Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp Lá 4 trường Mầm non Ea Na
Phương pháp dạy học với trẻ mầm non được coi là hệ thống các nguyên tắc chủ yếu nêu lên những phương hướng xác định, mục đích yêu cầu, nội dung và cách thức dạy học trong những điều kiện cụ thể để đạt mục đích đề ra. Với ý nghĩa này phương pháp đồng nghĩa với chiến lược hành động chung nhất, phương hướng để đạt được mục tiêu môn học ở cấp độ hai, phương pháp là cách thức tổ chức là phương thức tổ chức phối hợp hoạt động chung giữa hoạt động của giáo viên và hoạt động của trẻ nhằm thực hiện được mục đích và yêu cầu nội dung của môn học. Ở cấp độ cuối cùng phương pháp là thủ pháp, đó chính là các hoạt động, các thao tác cụ thể nối tiếp nhau để thực hiện nhiệm vụ học tập nào đó. Như vậy, chúng ta có thể tiến hành nghiên cứu phương pháp dạy học ở cả 3 cấp độ này.
Trên cơ sở đó, phương pháp dạy học ở lứa tuổi mẫu giáo được xem như là cách thức hướng dẫn của nhà giáo dục với trẻ mầm non nhằm mục đích lĩnh hội những kiến thức kỹ năng, kỹ xảo, hình thành thế giới quan và phát triển các năng lực khác. Các nhà nghiên cứu cho rằng, trong dạy học đôi khi hoạt động nhận biết của trẻ gắn liền với hoạt động thực tiễn và đóng vai trò quan trọng trong giáo dục dạy học.
Với định nghĩa, phương pháp dạy học mầm non không chỉ được xem dưới góc độ nhà giáo dục đưa ra ý kiến thức đến trẻ theo cách thức nào, mà còn xem xét cả hoạt động nhận thức của trẻ diễn ra như thế nào. Bởi những kiến thức mà trẻ nắm được là sản phẩm của chính hoạt động của trẻ chứ không phải của nhà giáo dục. Thông qua hoạt động có tính khác nhau mà trẻ nắm được những kiến thức. Vì vậy, việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đóng vai trò quyết định nhằm giúp trẻ lĩnh hội kiến thức.
Nên khi xác định phương pháp dạy học không chỉ xuất phát từ hoạt động của nhà giáo dục mà còn có tính chất nhận biết hoạt động thực tiễn của trẻ.
Số lượng là hình thể bên ngoài của các vật vì vậy giáo viên cần tiếp tục luyện tập trẻ sử dụng chúng như đếm, thêm bớt, chia nhóm chuẩn để xác định số lượng của những vật thể xung quanh trẻ và làm phong phú hơn biểu tượng về các biểu tượng cho trẻ.
Dạy trẻ biện pháp đếm, thêm bớt, chia nhóm nhằm giúp trẻ nắm được các dấu hiệu đặc trưng của số lượng. Như số lượng của đối tượng, đối tượng nhiều hay ít, so sánh hai nhóm đối tượng với nhau.
Luyện tập cho trẻ xác định số lượng của các đối tượng, trẻ biết đếm, thêm bớt, chia nhóm.
