Một số biện pháp đưa dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trường mầm non Nga Trung
Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mĩ cho trẻ.Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, tổ quốc, tình yêu thương con người.Không chỉ vậy giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức qua học tập, vui chơi. Quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạc sẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, là sự phát triển về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ và thể lực. Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. [2]
Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ, là khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe, tính chất đa dạng của âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim, tuần hoàn máu. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp và duyên dáng. Tư thế hát đúng sẽ tạo điều kiện điều hòa hoạt động hô hấp, thở sâu hơn, tạo cho trẻ có dáng dấp uyển chuyển và phong thái đẹp.Cảm thụ âm nhạc cũng gắn bó chặt chẽ với sự phát triển nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát, nhạy bén, trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm thanh, ghi nhớ đặc điểm, tính chất của hình tượng âm nhạc. Thông qua các bài học giáo dục âm nhạc ngày một khó dần, phức tạp dần đòi hỏi trẻ phải tích cực tư duy, tưởng tượng và sáng tạo. Khi nghe nhạc trẻ cảm thụ và hiểu cái đẹp, phân biệt cái hay, cái chưa hay, hoạt động độc lập và sáng tạo. Còn khi trẻ tập hát trẻ không chỉ tiếp thu về giai điệu, tiết tấu, lời ca mà còn phát triển ngôn ngữ (phát âm chính xác, biểu cảm, mở rộng vốn từ). Đặc biệt âm nhạc có vai trò quan trọng đối với sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ: Âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời cho tới khi từ giã cuộc sống. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế nội tâm con người. Nó tác động trực tiếp vào lĩnh vực tình cảm con người và có khả năng thống nhất con người trong cùng một nỗi xúc động, trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm. [1]
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP ĐƯA DÂN CA ĐẾN GẦN HƠN VỚI TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON NGA TRUNG Người thực hiện: Nguyễn Thị Trang Chức vụ: Giáo Viên Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Trung SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn THANH HÓA, NĂM 2018 MỤC LỤC Danh mục Trang 1. Mở đầu 1 1.1. Lý do chọn đề tài: 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 1.4.Phương pháp nghiên cứu 2 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2 2.1. Cơ sở lý luận 2 Thực trạng vấn đề 3 Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 4 2.3.1Giáo viên tự học và bồi dưỡng phương pháp dạy hát dân ca 4 2.3.2Lựa chọn các bài hát dân ca giúp trẻ dễ thuộc, dễ nhớ 5 2.3.3Tạo môi trường khi trẻ tham gia hoạt động dân ca 5 2.3.4Nâng cao chất lượng dạy hát dân ca cho trẻ 7 2.3.5:Rèn kĩ năng hát, biểu diễn các bài hát dân ca cho trẻ 11 2.3.6: Tổ chức “Tuần lễ dân ca cho bé” 14 2.3.7: Tổ chức hát dân ca trong các ngày hội, ngày lễ, hát dân ca các vùng miền đất nước 15 2.3.8: Tích hợp các hoạt động hát dân ca vào các hoạt động khác 17 Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm 18 3. Kết luận và kiến nghị 19 3.1. Kết luận 19 3.2. Kiến nghị 19 1.MỞ ĐẦU 1.1.Lí do chọn đề tài Mục đích của giáo dục âm nhạc là giáo dục tình cảm đạo đức, thẩm mĩ cho trẻ.Giáo dục âm nhạc hình thành cho trẻ lòng yêu thiên nhiên, tổ quốc, tình yêu thương con người.Không chỉ vậy giáo dục âm nhạc còn là phương tiện nâng cao khả năng trí tuệ, phát triển thể chất, giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, củng cố kiến thức qua học tập, vui chơi. Quá trình trẻ tiếp xúc và hoạt động âm nhạc như học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, chơi trò chơi âm nhạcsẽ hình thành ở trẻ những yếu tố của một nhân cách phát triển toàn diện, hài hòa, là sự phát triển về thẩm mĩ, đạo đức, trí tuệ và thể lực. Chính vì vậy, giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. [2] Âm nhạc có ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện cơ thể trẻ, là khả năng tốt nhất để phát triển tai nghe, tính chất đa dạng của âm nhạc gợi ra những phản ứng gắn với sự thay đổi nhịp tim, tuần hoàn máu. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp và duyên dáng. Tư thế hát đúng sẽ tạo điều kiện điều hòa hoạt động hô hấp, thở sâu hơn, tạo cho trẻ có dáng dấp uyển chuyển và phong thái đẹp.Cảm thụ âm nhạc cũng gắn bó chặt chẽ với sự phát triển nhận thức. Nó đòi hỏi trẻ phải chú ý, quan sát, nhạy bén, trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm thanh, ghi nhớ đặc điểm, tính chất của hình tượng âm nhạc. Thông qua các bài học giáo dục âm nhạc ngày một khó dần, phức tạp dần đòi hỏi trẻ phải tích cực tư duy, tưởng tượng và sáng tạo. Khi nghe nhạc trẻ cảm thụ và hiểu cái đẹp, phân biệt cái hay, cái chưa hay, hoạt động độc lập và sáng tạo. Còn khi trẻ tập hát trẻ không chỉ tiếp thu về giai điệu, tiết tấu, lời ca mà còn phát triển ngôn ngữ (phát âm chính xác, biểu cảm, mở rộng vốn từ). Đặc biệt âm nhạc có vai trò quan trọng đối với sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ: Âm nhạc gắn liền với con người từ lúc chào đời cho tới khi từ giã cuộc sống. Âm nhạc có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện một cách tinh tế nội tâm con người. Nó tác động trực tiếp vào lĩnh vực tình cảm con người và có khả năng thống nhất con người trong cùng một nỗi xúc động, trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm. [1] Dân ca cũng vậy, dân ca là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, phát triển ngôn ngữ, giao tiếp,trao đổi tình cảm. Bài hát dân ca đã nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ hun đúc cho trẻ tâm hồn dân tộc, hãy tạo mọi điều kiện để những làn điệu dân ca luôn có mặt trong đời sống của trẻ, cho trẻ nghe những bài hát dân ca.[2 ] Trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ 5- 6 tuổi nói riêng rất thích được múa hát, được thể hiện năng khiếu của mình qua các bài hát. Tuy nhiên năng lực của giáo viên trong việc dạy hát dân ca còn hạn chế, phương pháp dạy học rập khuôn, hát dân ca sai nhạc, sử dụng dụng cụ âm nhạc chưa thành thạo, trong kế hoạch chủ đề của chương trình giáo dục của giáo viên những bài hát dân ca dành cho trẻ còn rất ít nếu có cũng chỉ là dàn dựng trong những ngày lễ hội. Trẻ được tiếp xúc với dân