SKKN Xây dựng hệ thống câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc - Hiểu văn bản tự sự ở trường THPT

A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
Có thể nói, cùng với sự tiến bộ và đi lên của xã hội hiện nay đòi hỏi con người phải phát triển một số năng lực như: Năng lực làm việc theo nhóm, năng lực hoạt động thực tiễn và giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực thích ứng... Những yêu cầu trên đặt ra cho giáo dục phải đổi mới toàn diện về mục tiêu, nội dụng và cả phương pháp dạy học. 
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa thế giới (UNESCO) xác định mục tiêu của giáo dục thế kỉ XXI là: Học để biết, học để làm, học để chung sống với nhau, học để tự khẳng định mình. Luật giáo dục số 38/2005/QH11, Điều 28 cũng khẳng định: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” [1]. Theo đó, trong những năm gần đây mục tiêu giáo dục của Việt Nam đã chuyển từ mục tiêu cung cấp kiến thức là chủ yếu sang mục tiêu hình thành và phát triển những năng lực và kĩ năng sống cần thiết cho người học nhằm giúp người học có thể ứng phó hiệu quả trước các nhu cầu và thách thức của cuộc sống. Muốn đạt được điều đó, người giáo viên phải xác định rõ vị trí, vai trò của mình trong hoạt động dạy học “Thầy giáo là người hướng dẫn có hiệu quả cho học sinh chứ không phải là người truyền thụ những mảnh tri thức chết”, “người thầy giáo không chỉ truyền đạt chân lý mà còn phải dạy cách tìm ra chân lý”. Cái qúy nhất đối với học sinh không chỉ là kết luận mà còn là con đường dẫn tới kết luận đó.
Tuy vậy, thực tiễn dạy học Văn nói chung, dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự nói riêng ở trường Trung học phổ thông hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học. Qua thực tế giảng dạy cho thấy, một bộ phận không nhỏ học sinh vẫn tỏ ra bàng quan, thờ ơ với văn chương. Có thể, do các em đã quen tiếp xúc với nền văn hóa hiện đại và đang bị cuốn hút vào cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật với sự bùng nổ công nghệ thông tin nên cái hay, cái đẹp của văn chương nghệ thuật đối với các em có một khoảng cách khá lớn. 
Cũng có thể, nguyên nhân từ chính cách truyền thụ kiến thức của giáo viên còn quá khuôn mẫu chưa linh hoạt, đổi mới. Phần lớn giáo viên còn sử dụng phương pháp thuyết trình và đàm thoại, thầy giảng - trò ghi. Vì thế, giờ học trở nên buồn tẻ, không khí nặng nề căng thẳng, không gợi được ở các em niềm hứng thú học tập. Làm thế nào để khắc phục được tình trạng này? Thiết nghĩ giáo viên cần phải phối hợp nhiều phương pháp dạy học, một trong những phương pháp dạy học đang được nhiều nhà giáo dục quan tâm và được đánh giá là có hiệu quả cao đó là phương pháp dạy học hợp tác, thảo luận nhóm. Với cách dạy học này, học sinh có nhiều điều kiện bộc lộ những suy nghĩ của mình, tạo không khí học tập sôi nổi, kích thích tất cả học sinh tham gia vào quá trình học tập, đồng thời đáp ứng được mục tiêu giáo dục:“lấy học sinh làm trung tâm”. Dạy học theo phương pháp thảo luận nhóm, ở trên lớp giáo viên có vẻ thư thả, ít dụng công, ít thuyết giảng. Nhưng thật ra để đạt được những điều đó, người thầy phải đầu tư rất nhiều vào việc soạn giáo án, đặc biệt là xây dựng hệ thống câu hỏi phù hợp. Với mong muốn tìm đến một phương pháp dạy học mới để giờ học Văn nói chung và giờ Đọc- hiểu văn bản tự sự nói riêng tạo được những rung động tình cảm sâu sắc, phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh, góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, tôi lựa chọn đề tài: Xây dựng hệ thống câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự ở trường THPT 
II. Mục đích nghiên cứu
- Với đề tài này, tôi mạnh dạn đề xuất những nguyên tắc, cách thức, biện pháp xây dựng hệ thống câu hỏi cho học sinh thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự ở trường THPT nhằm giúp việc dạy học Văn đảm bảo tốt việc thực hiện chuẩn kiến thức, kĩ năng, dạy học theo hướng phát triển năng lực người học.
