Sử dụng phần mềm iMindMap 7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài giảng Địa lý 10 THPT
Hiện nay, ở Việt Nam cùng với việc mở cửa đất nước trên mọi lĩnh vực, cùng với sự phát triển và tiến bộ của xã hội, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI
Bản thân là một giáo viên dạy Địa lý, luôn cập nhật những thông tin mới nhất của thế giới cũng như của nước ta đến học sinh thông qua kênh chữ và cả kênh hình, đặc biệt là hệ thống kênh hình như tranh ảnh và video. Để sử dụng một cách hiệu quả nhất tôi luôn sử dụng các phần mềm dạy học Microsoft office soạn giáo án, Microsoft exel để vẽ biểu đồ, Microsoft powerpoin thiết kế giáo án điện tử, Format factory để đổi đuôi video, Ultra video Spliter để cắt và nối video Nhận thấy khi sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong tiết dạy, học sinh vô cùng thích thú và hiểu bài nhanh hơn, nhớ bài lâu hơn. Tuy nhiên việc vẽ sơ đồ tư duy trên bảng gặp nhiều khó khăn, màu sắc đơn điệu, vẽ xấu nhìn rườm rà, để khắc phục tôi sử dụng kết hợp giữa sơ đồ tư duy và công nghệ thông tin. Vẽ sơ đồ tư duy trên máy và trình chiếu powerpoin.
Khi sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy học, tôi đã tìm hiểu các phần mềm để vẽ sơ đồ như Edraw Mind Map, Mindjet MindManager, iMindMap, Xind. Nghiên cứu tìm hiểu tôi thấy iMindMapcó dao diện đẹp, những tính năng chính như: sử dụng những hình ảnh cần thiết, tạo hình ảnh, nội dung tổng quát, sử dụng các màu sắc để làm nổi bật vấn đề, iMindMap là phần mềm lập bản đồ tư duy thể hiện các ý tưởng của mình rõ ràng hơn thông qua hình ảnh trước khi bắt tay vào thực hiện trên thực tế. iMindMap cung cấp nhiều tùy chọn về hình ảnh, kỹ thuật vẽ chuyên nghiệp, có thể kết xuất bản đồ ra nhiều định dạng để chia sẻ và lý do cơ bản nhất là imind Map dễ sử dụng, vẽ sơ đồ nhanh chóng bởi vậy tôi quyết định chọn Imind Map.
IMindMapcó rất nhiều phiên bản, tất nhiên tôi đã chọn Imind map 11 là phiên bản mới nhất đề cài đặt, tuy nhiên việc cài đặt không dễ, thường thông báo lỗi, thử cài iMind map 8,9,10 cũng nhận được thông báo lỗi và mất nhiều thời gian để tìm hiểu sự cố. Riêng đối với Imind map 7, chỉ cần tải phần mềm về máy, không cần cài đặt vẫn sử dụng rất đơn giản, bởi vậy tôi quyết định chọn I mind map 7 bởi không phải giáo viên nào cũng thông thạo về công nghệ thông tin để cài đặt và khắc phục sự cố cài đặt phần mềm và đặc biệt dao diện đơn giản, dễ sử dụng đặc biệt với những người chưa giỏi tiếng anh và công nghệ thông tin.
