Chuyên đề Một số giải pháp giúp học sinh yếu học tốt môn Lịch sử 6

 PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO BÌNH XUYÊN
 TRƯỜNG THCS ĐẠO ĐỨC
 ===========
 CHUYÊN ĐỀ
MỘT SỐ GIẢI PHÁP GIÚP HỌC SINH YẾU 
 HỌC TỐT MÔN LỊCH SỬ 6 
 GIÁO VIÊN: NGUYỄN VĂN NGỌ
 TỔ : KHOA HỌC XÃ HỘI
 2020 - 2021 II. Đối tượng áp dụng
 Chuyên đề “Một số giải pháp giúp học sinh yếu học tốt môn Lịch sử lớp 6” 
được thực hiện thông qua quá trình dạy học khối lớp 6 tại Trường THCS Đạo Đức, 
năm học 2020 - 2021.
III. Biện pháp giải quyết
A. Giáo viên và học sinh cần có sự chuẩn bị đầy đủ về các phương tiện, đồ 
dùng trước khi lên lớp
 Khi lên lớp giáo viên cần chuẩn bị trước giáo án. Trong giáo án cần phải 
nêu rõ trọng tâm của bài, giáo viên phải thể hiện rõ các hoạt động của thầy và trò 
trong giáo án. Trong hoạt động của thầy cần chuẩn bị kỹ hệ thống câu hỏi để phát 
huy tính tích cực cuả học sinh, đặc biệt giáo viên cần chú ý phần gợi mở cho học 
sinh trung bình, yếu. Ngoài ra giáo viên cần chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học phù 
hợp với bài giảng như mẫu vật, tranh ảnh, bản đồ, lược đồ, tư liệu từ sách tham 
khảo 
 Học sinh cũng cần có sự chuẩn bị kỹ trước khi lên lớp. Bao gồm chuẩn bị 
bài cũ và bài mới, cũng như sưu tầm các tranh ảnh liên quan theo sự hướng dẫn 
của giáo viên ở trên lớp từ tiết trước.
 Để học sinh chuẩn bị đầy đủ thì giáo viên cần hướng dẫn cụ thể các công 
việc của học sinh cần làm. Đối với công việc ở nhà, giáo viên cần hướng dẫn học 
sinh học bài cũ, đọc trước bài mới và trả lời các câu hỏi mà giáo viên đã giao, sưu 
tầm các tư liệu và tranh ảnh liên quan đến bài (nếu có). Sách giáo khoa là phương 
tiện chính để học sinh tìm hiểu nội dung bài học nên giáo viên cần hướng dẫn học 
sinh đọc kỹ sách giáo khoa trước ở nhà để khai thác nội dung bài học qua việc trả 
lời các câu hỏi.
 Để học sinh có thể học tốt bài trên lớp cũng như thực hiện chuẩn bị bài cho tiết 
học mới, giáo viên phải có sự hướng dẫn cụ thể là học thuộc nội dung bài đã ghi 
theo các đề mục, kết hợp học bài giữa vở ghi và SGK. Khi học thuộc bài thì phải 
trả lời được các câu hỏi ở cuối bài. 
 Ví dụ: Sau khi đã học về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, học sinh phải trả lời 
được các câu hỏi sau:
1. Nhà Hán đã gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành châu Giao nhằm âm 
mưu gì? 
2. Nhân dân châu Giao bị nhà Hán bóc lột như thế nào? 
3. Nhà Hán đưa người sang châu Giao nhằm mục đích gì?
4. Mục tiêu của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng là gì?
5. Theo em, việc khắp nơi đều kéo quân về Mê Linh nói lên điều gì?
6. Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
 Đối với học sinh yếu thì các em sẽ không hiểu hết nội dung các câu hỏi khó, 
nhưng các em sẽ trả lời được câu hỏi dễ. Vì vậy, giáo viên cần đặt câu hỏi cho phù 
hợp với đối tượng học sinh yếu. Với những câu hỏi trên, học sinh yếu sẽ trả lời 
được câu hỏi sau: Nhà Hán đã gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành châu 
Giao nhằm âm mưu gì? Nhân dân châu Giao bị nhà Hán bóc lột như thế nào? Mục 
tiêu của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng là gì?
 Học sinh cần tiến hành chuẩn bị bài mới cho tiết học trên lớp. Khi đã chuẩn 
bị bài ở nhà là học sinh đã tự tiếp thu một phần tri thức. Đối với học sinh yếu thì 
việc chuẩn bị bài ở nhà là rất quan trọng. Việc này giúp các em theo kịp bài mới 
với các học sinh khá giỏi khi lên lớp. sẽ được khen ngợi, nếu gian dối, bao che khi bị phát hiện sẽ bị phê bình trước lớp. 