UBND HUYỆN KRÔNG ANA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Tên đề tài: Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5-6 tuổi tại lớp lá 4 trường Mầm non Ea Na Lĩnh vực: Phát triển nhận thức Họ và tên tác giả: Nguyễn Thị Tuyết Đơn vị: Trường mầm non Ea Na Krông Ana, tháng 03 năm 2018 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG SỐ LƯỢNG CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI TẠI LỚP LÁ 4 TRƯỜNG MẦM NON EA NA I. Phần mở đầu: 1. Lý do chọn đề tài Như chúng ta đã biết đối với trẻ em, việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với toán học ngay từ lứa tuổi mầm non là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ khả năng tìm tòi, quan sát, so sánh... tăng cường khả năng ngôn ngữ và tư duy logic. Quá trình hình thành các biểu tượng ban đầu về toán giữ một vai trò quan trọng, nó góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ ngay từ thủa ấu thơ. Những biểu tượng này trẻ không thể tự hình thành cho mình được mà phải có sự giúp đỡ, hướng dẫn của người lớn đặc biệt là cô giáo mầm non. Dạy trẻ làm quen với toán là một trong những môn học rất quan trọng, mà cũng là môn học trẻ yêu thích ở trường mầm non. Vì qua môn học này trẻ được học tập vui chơi, trẻ được thực hành đếm số lượng bằng nhiều hình thức, không những thế trẻ còn được làm quen với các khái niệm sơ đẳng về dài ngắn, rộng hẹp, cao thấp, kích thước và định hướng trong không gian, trẻ được tiếp xúc, được sờ vào các đồ vật, quan sát làm quen với các hình khối của các vật thể của môi trường xung quanh rất đa dạng và phong phú. Trẻ biết xác định được phía phải, phía trái, phía trước, phía sau, phía trên, phía dưới của bản thân và của đối tượng khác, cũng như kỹ năng định hướng trong không gian giúp trẻ phát triển về các giác quan. Qua môn học này giúp trẻ tích lũy số vốn kiến thức sơ đẳng về hình thành biểu tượng toán học vận dụng trực tiếp vào cuộc sống hàng ngày của trẻ từ đó giúp trẻ có một tâm thế vững vàng, có kiến thức nhất định tạo tiền đề tốt cho việc học tập và hoạt động chính ở trường phổ thông sau này. Nhận biết về tính toán là cơ sở ban đầu của nhận thức. Dạy trẻ làm quen với biểu tượng tập hợp - số lượng - phép đếm là việc cần thiết để xây dựng nền tảng trong việc cho trẻ làm quen với biểu tượng sơ đẳng ban đầu về toán. Vậy ngay từ bậc Mầm non việc tổ chức hướng dẫn trẻ làm quen với toán đã giúp trẻ có khả năng so sánh, tổng hợp, khái quát hóa, có tư duy nhất định. Từ đó trẻ thích khám phá, tìm tòi, sáng tạo, là tiền đề trẻ lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm của người lớn, khám phá thế giới xung quanh. Hoạt động làm quen với toán của trẻ 5 - 6 tuổi đã được khá nhiều tác giả trong nước nghiên cứu, ví dụ như: Đỗ Thị Minh Liên với “Phương pháp cho trẻ mầm non làm quen với toán” là cuốn sách nghiên cứu những quy luật của quá trình hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ thông qua quá trình dạy học có mục đích trong các trường mầm non dưới sự tổ chức, điều khiển của giáo viên, tức là nghiên cứu những quy luật của mối quan hệ hữa cơ giữa mục đích, nội dung, phương pháp dạy học nhằm nâng cao hiệu qủa việc hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng. Đỗ Thị Minh Liên với “Sử dụng trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mẫu giáo” đề cập đến việc sử dụng trò chơi nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học toán