ca chủ yếu là nghe cô hát, những bài nghe cô hát lại không gần gũi nên trẻ không hứng thú dẫn đến hoạt động dạy hát dân ca đạt kết quả không cao. Điều đó gây cản trở hoạt động của bản thân, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng giáo dục học sinh. Mục tiêu của giáo dục hiện nay đặt ra là giáo dục nhân cách học sinh một cách toàn diện. Để làm được điều đó cần có nhiều biện pháp, với hoạt động dân ca chưa có tài liệu nghiên cứu nào bàn sâu về vấn đề này, đồng nghiệp, nhà trường chưa có kinh nghiệm để giải quyết khắc phục. Bản thân thấy được tính cấp thiết của vấn đề nên đã chọn cho mình đề tài: “Một số biện pháp đưa dân ca đến gần hơn với trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi tại trường mầm non Nga Trung” với mong muốn đưa dân ca đến gần hơnhình thành ở trẻ sự tự hào và lòng yêu quê hương, đất nước. 1.2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu hoạt động hát dân ca và nghe hát dân ca của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại trường mầm non Nga Trung, từ đó tìm ra các biện pháp nâng cao kĩ năng hát dân ca, biết các làn điêu dân ca, thích hát dân ca cho trẻ 5-6 tuổi. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, lớp Hoa Sen trường mầm non Nga Trung – Nga Sơn – Thanh Hóa 1.4: Phương pháp nghiên cứu * Phương pháp nghiên cứu lý luận: Tôi chọn lọc tài liệu cần tham khảo phải do bộ giáo dục và các nhà xuất bản nhà nước ban hành, tìm phần tài liệu liên quan đến nội dung cần nghiên cứu, đánh dấu, viết ra sổ tay theo từng nội dung. * Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Dựa trên đối tượng trẻ tại nhóm lớp mình nghiên cứu, hàng ngày quan sát các hoạt động của trẻ với hoạt động hát dân ca ghi chép lại theo từng nội dung cụ thể.Lập bảng và lưu thông tin. * Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Sau khi nắm rõ số liệu tiến hành phân tích nội dung kiến thức nào trẻ chưa hứng thú, chưa nắm rõ với tỷ lệ bao nhiêu hoặc nội dung nào nhiều trẻ hứng thú nhất. * Phương pháp quan sát, thực hành: Cho trẻ được theo dõi các hoạt động dân ca của cô, phương tiện nghe nhìn, thực hành kĩ năng đã được học. 2.NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 2.1: Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Dân ca mang tính đặc thù hơn so với việcgiáo dục âm nhạc đơn thuần vì nó mang tính chất vùng miền, bản sắc của từng làn điệu dân ca trẻ thấy được hình ảnh quê hương mình ở trong đó. Khi hát dân ca cần sự luyến láy, độ rung, trầm bổng đặc biệt là thần thái khi thể hiện chính là sự vui tươi, nhí nhảnh, hóm hỉnh trong những trang phục phù hợp với từng bài hát dân ca. Đây cũng là điểm khác biệt thú vị giữa dân ca với những tác phẩm âm nhạc khác viết cho trẻ mầm non. Giai đoạn trẻ 5- 6 tuổi đây chính là giai đoạn trẻ chuẩn bị bước vào trường tiểu học.Trẻ có khả năng tri giác toàn vẹn hình tượng âm nhạc, trẻ có sự chú ý cao hơn và kéo dài hơn. Trẻ biết tập trung nghe nhạc, có khả năng cảm nhận được trạng thái chung của âm nhạc, theo dõi sự phát triển của hình tượng âm nhạc. Cảm giác tai nghe và kinh nghiệm nghe nhạc của trẻ cũng tích lũy được nhiều hơn. Trẻ có thể phân biệt được độ cao thấp của âm thanh, giai điệu đi lên hay đi xuống, độ to - nhỏ, thậm chí cả sự thay đổi cường