- Ngoài ra, đề tài cũng góp phần vào đổi mới phương pháp dạy học, đa dạng hóa các hình thức tổ chức dạy học, học sinh được trực tiếp tham gia các hoạt động học tập, được rèn luyện các kĩ năng sống như: Kĩ năng tự nhận thức, kĩ năng suy nghĩ, kĩ năng ra quyết định, kĩ năng hợp tác, kĩ năng nêu và giải quyết vấn đề. Đồng thời, qua phương pháp dạy học thảo luận nhóm, học sinh được phát triển các năng lực: Năng lực tự học, năng lực giao tiếp, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác, năng lực tự quản lí, năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực thưởng thức văn học...Từ đó, tạo sự hứng thú cho học sinh trong học tập lĩnh hội kiến thức và cảm thụ thẩm mĩ các tác phẩm tự sự trong chương trình THPT.
III. Đối tượng nghiên cứu
- Xây dựng hệ thống câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự ở trường THPT
IV. Phương pháp nghiên cứu
1. Nghiên cứu tài liệu:
- Phân tích, tổng hợp các vấn đề lí luận về thảo luận nhóm; xây dựng câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự ở trường THPT
- SGK; SGV; Sách dạy học theo chuẩn kiến thức, kĩ năng môn Ngữ Văn 
- Tài liệu tham khảo
2. Điều tra, khảo sát thực tế, thu tập thông tin:
- Dự giờ thăm lớp một số tiết dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự của đồng nghiệp
- Thực nghiệm đề tài trong những giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự cụ thể
3. Phân loại, thống kê, so sánh đối chiếu: Chọn 2 lớp cơ bản có trình độ ngang nhau, một lớp chú ý đến phương pháp dạy học hợp tác, thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự và một lớp không nhấn mạnh khắc sâu phương diện này. Từ đó, phân loại, thống kê, so sánh đối chiếu để rút ra kết luận. 
B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
1. Khái niệm thảo luận nhóm
Về khái niệm thảo luận nhóm, có nhiều cách diễn đạt khác nhau:
Theo GS Nguyễn Bá Kim, “Dạy học hợp tác theo nhóm là một thuật ngữ để chỉ cách dạy học trong đó học sinh trong lớp được tổ chức thành các nhóm một cách thích hợp, được giao nhiệm vụ và được khuyến khích thảo luận, hướng dẫn hợp tác làm việc với nhau giữa các thành viên để cùng đạt được kết quả chung là hoàn thành nhiệm vụ của cả nhóm” [5].
Theo tác giả Ngô Quang Quế, “Dạy học theo nhóm là hình thức giảng dạy đặt học sinh vào môi trường học tập tích cực, trong đó học sinh được tổ chức thành các nhóm một cách thích hợp. Trong nhóm, học sinh được khuyến khích thảo luận và hướng dẫn làm việc hợp tác cùng nhau” [8].
Theo Thạc sĩ Nguyễn Thị Hường, “Thảo luận nhóm chính là sự bàn bạc, trao đổi ý kiến của cá nhân học sinh về một vấn đề học tập dưới sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên. Về thực chất, thảo luận nhóm là một phương pháp đặc biệt của hệ phương pháp tích cực, hướng vào học sinh, phát huy cao trình độ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Trong quá trình thảo luận nhóm, học sinh được tự do bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình, lắng nghe ý kiến của bạn, hợp tác với nhau trong việc giải quyết những nhiệm vụ học sinh một cách chủ động, sáng tạo bằng chính hành động của mình” [4].
Theo TS Trần Ngọc Lan- Vũ Thị Minh Hằng, “Học hợp tác là một phương pháp học tập trong đó nhóm hoặc tập thể học sinh cùng nhau chiếm lĩnh tri thức của một bài học, phấn đấu vì một mục đích chung giải quyết một nhiệm vụ đặt ra trong quá trình học tập” [6].
Còn theo tác giả Trần Thị Bích Trà, “Từ trước tới nay có nhiều định nghĩa khác nhau, song nhìn chung học tập hợp tác được hiểu là phương pháp học mà trong đó học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên làm việc phối hợp cùng nhau trong những nhóm nhỏ để hoàn thành mục đích chung của nhóm” [10].
Mỗi nhà khoa học có một cách nói, cách diễn đạt khác nhau nhưng tựu chung, các quan niệm trên đều đã đề cập đến bản chất, cách thức của hoạt động thảo luận nhóm. Nói một cách khái quát, thảo luận nhóm là hình thức tổ chức cho học sinh trao đổi thảo luận, tranh luận theo từng nhóm, cùng nhau giải quyết một vấn đề, một nhiệm vụ học tập cụ thể nhằm giúp học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức, hiểu thấu đáo vấn đề, phát triển năng lực tư duy và kĩ năng sống.