ở trường Mầm non, trong đó có hình thành và củng cố biểu tượng số lượng cho trẻ. Lê Thị Thanh Nga với “Phương pháp hướng dẫn trẻ Mầm non làm quen với biểu tượng toán ban đầu” và Đinh Thị Nhung với “Toán và phương pháp hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mẫu giáo” Những cuốn sách này có nội dung trình bày những thông tin cập nhật về phương pháp hướng dẫn trẻ làm quen với biểu tượng toán ban đầu và những hoạt động để giúp giáo viên từng bước tự mình nắm bắt nội dung của bài học và còn rất nhiều những nghiên cứu của các tác giả khác nữa. Bản thân tôi là giáo viên mầm non, trực tiếp chăm sóc, giáo dục trẻ, rất tâm huyết với nghề. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết khả năng vốn có của mình. Chính vì vậy tôi luôn trăn trở, tìm ra những cách thức hay, đạt hiệu quả ca nhất trong phương pháp giảng dạy. Vì vậy, tôi luôn mong muốn làm sao trẻ phải học tốt môn toán. Bằng tất cả sự nỗ lực và kinh nghiệm của bản thân, tôi đã mạnh dạn thực hiện đề tài “Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5- 6 tuổi tại lớp lá 4 trường Mầm non Ea Na”. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. Mục tiêu: Áp dụng một số biện pháp sư phạm giúp trẻ học tốt môn Làm quen với toán. Trẻ biết cách đếm, thêm bớt, chia nhóm trong phạm vi 10. Qua các vật thể quen thuộc mà trẻ thực nghiệm thông qua hoạt động chung. Có khả năng đếm thành thạo, đếm liên tục không nhầm lẫn. Tạo nhóm, đặt số, nhớ mặt số. Trẻ hiểu biểu tượng về số lượng, tập hợp, con số, khả năng tư duy nhạy bén. Qua hệ thống câu hỏi, trò chơi trẻ nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp, tham gia tốt các hoạt động khác. Giáo viên hiểu hơn về tâm sinh lý của trẻ, chọn lọc phương pháp dạy học để đạt kết quả cao nhất. Giáo viên xây dựng một số biện pháp cụ thể, phù hợp với đặc điểm phát triển tâm sinh lí theo từng lứa tuổi để trẻ dễ dàng tiếp thu kiến thức vừa sức “Học mà chơi, chơi mà học” theo hướng tích hợp đổi mới về phương pháp lấy trẻ làm trung tâm, là hoạt động chủ đạo, còn cô giáo là người gợi ý hướng dẫn giúp trẻ tìm tòi khám phá, phát huy được tính tích cực sáng tạo của trẻ . Nhiệm vụ: Khảo sát thực tiễn về nhận thức và khả năng tư duy của trẻ 5 - 6 tuổi về số lượng. Chuẩn bị đồ dùng trực quan cho cô và trẻ. Nghiên cứu hình thức tổ chức, cách dẫn dắt xuyên suốt bài học, trò chơi phù hợp để lồng ghép, tích hợp kiến thức về số lượng trong các hoạt động. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình dạy học. Phối kết hợp với cha mẹ trẻ rèn luyện cho trẻ kỹ năng về số lượng, con số, phép đếm. 3. Đối tượng nghiên cứu. - Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ. 4. Giới hạn của đề tài. - Một số biện pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi của trường Mầm non Ea Na - Đối tượng khảo sát: trẻ 5 – 6 tuổi lớp lá 4 trường mầm non Ea Na - Thời gian nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 09 năm 2017 đến tháng 2 năm 2018 (năm học 2017 – 2018). 