Nhận thấy đây là một trong những kĩ thuật góp phần nâng cao hiệu quả dạy học, gây hứng thú cho học sinh trong các giờ Địa lí nói chung và các tiết dạy Địa lí 10 nói riêng , tôi mạnh dạn viết đề tài “Sử dụng phần mềm iMindMap 7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài giảng Địa lý 10 THPT”
1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài. Hiện nay, ở Việt Nam cùng với việc mở cửa đất nước trên mọi lĩnh vực, cùng với sự phát triển và tiến bộ của xã hội, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, giáo dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI Bản thân là một giáo viên dạy Địa lý, luôn cập nhật những thông tin mới nhất của thế giới cũng như của nước ta đến học sinh thông qua kênh chữ và cả kênh hình, đặc biệt là hệ thống kênh hình như tranh ảnh và video. Để sử dụng một cách hiệu quả nhất tôi luôn sử dụng các phần mềm dạy học Microsoft office soạn giáo án, Microsoft exel để vẽ biểu đồ, Microsoft powerpoin thiết kế giáo án điện tử, Format factory để đổi đuôi video, Ultra video Spliter để cắt và nối videoNhận thấy khi sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong tiết dạy, học sinh vô cùng thích thú và hiểu bài nhanh hơn, nhớ bài lâu hơn. Tuy nhiên việc vẽ sơ đồ tư duy trên bảng gặp nhiều khó khăn, màu sắc đơn điệu, vẽ xấu nhìn rườm rà, để khắc phục tôi sử dụng kết hợp giữa sơ đồ tư duy và công nghệ thông tin. Vẽ sơ đồ tư duy trên máy và trình chiếu powerpoin. Khi sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy học, tôi đã tìm hiểu các phần mềm để vẽ sơ đồ như Edraw Mind Map, Mindjet MindManager, iMindMap, Xind. Nghiên cứu tìm hiểu tôi thấy iMindMapcó dao diện đẹp, những tính năng chính như: sử dụng những hình ảnh cần thiết, tạo hình ảnh, nội dung tổng quát, sử dụng các màu sắc để làm nổi bật vấn đề, iMindMap là phần mềm lập bản đồ tư duy thể hiện các ý tưởng của mình rõ ràng hơn thông qua hình ảnh trước khi bắt tay vào thực hiện trên thực tế. iMindMap cung cấp nhiều tùy chọn về hình ảnh, kỹ thuật vẽ chuyên nghiệp, có thể kết xuất bản đồ ra nhiều định dạng để chia sẻ và lý do cơ bản nhất là imind Map dễ sử dụng, vẽ sơ đồ nhanh chóng bởi vậy tôi quyết định chọn Imind Map. IMindMapcó rất nhiều phiên bản, tất nhiên tôi đã chọn Imind map 11 là phiên bản mới nhất đề cài đặt, tuy nhiên việc cài đặt không dễ, thường thông báo lỗi, thử cài iMind map 8,9,10 cũng nhận được thông báo lỗi và mất nhiều thời gian để tìm hiểu sự cố. Riêng đối với Imind map 7, chỉ cần tải phần mềm về máy, không cần cài đặt vẫn sử dụng rất đơn giản, bởi vậy tôi quyết định chọn I mind map 7 bởi không phải giáo viên nào cũng thông thạo về công nghệ thông tin để cài đặt và khắc phục sự cố cài đặt phần mềm và đặc biệt dao diện đơn giản, dễ sử dụng đặc biệt với những người chưa giỏi tiếng anh và công nghệ thông tin. Nhận thấy đây là một trong những kĩ thuật góp phần nâng cao hiệu quả dạy học, gây hứng thú cho học sinh trong các giờ Địa lí nói chung và các