Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc ở trường THPT Quỳnh Lưu 4

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 =====  =====
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI:
 ĐỔI MỚI CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
HƯỚNG TỚI XÂY DỰNG LỚP HỌC HẠNH PHÚC 
 Ở TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4
 Lĩnh vực: Chủ nhiệm
 Năm học: 2022-2023
 1 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 1. Lý do chọn đề tài
 Giáo dục đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu, đặc biệt trong chiến lược phát 
triển kinh tế-xã hội giai đoạn hiện nay được thông qua tại Đại hội XIII của Đảng. 
“GD&ĐT cần tập trung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, nâng cao 
chất lượng nguồn nhân lực, phát triển con người”. Đáng chú ý đây là lần đầu tiên 
trong văn kiện, Đảng đồng thời đưa sứ mạng “phát triển con người” cùng với sứ 
mạng “nâng cao chất lượng nguồn nhân lực”. Để hoàn thành trách nhiệm này, vai 
trò của GVCN là vô cùng quan trọng.
 Thực hiện Nghị quyết số 29/NQ-TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành 
Trung ương Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đồng thời 
xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn của giáo dục trong bối cảnh hiện nay, khích lệ 
thầy cô nâng cao tinh thần trách nhiệm, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, 
thân thiện, tích cực hướng tới xây dựng “Trường học hạnh phúc”.
 Một trường học hạnh phúc là trường học tự xây dựng cho mình mục tiêu, sứ 
mệnh phù hợp với người dạy, người học và với điều kiện thực tiễn của mỗi nhà 
trường dựa vào ba tiêu chí cốt lõi mà Bộ GD&ĐT đã lựa chọn: An toàn, yêu 
thương và tôn trọng.
 Lớp học hạnh phúc là khi mỗi học sinh cảm nhận được sự ấm áp, yêu 
thương tỏa ra từ thầy cô, bạn bè. Hạnh phúc với thầy và trò đôi khi rất giản dị, một 
lời động viên, một lời phê bình tích cực thể hiện tình yêu thương. Hạnh phúc còn 
là khi nỗ lực, cố gắng được đền đáp.
 Nhớ lời Bác dạy: “dù khó khăn đến đâu cũng tiếp tục thi đua học tốt, dạy 
tốt”. Mặc dù còn nhiều khó khăn trong việc giảng dạy và giáo dục học sinh, nhưng 
chúng tôi tin rằng: “mỗi giáo viên đều có thể vượt qua được những khó khăn đó và 
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao bằng chính sự tận tâm của mình”. Từ đó đúc 
kết kinh nghiệm cho bản thân và tìm ra những giải pháp để hướng tới mục tiêu 
chung của toàn ngành đã và đang thực hiện: “Xây dựng trường học hạnh phúc, lớp 
học hạnh phúc, học sinh tích cực” và nâng cao hiệu quả giáo dục. Chúng tôi rất 
tâm đắc với tựa đề “Thầy cô giáo hạnh phúc sẽ thay đổi thế giới” được mượn từ lời 
nói của Thiền sư Thích Nhất Hạnh trong một chủ đề pháp thoại dành cho những 
người làm giáo dục.
 Trong công tác của GVCN thì có rất nhiều băn khoăn trăn trở với nhiều nỗi 
niềm khác nhau, nhiều cung bậc cảm xúc, bản thân chúng tôi tự nhủ: Chúng tôi sẽ 
đến với các em bằng tình thương, sự tôn trọng, bằng cả tâm trí, sự sáng tạo thì các 
em sẽ hạnh phúc. “lớp học hạnh phúc là lớp học được xây dựng lên đến trái tim 
biết cho đi yêu thương và chúng ta cũng nhận lại được quả ngọt từ sự yêu thương 
đó.”
 3 5. Phạm vi nghiên cứu
 Nghiên cứu, khảo sát thực tế, thực trạng, phân tích cảm xúc hạnh phúc của HS 
và công tác chủ nhiệm của GV. Lồng nghép các giải pháp để thay đổi công tác chủ 
nhiệm lớp trong các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, hoặc giờ học ngoài giờ lên lớp, 
hướng nghiệp, trải nghiệm sáng tạo hướng tới xây dựng lớp học hạnh phúc.
 6. Phương pháp nghiên cứu
 Với đề tài này, chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như sau:
 Phương pháp thu thập tài liệu: Chúng tôi thu thập những tài liệu nghiên cứu có 
liên quan công tác chủ nhiệm như các modunl 32, 34, 35, 5, internet.. các nội dung 
tập huấn về xây dựng lớp học hạnh phúc.
 Phương pháp quan sát-tìm hiểu: Quan sát và ghi chép lại những vấn đề của HS 
chủ nhiệm về học tập, định hướng nghề nghiệp, thay đổi tâm sinh lí, nguyện vọng 
của bản thân, gia đình.
 Phương pháp khảo sát: Tiến hành phát phiếu khảo sát lấy ý kiến từ học sinh tại 
định hướng nghề nghiệp, nguyện vọng của bản thân các em.