5. Phương pháp nghiên cứu. Để áp dụng một số biện pháp sư phạm giúp trẻ hình thành biểu tượng về số lượng tôi đã sử dụng: a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu tài liệu trong chương trình giáo dục trẻ, sổ tay giáo viên mầm non, bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi, các module mầm non. b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra, thực nghiệm, quan sát, đàm thoại, thực hành trên trẻ, điều tra khảo sát. c) Phương pháp thống kê toán học II. Phần nội dung 1. Cơ sở lí luận Bác hồ nói: “Vì lợi ích mười năm trồng cây Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là khâu quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ em là hạnh phúc của mọi gia đình, là tương lai của đất nước, việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ không phải chỉ là trách nhiệm của mọi người mà của toàn xã hội và của cả nhân loại. Vì vậy tạo cho trẻ em một nền tảng vững chắc ngay từ thủa nhỏ, từ khi còn học tại trường mầm non là điều rất quan trọng. Việc hình thành những biểu tượng là một trong số những yếu tố cần thiết đó. Biểu tượng được coi là một sản phẩm vừa của quá trình trí nhớ vừa của quá trình tưởng tượng. Đó là sự phản ánh thực tế khách quan dưới hình thức hình ảnh cụ thể. Biểu tượng không hiện ra ở não người rõ nét bằng lưu ảnh tri giác, nó có thể lờ mờ hay biến dạng. Biểu tượng thường là những phần, những đoạn nào đó của tri giác. Đặc điểm chính của biểu tượng là vừa mang tính trực quan, vừa mang tính khái quát nhờ có sự hỗ trợ lẫn nhau giữa hệ thống tín hiệu thứ nhất và hệ thống tín hiệu thứ hai. Trong đó hệ thống tín hiệu thứ nhất là xuất phát điểm về những hình ảnh của biểu tượng. Hệ thống tín hiệu thứ hai làm nảy sinh biểu tượng chung của chủ thể, qua đó phản ánh những đặc trưng, những điểm có ý nghĩa cơ bản đối với chủ thể hay những cái do bất thường gây nên ấn tượng. Một số biện pháp hình thành biểu tượng toán học về số lượng mỗi vật ở môi trường xung quanh đều mang những dấu hiệu nhất định như đếm nhận biết nhóm đối tượng có số lượng nhất định, mối quan hệ hơn kém, cách chia nhóm đối tượng thành 2 phần ở vị trí lắp đặt trong không gian không theo nguyên tắc. Số lượng là một trong những dấu hiệu của vật cụ thể mà dựa vào chúng con người có thể tiến hành nhận biết số lượng so sánh và tạo nhóm các vật khác nhau theo dấu hiệu hình thành những biểu hiện đúng đắn về các hiện tượng xung quanh cung cấp những tri thức đơn giản có hệ thống giúp trẻ hiểu biết sơ đẳng về cơ sở hình thành biểu tượng toán học. Các biểu tượng về số lượng vật thể xuất hiện rất sớm ở trẻ mầm non, nhờ có sự tham gia tích cực của giác quan, đặc biệt là thị giác, xúc giác và thông qua hoạt động thực tiễn mà trẻ nhận biết được các số lượng. Khả năng tri giác nhận biết số lượng, đếm, thêm bớt, chia nhóm, nhận biết chữ số phụ thuộc vào lứa tuổi, vốn kinh nghiệm sống và cảnh quan xung quanh bản thân trẻ và sự tác động giáo dục của giáo viên. Phương pháp dạy học với trẻ mầm non được coi là hệ thống các nguyên tắc chủ yếu nêu lên những phương hướng xác định, mục đích yêu cầu, nội dung và cách thức dạy học trong những điều kiện cụ thể để đạt mục đích đề ra. Với ý nghĩa này phương pháp đồng nghĩa với chiến lược hành động chung nhất, phương hướng để đạt được mục tiêu môn học ở cấp độ hai, phương pháp là cách thức tổ chức là phương thức tổ chức phối hợp hoạt động chung giữa hoạt động của giáo viên và hoạt động của trẻ nhằm thực hiện được mục đích và yêu cầu nội dung của môn học. Ở cấp độ cuối cùng phương pháp là thủ pháp, đó chính là các hoạt động, các thao tác cụ thể nối tiếp nhau để thực hiện nhiệm vụ học tập nào đó. Như vậy, chúng ta có thể tiến hành nghiên cứu phương pháp dạy học ở cả 3 cấp độ này. Trên cơ sở đó, phương pháp dạy học ở lứa tuổi mẫu giáo được xem như là cách thức hướng dẫn của nhà giáo dục với trẻ mầm non