Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao kiểu “nằm nghiêng” cho học sinh lớp 10, trường THPT Cẩm Thủy 1
Thể dục thể thao (TDTT) không những có vai trò quan trọng trong đời sống của con người mà còn là một bộ phận của nền văn hoá xã hội. TDTT được hình thành, phát triển trong thực tiễn lao động sản xuất và chiến đấu của nhân loại. Nhận thức được vai trò của thể dục trong việc nâng cao sức khỏe con người nhằm thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lao động sản xuất, Bác Hồ đã đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của sự nghiệpTDTT. Người nói: “.Mỗi người dân yếu ớt làm cho cả nước yếu ớt đi một phần, mỗi người dân khoẻ mạnh làm cho cả nước khoẻ mạnh. Vậy nên tập luyện thể dục bồi dưỡng sức khoẻ là nghĩa vụ của mỗi người dân yêu nước.”.
Đáp ứng lời kêu gọi của Bác, từ đó đến nay phong trào tập luyện TDTT quần chúng đã phát triển nhanh chóng cả về chiều rộng và chiều sâu trong mọi tầng lớp nhân dân. Ngày nay, trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hóa đất nước, trong thời kì hội nhập quốc tế mạnh mẽ, Đảng và Nhà nước ta lại càng quan tâm tới việc nâng cao trình độ dân trí, bồi dưỡng nhân tài, giáo dục toàn diện nhằm tạo ra con người mới đảm bảo các mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ. Trong đó TDTT là một bộ phận quan trọng của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa có tác dụng đào tạo một thế hệ trẻ phát triển cân đối, có tri thức, có đạo đức, phát triển toàn diện các tố chất thể lực, đảm bảo sức khoẻ để làm cơ sở nâng cao năng suất lao động, trí sáng tạo góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển.
Trong nghị quyết số 29, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII của Đảng đã đề ra mục tiêu tổng quát cho giáo dục là “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả”. Vậy để giáo dục học sinh phát triển toàn diện như mục tiêu Đại hội Đảng đã nêu thì môn học GDTC nói riêng và các môn học khác nói chung trong nhà trường phải được quan tâm bình đẳng như nhau. Thông qua bộ môn thể dục, bồi dưỡng cho học sinh đức tính dũng cảm, giúp các em có được các kiến thức kĩ năng cơ bản trong tập luyện để giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, tính kỉ luật vào quá trình học tập, sinh hoạt. Trong GDTC, điền kinh là nội dung cơ bản, là nền tảng để phát triển các tố chất thể lực cơ bản cho các môn thể thao khác. Trong đó nhảy cao là một nội dung cơ bản để phát triển các tố chất thể lực.
MỘT SỐ BÀI TẬP PHÁT TRIỂN SỨC MẠNH NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY CAO KIỂU “NẰM NGHIÊNG” CHO HỌC SINH LỚP 10, TRƯỜNG THPT CẨM THỦY 1. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Thể dục thể thao (TDTT) không những có vai trò quan trọng trong đời sống của con người mà còn là một bộ phận của nền văn hoá xã hội. TDTT được hình thành, phát triển trong thực tiễn lao động sản xuất và chiến đấu của nhân loại. Nhận thức được vai trò của thể dục trong việc nâng cao sức khỏe con người nhằm thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, lao động sản xuất, Bác Hồ đã đặc biệt quan tâm đến sự phát triển của sự nghiệpTDTT. Người nói: “...Mỗi người dân yếu ớt làm cho cả nước yếu ớt đi một phần, mỗi người dân khoẻ mạnh làm cho cả nước khoẻ mạnh. Vậy nên tập luyện thể dục bồi dưỡng sức khoẻ là nghĩa vụ của mỗi người dân yêu nước...”