độ âm thanh (Mạnh hay yếu) và âm sắc của một số nhạc cụ, giọng hát. [1] Giọng hát trẻ vang hơn, âm sắc ổn định hơn và tầm cữ giọng cũng mở rộng hơn trong quãng 8 (Từ Đô 1 đến Đô 2). Sự phối hợp của tai nghe và giọng hát cũng tốt hơn. Các vận động của trẻ ở độ tuổi này cơ bản đã hoàn thiện hơn lứa tuổi trước đặc biệt là khả năng vận động của các cơ lớn. Trẻ biết phối hợp động tác tay, chân, thân mình, biết múa cùng bạn, múa với các đội hình đơn giản, các động tác trở nên phong phú hơn. Trẻ có thể vận động theo nhạc một cách nhịp nhàng, uyển chuyển, đôi khi có sự sáng tạo ở một mức độ nhất định. Điều này cho thấy trong quá trình giáo dục âm nhạc cần phải nắm được đặc điểm lứa tuổi chung và chú ý đặc điểm cá biệt của từng cá nhân từ đó mới nâng cao được chất lượng giáo dục trẻ một cách hiệu quả nhất.[1] 2.2: Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Năm học 2017-2018 tôi được nhà trường phân công dạy lớp 5-6 tuổi, Hoa Sen với tổng số trẻ trong lớp là 44 cháu. * Thuận lợi: - Về phía nhà trường luôn tạo điều kiện về tài liệu tham khảo giáo dục. - Bản thân tham gia nhiều các buổi thao giảng, dự giờ và cũng được Ban Giám hiệu nhà đóng góp ý kiến nâng cao chất lượng giờ dạy. - Được phụ huynh quan tâm đến các hoạt động phát triển toàn diện trẻ . * Khó khăn: + Về cơ sở vật chất: Phòng âm nhạc của nhà trường được sử dụng thêm làm lớp học, thiếu đĩa nhạc dân ca, đồ chơi âm nhạc ảnh hưởng đến quá trình dạy trẻ và giảm hứng thú của trẻ với dân ca. + Về phía giáo viên: Việc nhớ tên các bài hát dân ca, xuất sứ của bài hát dân ca còn hạn chế. Việc hát đúng nhạc và hát hay các bài hát dân ca lại càng khó khăn. + Về phía trẻ:Trẻ chưa biết hát dân ca, không biết tên bài hát dân ca cho dùlà bài dân ca phổ biến của nơi mình sống.Không thường xuyên được nghe nhiều làn điệu dân ca của địa phương và dân ca các vùng miền. Một số trẻ còn nhút nhát, tự ti, sức khỏe hạn chế,ngại biểu diễn dân ca trước đám đông. Khả năng hát và biểu diễn dân ca không đồng đều. Đa số không nhớ tên bài hát dân ca, không biết vùng miền dân ca, không có sự ham thích và biểu diễn các bài hát dân ca, việc sử dụng các nhạc cụ và trang phục phù hợp với bài hát dân ca lại càng không biết rõ. Kết quả thực trạng: (Ở phần phụ lục 1: Bảng khảo sát 1) Từ bảng khảo sát ta nhận thấy tỷ lệ trẻ đạt 27/44 = 61%, còn tỷ lệ trẻ chưa đạt những 17/44 = 39%. Vậy để nâng cao chất lượng dạy hát dân ca, đưa dân ca đến thật gần với tâm hồn trẻ thơ đặc biệt là trẻ 5-6 tuổi, tôi đã tìm ra và vận dụng các giải pháp sau đây: 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1.Giáo viên tự học và bồi dưỡng phương pháp dạy hát dân ca Muốn chuyển tải nội dung khúc hát dân ca đến với trẻ, đầu tiên giáo viên phải thuộc bài hát, biết được nhịp điệu của bài hát, cao độ, trường độphong cách biểu diễn bài hát dân ca đó, thấy được tình cảm thật trong ca khúc và cái hay, cái đẹp mà tác giả muốn gửi gắm vào ca khúc đó. Sau đó, truyền thụ, rèn luyện các thể loại âm nhạc đó với trẻ bằng các hình thức hát, vỗ theo tiết tấu, biểu diễn phù hợp. Như vậy giáo viên mới thu hút được sự chú ý của trẻ. Từ đó trẻ có ngẫu hứng, thích hát và biểu diễn các bài hát dân ca giống như cô giáo. Quá trình giáo viên thể hiện, trẻ tiếp thu ca khúc một