tiết dạy Địa lí 10 nói riêng , tôi mạnh dạn viết đề tài “Sử dụng phần mềm iMindMap 7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài giảng Địa lý 10 THPT” 1.2. Mục đích nghiên cứu. Thiết kế giáo án sử dụng phương pháp dạy học sơ đồ tư duy bằng cách sử dụng phần mềm IMindMap7 tạo sự hứng thú cho các em học sinh qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường THPT. 1.3. Đối tượng nghiên cứu. - Tìm hiểu cơ sở lí luận của sử dụng phần mềm iMindMap7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học Địa lý 10 THPT. - Tiến hành điều tra thực trạng sử dụng phần mềm iMindMap để vẽ sơ đồ tư duy trong dạy học lớp 10 tại trường THPT Sầm Sơn. - Thiết kế một tiết dạy sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy. - Tiến hành kiểm nghiệm để kiểm chứng hiệu quả của dạy học bằng sơ đồ tư duy được vẽ bằng phần mềm ImindMap 7 trong dạy học Địa lý ở khối lớp 10 THPT. 1.4. Phương pháp nghiên cứu. 1.4.1. Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu. Tiến hành thu thập các tài liệu có liên quan đến đề tài, các giáo trình về phương pháp giảng dạy của nhiều tác giả khác nhau, lí luận dạy học , SGK, SGV Địa lý 10, cùng các tài liệu như luận văn, tạp chí 1.4.2. Phương pháp chọn lọc, phân loại, hệ thống hoá. Từ những tài liệu đã thu thập được, đọc và chọn lọc những tài liệu có liên quan mật thiết tới đề tài, phân loại thành nhiều nhóm tài liệu: tài liệu phục vụ cho nghiên cứu cơ sở lý luận, tài liệuđể thuận lợi cho việc thực hiện đề tài. 1.4.3. Phương pháp khảo sát điều tra. Sử dụng phương pháp này bằng các phiếu điều tra, phỏng vấn, trao đổi với giáo viên và học sinh để điều tra thực trạng việc sử dụng phần mềm iMindMap7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học Địa lý. 1.4.4. Phương pháp toán thống kê. Phương pháp này được sử dụng để tính toán, phân tích các phiếu điều tra hiện trạng, các phiếu đánh giá kết quả thực nghiệm. 2. NỘI DUNG 2.1. Cơ sở lí luận và thực tiễn về sử dụng phần mềm iMinMap 7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học Địa lý 10 THPT. 2.1.1. Giới thiệu phần mềm IminMap 7. 2.1.1.1. Vì sao tôi chọn phần mềm iMinMap 7? Bản thân là một giáo viên dạy địa lý, nhưng tôi thích nghiên cứu các phần mềm dạy học phục vụ cho các bài giảng của mình. Các phần mềm giao diện đều là tiếng anh nên đối với nhiều giáo viên khó khăn trong sử dụng, vậy phần mềm càng đơn giản trong cách sử dụng nhưng vẫn phục vụ tốt mục đích dạy học của mình được ưu tiên lụa chọn hàng đầu, imind map 7 là phần mềm đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu đặt ra khi sử dụng vẽ sơ đồ tư duy. 2.1.1.2. Phần mềm Imind Map là gì? iMindMap là phần mềm vẽ sơ đồ tư duy chính thức từ các nhà phát minh của Mind Mapping, và Tony Buzan. Với công nghệ cắt cạnh và chữ ký giao diện trực quan của iMindMap, nó sẽ hướng dẫn bạn để khám phá những ý tưởng mới và sáng tạo của riêng bạn. iMindMap được sử dụng trên toàn thế giới từ các trường học, các tổ chức đến các công ty, chẳng hạn như NASA, Walt Disney, Microsoft, Pepsi, IBM, và Liên Hợp Quốc - giúp họ suy nghĩ khác nhau và làm việc một cách hiệu quả hơn, sáng tạo và tiết kiệm thời gian hơn [5]. 