nhằm mục đích lĩnh hội những kiến thức kỹ năng, kỹ xảo, hình thành thế giới quan và phát triển các năng lực khác. Các nhà nghiên cứu cho rằng, trong dạy học đôi khi hoạt động nhận biết của trẻ gắn liền với hoạt động thực tiễn và đóng vai trò quan trọng trong giáo dục dạy học. Với định nghĩa, phương pháp dạy học mầm non không chỉ được xem dưới góc độ nhà giáo dục đưa ra ý kiến thức đến trẻ theo cách thức nào, mà còn xem xét cả hoạt động nhận thức của trẻ diễn ra như thế nào. Bởi những kiến thức mà trẻ nắm được là sản phẩm của chính hoạt động của trẻ chứ không phải của nhà giáo dục. Thông qua hoạt động có tính khác nhau mà trẻ nắm được những kiến thức. Vì vậy, việc tổ chức các hoạt động cho trẻ đóng vai trò quyết định nhằm giúp trẻ lĩnh hội kiến thức. Nên khi xác định phương pháp dạy học không chỉ xuất phát từ hoạt động của nhà giáo dục mà còn có tính chất nhận biết hoạt động thực tiễn của trẻ. Số lượng là hình thể bên ngoài của các vật vì vậy giáo viên cần tiếp tục luyện tập trẻ sử dụng chúng như đếm, thêm bớt, chia nhóm chuẩn để xác định số lượng của những vật thể xung quanh trẻ và làm phong phú hơn biểu tượng về các biểu tượng cho trẻ. Dạy trẻ biện pháp đếm, thêm bớt, chia nhóm nhằm giúp trẻ nắm được các dấu hiệu đặc trưng của số lượng. Như số lượng của đối tượng, đối tượng nhiều hay ít, so sánh hai nhóm đối tượng với nhau. Luyện tập cho trẻ xác định số lượng của các đối tượng, trẻ biết đếm, thêm bớt, chia nhóm. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu. Như chúng ta đã biết Toán học là một môn học rất trừu tượng và khó, đặc biệt với trẻ mẫu giáo. Nhận thức của trẻ mang tính chất là tư duy trực quan hành động, trẻ tiếp thu kiến thức một cách thụ động máy móc. Dạy trẻ thế nào? Làm thế nào để tiếp thu bài có hiệu quả? Vậy để hình thành biểu tượng Toán cho trẻ thì chúng ta cần phải biết xây dựng cho trẻ một hệ thống các khái niệm về kiến thức toán học cơ bản, ban đầu từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ trực quan đến hình tượng,... Đồng thời chỉ ra mối quan hệ tương ứng kiến thức giúp trẻ hiểu và có khả năng vận dụng kiến thức của trẻ thông qua các hoạt động học, hoạt động chơi để góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Tình hình của lớp: tổng số trẻ trong lớp: 26 trẻ; nữ: 10 trẻ; dân tộc: 1 trẻ; nữ dân tộc: 1 trẻ. Bảng khảo sát chất lượng về biểu tượng số lượng của trẻ lớp lá 4 trước thực nghiệm năm học 2017 – 2018 như sau: STT Khảo sát về thực hành về số lượng, con số, phép đếm Đạt Chưa đạt Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ 1 Đếm đúng số lượng 11/26 42% 15/26 58% 2 So sánh thêm, bớt 9/26 35% 17/26 65% 3 Chia nhóm đối tượng 9/26 35% 17/26 65% - Ưu điểm: Một số trẻ đã biết sử dụng được một số kỹ năng cơ bản về máy tính, có các kỹ năng xác định số lượng, đếm, thêm bớt, chia nhóm... Được sự quan tâm của BGH nhà trường, các cấp lãnh đạo, ban ngành và hội cha mẹ học sinh. Trong lớp bố trí đủ 2 giáo viên trên một lớp, sự giúp đỡ của chuyên môn, đồng nghiệp đã tạo điều kiện cho tôi tham dự các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn và đi dự giờ chuyên đề do phòng GD&ĐT huyện, cụm chuyên môn tổ chức. Lãnh đạo trường thường xuyên thăm lớp, dự giờ giáo viên trong trường để góp ý, rút kinh nghiệm. Có nhận thức sâu sắc về môn làm quen với toán, luôn nhiệt tình, linh hoạt, tìm tòi sáng tạo, lắng nghe góp ý của chuyên môn đồng nghiệp trên thực tế và