Một vài kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn thuốc của nhà văn Lỗ Tấn

Một vài kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn thuốc của nhà văn Lỗ Tấn

 Phần VHNN trong chương trình THPT chiếm số lượng tương đối ít, thời lượng giảng dạy cũng không nhiều. Tuy nhiên các tác phẩm VHNN được đưa vào trong chương trình đều là những tác phẩm có giá trị. Bởi đó là tinh hoa của nhân loại, là những kiệt tác của những nhà văn kiệt xuất trên thế giới. Những tác giả, tác phẩm đó được tuyển chọn kĩ càng, có tinh thần trách nhiệm của các nhà biên soạn sách. Trong số những nhà văn vĩ đại của thế giới được đưa vào chương trình Ngữ văn ở bậc THPT có tên nhà văn Lỗ Tấn với tác phẩm nổi tiếng Thuốc.

 Nhắc đến Lỗ Tấn là nhắc đến một nhà văn cách mạng vĩ đại của Trung Quốc đầu thế kỷ XX. Sáng tác của ông không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn lan rộng đến cả năm châu bốn biển. Đặc biệt là nền văn học Việt Nam từ lâu vốn chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học Trung Quốc, đến Lỗ tấn lại chịu tác động mạnh mẽ hơn, nhất là các nhà văn cách mạng. Người Việt Nam đầu tiên đọc và hâm mộ Lỗ Tấn chính là Bác Hồ. Có thể nói, lí tưởng cách mạng vô sản, lòng ưu dân ái quốc của nhà văn cách mạng Trung Hoa đã làm xúc động tâm can nhà cách mạng trẻ tuổi Việt Nam khi Người đang hoạt động ở Trung Quốc. Sau đó là một đội ngũ đông đảo các nhà dịch thuật và nghiên cứu về Lỗ Tấn ở Việt Nam xuất hiện.

 Ở bậc THCS, HS đã được tiếp xúc với Lỗ Tấn qua tác phẩm Cố hương - một tác phẩm có ý nghĩa lên án chế độ phong kiến sâu sắc, đồng thời chỉ rõ thân phận bị áp bức của người lao động. Lên bậc THPT, các em được gặp lại Lỗ Tấn với truyện ngắn Thuốc, một tác phẩm xuất sắc khác của Lỗ Tấn.

 Thuốc là một truyện ngắn thể hiện khá đầy đủ phong cách của nhà văn Lỗ Tấn. Một truyện ngắn hàm chứa một nội dung lớn lao, sâu sắc. Nó đề cập đến mâu thuẫn dân tộc, mâu thuẫn thời đại. Nó khơi dậy nỗi ưu quốc, ưu dân. Nó đánh trúng vào căn bệnh vô cảm trầm trọng của dân tộc Việc giảng dạy tác phẩm Thuốc của Lỗ Tấn quả thực không hề dễ dàng, đơn giản đối với mỗi GV. Để bài dạy có chất lượng tốt mỗi GV phải tìm ra cách dạy phù hợp, hiệu quả để giúp cho HS hiểu được một cách toàn vẹn về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi xin trao đổi với đồng nghiệp một vài kinh nghiệm giảng dạy trong chuyên đề: "Một vài kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn Thuốc của nhà văn Lỗ Tấn". Rất mong sự chia sẻ và góp ý của quý đồng nghiệp!

 

doc 21 trang thuychi01 8691
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Một vài kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn thuốc của nhà văn Lỗ Tấn", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRUNG TÂM GDNN-GDTX NHƯ THANH
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT VÀI KINH NGHIỆM KHI DẠY TRUYỆN NGẮN THUỐC CỦA NHÀ VĂN LỖ TẤN.