Bằng cách này sẽ giải quyết phần nào về sự tiếp thu kiến thức cho học sinh, nhất là 
học sinh yếu.
3. Tổ chức học sinh học tập tích cực trên lớp, tác động tình cảm, gây hứng thú 
học tập cho học sinh.
 Trong giờ học trên lớp, giáo viên cần tạo cho học sinh tâm lý thoải mái. 
Thái độ và tình cảm của giáo viên có ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý và sự tiếp thu 
bài mới của học sinh. Khi giáo viên lên lớp với thái độ giận dữ luôn quát mắng, 
học sinh sẽ khó tiếp thu kiến thức, không mạnh dạn phát biểu ý kiến xây dựng 
bài. Ngược lại giáo viên luôn vui vẻ, quan tâm đến học sinh sẽ tạo cho các em một 
không khí học tập đầy hứng thú, sôi nổi. Bên cạnh đó giáo viên cần quan tâm, 
khen ngợi, động viên học sinh kịp thời. Lời khen ngợi chủ yếu là phải phù hợp với 
đối tượng học sinh cần hướng đến, nhất là đối tượng học sinh trung bình, yếu trong 
lớp. 
 Một cách khác để động viên, gây hứng thú cho học sinh yếu học tập là nên 
cho học sinh tự xung phong trả bài. Đồng thời giáo viên cũng khuyến khích điểm 
học sinh khi học sinh có câu trả lời hay, hay những câu trả lời có liên quan đến bài 
cũ đã học giúp học sinh hứng thú học tập hơn, đồng thời cũng kích thích các học 
sinh khác trong lớp đóng góp xây dựng bài.
 Trong giờ học trên lớp, giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài mới 
thông qua hệ thống câu hỏi và kênh chữ sách giáo khoa để học sinhtiếp thu, khắc 
sâu các kiến thức lịch sử. Trong quá trình lên lớp, giáo viên yêu cầu cả lớp, nhất là 
những học sinh yếu theo dõi sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi.
 Ví dụ 1: Khi học chủ đề “Thời kì Bắc thuộc và đấu tranh giành độc lập”, để 
tìm hiểu về Tình hình kinh tế nước ta từ thế kỉ I đến thế kỉ VI có gì thay đổi?, giáo 
viên cho học sinh đọc mục 2 trong sách giáo khoa trang 53 để cả lớp theo dõi. 
 Sau đó, giáo viên yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi sau:
- Em có nhận xét gì về các hiện vật thời này đã tìm được trong các mộ cổ, di chỉ? 
(Những hiện vật tìm được ở các mộ cổ và di chỉ thời này chủ yếu làm bằng sắt với 
nhiều loại khác nhau như rìu, mai, cuốc, nồi, đèn).
- Vì sao nhà Hán giữ độc quyền về sắt? (Sắt là một kim loại có giá trị cao, vừa làm 
được các công cụ tốt, vừa làm được các vũ khí sắc bén, nên nhà Hán phải giữ độc 
quyền để hạn chế sự phát triển của nước ta và ngăn chặn các cuộc khởi nghĩa của 
nhân dân ta. Tất nhiên, chúng không thể kiểm soát được hết tất cả các nơi).
- Những sự kiện nào chứng tỏ nông nghiệp Giao Châu vẫn phát triển? (Dùng lưỡi 
cày sắt do trâu, bò kéo; biết đắp đê phòng lụt, trồng lúa hai vụ; biết kĩ thuật “dùng 
côn trùng diệt côn trùng”; biết trồng nhiều loại cây ăn quả).
- Hãy cho biết những nghề thủ công phát triển đương thời. (Rèn sắt; nghề làm đồ 
gốm; dệt vải, lụa).
- Việc trao đổi, buôn bán thời này có gì mới? (Việc trao đổi, buôn bán đương thời 
cũng khá phát triển, biểu hiện ở sự ra đời của các chợ làng, các trung tâm lớn như 
Luy Lâu, Long Biên, ở sự trao đổi hàng hóa với các lái buôn nước ngoài như 
Trung Quốc, Gia-va, Ấn Độ).
 Ví dụ 2 : Khi dạy chủ đề “Bước ngoặt lịch sử ở đầu thế kỉ X”, tìm hiểu mục 
Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ như thế nào? giáo viên cần hướng dẫn học sinh 
khai thác nội dung bài qua hệ thống kênh chữ sách giáo khoa.
