:
 “THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬUTẠI 
NGHỆ AN HIỆN NAY VÀ GIẢI PHÁP LỒNG GHÉPGIÁO DỤC MÔI 
TRƯỜNG TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ CHO HỌC SINH KHỐI 10 
THEO CHƯƠNG TRÌNH GDTHPT 2018”
 2. Tính mới của đề tài
 Vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu trên thế giới nói chung và Viêṭ
Nam nói riêng là môt đề tài rất quen thuôc đã đươc rất nhiều tác giả đề câp , bàn
luân tới . Bản thân chúng tôi cũng nói về môi trường , biêń đổi khí nhưng
hâu
trong pham vi , quy mô nhỏ đó là thưc ti ễn về môi trường và biến đổi khí hâu tai
môt số địa điểm tiêu biểu trong địa bàn tỉnh Nghệ An mà qua thời gian sinh
sống, nghiên cứ u , trải thưc tế chúng tôi có đươc . Qua đó để bảo vê ̣môi
nghiêm
trường, góp phần vào công cuộc chống biến đổi khí hậu đang diễn ra trên phạm
vi cả nước nói chung và tỉnh nhà nói riêng , thì học sinh , sinh viên là lưc lương
đông đảo, nòng cốt, là chủ nhân của đất nước trong tương lai gần , có vai trò nắm
giữ vân mêṇ h của đất nước . Hơn thế nữa ngôi trường mà chúng tôi đang công
tác có gần 1700 học sinh . Với số lượng học sinh đó vấn đề tích hơp giáo duc
môi trường , chống biến đổi khí hâu cho hoc sinh thông qua viêc lồng gheṕ vào
các bài giảng ở trên lớp và đặc biệt bằng những hành động cụ thể ở trong
trường, ngoài xã hội dù rất nhỏ nhưng có ý nghĩa vô cùng lớn góp phần vào sự 
phát triển bền vững của Tỉnh nhà nói riêng và của cả nước nói chung .
 3. Đóng góp của đề tài
 Qua đề tài trên chúng tôi muốn làm sáng tỏ đươc thưc traṇ g , hâu quả về ô
nhiêm môi trường , biến đổi khí hâu taị môt số đia phương trong đia bàn tỉnh
Nghệ An. Qua đó giáo duc cho hoc sinh của mình ý thứ c , trách nhiệm bảo vệ
môi trường, chống biến đổi khí hâu bằng cái nhìn thưc tế và hành đôṇ g cu ̣ thể để
góp phần vào sự phát triển bền vững của tỉnh nhà nói riêng và cả nước nói 
chung.
 2 Phiếu khảo sát thực trạng học tập của học sinh
 Họ và tên học sinh.........................................................................................
 Lớp................................................................................................................
 Trường...........................................................................................................
 Hãy trả lời câu hỏi dưới đây bằng cách đánh dấu x vào ô trống trong bảng 
có câu trả lời phù hợp với em:
 Nội dung Có Chưa/Không
Em có được thầy/ cô tổ chức các hoạt động tìm hiểu 
thực trạng môi trường và biến đổi khí hậu ở tỉnh Nghệ 
An và được lồng ghép giáo dục môi trường khi dạy học 
chuyên đề 1: “Biến đổi khí hậu” không?
Em có mong muốn được thầy cô lồng ghép nội dung 
giáo dục môi trường trong dạy học chuyên đề Biến đổi 
khí hậu Địa Lí 10, CTGDPT 2018 để phát triển phẩm 
chất, năng lực hay không?