Người thực hịên: Trần Duy Độ
Chức vụ:	Giáo viên 
 Đơn vị công tác: Trung tâm GDNN-GDTX Như Thanh
SKKN thuộc môn: Ngữ Văn
THANH HOÁ, THÁNG 5 NĂM 2018
MỤC LỤC
 A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài:
 Phần VHNN trong chương trình THPT chiếm số lượng tương đối ít, thời lượng giảng dạy cũng không nhiều. Tuy nhiên các tác phẩm VHNN được đưa vào trong chương trình đều là những tác phẩm có giá trị. Bởi đó là tinh hoa của nhân loại, là những kiệt tác của những nhà văn kiệt xuất trên thế giới. Những tác giả, tác phẩm đó được tuyển chọn kĩ càng, có tinh thần trách nhiệm của các nhà biên soạn sách. Trong số những nhà văn vĩ đại của thế giới được đưa vào chương trình Ngữ văn ở bậc THPT có tên nhà văn Lỗ Tấn với tác phẩm nổi tiếng Thuốc. 
 Nhắc đến Lỗ Tấn là nhắc đến một nhà văn cách mạng vĩ đại của Trung Quốc đầu thế kỷ XX. Sáng tác của ông không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn lan rộng đến cả năm châu bốn biển. Đặc biệt là nền văn học Việt Nam từ lâu vốn chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học Trung Quốc, đến Lỗ tấn lại chịu tác động mạnh mẽ hơn, nhất là các nhà văn cách mạng. Người Việt Nam đầu tiên đọc và hâm mộ Lỗ Tấn chính là Bác Hồ. Có thể nói, lí tưởng cách mạng vô sản, lòng ưu dân ái quốc của nhà văn cách mạng Trung Hoa đã làm xúc động tâm can nhà cách mạng trẻ tuổi Việt Nam khi Người đang hoạt động ở Trung Quốc. Sau đó là một đội ngũ đông đảo các nhà dịch thuật và nghiên cứu về Lỗ Tấn ở Việt Nam xuất hiện.
 Ở bậc THCS, HS đã được tiếp xúc với Lỗ Tấn qua tác phẩm Cố hương - một tác phẩm có ý nghĩa lên án chế độ phong kiến sâu sắc, đồng thời chỉ rõ thân phận bị áp bức của người lao động. Lên bậc THPT, các em được gặp lại Lỗ Tấn với truyện ngắn Thuốc, một tác phẩm xuất sắc khác của Lỗ Tấn.
	Thuốc là một truyện ngắn thể hiện khá đầy đủ phong cách của nhà văn Lỗ Tấn. Một truyện ngắn hàm chứa một nội dung lớn lao, sâu sắc. Nó đề cập đến mâu thuẫn dân tộc, mâu thuẫn thời đại. Nó khơi dậy nỗi ưu quốc, ưu dân. Nó đánh trúng vào căn bệnh vô cảm trầm trọng của dân tộcViệc giảng dạy tác phẩm Thuốc của Lỗ Tấn quả thực không hề dễ dàng, đơn giản đối với mỗi GV. Để bài dạy có chất lượng tốt mỗi GV phải tìm ra cách dạy phù hợp, hiệu quả để giúp cho HS hiểu được một cách toàn vẹn về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi xin trao đổi với đồng nghiệp một vài kinh nghiệm giảng dạy trong chuyên đề: "Một vài kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn Thuốc của nhà văn Lỗ Tấn". Rất mong sự chia sẻ và góp ý của quý đồng nghiệp!
II. Mục tiêu nghiên cứu:
 Tìm hiểu thực trạng và đưa ra một số phương pháp giúp HS có kĩ năng đọc – hiểu văn bản Thuốc trong chương trình Ngữ Văn 12- THPT
III. Đối tượng nghiên cứu: 
Kinh nghiệm khi dạy truyện ngắn Thuốc của nhà văn Lỗ Tấn
IV. Phương pháp nghiên cứu: 
Để thực hiện chuyện đề này, tôi sử dụng các phương pháp:
- Đúc rút kinh nghiệm từ bản thân trong quá trình giảng dạy ở trường THPT.
- Nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp thống kê: Thống kê kết quả dạy và học của GV và HS.
- Phương pháp thực nghiệm: thông qua thực tế dạy học, hướng dẫn HS trên lớp tìm hiểu trong SGK, chia nhóm, thu thập và xử lí tài liệu trong một số sách tham khảo, trên internet; giao bài tập, kiểm tra đánh giá. 
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận :
1. Cơ sở để xây dựng một bài học:
Để xây dựng một bài giảng tốt, trước hết GV cần phải xác định được nhiệm vụ dạy học trong trường phổ thông, đó là:
- Nhiệm vụ trí dục phổ thông.
- Nhiệm vụ phát triển năng lực nhận thức của HS.
- Hình thành nhân cách HS.
2. Nguyên tắc dạy học:
- Một tiết dạy được xem thành công phải tuân thủ những nguyên tắc:
- Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học và hợp với trình độ HS.
- Nguyên tắc đảm bảo hệ thống nội dung.
- Nguyên tắc kỹ thuật tổng hợp.
- Nguyên tắc liên môn, nội môn.
Do vậy, để dạy môn Ngữ Văn phần VHNN có hiệu quả thiết nghĩ chúng ta cần chú ý những nguyên tắc chung sau:
a. Phải trực tiếp tiếp xúc với tác phẩm: 
	Có thể coi đây là một yêu cầu nghiêm ngặt đối với GV và HS khi dạy học tác phẩm văn chương. Nhưng với các tác phẩm văn chương nước ngoài thì đây là một yêu cầu khá cao, song phải tìm mọi cách mà thực hiện cho được. Có thể tổ chức cho tổ, nhóm chuyên môn chia nhau tìm đọc, trao đổi với nhau. Cũng có thể tổ chức báo cáo trong sinh hoạt chuyên môn hoặc có thể tổ chức ngoại khoá cho HS. Nếu không đọc được tác phẩm thì cũng phải được nghe, được kể, được thảo luận về tác phẩm mà mình phải dạy và học.
b.Tìm hiểu những vấn đề liên quan đến tác phẩm:
	Sự hiểu biết về tác giả, về thời đại, về đất nước đó sản sinh ra tác phẩm, những đặc sắc về thiên nhiên, về tập tục xã hội nhất là về tâm lý dân tộc sẽ giúp ta hiểu và cảm tác phẩm văn chương nước ngoài rất nhiều. Những điều đó không dễ gì có đươc nếu chúng ta không tìm tòi học hỏi. Vì vậy việc tìm đọc các tài liệu có liên quan trên các tạp chí, các sách báo rất cần thiết đối với GV và HS nhất là GV trong việc dạy học tác phẩm văn chương, nhất là tác phẩm văn chương nước ngoài.
c. Muốn dạy tốt tác phẩm cần hiểu đúng tác phẩm:
	Muốn dạy tốt văn bản thì phải hiểu đúng nó, tìm hiểu nó đúng trong vị trí tác phẩm, hiểu được toàn bộ tác phẩm và dụng ý nghệ thuật của tác giả ,từ đó mới lựa chọn được vấn đề và cách hướng dẫn HS tìm hiểu, khám phá và lĩnh hội cho phù hợp với trình độ HS. Đây là một yêu cầu cao song với tác phẩm văn chương nước ngoài thì việc hiểu đúng tác phẩm là một yêu cầu quan trọng.
3. Một số nhiệm vụ của giáo viên bộ môn (Trích điều lệ trường trung học phổ thông theo Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo):
	Dạy học và giáo dục theo chương trình, kế hoạch giáo dục, kế hoạch dạy học của nhà trường theo chế độ làm việc của GV do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định; quản lý HS trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức; tham gia các hoạt động của tổ chuyên môn; chịu trách nhiệm về chất lượng, hiệu quả giáo dục; tham gia nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng;
	Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy và giáo dục; vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo, rèn luyện phương pháp tự học của HS;
	Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo, gương mẫu trước HS; thương yêu, tôn trọng HS, đối xử công bằng với HS, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của HS; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; tạo dựng môi trường học tập và làm việc dân chủ, thân thiện, hợp tá, an toàn và lành mạnh.