cách trọn vẹn, hiểu nội dung bài hát, tích lũy thêm kiến thức, năng khiếu nghệ thuật, trẻ tiếp thu quá trình giáo dục của cô để biến thành kinh nghiệm của mình và vận dụng vào hoạt động tái tạo ca khúc. Ví dụ: Khi dạy trẻ bài hát: “Lý ngựa ô”- Dân ca Nam Bộ (Chủ đề thế giới động vật). Cô hát với nhịp điệu vui vẻ, dí dỏm, bắt chước động tác ngựa phi để thu hút trẻ. Hoặc khi hát cho trẻ nghe bài “Hoa thơm bướm lượn” – Dân ca Quan họ Bắc Ninh cô hát với nhịp điệu mượt mà, uyển chuyển, trầm bổng, nét mặt cô tươi cười, gần gũi để gây hứng thú cho trẻ. Để xây dựng kế hoạch hoạt động âm nhạc theo đề tài trong hoạt động học, tôi đã kiên trì rèn luyện bằng nhiều hình thức: Trước hết nghiên cứu tài liệu, tham gia học tập chuyên môn, dự giờ đồng nghiệp và học tập qua truyền thanh, truyền hình, qua ti vi, băng đàiNắm chắc phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ, mỗi ca khúc chuẩn bị dạy cho trẻ tôi phải học thuộc, hát đúng nhạc thể hiện được tình cảm và hòa mình vào với ca khúc từ đó đã thực sự gây hứng thú, ngẫu hứng tham gia vào các hoạt động dân ca cho trẻ và trẻ muốn bắt chước, thể hiện ca khúc bằng khả năng của mình. Bản thân tôi xây dựng kế hoạch giảng dạy phân loại theo khả năng cảm thụ âm nhạc của trẻ, triển khai thực hiện nhiệm vụ từ dễ đến khó.Tôi phải xem kĩ đề tài dạy và chọn hình thức nào, bài hát gì, nội dung trọng tâm dạy trong hoạt động là gì, đối tượng trẻ đa số đã biết hay chưa biết, đối tượng nào khả năng âm nhạc tốt, đối tượng nào nhút nhát, trong hoạt động này cần nhấn mạnh điểm nào, xác định điểm nào khó, điểm nào dễ để chuẩn bị chu đáo, lựa chọn cách dạy phù hợp khi lên lớp.Ngoài ra, tôi đề xuất với Ban giám hiệu: -Mở lớp học đàn, hát dân ca vào chiều thứ 3 và thứ 6 hàng tuần. - Tổ chức chuyên đề về dân ca, dự giờ góp ý các giờ dạy hát dân ca. - Xem các chương trình dạy hát dân ca do các nghệ sĩ nổi tiếng dạy, hoặc các hội thi “Đậm đà khúc hát dân ca” trên kênh truyền hình BTV – Đài truyền hình Bắc Ninh. Phụ lục 3: (Hình ảnh 1) - Trao đổi kinh nghiệm của mình với các bạn đồng nghiệp về phong cách sư phạm, nhẹ nhàng, mặc trang phục dân ca phù hợp. Kết quả: Qua kiến thức đã học tập và phương pháp dạy hát dân ca bản thân tôi đã có được vốn kinh nghiệm phong phú về các loại hình dân ca dành cho trẻ mầm non. 2.3.2: Lựa chọn các bài hát dân ca giúp trẻ dễ thuộc, dễ nhớ Dân ca Việt Nam rất đa dạng và phong phú về thể loại và cho từng lứa tuổi. Có những bài hát dân ca do người lớn hát đa số ca ngợi về quê hương, đất nước. Bài hát dân ca dành cho trẻ mầm non rất giản dị của từng bông hoa, con vật hay những hoạt động ngộ nghĩnh trong những trò chơi của trẻ. Có rất nhiều bài khác nhau song để chọn được các bài hát phù hợp từng độ tuổi của trẻ, dễ nhớ, dễ thuộc thì tôi cần tìm hiểu, nghe rất nhiều các bài hát dân ca, từ đó chọn ra các bài dân ca thích hợp nhất với trẻ trong độ tuổitrẻ 5-6 tuổi đang giảng dạy. Chính vì khả năng dễ nhớ, dễ tiếp thu, dân ca đi vào đời sống của trẻ thơ một cách tự nhiên và trong mọi hoàn cảnh. Ví dụ: Bài: Bắc kim thang, Trống cơm, Gà gáy, Inh là ơi. Đáp ứng yêu cầu phát triển toàn diện cho trẻ mầm non, trẻ 5-6 tuổi cũng vậy kế hoạch giáo dục của giáo viên được lên theo các chủ đề. Các bài hát dân ca được