 Giáo viên cho học sinh đọc mục 1 SGK và yêu cầu học sinh trả lời các câu 
hỏi sau: - So sánh chính sách cai trị của nhà Lương và nhà Ngô? (Chính sách cai trị của 
nhà Lương tàn bạo hơn nhà Ngô). Đây là câu hỏi khó giáo viên nên gọi học sinh 
giỏi trả lời. Nếu giáo viên gọi học sinh yếu so sánh thì giáo viên cần nhắc lại kiến 
thức cũ và gợi mở thêm. 
4. Phương pháp sử dụng kênh hình (tranh ảnh, lược đồ, bản đồ)
 Bên cạnh việc tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua kênh chữ sách 
giáo khoa, giáo viên cần chú ý đến việc khai thác kênh hình ở sách giáo khoa và 
các tranh ảnh liên quan đến bài. Giáo viên cần gợi ý cho học sinh quan sát kênh 
hình để học sinh tự rút ra kiến thức. Đây là phương pháp dễ gây hứng thú học tập 
cho các em, vì thông qua hình ảnh trực quan sẽ kích thích các em tự tìm được kiến 
thức thông qua những hình ảnh đó. Việc khai thác các kiến thức lịch sử thông qua 
các kênh hình cũng rất quan trọng, vì nó vừa giúp học sinh tập trung vào bài học 
để nắm vững kiến thức hơn vừa làm cho tiết học sôi động hơn khi có nhiều học 
sinh tranh luận, phát biểu ý kiến của mình. 
 Ví dụ 1: Khi dạy chủ đề “Thời kì Bắc thuộc và đấu tranh giành độc lập” giáo 
viên hướng dẫn, cho học sinh khai thác lược đồ ở hình 48 sách giáo khoa: “Lược 
đồ nước ta thời thuộc Đường thế kỉ VII - IX”. Giáo viên cho học sinh xác định nội 
dung của lược đồ. 
 Lược đồ này được sử dụng khi dạy về chính sách cai trị của các triều đại 
phong kiến phương Bắc và cuộc sống của nhân dân Giao Châu, nhằm cụ thể hóa 
chính sách cai trị của nhà Đường đối với nhân dân ta. Giáo viên yêu cầu học sinh 
nghiên cứu SGK kết hợp với quan sát lược đồ và gợi mở:
- Qua quan sát lược đồ, em thấy nhà Đường chia nước ta thành mấy châu?
- So với trước đây các đơn vị hành chính được chia như thế nào?
- Mục đích việc chia nhỏ đất nước ta của nhà Đường?
- Nhận xét việc làm của nhà Đường?
 Với dạng câu hỏi dễ như vậy giáo viên nên dành cho đối tượng học sinh yếu 
và cần khen ngợi học sinh trước lớp và động viên học sinh tiếp tục tìm hiểu bài, 
phát biểu nhiều hơn. Vì tâm lý chung của các em học sinh lớp 6 là mong muốn 
được thầy cô khen ngợi để hãnh diện với bạn bè. Các em cũng biết xâu hổ, bị mất 
mặt khi bị thầy cô chê trách. Vì thế khi học sinh nói sai, giáo viên nên gợi ý cho 
học sinh trả lời lại hoặc cho học sinh ngồi xuống và động viên học sinh khác trả 
lời, như vậy học sinh sẽ cảm thấy tự tin phát biểu hơn. Ngược lại, nếu giáo viên 
chê bai học sinh trước lớp sẽ làm cho học sinh mặc cảm và không phát biểu, giờ 
học sẽ không sinh động.
 Sau khi HS phát biểu ý kiến, GV chỉ lược đồ và chốt lại kiến thức cơ bản.
 Ở bài này học sinh vừa phải kết hợp lược đồ vừa phải kết hợp nội dung sách 
giáo khoa, nên đối với học sinh yếu giáo viên cần đặt nhiều câu hỏi gợi mở, câu 
hỏi phải từ dễ đến khó và hướng dẫn, động viên cho các em trả lời.
 Trong việc sử dụng lược đồ thì việc sử dụng bản đồ để tường thuật diễn biến 
các cuộc khởi nghĩa là rất quan trọng. Vì các sự kiện lịch sử này đã diễn ra rất lâu, 
địa điểm diễn ra các sự kiện lại rất xa, chủ yếu là các em chỉ tái hiện, hình dung 
các sự kiện lịch sử thông qua tường thuật của các giáo viên. Để học sinh tiếp thu 
tốt kiến thức diễn biến giáo viên cần cần hướng dẫn học sinh quan sát lược dồ thật 
kỹ trước khi trình bày diễn biến. Khi sử dụng lược đồ giáo viên cần giới thiệu cho 
học sinh về ý nghĩa các kí hiệu, màu sắc trên lược đồ. Đối với những phần quan 
trọng giáo viên động viên để cho học sinh tự tìm hiểu trên lược đồ trước nhất là