II. Thực trạng của vấn đề:
1. Thuận lợi và khó khăn:
a.Thuận lợi:
	- Được sự chỉ đạo thường xuyên, tạo điều kiện tốt nhất của Ban Giám đoc Trung tâm cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp trong việc giảng dạy.
	- Bản thân là một giáo viên luôn tận tâm với nghề, có ý thức tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, nâng cao năng lực sư phạm; được tham dự các đợt tập huấn đổi mới phương pháp dạy học của Sở GD và ĐT; được dạy thực nghiệm và trao đổi ở cụm tổ bộ môn cũng như thông qua sinh hoạt chuyên đề của tổ chuyên môn.
	- Trung tâm trang bị khá đầy đủ các thiết bị, đồ dùng dạy học, các phòng máy phục vụ dạy giáo án điện tử, phòng thiết bị, phòng thư viện; đồ dùng trực quan tranh ảnh đáp ứng khá tốt những tiết giảng dạy của GV khi cần sử dụng giáo cụ trực quan
	- HS đã được tiếp xúc tác giả và tác phẩm của Lỗ Tấn ở THCS qua bài “Cố hương” 
b. Khó khăn
	- Đối tượng giảng dạy lỗ hổng kiến thức khá lớn, ỷ lại, rụt rè và khả năng tiếp thu chậm, sức ì trên lớp còn nhiều.
	- Một bộ phận GV tuy có bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng nhưng chưa phát huy tất cả các đối tượng hoặc không chú ý đến các điều kiện dạy học khi xây dựng mục tiêu bài dạy nên dẫn đến lựa chọn phương pháp dạy học chưa thích hợp với năng lực tiếp thu của HS, làm phân hóa trình độ HS.
	- Đánh giá, nhận xét của GV đối với HS còn chung chung, chưa bám vào chuẩn kiến thức-kĩ năng nên chưa giúp HS tự nhận biết mình đang ở mức độ nào.
2.Thành công- Hạn chế:
a. Thành công:
	- GV đã có nhiều cố gắng trong việc tìm hiểu để nắm bắt và thực hiện yêu cầu đổi mới của chương trình, SGK, về phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra - đánh giá, sử dụng thiết bị dạy học...và tổ chức linh hoạt các hoạt động chiếm lĩnh chuẩn kiến thức –kỹ năng trên lớp cho HS.
- Bước đầu HS có hứng thú và tham gia tích cực học tập. 
b. Hạn chế:
- GV và HS dạy và học văn chương nước ngoài trong điều kiện tài liệu, sách vở phục vụ cho tham khảo chưa phong phú. Nhiều tác phẩm, GV mới được nghe tên nhưng chưa được một lần nhìn tận mắt. Tác phẩm được đưa vào chương trình GV hầu hết biết qua SGK, qua tóm tắt, qua trích đoạn. 
- Khi hướng dẫn HS tìm hiểu tác phẩm, GV ít chú ý đến tính tích hợp. Khi dự giờ và trao đổi đồng nghiệp, có tình trạng không nắm được đặc điểm truyện ngắn, không nắm được quan niệm sáng tác của nhà văn, không gắn tác phẩm với hoàn cảnh lịch sử, xã hội Trung Hoa lúc bấy giờ...tất cả những điều đó khiến cho giờ học tác phẩm Lỗ Tấn biến thành giờ học khô khan, đôi khi là sự thuyết giáo về kiến thức lịch sử.
- Việc chuẩn bị bài của HS chưa chu đáo. 
3. Mặt mạnh – mặt yếu của đề tài:
a. Mặt mạnh: 
	Việc đổi mới phương pháp dạy học đang được cả xã hội quan tâm. Một trong những mục tiêu của đổi mới phương pháp dạy học là phải phát huy được tính tích cực của HS trong học tập. 