2.1.1.3. Một số tính năng chính của phần mềm iMindMap: - Kỹ thuật vẽ chuyên nghiệp. - Có rất nhiều tùy chọn hình ảnh mà người dùng có thể lựa chọn. - Xuất ra nhiều định dạng khác nhau như PDF, JPEG để chia sẻ với đồng nghiệp. - Sử dụng các màu sắc để làm nổi bật vấn đề mà bạn quan tâm. - Giao diện trực quan giúp vẽ sơ đồ tư duy một cách nhanh chóng và dễ dàng.[2] 2.1.1.4. Ưu nhược điểm của phần mềm Imind Map. Ưu điểm. - Giao diện đẹp, sống động gây hứng thú cho người sử dụng. - Phần mềm rất dễ sử dụng với video hướng dẫn chi tiết, phù hợp với tất cả mọi người. - Có chế độ cho vẽ hình trực tiếp trong phần mềm, đặc biệt có thể uốn các đường nối đề làm imind Map sinh động theo ý người dùng. Nhược điểm - Quản lý bộ nhớ không tốt, tốn nhiều bộ nhớ. - Chế độ phím tắt để thêm bớt, sữa chữa các chủ đề chưa tốt, làm người dùng tốn nhiều thao tác hơn khi sữa chữa một chủ đề. 2.1.2. Thông tin về chương trình và yêu cầu hệ thống. - Kích thước file cài đặt: 138MB - Yêu cầu hệ thống: Window XP, Vista, Win 7, Win 8: + Ram: 1Gb, 1Ghz trở lên. + Dung lượng đĩa trống: 400Mb. 2.1.3. Kỹ thuật sơ đồ tư duy 2.1.2.1. Sơ đồ tư duy là gì? Sơ đồ tư duy là một công cụ tổ chức tư duy. Đây là phương pháp dễ nhất để chuyển tải thông tin vào bộ não rồi đưa thông tin ra ngoài bộ não. Nó là một phương tiện ghi chép đầy sáng tạo và rất hiệu quả nhằm “sắp xếp” ý nghĩ. Sơ đồ tư duy đước Tony Buzan phát minh từ khi ông còn là sinh viên, sơ đồ tư duy là một công cụ giúp động não, giải quyết vấn đề, lên kế hoạch, ghi chú, ôn tập nhanh chóng và hiệu quả. Theo Tony Buzan thì “một hình ảnh có giá trị hơn cả ngàn từ” và”màu sắc cũng có tác dụng kích thích não như hình ảnh. Màu sắc mang đến cho sơ đồ tư duy những rung động cộng hưởng, mang lại sức sống và năng lượng và năng lượng vô tận cho tư duy sáng tạo”[6]. 2.1.2.2. Cách lập sơ đồ tư duy. Bước 1: Xác định chủ đề chính: chủ đề cần tìm hiểu. Bước 2: -Phát triển ý tưởng tự do. - Từ một chủ đề lớn, tìm ra các chủ đề nhở liên quan. - Từ mỗi chủ đề nhỏ lại tìm ra những yếu tố, nội dung liên quan. Bước 3: Xem xét và thảo luận để loại bỏ những nội dung trùng lặp, thiếu chính xác. Bước 4: Vẽ và hoàn thiện sơ đồ tư duy. Tạo ra một bức tranh tổng thể mô tả về chủ đề lớn một cách đầy đủ và rõ ràng. Cách tiến hành vẽ và hoàn thiện sơ đồ tư duy: - Bước 1: Ở vị trí trung tâm sơ đồ vẽ một hình ảnh hay viết một cụm từ thể hiện ý tưởng hay nội dung chính. - Bước 2: Từ ý tưởng hay hình ảnh trung tâm sẽ phát triển bằng các nhánh chính nối với các cụm từ hay hình ảnh cấp 1. Bước 3: Từ các cụm từ hay hình ảnh cấp 1 lại được phát triển thành các nhánh phụ dẫn đến các cụm từ hay hình ảnh cấp 2, cấp 3, Hình thức thể hiện: - Mỗi từ, cụm từ, ảnh, ý nên đứng độc lập và được nằm trên một nhánh, các nhánh chính tố đậm, các nhánh cấp 2 và 3 mảnh dần. - Tạo sơ đồ kiểu riêng cho riêng mình. - Nên dùng các đường kẻ cong thay vì đường thẳng. - Mỗi cấp độ sử dụng màu sắc khác nhau.