 - Kết quả như sau:
 Bảng: Kết quả khảo sát học sinh việc tìm hiểu thực trạng môi trường và 
biến đổi khí hậu ở tỉnh Nghệ An và giải pháp lồng ghép giáo dục môi trường 
trong dạy học chuyên đề cho học sinh khối 10 theo chương trình GDPT 2018
 Nội dung
 Đã Chưa 
 Có Không 
 từng từng 
 TT Năm học Trường mong mong 
 tham tham 
 muốn muốn
 gia gia
 45/200 155/200 190/200 10/200
 1 2022-2023 THPT Quỳnh Lưu 1
 22,5% 77,5% 95% 5%
 0/200 200/200 184/200 16/200
 2 2022- 2023 THPT Bắc Yên Thành
 0% 100% 92% 8%
 0/200 200/200 180/200 20/200
 3 2022- 2023 THPT Hoàng Mai 2
 0% 100% 90% 10%
 0/200 200/200 170/200 30/200
 4 2022- 2023 THPT Anh Sơn 1
 0% 100% 85% 15%
 4 - Kết quả điều tra trên cho thấy:
 GV ở các trường THPT ít tổ chức cho học sinh tìm hiểu thực trạng môi 
trường và biến đổi khí hậu ở tỉnh Nghệ An và tiến hành lồng ghép giáo dục môi 
trường trong dạy học chuyên đề biến đổi khí hậu Địa Lý 10, chương trình GDPT 
2018 để phát triển phẩm chất năng lực học sinh nên chất lượng dạy học chưa 
cao.
 Hiện nay các thầy cô giáo đã có những nỗ lực trong việc nâng cao chất 
lượng dạy học, đầu tư cho việc dạy và soạn bài. Tuy nhiên, chương trình mới 
thực hiện vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết nên GV có tư tưởng ngại nghiên 
cứu, ngại đầu tư vào dạy học chuyên đề vì vậy, chưa phát triển được năng lực 
phẩm chất cho HS, sức hấp dẫn của bài học bị hạn chế.
 2.3. Thực trạng về kiểm tra đánh giá
 Trong những năm gần đây, song song với việc đổi mới phương pháp dạy 
học là vấn đề đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất 
năng lực. Tuy nhiên, việc đánh giá của GV còn nặng theo chuẩn kiến thức, kĩ 
năng thông qua các bài kiểm tra thường xuyên, định kì và đánh giá từ một kênh 
là giáo viên đánh giá học sinh. Giáo viên chưa chú trọng đến đánh giá quá trình 
học tập và sản phẩm học tập của học sinh từ nhiều kênh khác nhau. Như 
vậy,việc tổ chức cho học tìm hiểu thực trạng môi trường và biến đổi khí hậu ở 
tỉnh Nghệ An và tiến hành lồng ghép giáo dục môi trường trong dạy học chuyên 
đề biến đổi khí hậu Địa Lý 10, chương trình GDPT 2018tạo cơ hội cho GV đánh 
giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực ở nhiều phương diện khác 
nhau.
 3.Thưc trạng về biến đổi khí hâu trên thế giớ i và ở Viêt Nam
 3.1Thực trạng biến đổi khí hâu trên thế giới
 Ảnh hưởng đầu tiên của BĐKH là tác động lên hầu hết các thành phần 
môi trường mà trước hết là làm cho nhiệt độ Trái Đất tăng cao, mực nước biển 
dâng.
 Khí hậu biến đổi do Trái Đất bị hâm nóng vì hiệu ứng nhà kính tăng quá 
mức quân bình tự nhiên khiến các sông băng trên các núi cao và nhất là vùng 
quanh năm băng giá ở Bắc và Nam Cực tan dần, làm mặt biển dâng cao hơn, tới 
lúc nào đó sẽ ngập chìm và xoá khỏi bản đồ những hòn đảo và những vùng đất 
thấp của một số nước. Ngoài ra, thời tiết cũng bị biến loạn, thiên tai xảy ra 
thường xuyên hơn và với cường độ cao hơn, lụt lội và hạn hán kéo dài hơn, như 
thực tế một số nước đã cho thấy. Do BĐKH, đất đai còn bị huỷ hoại vì sa mạc 
hoá, mặn hoá, xói mòn, ngập chìm - tất cả những triệu chứng này đã bắt đầu 
hiện rõ - với viễn tượng rất đáng sợ của một hiện tượng "tị nạn môi trường" với 
những luồng di dân khổng lồ, làm căng thẳng quan hệ giữa các nước.
 6 Có thể nói, về mặt tiêu cực, BĐKH làm tăng tính ác liệt của thiên tai, cả 
về cường độ lẫn tần suất
 3.3. Thực trạng môi trường tỉnh Nghệ An
 Môi trường nông thôn bị ô nhiễm nặng: Rác thải vương vãi khắp nơi 
nhưng không được thu gom; việc chăn nuôi và giết mổ gia súc, gia cầm ngay 
trong khu dân cư diễn ra một cách tự phát, hóa chất thuốc bảo vệ thực vật dùng 
để trừ sâu, trừ cỏ không được xử lý Đó là thực trạng đáng báo động về môi 
trường nông thôn hiện nay trên địa bàn huyện Quỳnh Lưu.