. Đáp ứng lời kêu gọi của Bác, từ đó đến nay phong trào tập luyện TDTT quần chúng đã phát triển nhanh chóng cả về chiều rộng và chiều sâu trong mọi tầng lớp nhân dân. Ngày nay, trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hóa đất nước, trong thời kì hội nhập quốc tế mạnh mẽ, Đảng và Nhà nước ta lại càng quan tâm tới việc nâng cao trình độ dân trí, bồi dưỡng nhân tài, giáo dục toàn diện nhằm tạo ra con người mới đảm bảo các mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ. Trong đó TDTT là một bộ phận quan trọng của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa có tác dụng đào tạo một thế hệ trẻ phát triển cân đối, có tri thức, có đạo đức, phát triển toàn diện các tố chất thể lực, đảm bảo sức khoẻ để làm cơ sở nâng cao năng suất lao động, trí sáng tạo góp phần thúc đẩy xã hội ngày càng phát triển. Trong nghị quyết số 29, Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII của Đảng đã đề ra mục tiêu tổng quát cho giáo dục là “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả”. Vậy để giáo dục học sinh phát triển toàn diện như mục tiêu Đại hội Đảng đã nêu thì môn học GDTC nói riêng và các môn học khác nói chung trong nhà trường phải được quan tâm bình đẳng như nhau. Thông qua bộ môn thể dục, bồi dưỡng cho học sinh đức tính dũng cảm, giúp các em có được các kiến thức kĩ năng cơ bản trong tập luyện để giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực góp phần rèn luyện nếp sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, tính kỉ luật vào quá trình học tập, sinh hoạt. Trong GDTC, điền kinh là nội dung cơ bản, là nền tảng để phát triển các tố chất thể lực cơ bản cho các môn thể thao khác. Trong đó nhảy cao là một nội dung cơ bản để phát triển các tố chất thể lực. Song, thành tích nhảy cao của học sinh hiện nay còn thấp so với thể lực của các em và so với yêu cầu của GDTC. Thấm nhầm quan điểm chỉ đạo của Đảng, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa đã chỉ đạo sát sao việc dạy - học môn GDTC nhằm nâng cao vai trò vị trí của môn học trong các nhà trường. Ngoài ra, Sở đã tổ chức thi giáo viên giỏi, học sinh giỏi TDTT; tổ chức Hội khỏe Phù Đổng cấp tỉnh. Đó cũng là một tiêu chí bắt buộc các nhà trường phải quan tâm nhiều hơn đến chất lượng dạy - học môn thể dục của giáo viên và học sinh. Nhằm thực hiện đảm bảo nội dung chương trình môn học do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, các nhà trường hiện nay đã quan tâm đến điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; sắp xếp thời khóa biểu hợp lí tạo điều kiện cho thầy và trò hoàn thành tốt môn học. Trước yêu cầu đòi hỏi về nâng cao chất lượng dạy học thể dục trong các trường Trung học phổ thông (THPT) đã có nhiều giáo viên bắt nhịp tốt và đổi mới phương pháp giảng dạy hiệu quả, khi dạy học đã đưa ra nhiều bài tập bổ trợ hợp lí góp phần nâng cao kết quả môn học. Tuy nhiên, trong giảng dạy, vẫn còn một số thầy cô đổi mới phương pháp chậm nên giờ học đơn điệu, tẻ nhạt, dụng cụ tập luyện thiếu, học sinh vận động quá ít, chưa chú trọng rèn thể lực cho các em nên kết quả dạy học khôngcao. Một bộ phận phụ huynh chưa thực sự quan tâm, đầu tư cho việc học tập của con em