khéo léo lồng ghép vào từng chủ đề không hề ngượng ngùng mà phát huy tính tích cực, sự ham mê với dân ca, phát huy được tính giáo dục trong từng bài học đó chính là tình cảm trìu mến giữa con người với con người, tình yêu quê hương, đất nước, yêu thiên nhiên tươi đẹp. Ví dụ:- Chủ đề trường mầm non có bài dân ca: Lý dĩa bánh bò, Lý làm quen(Dân ca Nam Bộ) - Chủ đề bản thân có bài dân ca: Trống cơm- Dân ca đồng bằng Bắc Bộ - Chủ đề Nghề nghiệp có bài dân ca: Đi cấy(Dân ca thanh Hóa), Lý kéo chài, Lý rẫy lý vườn(Dân ca Nam Bộ) - Chủ đề: Động vật có các bài dân ca: Gà gáy le te (Dân ca Cống khao), Lý ngựa ô(Dân ca Nam Bộ), Lý con Sáo Huế(Dân ca Miền Trung), Bắc kim thang,Lý con cua, Lý quạ kêu(Dân ca Nam Bộ),Hoa thơm bướm lượn(Dân ca quan họ Bắc Ninh) - Chủ đề thực vật có các bài dân ca: Bắc kim thang, Úp lá khoai, Lý rẫy lý vườn(Dân ca Nam Bộ), Lý cây khế(Dân ca Trung Bộ), Lý cây Đa, Cây trúc xinh, hoa thơm bướm lượn(Dân Ca quan họ Bắc Ninh) - Chủ đề Quê hương- Đất nước – Bác Hồ có bài dân ca: Inh lả ơi(Dân ca Thái), Lý kéo chài, Lý rẫy lý vườn(Dân Ca Nam Bộ), Đi cấy(Dân Ca Thanh Hóa), Trẩy hội xuân(Dân Ca quan họ Bắc Ninh). Có những bài dân ca được cô hát, trẻ hát vào 2-3 chủ đề khác nhau đều thích hợp làm cho trẻ khắc sâu hơn thuộc bài hát nhanh và nhớ tên bài hát lâu hơn. Phần nhạc các bài hát dân ca đều có tính chất vui tươi, nhanh, hài hước, dí dỏm trẻ rất dễ cảm nhận. Kết quả: Sau thời gian thực hiện 98 % học sinh lớp tôi đã nhớ được tên các bài hát dân ca, thuộc lời bài hát và hát rất say mê, thích thú. 2.3.3: Tạo môi trường khi trẻ tham gia hoạt động dân ca Môi trường giáo dục có dân ca khiến trẻ hàng ngày đều được thấy, được biểu diễn, đồng hành với dân ca chính vì vậy giáo viên cần tạo môi trường hátdân ca phong phú, đa dạng, thẩm mĩ. * Môi trường trong lớp: - Giáo viên cùng trẻ vẽ tranh, sưu tầm tranh ảnh từ họa báo, lịch..có nội dung về các bài hát dân ca để trang trí hoặc làm đồ dùng giảng dạy. - Trang trí góc âm nhạc thật sinh động và thay đổi chủ đề để thu hút với trẻ. Góc âm nhạc là nơi trẻ có điều kiện để trẻ thể hiện khả năng âm nhạc của mình. Trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vận dụng, phát triển những kĩ năng âm nhạc qua các trò chơi, hoạt động phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tại đây trẻ tự hát hay tự vận động theo nhạc các bài dân ca, biểu diễn một mình hay theo nhóm một cách thích thú và sáng tạo. Phụ lục 4: (Hình ảnh 2) - Tận dụng diện tích phòng học, phòng âm nhạc và chú ý bố trí sắp xếp các học liệu, dụng cụ hợp lý đẹp mắt để tạo môi trường hứng thú, thoải mái cho việc trẻ học. - Khi thực hiện các hoạt động âm nhạc dân ca trọng tâm là vận động minh họa theo lời bài hát dân ca thì phòng âm nhạc thường có các thiết bị như: Đàn ooc gan, song loan, quạt múa, gương soi.