 Bải rác tự phát tại khu vực xã Quỳnh Long – Quỳnh Lưu (Ảnh chụp)
 Bải rác tự phát trên quốc lộ 1A xã Quỳnh Giang – Quỳnh Lưu (Ảnh chụp)
 8 Một bằng chứng khá rõ là một bãi rác phía sau chợ Vinh“Đây không phải 
là nơi quy tập rác, nhưng cả ban quản lý chợ lẫn tiểu thương đều đem rác ra đổ. 
Rác chất cao thành đống, các hộ dân ở khu vực này bị ảnh hưởng nghiêm 
trọng”.
 Bãi rác phía sau chợ vinh
 Hiện tượng ô nhiễm môi trường biển do tác động của nuôi trồng thủy hải sản 
không hợp lí.
 Ô nhiễm nguồn nước do nuôi trồng thủy sản tại huyện Quỳnh Lưu
 Môi trường đô thị.
 Tình hình đô thị hóa và phát triển dân số:
 Quá trình đô thị hoá, công nghiệp hoá ngày càng phát triển, cơ sở hạ tầng 
lại chưa theo kịp mức độ phát triển đó. Việc quy hoạch và xây dựng cơ sở hạ 
tầng chưa mang tính chất lâu dài và đồng bộ nên việc tạo ra chất thải gây ô
 10 Một lượng rác thải khổng lồ lấn nửa con đường đối diện với nghĩa trang sinh thái Vinh 
 Tân (phường Vinh Tân - TP. Vinh)
 Thùng nhựa, rổ đựng và ướp cá, phế phẩm bày la liệt tại Cảng cá Lạch Quèn – Quỳnh 
 Lưu
Thực trạng cơ sở hạ tầng:
 Hệ thống giao thông đường phố còn nhiều đường đất, làm gia tăng ô 
nhiễm bụi. Mật độ giao thông thấp, hệ thống chiếu sáng chưa hoàn thiện. Giao 
thông chưa đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị, còn cũ kỹ lạc hậu. Đường nội bộ, 
hệ thống cống thoát nước, sự chen chúc của hộ dân cư, gây rất nhiều khó khăn 
cho việc quy hoạch phát triển đô thị để làm cho thành phố xanh, sạch, đẹp.
 12 Nước thải chưa được xử lí, nước sinh hoạt bị ô nhiễm nặng.
 Sự phát triển chưa đồng bộ của cơ sở hạ tầng đô thị đã gây ra hiện tượng 
ngập lụt và ô nhiễm môi trường diễn ra thường xuyên ở đô thị vào mùa mưa 
bão. Cụ thể là đợt mưa từ ngày 14 đến 16/10/2019 diễn ra ở TP Vinh:
 Mưa lớn đã làm hầu hết các tuyến đường trên địa bàn thành phố Vinh bị 
ngập sâu trong nước, mức ngập từ 0,3m đến 0,7m. Đặc biệt là các tuyến đường 
bị ngập sâu trên 1,0m như: Đường Lê Nin, đường Lý Thường Kiệt, đường Lệ 
Ninh, đường sau chợ Vinh; đường Đặng Thái Thân...
 Nhiều khối, xóm bị ngập từ 0,3 đến 0,5m. Đặc biệt khối 12, phường Cửa 
Nam và khối 1, 14, 15 phường Trung Đô, ngập 1,0m; Khối 1, 13, 14, 15, xã 
Nghi Kim ngập 0,8m; Khối 13, 14, 15, phường Bến Thủy ngập 1,4m; Khối 2, 
phường Lê Lợi, ngập 0,3m; Khối 8, phường Lê Lợi, có nơi ngập 1,0m; Khối 8, 
phường Trường Thi, ngập 0,2m; Khối 13, phường Bến Thủy, ngập 2,0m.
 Xe ô tô và nhiều tài sản của người dân thành phố Vinh ngâm trong nước
 14