mình, xem thể dục là môn học phụ nên không động viên học sinh học tập. Ngoài ra, một số học sinh THPT đã có định hướng học theo ban, theo khối, các em chỉ chú trọng học các môn văn hóa nên không chú tâm học thể dục dẫn đến chất lượng hiệu quả môn học chưa cao, nhất là đối với môn nhảy cao. Là giáo viên đang trực tiếp giảng dạy ở trường THPT, tôi luôn trăn trở: “Làm thế nào để các em ham học và nâng cao hiệu quả môn thể dục nói chung cũng như môn nhảy cao nói riêng cho học sinh lớp 10?”. Xuất phát từ lý do nêu trên, tôi nghiên cứu và đưa ra SKKN: “Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao kiểu nằm nghiêng cho học sinh lớp 10 trường THPT Cẩm Thủy 1”.”. Sáng kiến này đã được tôi áp dụng vào thực tế dạy học trong những năm học qua đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên với trình độ bản thân có hạn, nội dung sáng kiến không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý của Hội đồng khoa học các cấp để tôi tiếp thu được nhiều kinh nghiệm bổ ích cho bản thân trong việc nâng cao hiệu quả dạy học nội dung nhảy cao nói riêng và dạy học môn GDTC nói chung. Tôi xin chân thành cảm ơn! II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu chương trình, nội dung kiến thức, phương pháp dạy học thể dục, các biện pháp nâng cao chất lượng dạy môn nhảy cao cho học sinh lớp 10. Các biện pháp lựa chọn bài tập và một số bài tập phát triển sức mạnh trong môn nhảy cao kiểu nằm nghiêng phù hợp với học sinh nhằm nâng cao hiệu quả nhảy cao kiểu nằm nghiêng và giúp các em hoàn thành mục tiêu môn học. Các phương pháp dạy học; bồi dưỡng học sinh TDTT nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy môn thể dục ở nhà trường. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: - 270 học sinh lớp 10 trường THPT Cẩm Thủy 1. IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp quan sát và thực nghiệm sư phạm. - Phương pháp kiểm tra đánh giá các tố chất, thể lực và kỹ thuật - Phương pháp phân tích, tổng hợp số liệu, so sánh kết quả. V. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA SKKN - Đã áp dụng có hiệu quả cao trong công tác giảng dạy môn TD năm học 2017-2018; 2018-2019 và thi đấu TDTT cấp tỉnh. PHẦN NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN: Trong sự nghiệp đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo nhằm thực hiện mục tiêu dân giầu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Thì yếu tố con người luôn luôn chiếm vi trí quan trọng hàng đầu. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn có chủ nghĩa xã hội phải có con người xã hội chủ nghĩa”. Trong hình mẫu và phẩm chất con người, sức khoẻ và thể chất chiếm một vị trí quan trọng để đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Do đó thể dục thể thao còn là một bộ phận của nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, nó tổng hợp các phương tiện, phương pháp nhằm giúp con người phát triển toàn diện, hài hoà. Đặc biệt hoạt động thể dục thể thao là một trong những hình thức cơ bản để rèn luyện sức khỏe, nâng cao thể lực phục vụ cho lao động và các hoạt động khác. Trong môn thể dục có nhiều nội dung để nâng cao sức khỏe thể lực cho học sinh trong đó có nhảy cao. Nhảy cao là một hoạt động không có chu kì, đòi hỏi người tập phải đủ về thể