lý thuyết. Nghiêm túc thực hiện chuyên đề, nắm vững phương pháp bộ môn, yêu cầu các tiết, từng độ tuổi. Trẻ cùng dộ tuổi, yêu thích đến trường, gần gũi với giáo viên. Một số cha mẹ trẻ đã quan tâm đến giáo dục con ngay từ lứa tuổi mầm non đặc biệt là cho trẻ làm quen với toán. - Hạn chế: Đồ dùng trong việc dạy trẻ chưa có sự sáng tạo. Việc hiểu và tự làm theo yêu cầu của trẻ trong việc thêm bớt, chia tách đối tượng còn hạn chế. Sự quan tâm, kiểm tra của cha mẹ trẻ đến trẻ còn chưa nhiều nên việc học ở nhà của trẻ bị sao nhãng gây khó khăn cho việc phối hợp. Về bản thân còn lung túng trong việc xử lý tình huống, lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với trẻ. - Nguyên nhân thành công của thực trạng: Giáo viên nắm vững phương pháp của môn làm quen với toán. Được sự quan tâm ủng hộ của ban giám hiệu, đồng nghiệp, sự nhiệt tình của bản thân, lựa chọn được các biện pháp phù hợp với trẻ. Trẻ đến lớp đều được tham gia các hoạt động làm quen với toán do giáo viên tổ chức. - Nguyên nhân hạn chế: Cơ sở vật chất còn thiếu, đồ dùng chưa sáng tạo, giáo viên còn hạn chế trong công nghệ thông tin. Chưa sáng tạo trong hình thức tổ chức các hoạt động làm quen với toán. Một số trẻ ở xa bố mẹ, ở với ông bà từ nhỏ ít được quan tâm và tiếp xúc nhiều với thế giới xung quanh nên trẻ còn nhút nhát, chưa quan tâm đến việc học của trẻ. 3. Nội dung và hình thức của giải pháp: a) Mục tiêu của giải pháp Lên kế hoạch, xác định loại tiết phù hợp, lấy trẻ làm trug tâm làm kích thích trẻ phát triển về tư duy lôgic, số lượng, con số đòi hỏi trẻ phải tập trung suy nghĩ, giúp trẻ nhanh nhạy, có tư duy tốt, khả năng tập trung cao. Tổ chức các hoạt động làm quen với toán giúp trẻ có khả năng ghi nhớ, nhận biết con số, số lượng, khả năng đếm tốt, đếm liên tục. Lồng ghép vào các tiết học, trò chơi tạo cho trẻ hứng thú trong các hoạt động, có thể suy nghĩ, giải quyết các tình huống trong hoạt động khác, trẻ được củng cố kiến thức mọi lúc, mọi nơi, hình thành biểu tượng toán học vào cuộc sống. Sử dụng đồ dùng trực quan, hệ thống câu hỏi tạo hứng thú, gây sự chú ý của trẻ giúp trẻ lĩnh hội kiến thức chính xác, trọn vẹn, phấn khởi. b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp. Biện pháp 1: Lên kế hoạch, xác định loại tiết để chọn phương pháp thích hợp, lấy trẻ làm trung tâm. Thực hiện trên kế hoạch, trên tiết học là hoạt động chủ đạo của trẻ, giáo viên là người hướng dẫn, gợi ý, kích thích trẻ họat động, sáng tạo tích cực. Ví dụ: Trẻ đếm đến 8, nhận biết các nhóm có 8 đối tượng. Nhận biết số 8. Chủ đề “Thế giới động vật” chủ đề nhánh “Con vật đáng yêu quanh bé” giáo viên phải chuẩn bị cho mỗi trẻ 8 con vật đẹp, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để tạo sự phát triển trí lực cho trẻ nhận biết các dấu hiệu trong bản chất của cách đếm, cách thêm bớt nhằm giúp trẻ nhấn mạnh tính bất biến của môn học thì giáo viên phải dùng lời nói dễ hiểu, gần gũi với trẻ để khơi ngợi trẻ chú ý và suy nghĩ. Ví dụ: Giáo viên soạn trên giáo án điện tử, ở trong mỗi chuồng có 5 hoặc 7 và 8 con chó, con gà, con vịt, con mèo Ôn gợi nhớ giáo viên cho trẻ lên tìm “con vật bé yêu” có số lượng là 7 và chọn số tương ứng, nếu trẻ chọn đúng con vật có số lượng 7 thì có tiếng vỗ tay và khen trẻ chọn đúng rồi còn trẻ chọn sai thì hiện lên hình mặt người khóc và nói “tiếc quá bé chọn nhầm rồi”. Ngoài ra ở mọi hoạt động trong ngày giáo viên luôn