[6] 2.1.2.3. Cách lập sơ đồ tư duy. Tổ chức có thể thiến hành 10-15 phút hoặc kéo dài cả tiết học, tùy theo mục đích yêu cầu của bài tập và nội dung cần chuyển tải. Công cụ có thể sử dụng phần mềm tư duy trên máy tính một cách nhanh chóng và tiện lợi. Gợi ý sử dụng: - Tổ chức các ý tưởng, ôn tập một bài hay chương. - Ghi chép một cách sáng tạo. - Động não có tổ chức, cấu trúc lớn hơn.[6] 2.1.2.4. Ưu điểm và hạn chế. Ưu điểm: - Sáng tạo hơn - Tiết kiệm thời gian - Ghi nhớ tốt hơn - Nhìn thấy bức tranh tổng thể. - Lập kế hoạch và giám sát công việc. - Tổ chức và lưu trữ tài liệu. - Tổ chức và phát huy hiệu quả sáng tạo, đóng góp của thành viên trong nhóm. - Đáp ứng các phong cách học. Nhược điểm: - Học sinh quá chú trọng phần vẽ, trang trí nên sơ đồ tư duy nhìn rườm rà, rối mắt. -Một số học sinh dành thời gian vẽ nhiều hơn thời gian học.[6] 2.2. Thực trạng sử dụng phần mềm iMindMap7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học Địa lý 10 THPT 2.2.1 Đối tượng, phương pháp, địa điểm và thời gian tìm hiểu thực trạng. Thời gian: Từ tháng 09-2018 đến tháng 4-2019. Đối tượng: giáo viên trường THPT Sầm Sơn và học sinh lớp 10 của trường. Phương pháp: điều tra bằng đàm thoại. 2.2.2. Thực trạng sử dụng phần mềm iMindMap7 vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học Địa lý 10 THPT 2.2.2.1. Thực trạng sử dụng phần mềm iMindMap7 đối với Giáo viên. Thông qua các đợt tập huấn chuyên đề của Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa về dạy học tích cực, Giáo viên được đi tập huấn đã triển khai đầy đủ nội dung cho các thành viên trong tổ nhằm đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng dạy học Địa lý trong nhà trường THPT. Riêng đối với kĩ thuật sơ đồ tư duy, giáo viên đã tiến hành sử dụng trong các bài dạy bởi đây là một trong những kĩ thuật tạo sự hứng khởi cho người học mà hiệu quả cao. Khi tiến hành điều trôi đã đặt các câu hỏi cho các thành viên trong nhóm: 1. Các anh chị đã sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy trong dạy học chưa? 2. Các anh chị đã tiến hành vẽ sơ đồ tư duy bằng những cách nào? 3. Các anh chị gặp khó khăn gì khi sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học? 4. Dạy học bằng sơ đồ tư duy có mang lại hiệu quả dạy học không? Nêu một dẫn chứng. Kết quả nhận được, tất cả các thành viên đều đã sử dụng kĩ thuật vẽ sơ đồ tư duy trong dạy học, đặc biệt trong các tiết ôn tập nhằm hệ thống kiến thứcvà cũng có những yêu cầu học sinh ở các lớp chuẩn bị sơ đồ tư duy theo từng nội dung và thuyết trình trên lớp. Theo các giáo viên đây là một trong những kĩ thuật dạy học mà học sinh tích cực hoạt động, hiệu quả dạy học cao. Tuy nhiên khi vẽ sơ đồ tư duy trên giấy hoặc trên máy tính rất mất thời gian và kì công do vậy các giáo viên cũng tìm hiểu cách