	Bản thân GV thường xuyên có ý thức đổi mới phương pháp trong dạy học, có nhiều ứng dụng tích cực vào bài giảng; Tận tâm với nghề và công việc.
b. Mặt yếu: 
	- Đứng trước nhiều tác phẩm văn chương nước ngoài, nhiều GV nhất là HS cảm thấy vô cùng xa lạ về khoảng cách khá lớn về không gian và thời gian, về lịch sử và tâm lý. 
	- Qua dự giờ một số đồng nghiệp và những buổi thảo luận chuyên đề, sinh hoạt tổ chuyên môn nhận thấy: những tác phẩm VHNN có lúc dạy một cách chiếu lệ, qua loa, hoặc chỉ khai thác một khía cạnh mà chưa có cái nhìn toàn diện về tác phẩm. Mặt khác, phương pháp dạy vẫn theo cách cũ, chủ yếu là thuyết trình; chưa phát huy tính chủ động sáng tạo của HS; chưa chú ý dạy học theo chủ đề tích hợp (đặc biệt là kiến thức lịch sử). 
4. Một số nguyên nhân tác động:
	- Đôi lúc GV vẫn còn thói quen dạy học theo kiểu truyền thụ kiến thức một chiều. GV chủ động cung cấp kiến thức cho HS, áp đặt những kinh nghiệm, hiểu biết, cách cảm, cách nghĩ của mình tới HS. 
	- GV chưa chú trọng đến việc tiếp thu, vận dụng kiến thức của HS cũng như chỉ ra cho người học con đường tích cực, chủ động để thu nhận kiến thức. 
	- Có một thực tế nữa là lâu nay bộ phận VHNN ít nằm trong chương trình kiểm tra, đánh giá, thi cử. 
	- GV chưa có sự chuẩn bị tốt bài dạy cũng như tâm thế tiếp nhận cho HS, chưa nắm bắt đúng tinh thần của tiếp nhận văn học. GV chưa hướng dẫn chu đáo cho HS những công việc cụ thể cho tiết học sau (bỏ qua phần củng cố bài học tiết học trước) mà các hoạt động quan trọng của một giờ dạy bao giờ cũng có phần củng cố và dặn dò
	- Về phía HS ít chịu đọc tác phẩm trước ở nhà nên khi GV yêu cầu tóm tắt, tái hiện kiến thức thì tỏ ra lúng túng. 
5. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã đặt ra.
 	VHNN dù chiếm tỉ lệ nhỏ trong chương trình Ngữ văn THPT lớp 12 (08/ 105 tiết- 7,6%) song có ý nghĩa quan trọng trong nội dung ôn luyện tốt nghiệp. Từ khi đổi mới chương trình SGK, phần VHNN (Ngữ văn 12) đã được giảm tải hơn so với SGK cũ. SGK Ngữ văn hiện nay chỉ còn ba tác phẩm VHNN: Thuốc (Lỗ Tấn); Số phận con người (Sô - lô - khốp); Ông già và biển cả (Hê - minh - uê). Việc giảm tải chương trình như sách hiện hành là phù hợp với lượng kiến thức mà các em cần tiếp nhận.
 Việc được học tác phẩm Thuốc của nhà văn Lỗ Tấn không chỉ có giá trị cao về nội dung và nghệ thuật mà vì Lỗ Tấn là một tấm gương sáng, tiêu biểu cho thời đại có nhiều biến động lịch sử lớn. Hơn nữa, cảm thụ và giảng dạy tác phẩm của Lỗ Tấn quả không hề đơn giản, bởi những sáng tác của Lỗ Tấn đều sáng tác dưới góc nhìn của một nhà tư tưởng, nhà văn hóa, nhà báo, nhà giáo, nhà văntrong hoàn cảnh đầy biến động của lịch sử Trung Quốc.