lực, kĩ thuật và tư duy thực hiện động tác. Trong giảng dạy, việc hướng dẫn học sinh nắm bắt kĩ thuật là quan trọng, nhưng việc tìm ra những hạn chế học sinh thường mắc và nguyên nhân của nó rồi đưa ra các biện pháp và bài tập để sửa chữa khắc phục những hạn chế đó cũng quan trọng không kém. Chính vì vậy, trong quá trình dạy học, việc tìm ra các biện pháp, các bài tập giúp học sinh nâng cao kĩ thuật nhảy cao kiểu nằm nghiêng cho học sinh THPT là cần thiết. Để nâng cao chất lượng này, trước tiên, người dạy phải nắm vững kĩ thuật của 4 giai đoạn: chạy đà, giậm nhẩy, trên không và tiếp đất. + Giai đoạn chạy đà: Học sinh THPT nên chạy đà 6- 8 bước (bước chẵn) hoặc 7 - 11 bước (bước lẻ). Mỗi bước tương đương độ dài của 5 - 6 bàn chân nối tiếp nhau. Góc chạy đà chếch với xà ngang khoảng 30 - 40 độ; giậm nhảy chân phải đứng phía bên phải của xà theo bên phải của xà theo chiều nhìn vào xà và ngược lại. + Giai đoạn giậm nhẩy: Sau khi đặt chân vào điểm giậm nhẩy, chân giậm nhẩy hơi trùng ở gối tạo thế co cơ, sau đó dồn sức để giậm nhẩy. Khi đá lăng chân ra trước cần chủ động dựng sức của đùi và độ linh hoạt của khớp hông đá chân lên cao. Hai tay phối hợp gần như đồng thời với chân lăng, đánh hơi vòng xuống dưới - lên cao, khi hai khuỷu tay đến ngang vai thì dừng lại để tạo thế nâng người lên. Giậm nhẩy là giai đoạn quan trọng nhất trong nhẩy cao. Sự phối hợp chính xác, nhịp nhàng giữa giậm nhẩy đá lăng và đánh tay với tốc độ di chuyển của cơ thể ( do chạy đà tạo ra ) là yếu tố quyết định hiệu quả giậm nhẩy. + Trên không: Giai đoạn trên không bắt đầu từ khi chân giậm nhẩy rời khỏi mặt đất. Tiếp theo, co nhanh chân giậm nhẩy đồng thời xoay mũi chân đá lăng về phía xà (hoặc xoay gót chân ra ngoài ) tạo cho thân người nằm nghiêng so với xà (chân giậm nhẩy co ở phía dưới, chân đá lăng thẳng ở phía trên, giống như tư thế khi ta nằm nghiêng, hai tay phối hợp khéo léo để qua xà. + Tiếp đất: Sau khi qua xà chân giậm nhảy duỗi nhanh để chủ động tiếp đất, 2 tay duỗi thẳng ra để hỗ trợ giữ thăng bằng. Khi chân giậm nhảy bắt đầu tiếp đất cần chủ động chùng chân để giảm chấn động. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN. Nhảy cao là môn thể thao không đòi hỏi nhiều về trang thiết bị; kĩ thuật thực hiện tuy có hơi khó nhưng lại dễ phổ cập, phù hợp với mọi lứa tuổi, giới tính. Do đó nhảy cao là một nội dung cơ bản trong chương trình giáo dục thể chất và trong các kì thi học sinh giỏi, Hội khỏe Phù Đổng từ cấp trường đến cấp quốc gia đều có thi đấu nhảy cao. Kết quả đạt được của sinh và các vận động viên rất đáng khen ngợi. Tuy nhiên thành tích nhảy cao của học sinh chưa thực sự cao. Trong các kì thi học sinh giỏi, Hội khỏe Phù Đổng các cấp cũng như hội thảo chuyên môn thì vấn đề trăn trở, được giáo viên bàn thảo nhiều nhất là các phương pháp giảng dạy và huấn luyện bồi dưỡng các môn điền kinh trong đó có nhảy cao còn hạn chế. Điều này dẫn đến việc khó khăn cho giáo viên khi trực tiếp giảng dạy bộ môn thể dục (GDTC). Mặt khác, trong việc giảng dạy, tìm hiểu, phát hiện và bồi dưỡng học sinh ở cấp THPT nhằm phát triển toàn diện cho học sinh và hình thành các phẩm chất đạo đức; chuyển vận động từ kĩ năng sang kĩ sảo thì các phương pháp giảng dạy và những bài tập ứng dụng của môn học điền kinh là một vấn đề nan giải đối với giáo viên. Để thực hiện tốt nhiệm vụ mục tiêu, yêu cầu của môn học, tôi mạnh dạn đưa ra một số bài tập cụ thể giúp học sinh lớp 10 hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ học tập của mình. III. THỰC TRẠNG. 