 Phương pháp thực nghiệm: Áp dụng lồng ghép các phương pháp, hình thức, nội 
dung vào các tiết sinh hoạt chủ nhiệm hoặc giờ học ngoài giờ lên lớp, hướng 
nghiệp, TNST
 PHẦN II. NỘI DUNG
 1. Cơ sở lí luận
 1.1. Vị trí, vai trò của người GVCN
 GVCN lớp có vai trò hết sức quan trọng trong một lớp học, là người quyết định 
mọi sự phát triển và tiến bộ của lớp, là người chịu ảnh hưởng nhiều nhất về mọi 
hoạt động của học sinh trong lớp chủ nhiệm. GVCN lớp là nhà giáo được giao 
trách nhiệm tổ chức, quản lý, giáo dục một lớp học sinh ngoài những giờ lên lớp 
của các GVBM trong trường THPT.
 GVCN là người chủ chốt của nhà trường làm công tác giáo dục đạo đức, lối 
sống cho HS lớp mình chủ nhiệm.
 GVCN là cầu nối giữa lớp với các GVBM, BGH, tổ chuyên môn, các tổ chức 
đoàn thể trong nhà trường (Công đoàn, Đoàn thanh niên, Nữ công) và Hội cha 
mẹ HS.
 GVCN lớp là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể HS, 
là cầu nối giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
 1.2. Nhiệm vụ, chức năng và quyền hạn của người GVCN trong trường 
THPT
 5 Về đạo đức nghề nghiệp.
 GVCN cần quán triệt đường lối, chính sách, mục tiêu, nguyên lý giáo dục. 
 Thu thập và xử lý thông tin đa dạng về lớp chủ nhiệm.
 GVCN phải biết lập kế hoạch năm học và các kế hoạch giáo dục ngắn hạn 
 Xây dựng tập thể HS lớp chủ nhiệm.
 Tổ chức các hoạt động giáo dục và các hình thức giao lưu đa dạng. 
 Phát hiện kịp thời và ngăn ngừa những xung đột trong lớp.
 Đánh giá kết quả tu dưỡng, học tập và sự tiến bộ của HS về các mặt giáo dục. 
 Phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.
 Cập nhật hồ sơ công tác GVCN và hồ sơ HS.
 1.4. Quan hệ giữa GVCN đối với BGH, đồng nghiệp, phụ huynh, cha mẹ 
học sinh và cộng đồng
 1.4.1. Đối với nhà trường
 Xây dựng kế hoạch và chỉ đạo triển khai thực hiện kế hoạch cho phù hợp với 
tình hình của lớp chủ nhiệm.
 Báo cáo kế hoạch hoạt động chủ nhiệm lớp theo định kỳ.
 Đề đạt nguyện vọng chính đáng của học sinh lớp chủ nhiệm với BGH và 
HĐGD nhà trường, đề xuất các phương án giải quyết với sự suy nghĩ thấu đáo, cẩn 
trọng.
 Phản ánh những ý kiến nguyện vọng của gia đình học sinh về sự đồng tình hay 
phản bác đối với những chủ trương, quy định của trường trong các mặt hoạt động 
giáo dục để cấp trên có sự xem xét, giải đáp hoặc sửa đổi cho phù hợp với thực tế.
 1.4.2. Đối với đồng nghiệp
 Trong nhà trường các em được học tốt tất cả các môn theo qui định. Ngoài công 
tác chủ nhiệm, GVCN còn phải phụ trách các bộ môn chuyên môn vì thế việc phối 
hợp với giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng và cần thiết.
 Phối hợp với các lực lượng khác để giáo dục học sinh. GVCN cần phản ánh 
nguyện vọng của học sinh, đề xuất yêu cầu và đề nghị các lực lượng này cùng phối 
hợp tác động tới học sinh, hỗ trợ các hoạt động của lớp khi cần thiết.
 1.4.3. Đối với phụ huynh, cha mẹ học sinh và cộng đồng
 GVCN phải thường xuyên liên lạc, trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập 
của các em trong nhà trường
 Vậy khi đặt mình vào vị trí của người phụ huynh, thì hãy suy nghĩ họ mong 
muốn điều gì ở người GVCN? Chính vì thế GVCN phải thật sự quan tâm phối hợp
 7 dục con cái của họ là “trăm sự nhờ thầy”. Từ đó ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo 
dục HS ở trường, làm cho việc giáo dục ở trường khó khăn hơn, kém hiệu quả hơn. 
Các em sẽ sống trong cảm xúc ít được gia đình quan tâm, vì thế các em cảm thấy 
chưa thực sự hạnh phúc khi đến trường, đến lớp.
 Đó chính là những thuận lợi và khó khăn mà chúng tôi gặp khi làm công tác 
chủ nhiệm lớp. Từ những thực tế đã nêu trên, bản thân chúng tôi là những GVCN 
chúng tôi đã không ngừng đổi mới công tác chủ nhiệm, học hỏi xây dựng môi trường 
lớp học hạnh phúc cho HS. Điều đó đặt ra cho chúng tôi nhiều suy nghĩ, phải dùng 
những biện pháp nào để đổi mới công tác chủ nhiệm, hướng tới xây dựng“ lớp học 
hạnh phúc” ở trường THPT Quỳnh Lưu 4.