 Tác phẩm "Thuốc" –một câu chuyện vẻn vẹn gần 2000 chữ nhưng chất chứa bao suy tư, trăn trở, ước mơ và hy vọng của nhà văn về số phận của nhân dân và dân tộc mình. Đó là một tác phẩm lớn, một truyện ngắn nhưng có sức nén như một tiểu thuyết dù cốt truyện của nó rất đơn giản, mà như Nguyễn Tuân nói thì đó chỉ là câu chuyện của người tìm thuốc, mua thuốc, bán thuốc và uống thuốc. Bởi sự cô đọng và súc tích đó mà đến nay khi dạy tác phẩm này vẫn có nhiều câu hỏi chưa có chung lời giải đáp.
 Thực tế chúng ta thấy hoạt động dạy học phần VHNN thường chỉ dạy qua bản dịch và trích đoạn trong SGK, mơ hồ về những yếu tố ngoài tác phẩm. Phần vì GV và HS thiếu tài liệu, thậm chí rất nhiều HS hiếm khi đọc đoạn trích trước khi lên lớp. Vì vậy, hoạt động dạy học VHNN ở trường THPT phần lớn rất nhàm chán và thường là hoạt động “áp đặt” kiến thức của GV.
 Phần lớn HS ít có cảm hứng khi học những tác phẩm VHNN. Một phần là do những tác phẩm ấy khó học và khó tiếp thu, mặt khác, nội dung kiến thức của những tác phẩm ấy không liên quan nhiều đến thi cử, nhiều tác phẩm chỉ được học một đoạn trích, còn có tác phẩm được học hoàn chỉnh thì lại là một văn bản ngắn gọn, cô đọng, nhiều tầng nghĩa nên rất khó hiểu. Nếu như ở các giờ đọc- hiểu khác HS tham gia giờ học sôi nổi thì đến các tác phẩm VHNN HS tỏ ra không mấy hứng thú, cũng không có sự đối thoại dân chủ giữa GV- HS vì thế phát huy chưa hiệu quả được tính chủ động, sáng tạo của các em.
 Mặt khác, trang, thiết bị phục vụ dạy – học bộ môn Ngữ văn ở trường phổ thông hiện nay còn thiếu quá nhiều. Hệ thống tranh, ảnh, sơ đồ, dụng cụ nghe nhìn để minh họa cho bài giảng, tài liệu tham khảo, các tác phẩm văn học, nhất là VHNN còn thiếu để phục vụ đủ cho GV và HS. Chính vì vậy, giờ dạy – học gặp nhiều khó khăn khi triển khai đạt đến mục tiêu bài học. 
III. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
1.Mục tiêu:
- Phát huy tối đa tính tích cực, sáng tạo chất lượng dạy- học.
- Tạo hứng thú trong trong học tập bộ môn.
- Giúp HS hiểu, tiếp nhận các giá trị tư tưởng, nghệ thuật của văn bản Thuốc và vị trí lớn lao của nhà văn Lỗ Tấn.
- Nâng cao kỹ năng đọc hiểu một truyện ngắn nói chung và truyện ngắn nước ngoài nói riêng
- Bày tỏ tình cảm thái độ của mình với văn bản văn học.
2. Nội dung và cách thức thực hiện:
2.1. Những chuẩn bị cần thiết cho bài giảng
a. Chuẩn bị về phương pháp:
- Chuẩn bị tốt các phương pháp như: phát vấn, thuyết trình, phân tích, bình giảng  Đặc biệt cần chuẩn bị hệ thống câu hỏi phù hợp, khoa học, chính xác, phong phú. Hệ thống câu hỏi từ dễ đến khó, trong đó có câu hỏi tái hiện, câu hỏi phát hiện, câu hỏi tư duy, câu hỏi gợi mở, câu hỏi nâng cao, câu hỏi thảo luận nhằm kích thích sự suy nghĩ tìm tòi, sáng tạo, chủ động, tích cực của HS.