lồng ghép để trẻ đếm, tổ chức cho trẻ chơi hoạt động góc ở mỗi góc có 8 trẻ, giờ ăn một bàn có 8 trẻ, tổ chức trò chơi một nhóm 8 bạn chơi. → → * Quá trình thực hiện cần chú ý đến những yêu cầu sau: Theo phương pháp đổi mới lấy trẻ làm trung tâm, trẻ là chủ thể tích cực nên tôi đã áp dụng phương pháp này. Ví dụ: Khi vào tiết học “Đếm 8 nhận biết các nhóm có 8 đối tượng. Nhận biết số 8”. Giáo viên cho trẻ ôn số lượng 7, chuẩn bị tiết mục văn nghệ chọn 7 trẻ lên biểu diễn, cho trẻ chọn số quà tương ứng với bạn mang tặng, cho trẻ tìm chữ số tương ứng ở góc “bé học chữ số” trong lớp. Bài mới: Tổ chức cho trẻ luyện tập cả lớp thực hiện cùng bài hướng dẫn của cô để thời gian trẻ chơi trò chơi luyện tập nhiều hơn. Luyện tập cá nhân: Cho 2 - 4 trẻ thi đua nhau chọn mua con vật bé yêu có số lượng 8 đem nó về đúng nơi ở của nó. Tổ chức trò chơi để cũng cố kiến thức số trẻ trong lớp cùng tham gia chơi: Trò chơi về đúng chuồng, chia lớp thành 4 đội, mỗi đội chọn một con vật yêu thích, cùng con vật đi kiếm ăn khi nào có hiệu lệnh của giáo viên trẻ chạy về chuồng có con vật đó có số lượng 8, nếu trẻ nào chạy sai thì con vật trẻ yêu không có chuồng. * Phát huy tính tích cực cho trẻ Giáo viên cần tạo điều kiện cho trẻ suy nghĩ và tự hành động, thậm chí còn để trẻ tự suy nghĩ cả bài mới là biện pháp kích thích gợi mở hướng dẫn để trẻ hoạt động tích cực (dựa vào sự nhận thức của học sinh). Ví dụ: Khi trẻ bắt đầu hoạt động đếm đến 6 nhận biết các nhóm có 6 đối tượng, nhận biết số 6 thì giáo viên cần dạy trẻ tự tìm, tự đếm, tự xếp theo yêu cầu của giáo viên, trẻ biết tự nhận xét nhóm đồ dùng đồ chơi đó có số lượng là 6 và để tương ứng với nhóm đồ dùng đó trẻ tự tìm số 6 gắn vào, cô cho trẻ chọn đối tượng để tương ứng với số 6. Nhưng trên các tiết học tiếp theo sau khi trẻ đếm đến 6 nhận biết các nhóm có 6 đối tượng, nhận biết số 6, trẻ được học thêm bớt trong phạm vi 6 và chia nhóm 6 đối tượng thành 6 phần. Giáo viên có thể thiết kế tiết dạy thông qua các trò chơi để gây hứng thú ở trẻ và giúp trẻ nhớ lâu và quan trọng trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động. Ví dụ: Thiết kế bài dạy của giáo viên trên giáo án điện tử, nếu sử dụng đồ dùng trực quan thì đồ dùng cần đẹp ngộ nghĩnh, gần gũi với trẻ và phù hợp với chủ đề, còn phần thực hành của trẻ nên sử dụng thông qua trò chơi, luyện tập cá nhân cho trẻ chơi “ai nhanh hơn”, “ai tinh mắt” cô gọi 2 trẻ lên chơi cho trẻ tìm thêm con vật và đem nó về đúng với môi trường sống của chúng như cá sống dưới nước, voi sống trong rừng, gà sống trong nhà (giáo viên chuẩn bị ngôi nhà, rừng cây, hồ nước). Còn tổ chức trò chơi để luyện tập cả lớp như trò chơi “Ai nhanh tay” giáo viên chia lớp thành 3 tổ cho tổ 1 tìm con vật nuôi trong gia đình, tổ tìm con vật sống trong rừng, tổ 3 tìm con vật sống dưới nước và mỗi trẻ tìm đủ 6 con không cùng một loại (động vật nuôi trong nhà có gà, vịt, chó, mèo) có số lượng 6, cô cho trẻ thêm vào và bớt ra theo yêu cầu tổ chức cho 3 tổ thi đua nhau để trẻ hứng thú. * Dạy học vừa sức Trên cở sở giáo viên phải cân nhắc lựa chon nội dung sao cho phù hợp, hợp lí giữa nội dung các kiến thức lí tính và cảm tính. Để đảm bảo tình vừa sức cho trẻ những kiến mới truyền đạt cho trẻ cần được phức tạp dần, được củng cố dần qua các bài tập luyện phong phú và được ứng dụng vào các dạ
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_hinh_thanh_bieu_tuong.doc