1. Về nhà trường: - Ban giám hiệu đã sắp xếp thời khóa biểu hợp lí để giáo viên và học sinh thuận lợi trong dạy học môn thể dục. - Cơ sở vật chất được Ban giám hiệu nhà trường quan tâm mua sắm đầy đủ đồ dùng phương tiện dạy học môn thể dục. Tuy nhiên cơ sở vật chất, thiết bị vẫn chưa phong phú, dụng cụ lâu năm đã cũ nhiều.. - Sân học thể dục rộng, có bóng mát, thoáng đãng và đủ diện tích, đảm bảo điều kiện dạy và học. - Về chương trình giảng dạy môn Nhảy cao ở trường THPT cho học sinh lớp 10 chỉ cung cấp cho các em các kỹ thuật của nhảy cao chứ các em chưa được trang bị thể lực. Nếu giáo viên không đưa các bài tập bổ trợ vào để giảng dạy mà chỉ thực hiện các bài tập trong yêu cầu của phân phối chương trình và các bài tập hướng dẫn trong SGK thì : HS chỉ biết được kỹ thuật cơ bản chứ khi áp dụng vào thi đấu thì không thực hiện được các em vì thiếu thể lực, di chuyển chậm, lực chân không đủ để giậm nhảy đúng yêu cầu. Yêu cầu của chương trình sách giáo khoa hiện nay chủ yếu dạy để các em phát triển thể lực chung là chính. Không chú ý củng cố thể lực chuyên môn cho các em mà nội dung học nhiều trong khi thể lực chuyên môn của người học yếu dẫn đến người học sớm bị mệt mỏi, nhàm chán, thiếu hứng thú tập luyện. 2. Về học sinh: - Khối 10 năm học 2017 - 2018 có 480 học sinh. Trong đó tôi trực tiếp dạy 6 lớp với 270 học sinh: 10 A1 45 em 10 A2 45 em 10 A3 45 em 10 A4 45 em 10 A5 45 em 10 A6 45 em Trong qúa trình dạy học môn Thể dục cho học sinh, tôi thấy được ưu và nhược điểm như sau: * Ưu điểm: - Đa số các em ngoan, chịu khó học tập, thường xuyên hoàn thành kiến thức, kĩ năng yêu cầu bài học. - Trong đó có một số em có năng khiếu vượt trội so với các bạn, các em nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng, vị trí môn học đối với học sinh và đối với việc rèn luyện sức khỏe cho bản thân để học tập tốt các môn học khác và lao động. * Nhược điểm: - Sự phát triển thể lực nói chung và sức mạnh nói riêng của nhiều em còn hạn chế dẫn đến kết quả của môn học chưa thực sự cao. - Một số học sinh coi nhẹ việc tập luyện, đặc biệt là môn nhảy cao; ý thức tập luyện chưa cao. - Trình độ năng lực và khả năng tập luyện của học sinh không đồng đều; khi nhảy cao vẫn còn hiện tượng học sinh dùng tay đẩy xà hoặc chui qua xà. 3. Nguyên nhân của thực trạng trên: - Do các em là học sinh mới vào trường, thầy cô mới bước đầu tiếp cận nên chưa thực sự hiểu được khả năng tiếp thu được phương pháp học của học sinh. - Một số thầy cô đổi mới phương pháp dạy học chậm, việc vận dụng kết hợp giữa các phương pháp giảng dạy chưa linh hoạt, chưa nghiên cứu kĩ bài để có hệ thống bài tập bổ trợ nâng cao sức khỏe, nâng cao kỹ năng cho học sinh. - Một số em chưa tập trung còn phân tán tư tưởng bởi không gian rộng và cảnh vật xung quanh; ý thức tự giác tích cực, chủ động trong quá trình lập luyện ở nhà trường và gia đình chưa cao. - Tình trạng sức khoẻ của một số em chưa tốt để phát huy hết tính năng, yêu cầu của bộ môn. - Điều kiện học, thời gian học của các em