 - Kết hợp các phương pháp trên với việc sử dụng các hình ảnh trực quan như tranh ảnh, sách báo mà GV tìm tòi, sưu tầm liên quan đến bài giảng để minh họa cho tiết dạy thêm sinh động, lôi cuốn.
b. Chuẩn bị về nội dung và tư liệu:
b1. Đối với GV:
- GV đọc kĩ văn bản trong SGK và căn cứ vào phần II. Trọng tâm kiến thức kỹ năng và phần III. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức , kỹ năng môn Ngữ Văn 12” để xác định và nghiên cứu trọng tâm chuẩn kiến thức, kỹ năng bài dạy.
- Xác định các tri thức minh hoạ cần thiết trong SGK và tài liệu tham khảo.
- Định hướng các phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhận thức của HS.
- Sưu tầm một số tranh ảnh minh họa cho bài giảng như ảnh Lỗ Tấn, gia đình,-quê hương, ảnh minh họa văn bản. Tìm đọc một số tác phẩm khác của Lỗ Tấn như Cố hương, A.Q chính truyện tham khảo những bài viết, những tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng để liên hệ, mở rộng kiến thức cho HS.
- Chuẩn bị các Slide Power Point hoặc bảng phụ để hỗ trợ cho bài giảng thêm sinh động, tạo hứng thú cho HS. 
- Thiết kế bài giảng, giáo án ngắn gọn, bố cục rõ ràng, nổi bật trọng tâm kiến thức. 
- Dự đoán các tình huống sư phạm xảy ra trong giờ học. 
b.2. Đối với HS: 
- Yêu cầu HS đọc trước văn bản ở nhà, nắm được cốt truyện, chủ đề của tác phẩm và tóm tắt được nội dung tác phẩm.
- Trả lời những câu hỏi ở phần Hướng dẫn học bài trong SGK và các câu hỏi định hướng của GV
- Chuẩn bị đồ dùng học tập theo hướng dẫn của GV.
c. Xây dựng hệ thống câu hỏi chuẩn bị bài mới:
 Trong quan niệm dạy học mới, HS tự làm việc với SGK, tự tiếp nhận, tự phân tích và đánh giá tác phẩm văn học. Vì thế, GV cần nghiên cứu kĩ hệ thống câu hỏi trong phần Hướng dẫn học bài. Ngoài việc tận dụng tối đa những câu hỏi trong SGK, GV có thể nêu một số câu hỏi trọng tâm đã xác định ở bài mới để HS suy nghĩ và chuẩn bị trước cho bài học sau. Hệ thống câu hỏi chuẩn bị bài không nhất thiết phải trùng lấp với hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài của SGK nhưng cũng không thể thoát li toàn bộ các câu hỏi ấy. Và điều quan trọng là khi tiến hành hoạt động dạy học trên lớp, GV phải thiết kế trình tự hỏi hợp lí, khoa học (đi từ dễ đến khó, đi từ câu hỏi tái hiện đến câu hỏi sáng tạo, câu hỏi nêu vấn đề,) để HS không cảm thấy xa lạ với những gì mình chuẩn bị sẵn ở nhà và sẵn sàng “hợp tác” với GV. Tùy theo yêu cầu và nội dung của mỗi văn bản mà GV chuẩn bị các phiếu học tập khác nhau trong việc hướng dẫn HS soạn bài.
Một số phiếu học tập định hướng chuẩn bị bài “Thuốc” như sau:
Câu 1: Đọc tiểu dẫn và ghi lại những thông tin cơ bản về tác giả Lỗ Tấn
Những nét chính về cuộc đời
Những nét chính về sự nghiệp sáng tác
Tác phẩm tiêu biểu
Câu 2: Giới thiệu ngắn gọn về tác phẩm “Thuốc”.
Thể loại
Vị trí đoạn trích
Tóm tắt truyện
 Câu 3: Hãy chia đọan và nêu những ý cơ bản của tác phẩm “Thuốc”.