vẽ sơ đồ tư duy trên mạng thông qua các phần mềm tuy nhiên rất khó sử dụng. Do vậy khi được hướng dẫn sử dụng phần mềm Imind Map 7 trong tiết trống, tất cả các tổ viên đều dễ dàng vẽ được sơ đồ tư duy, và không chỉ các thành viên nhóm Địa lý mà giáo viên ở các bộ môn khác cũng học tập và vận dụng vào bộ môn của mình. Nhờ có phần mềm Imind Map mà việc dạy học trở nên dễ dàng hơn. 2.2.2.2. Đối với học sinh Học sinh nói rằng rất thầy cô ít sử dụng kĩ thuật dạy học sơ đồ tư duy trong dạy học. Mỗi lần tiết học sử dụng kĩ thuật vẽ sơ đồ tư duy, học sinh rất thích thú và cảm thấy mới lạ không bị nhàm chán như các giờ dạy học bình thường. Học sinh cảm thấy hiểu bài, nhớ bài hơn và thậm chí không cần học bài cũ vì đã nhớ được các khối kiến thức ở trên lớp thông qua sơ đồ. Đặc biệt mỗi khi được giáo viên giao nhiệm vụ vẽ sơ đồ tư duy một nội dung nào đó, học sinh thực hiện rất tốt và không bỏ sót nhiệm vụ. Thậm chí nhiều học sinh sau khi được giáo viên giới thiệu về đã vẽ sơ đồ thông thạo hơn cả giáo viên và trình chiếu, đỡ chi phí mua bút màu và giấy A0. 2.2.3. Những khó khăn khi sử dụng kĩ thuật sơ đồ tư duy được vẽ bởi Imind Map trong dạy học. Quan điểm của xã hội hiện nay nói chung, của học sinh, phụ huynh nói riêng vẫn cho môn Địa lí là môn phụ nên chưa có ý thức say mê, yêu thích bộ môn Lâu nay, giáo viên đã quen dạy học bám theo SGK của Bộ và phân phối chương trình cấp trên chỉ đạo. Trước yêu cầu đổi mới giáo dục theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW, đổi mới đối với người giáo viên trước hết là đổi mới khâu tổ chức dạy học, sau đó là đổi mới phương pháp qua từng hoạt động lên lớp và tiếp là đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng năng lực chuẩn đầu ra nhằm cho học sinh biết vận dụng kiến thức ở trường để giải quyết tình huống thực tiễn quả là khó khăn và thử thách. Mặc dù đã vẽ được sơ đồ tư duy tuy nhiên giáo viên còn băn khoăn trong cách sử dụng như thế nào khi kết hợp với các phương pháp và kĩ thuật dạy học khác. Trong giảng dạy Địa lý, đặc biệt là chương trình Địa lý 10, việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học còn ít giáo viên quan tâm do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu do khối lượng kiến thức quá nặng mà thời gian ít, nhiều giáo viên còn mơ hồ trong cách sử dụng kĩ thuật này, do giáo viên chưa quan tâm đến vấn đề này. Vấn đề tâm lý chủ yếu vẫn quen dạy theo SGK,nếu sử dụng kĩ thuật mới các giáo viên sẽ vất vả hơn, phải xem xét, rà soát nội dung chương trình, sách giáo khoa hiện hành để loại bỏ những thông tin cũ, lạc hậu, đồng thời bổ sung, cập nhật những thông tin mới, phù hợp. Khi sử dụng các kĩ thuật dạy học cũng yêu cầu GV cấu trúc, sắp xếp lại nội dung dạy học nên không tránh khỏi làm cho giáo viên có cảm giác ngại thay đổi. Hầu hết với học sinh các trường miền biển thì gặp không ít những bất cập như: các em không có nhiều thời gian đầu tư cho việc học vì phải giúp gia đình làm việc, ý thức