 Kết quả khảo sát mức độ hạnh phúc của HS ở trường THPT Quỳnh Lưu 4 
 Chúng tôi đã khảo sát HS của chúng tôi chủ nhiệm là 12A5 và 10B4 với số
lượng 94 HS các tiêu chí trước khi thực hiện đề tài:
 TT Mức độ Đầu năm (%)
 1 Chưa bao giờ hạnh phúc 4,6
 2 Ít khi hạnh phúc 34,1
 3 Thỉnh thoảng hạnh phúc 30,9
 4 Luôn hạnh phúc 17,2
 5 Rất hạnh phúc 13,2
 Kết quả trên cho ta thấy, tỉ lệ chưa bao giờ hạnh phúc, ít khi hạnh phúc, thỉnh thoảng 
hạnh phúc còn cao, tỉ lệ luôn hạnh phúc, rất hạnh phúc còn khá thấp.
 2.1.3 Nguyên nhân
 Điều kiện kinh tế, hoàn cảnh gia đình HS còn nhiều khó khăn 
 Nhận thức của phụ huynh còn hạn chế
 Nhiều gia đình lo làm kinh tế nên ít quan tâm hoặc quan tâm không đúng cách đến HS 
 Nhiều học sinh sa vào cuộc sống ảo trên mạng xã hội xa rời thực tế.
 2.2.Những vấn đề chung của đổi mới công tác chủ nhiệm hướng tới xây
dựng lớp học hạnh phúc ở trường THPT Quỳnh Lưu 4 
 2.2.1.Khái niệm lớp học hạnh phúc
 “ Hạnh phúc” là một khái niệm có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ (Etuxia) biểu 
hiện trình độ tư duy của con người, tưởng đã rất quen thuộc, dễ hiểu, được dùng 
một cách phổ thông, thể hiện ở ngôn ngữ của các dân tộc khác nhau trên toàn cầu. 
“người hạnh phúc nhất là người đem đến hạnh phúc cho nhiều người nhất"
 9 2.3.1. Xây dựng tổ chức hoạt động của lớp với tiêu chí “ yêu thương, tôn trọng 
và an toàn”
 * Mục đích
 Giúp các em biết trân quý cuộc sống, biết ơn cha mẹ và thầy cô, càng thêm yêu thiên 
nhiên, yêu trường lớp, yêu quê hương, yêu Tổ quốc.
 Các em đến gần với nhau hơn. Từ đó, có thể sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau trong 
lúc khó khăn nhất, lạc quan đón nhận tình yêu thương có thêm niềm tin vào cuộc sống.
 Mỗi ngày HS đến lớp sẽ chọn cách chào yêu thương, nói lời yêu thương, hành động 
yêu thương, trao đi yêu thương và đón nhận yêu thương, mỗi ngày đến trường HS và 
Thầy Cô đều cảm thấy hạnh phúc khi gặp gỡ, học tập cùng nhau.
 *Nội dung cách thức thực hiện
 Chúng tôi luôn giáo dục HS và chính bản thân chúng tôi cũng vậy bình tĩnh lắng 
nghe bằng sự đồng cảm, đặt mình vào vị trí của các em của người khác, sẵn sàng nói lời 
xin lỗi, nói lời cảm ơn, cùng nhau đưa ra giải pháp để cùng nhau phát triển.
 Chúng tôi xây dựng chủ đề “yêu thương, tôn trọng, an toàn” đó là: “lắng nghe con 
nói, lắng nghe cha mẹ nói, cho Cô được nói”.
 Chúng tôi đã thực hiện kí thỏa thuận với HS và phụ huynh về các tiêu chí HĐGD là 
“yêu thương, tôn trọng, an toàn” từ đầu năm học.
 * Với sự yêu thương
 Chúng tôi và các em đã xây dựng và thực hiện hoạt động mang tên : “Tôn sư trọng 
đạo, Tiên học lễ hậu học văn” HS đến trường, bước vào lớp học đều đọc hoặc nhìn các 
câu khẩu hiệu của lớp để luôn ghi nhớ và thể hiện sự lễ phép với Thầy Cô giáo, nhân viên 
nhà trường, bạn bè, và mọi người.
 Hình ảnh phòng học của lớp 12A5 và 10B4 với khẩu hiệu “Dù mai tung cánh muôn 
 phương, những lời Thầy dạy đời đời khắc ghi;Cơm cha, áo Mẹ, Chữ Thầy. Gắng công 
 mà học có ngày thành danh”
 *Với sự tôn trọng
 Tôn trọng là một trong những yếu tố tạo nên lớp học hạnh phúc. Chúng tôi đã đặt vị 
trí của mình vào vị trí của các em, tôn trọng quan điểm, thời gian và không gian của HS.
 11