Phần
Từ câuđến câu.
Ý cơ bản của từng phần
1
2
3
4
 Câu 4: HS dựa vào nội dung SGK hoàn thành nội dung trong phiếu học tập sau:
Nhóm tổ 1: Phương thuốc chữa bệnh lao
CÂU HỎI
TRẢ LỜI
-Căn bệnh cần chữa trị là gì? Để chữa bệnh cho ai? Phương thuốc được làm từ những vị gì và miêu tả như thế nào?
- Vợ chồng chủ quán Hoa Thuyên đã mua thuốc chữa bệnh cho con và đã đối diện với thuốc như thế nào?
- Phương thuốc mọi người áp đặt cho con bệnh rốt cuộc đã chứng tỏ công hiệu như thế nào? Ý nghĩa
- Vấn đề sâu sắc mà tác giả đặt ra ở đây bánh bao tẩm máu người có phải là thuốc chữa bệnh thật sự hay không? Từ đó hãy cho biết thông điệp mà nhà văn gửi gắm ở đây là gì?
Nhóm tổ 2: Câu chuyện trong quán trà về nhân vật Hạ Du
CÂU HỎI
TRẢ LỜI
- Đám đông bàn luận về điều gì trong quán trà nhà lão Hoa. Lỗ Tấn muốn nói điều gì với độc giả?
- Qua cuộc bàn luận của các nhân vật trong quán trà của lão Hoa, anh chị hiểu gì về nhân vật Hạ Du? 
Nhóm tổ 3: Hình ảnh vòng hoa trên mộ Hạ Du và niềm lạc quan của tác giả
CÂU HỎI
TRẢ LỜI
- Vòng hoa trên mộ Hạ Du cùng với câu hỏi được nhắc lại nhiều lần của người mẹ: “Thế này là thế nào?” gợi chúng ta suy nghĩ gì?
- Suy nghĩ về con đường mòn chia đôi nghĩa địa? 
Nhóm tổ 4: Nghệ thuật xây dựng tác phẩm.
CÂU HỎI
TRẢ LỜI
Nhận xét về kết cấu tác phẩm?
Nhận xét không gian và thời gian nghệ thuật của câu chuyện?
2.2 Hoạt động dạy học trên lớp:
 Đây là giai đoạn cảm thụ sâu văn bản. GV hướng dẫn, tổ chức hoạt động đọc hiểu văn bản thông qua hệ thống câu hỏi gợi mở, dẫn dắt vấn đề. Định hướng HS tự giải đáp những băn khoăn, thắc mắc của bản thân, biến quá trình nhận thức thành quá trình tự nhận thức để hoàn thiện giá trị của một tác phẩm văn chương.
a. Tri thức về tác giả: 
 Lỗ Tấn tên thật là Chu Thụ Nhân sau đổi thành Chu Chương Thọ, tên chữ là Dự Tài. Lỗ Tấn là bút danh, ghép từ họ mẹ là bà Lỗ Thụy và chữ Tấn hành - một kỉ niệm thời ấu thơn (Hồi nhỏ thường mải chơi, đến lớp muộn, bị thầy giáo quở mắng, ông khắc lên bàn hai chữ ấy, nghĩa là "đi nhanh lên"). Ông sinh năm 1881 mất năm 1936, quê ở huyện Thiệu Hưng, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Năm 13 tuổi, bố lâm bệnh nặng, không thuốc chữa mà chết, ông đã ôm ấp nguyện vọng học thuốc từ đấy.
	Thời đại mà Lỗ Tấn sống có tác động mạnh mẽ đến sáng tác của ông. Trung Hoa lúc này đang lâm vào thế yếu hèn bạc nhược. Sau chiến tranh thuốc phiện(1840), do sự xâm l

Tài liệu đính kèm:

  • docmot_vai_kinh_nghiem_khi_day_truyen_ngan_thuoc_cua_nha_van_lo.doc