để trẻ hứng thú hoạt động. Đồng thời trong quá trình thực hiện trẻ có thể nhìn vào gương điều chỉnh động tác của mình. Phụ lục 5: (Hình ảnh 3) Ví dụ: Khi dạy trẻ hát bài dân ca: “Trống cơm”- Dân ca Đồng bằng Bắc Bộ Chủ đề: Bản thân + Giáo viên trang trí xung quanh lớp bằng các loại trống, hình ảnh trống cơm trên máy vi tính, nhạc bài: Trống cơm + Ở góc chơi giáo viên chuẩn bị các loại trống tự làm. Khi kết thúc bài trẻ về góc chơi vừa nghe hát vừa trang trí trống cơm từ đó trẻ được củng cố tai nghe, hát theo bạn giúp trẻ thuộc lời nhanh hơn, hứng thú hơn. Ví dụ: Khi dạy trẻ vận động bài: Lý ngựa ô- Dân ca Nam Bộ. Chủ đề Thế giới Động vật.Tôitrang trí lớp theo chủ đề thế giới động vật, sưu tầm tranh ảnh về loài ngựa,mô hình con ngựa từ bìa caton cho mỗi trẻ. * Môi trường ngoài lớp: Hoạt động ngoài trời tiếp xúc với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội là rất quan trọng. Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trường mầm non tôi đang dạy có nhiều những hình ảnh nghộ ngĩnh về các con vật như con chim, con cá, con cua, con ngựa hay những bông hoa, cây khế, cây trúc trong vườn cổ tích được bài trí phù hợp với trẻ mầm non. Hàng ngày trẻ dạo chơicô có thể gợi ý cho trẻ hát các bài hát có liên quan đến những hình ảnh trẻ quan sát thấy như: Hình ảnh con ếch– Hát bài Bắc kim thang (Dân ca Nam Bộ). Hình ảnh hoa và bướm– Hát bài:Hoa thơm bướm lượn (Dân ca quan họ Bắc Ninh)Hoặc hình ảnh cây trúc – Hát Cây trúc xinh (Dân ca Quan Họ Bắc Ninh) Phụ lục 6: (Hình ảnh 4) Hay còn nhiều các hình ảnh khác mà nội dung gắn liền với các bài hát dân ca thật hay và vui nhộn đều được trẻ thể hiện một cách hoàn toàn tự nhiên và xuất phát từ những cảm xúc thật của bé đầy thú vị. * Sử dụng đồ dùng trực quan dạy trẻ hát, vận động theo bài hát dân ca: - Để gây sự hứng thú trong hoạt động dạy hát dân ca tôi đã đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường đầu tư cho phòng âm nhạc 1 chiếc đàn giúp giáo viên có thể đệm đàn trực tiếp cho trẻ múa hát và bồi dưỡng kiến thức cho bản thân và đồng nghiệp; Mua một số dụng cụ âm nhạc dân tộc như: Đàn bầu, sáo - Bên cạnh đó tôi cùng giáo viên ở lớp tự làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho ý tưởng dạy hát dân ca từ các nguyên vật liệu có sẵn trong cuộc sống hàng ngày. Tuyên truyền đến các bậc phụ huynh ủng hộ nguyên vật liệu: Len, vải vụn, vỏ chai nước ngọt, tre, gỗ để giáo viên làm đồ dùng. Phụ lục 7: (Hình ảnh 5) - Với đôi bàn tay khéo léo, tôi đã làm “Nhà thiết kế” tận dụng các loại giấy nilon, giấy bọc quà, ống hút để tạo ra những trang phục ngộ nghĩnh cho trẻ phù hợp với nội dung bài hát dân ca. Ví dụ: Với bài hát: Hoa thơm bướm lượn- Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Tôi cắt và khâu hai cánh bướm mỏng, dán kim sa nhiều màu sắc, làm mô hình vườn hoa để bướm bay lượn. Hoặc làm mũ con cò, cánh trắng để múa minh họa cho bài hát dân ca quan họ “ Cò lả”. - Nhằm gây hứng thú cho trẻ và muốn giờ học hát dân ca giống như chương trình biểu diễn văn nghệ tôi đã cắt, dán phông trang trí với những họa tiết minh họa. - Làm đồ dùng sáng tạo phục vụ cho trò chơi âm nhạc như: Dùng giấy bìa uốn thành mũ chóp kín và trang trí các họa tiết ngộ nghĩnh để chơi trò chơi: Tai ai tinh. Làm bông hoa, sản phẩm đặc trưng của quê hương, các con vật bằng vải vụn nhồi bông để làm “Quà tặng âm nhạc”. - Mỗi tuần tôi đều dành một buổi chiều để làm đồ dùng âm nhạc, sưu tầm đồ chơi qua sách báo, tạp chí. Tôi thường xuyên truy cập thông tin cách làm một số đồ dùng, đồ chơi âm nhạc mầm non trên mạng internet. Kết quả: Với môi trường âm n
Tài liệu đính kèm:
- mot_so_bien_phap_dua_dan_ca_den_gan_hon_voi_tre_mau_giao_5_6.docx