ở gia đình còn rất hạn chế. IV. CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Giảng dạy kĩ thuật nhảy cao cũng như giảng dạy các môn thể dục khác đều phải tuân thủ các nguyên tắc chung được xây dựng trên cơ sở quy định hình thành kĩ năng vận động. Kĩ thuật nhảy cao là một hoạt động không mang tính chất chu kì, động tác thực hiện nhanh, tương đối phức tạp. Nên khi giảng dạy kĩ thuật này, tôi đã kết hợp hài hòa các phương pháp dạy học, quan tâm đến từng đối tượng học sinh trong lớp, xây dựng hệ thống bài tập hợp lí, phù hợp với trình độ năng lực tiếp thu của học sinh thông qua SKKN “Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao kiểu nằm nghiêng cho học sinh lớp 10 trường THPT Cẩm Thủy 1”. trong những năm qua tương đối cao. Cụ thể nội dung các biện pháp như sau: 1. Biện pháp “Nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lí của học sinh để lựa chọn các bài tập phù hợp nhằm phát triển sức mạnh cho các em học sinh lớp 10”. Tuổi đầu thanh niên là thời kì đầu đạt được sự tăng trưởng về mặt thể lực. Nhịp độ tăng trưởng về chiều cao và trọng lượng đã chậm lại. Sự phát triển của hệ thần kinh có những thay đổi quan trọng do cấu trúc bên trong của não phức tạp và các chức năng của não phát triển. Lứa tuổi học sinh THPT là lứa tuổi quá độ và là giai đoạn rất nhạy cảm, có sự phát triển đặc biệt mạnh mẽ, linh hoạt của các đặc tính nhân cách. Các em luôn mong muốn thử sức mình theo các phương hướng khác nhau, nên hành vi của các em phức tạp và mâu thuẫn. Vì vậy, giáo viên cần phải gần gũi quan tâm, thường xuyên giám sát và giáo dục cho phù hợp trên cơ sở phát huy tính tích cực, sáng tạo; giúp các em biết điều chỉnh và tổ chức hoạt động; tạo điều kiện phát triển tốt các khả năng cho các em. a. Đối với hệ thần kinh: Não bộ ở lứa tuổi này của học sinh đang thời kì hoàn chỉnh, hoạt động của thần kinh chưa ổn định, hưng phấn chiếm ưu thế. Các em thường có thái độ rõ ràng đối với các vấn đề, hiện tượng xảy ra trong xã hội, đã biết đưa ra nhận xét, đánh giá đối với các vấn đề đó. Hiện tại, các em rất say mê các môn học theo cách sáng tạo, do đó khi học tập, các em dễ tập trung tư tưởng. Tuy nhiên, nếu thời gian học kéo dài, nội dung nghèo nàn, hình thức học tập đơn điệu, thì thần kinh sẽ chóng mệt mỏi và dễ phân tán sự chú ý. Vì vậy dạy học cho học sinh ở lứa tuổi này, giáo viên cần phải chịu khó nghiên cứu kĩ bài dạy. Trước khi lên lớp phải chuẩn bị đầy đủ giáo án và đồ dùng phục vụ tiết học. Khi dạy học, giáo viên phải kết hợp nhiều phương pháp một cách linh hoạt, mềm dẻo; phải chú trọng sử dụng và phát huy tác dụng của đồ dùng trực quan; phải chú ý khi thực hiện các động tác mẫu trước học sinh sao cho chính xác và mô phạm. Giáo viên phải vận dụng hình thức tổ chức phong phú và phối hợp nhịp nhàng với học sinh trong giờ học. Từ đó sẽ phát huy được tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh trong mỗi giờ học. Ngoài ra, giáo viên gần gũi động viên các em tăng cường tập luyện thêm ngoài giờ học và tham gia các hình thức vui chơi khác để làm phong phú khả năng hoạt động và phát triển các tố chất thể lực một cách toàn diện. b. Hệ vận động: + Về hệ xương: Xương của các em vẫn đang trong giai đoạn phát triển về chiều dài. Hệ xương sụn tại các khớp đang đòi hỏi