chịu khó học tập của một bộ phận học sinh và mối quan tâm của phụ huynh thể hiện chưa cao... Điều đó phần nào ảnh hưởng đến quá trình đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên. Trước khi thực hiện đề tài này tôi đã làm một cuộc khảo sát học sinh 10ª9 và 10ª10, trong cùng một bài dạy tôi dạy chủ yếu sử dụng phương pháp phát vấn kết hợp với hình ảnh thông qua máy chiếu, kết quả của cuộc khảo sát làm tôi rất băn khoăn và càng thúc đẩy tôi quyết tâm để thực hiện đề tài này. Lớp Sỉ số Giỏi Khá TB Yếu Kém SL TL SL TL% SL TL% SL TL% SL TL 8ª 46 8 17,4 22 47,8 12 26 4 8,8 0 0 8B 47 9 19,1 24 51 11 23,5 3 6,4 0 0 Về kĩ thuật vẽ sơ đồ tư duy theo kết quả khảo sát thì trong số 93 em học sinh lớp chọn 10A9 và 10A10 không có HS nào biết cách vẽ sơ đồ tư duy một chủ đề. Ngoài ra, nhiều em còn cảm thấy nhàm chán khi học bộ môn này. Kết quả khảo sát điều tra của các lớp khối đã làm cho tôi trăn trở rất nhiều. Từ thực trạng trên đã thôi thúc tôi tìm tòi, nghiên cứu để tìm ra những biện pháp nhằm phát huy tính tích cực của học sinh. 2.3. Sử dụng phần mềm iMinMap 7 để vẽ sơ đồ tư duy thiết kế bài dạy học địa lý. 2.3.1. Hướng dẫn tải iMind map. Bước 1: vào google.com tìm kiếm: “tải imind map 7” Bước 2: trong trang tìm kiếm chọn: Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy Imind map 7.0 không cần cài đặt của địa chỉ https://lophoccongdong.com Bước 3: Chọn tải về. Bước 4: Giải nén và chạy chương trình. 2.3.2. Hướng dẫn vẽ sơ đồ tư duy. Bước 1: Chọn New Mind Map (biểu tượng sơ đồ tư duy) Bước 2: trong khung Choose a central idea (giao diện của chủ đề trung tâm) bạn chọn dao diện mà mình thích, có rất nhiều lựa chọn sau đó nhấn Choose Ví dụ: chọn hình đã khoanh tròn, sẽ xuất hiện giao diện sau: Bước 3: Kích chuột 2 lần vào centra idea để nhập nội dung chính của chủ đề. Ví dụ: những nhân tố ảnh hưởng đến lượng mưa Bước 4: Vẽ nhánh sơ đồ bằng cách đưa chuột vào ô trung tâm Nhánh trơn: Chọn mũi tên trong ô màu đỏ Nhánh có hộp : chọn mũi tên trong ô màu cam. Sau khi kéo nhánh kích 2 lần chuột để nhập nội dung, nếu muốn xóa nhánh nhấn delete. Bước 5: Vẽ tiếp nhánh con tương tự. Bước 6: Lưu nhấn tổ hợp phím CTR+ S Bước 7: xuất ra word, powerpoin bằng cách: File chọn export xuất hiện hộp thoại sau chọn documen nếu muốn xuất ra word, chọn presentation nếu muốn xuất qua powerpoin. 2.3.3. Thiết kế giáo án sử dụng phần mềm. I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : Qua bài học, HS phải nắm được: 1. Kiến thức: - Biết khái niệm, sự phân bố khí áp trên Trái Đất và nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi khí áp từ nơi này sang nơi khác. - Biết hướng, nguyên nhân hình thành và tính chất một số loại gió chính trên Trái Đất. 2. Kỹ năng: Nhận biết một số loại gió chính thông qua hình vẽ, bản đồ. 3. Thái độ: Có thái độ nghiêm túc tìm hiểu và nhận thức đúng về bài học. 4. Năng lực: Năng lực tư duy tổng hợp theo lãnh thổ, năng lực hợp tác, năng lực tìm kiếm và xử lí thông tin. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh 1. Chuẩn bị của giáo viên. - Máy tính, máy chiếu, loa, bút trình chiếu, bảng kiến thức. - Các bản đồ : khí áp và gió, khí hậu thế giới. - Thông tin trên mạng internet: - Giáo án powerpoin. - GV giao nhiệm vụ chuẩn bị cho HS: + Nhóm 1: Vẽ sơ đồ tư duy hoạt động gió Tây ôn đới. + Nhóm 2: Vẽ sơ đồ tư duy hoạt động gió Mậu dịch. + Nhóm 3: Vẽ sơ đồ tư duy hoạt động gió mùa + Nhóm 4: Vẽ sơ đồ tư duy hoạt động gió địa phương. 2. Học sinh Nghiên cứu kĩ nội dung bài học, chuẩn bị bút dạ, bút màu, giấy A0 III. Hoạt động học tập: A. Tình huống xuất phát 1. Mục tiêu: Hs hứng thú tìm hiểu kiến thức bài: sự phân bố khí áp một số loại gió chính. 2. Phương tiện. Sử dụng video về gió. 3. Phương thức hoạt động. Hoạt động cả lớp 4.Tiến trình hoạt động. Bước 1: GV: Theo em trên Trái đất có những loại gió nào? Bước 2: HS suy nghĩ. Bước 3: HS trả lời. Bước 4: GV kết luận: Có nhiều loại gió khác nhau và tính chất cũng khác nhau như gió đất, gió biển, gió tín phong, gió phơn để hiểu hơn về các loại gió này cô trò ta cùng tìm hiểu ở bài hôm nay. B. Hình thành bài mới Hoạt động 1: Tìm hiểu sự phân bố khí áp. 1. Mục tiêu: Hs biết được sự phân bố khí áp trên Trái Đất. 2. Phương tiện. Sách giáo khoa, máy chiếu, máy tính . 3. Phương thức hoạt động. Hoạt động cá nhân 4. Tiến trình hoạt động. Bước 1: Tìm hiểu khái niệm khí áp. +) GV: trong chương trình vật lý lớp 8, các em đã học bài: áp suất khí quyển tiến hành thí nghiệm: hút hết sữa trong hộp xẩy ra hiện tượng gì? +) HS trả lời. +) GV kết luận: hộp sữa bị bẹp khi hút bớt không khí hộp sữa, thì áp suất của không khí trong hộp sữa nhỏ hơn áp suất khí quyển ở ngoài, nên vỏ hộp chịu tác dụng của áp suất của không khí từ ngoài vào làm vỏ hộp sữa bị bẹp về nhiều phía. Vậy áp suất khí quyển là gì? +) HS trả lời. +) GV kết luận: Do không khí có trọng lượng nên Trái đất và mọi vật trên Trái đất đều chịu áp suất của lớp không khí này gọi là áp suất khí quyển (còn gọi là khí áp). Như vậy không khí mặc dù nhẹ nhưng vẫn gây một ép lên trái đất gọi là khí áp. Bước 2: Tìm hiểu sự phân bố khí áp trên trái đất +) GV: Dựa vào hình 12.1 Các đai khí áp và gió trên Trái đất em hãy nhận xét sự phân bố các đai khí áp trên Trái đất. Hình 12.1 Các đai khí áp và gió trên Trái đất +) HS: trả lời. +) GV: Kết luận: Các đai áp cao và áp thấp phân bố xen kẽ và đối xứng với nhau qua đai áp thấp xích đạo. Bước 3: Tìm hiểu nguyên nhân làm thây đổi khí áp. +) GV : Tìm hiểu các nguyên nhân làm thây đổi khí áp: Sự thây đổi khí áo theo độ cao. +) GV: Trong lớp mình ai đã từng leo núi, vậy càng leo lên cao em sẽ thấy cơ thể có hiện tượng gì? +) HS: hiện tượng khó thở. +) GV: vậy tại sao có hiện tượng khó thở? +) HS trả lời: không khí loãng +) GV: kết luận khi leo núi thấy khó thở vì không khí loãng GV:
Tài liệu đính kèm:
- su_dung_phan_mem_imindmap_7_ve_so_do_tu_duy_thiet_ke_bai_gia.doc
- Bìa.doc
- DANH MỤC.doc
- TÀI LIỆU THAM KHẢO.doc