điều kiện tốt để tiếp tục phát triển và hoàn thiện. Học thể dục thể thao có tác dụng tốt đến sự phát triển hệ xương của các em. Tuy nhiên, khi tập các em phải thực hiện đúng tư thế, đúng kĩ thuật để tránh ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của xương và sụn cũng như và kìm hãm sự phát triển về chiều dài của xương. Muốn vậy, khi dạy học, giáo viên phải chú ý hướng dẫn, uốn nắn và điều chỉnh tư thế của các em sao cho đúng kĩ thuật, phải quan tâm đến sự cân đối trong hoạt động của các em. Có như vậy học tập thể dục mới có tác dụng phát triển thể lực cho các em, với đúng với yêu cầu của môn học mà Bộ giáo dục Đào tạo đề ra. + Về hệ cơ: Hệ cơ của các em phát triển chậm hơn sự phát triển của hệ xương, chủ yếu là phát triển về chiều dài, thiết diện cơ chậm phát triển. Do sự phát triển không đồng bộ, thiếu cân đối nên các em không phát huy được sức mạnh và chóng mệt mỏi. Để hệ cơ các em phát triển hoàn thiện và đúng cách, khi dạy học, giáo viên cần chú ý xây dựng các bài tập hợp lí, ưu tiên tăng cường phát triển cơ bắp và phát triển toàn diện cho học sinh. Giáo viên hướng dẫn luyện tập phải đúng cách còn học sinh phải tích cực, phải luyện tập thường xuyên thì mới làm tăng khả năng trao đổi, vận chuyển và sử dụng khí oxy tại cơ và các mô tế bào của cơ thể. Từ đó còn có tác dụng tăng khả năng đáp ứng của cơ thể các em với những hoạt động cần tốn nhiều sức khỏe. c. Hệ tuần hoàn: Ở tuổi này, tim phát triển chậm hơn so với sự phát triển mạch máu, sức co bóp yếu, khả năng điều hòa hoạt động của tim chưa ổn định nên khi hoạt động quá căng thẳng sẽ chóng mệt mỏi. Vì vậy giúp học sinh tập luyện thể dục thể thao thường xuyên là nhiệm vụ của giáo viên, từ đó sẽ ảnh hưởng tốt đến hoạt động của hệ tuần hoàn và hoạt động của tim dần dần được thích ứng. Khi hướng dẫn học sinh luyện tập, giáo viên cần hướng dẫn để học sinh đảm bảo nguyên tắc vừa sức và nguyên tắc tăng tiến trong giáo dục thể chất để học sinh thích nghi dần, tránh hoạt động quá sức và đột ngột. d. Hệ hô hấp: Hiện tại, phổi của các em phát triển chưa hoàn thiện, phế nang còn nhỏ, các cơ hô hấp chưa phát triển hết, dung lượng phổi còn bé. Vì vậy khi hoạt động các em phải thở nhiều, thở nhanh nên chóng mệt mỏi. Muốn các em duy trì việc rèn luyện thể chất tốt và toàn diện, giáo viên phải chú ý đến sự phát triển của các cơ hô hấp. Phải có các bài tập hợp lí và hướng dẫn các em biết cách thở sâu, thở đúng nhất biết cách thở khi vận động thì các em mới tránh được sự hụt hơi và mệt mỏi khi hoạt động và hoạt động mới được lâu và có hiệu quả. 2. Biện pháp “Nghiên cứu cơ sở khoa học của GDTC trong trường THPT để đưa ra các dạng bài tập phát triển phù hợp”. Như chúng ta đã biết, giáo dục các tố chất thể lực luôn được coi là vấn đề quan trọng. Các tố chất thể lực của con người như sức nhanh, sức mạnh, sức bền, năng lực phối hợp vận động, mềm dẻo... có mối quan hệ biện chứng, thống nhất và ràng buộc chặt chẽ với nhau. Việc phát triển các tố chất thể lực một cách toàn diện là nhiệm vụ bắt buộc đối với những người làm công tác thể dục thể thao quần chúng và đặc biệt là trong bồi dưỡng học sinh giỏi nhằm đạt thành tích tối đa. Đối với các trường THPT
Tài liệu đính kèm:
- mot_so_bai_tap_phat_trien_suc_manh_nham_nang_cao_thanh_tich.doc