2. Thảo luận nhóm, một phương pháp dạy học tích cực
2.1. Đối với học sinh
Khi tham gia giờ học có sử dụng hình thức thảo luận nhóm, vai trò chủ thể, tính tự giác, tích cực, sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của học sinh được phát huy, các em được chủ động chiếm lĩnh kiến thức, được nhận xét, đánh giá, phê phán, tự thể hiện và khẳng định khả năng của mình. 
Thảo luận nhóm thực hiện dựa trên nguyên tắc dân chủ và tương hỗ. Do đó, tạo mối quan hệ nhân ái giữa học sinh với nhau trong tập thể. Nhóm làm việc sẽ khuyến khích mọi học sinh giao tiếp với nhau, giúp cho những học sinh nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa nhập với lớp học. Trong giờ thảo luận nhóm tất cả học sinh từ khá, giỏi đến trung bình, yếu, kém đều có thể tham gia vào hoạt động học tập, mà “điều người học có thể làm qua hợp tác hôm nay thì họ có thể làm một mình trong ngày mai” -Vưgôtsky. Ngoài ra, thảo luận nhóm còn tạo ra môi trường học tập thân thiện, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ trên cơ sở cố gắng hết sức và trách nhiệm cao để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Qua hoạt động thảo luận nhóm, giúp hình thành các kĩ năng, năng lực cần thiết cho học sinh như: Kĩ năng giao tiếp, kĩ năng tổ chức, quản lí, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, ứng phó trước những thử thách phức tạp của cuộc sống, rèn luyện tinh thần tự giác, ý thức phấn đấu, tinh thần trách nhiệm của cá nhân đối với tập thể, biết lắng nghe ý kiến của người khác.
Văn học- một lãnh địa của trí tuệ tài ba đầy bí ẩn luôn có sự hấp dẫn kỳ diệu, khơi dậy ở con người nhu cầu thưởng thức và khả năng chiếm lĩnh. Tiếp cận văn học bao giờ cũng là hướng mở chờ đợi những tấm lòng tri âm. Với phân môn Đọc- hiểu văn bản, thảo luận nhóm là môi trường thuận lợi để học sinh cùng nhau trao đổi, cảm thụ những giá trị sâu sắc của văn bản văn chương. “Do kết quả xử lí thông tin của mỗi cá nhân chưa chắc đã chuẩn xác, hợp lý, nhất là đối với tác phẩm đa thanh, đa nghĩa nên rất cần sự trao đổi, bàn bạc, tranh luận giữa các cá nhân trước tập thể để cùng nhau tìm hiểu, hợp tác và giải quyết vấn đề” [11]. 
Chẳng hạn, tiếp cận văn bản “Tấm Cám”(Ngữ văn 10), có học sinh nhận xét: Hành động trả thù của Tấm đối với Cám cho thấy Tấm không hẳn là người hiền lành, mà cũng rất độc ác, có cách trả thù dã man đối với người em cùng cha khác mẹ của mình. Ngược lại, cũng có học sinh quan niệm: Hành động trả thù của Tấm là hợp lí vì cô gái mồ côi không thể cứ mãi chịu những bất hạnh đáng thương, cô phải đấu tranh không khoan nhượng với cái xấu, cái ác để giành lại hạnh phúc của mình. Mỗi ý kiến, mỗi cách lý giải trên, ở một góc độ nhất định đều có chỗ có lí, nhưng nhìn chung còn phiến diện, phải qua trao đổi, tranh luận học sinh mới có thể thấy được rằng: Thi pháp nhân vật trong truyện cổ tích khác với nhân vật trong truyện hiện đại. Nhân vật truyện cổ tích chưa có cá tính và đời sống tâm lý phức tạp. Tấm là kiểu nhân vật chức năng được xây dựng để thể hiện ước mơ về công lí Ở hiền gặp lành; Ác giả ác báo của tác giả dân gian.
Như vậy, đối với việc cảm thụ, tiếp nhận tác phẩm văn chương, đặc biệt là các tác phẩm có hình tượng nghệ thuật nhiều tầng nghĩa, tồn tại nhiều cách hiểu, cách cảm khác nhau thì nhiều khi khó có thể đưa ra kết luận duy nhất đúng. Thảo luận nhóm tạo điều kiện để giáo viên định hướng, khuyến khích các em “đồng sáng tạo” tự rút ra kết luận, tự tìm ra cách hiểu hợp lí nhất, tránh những cách hiểu áp đặt, thoát li văn bản.
Tóm lại, hoạt động thảo luận nhóm đem lại nhiều lợi ích cho người học mà các cách học khác khó có thể có được. Đặc biệt, đối với giờ Đọc- hiểu văn bản tự sự, xuất phát từ đặc trưng thể loại của văn bản tự sự người học được tạo điều kiện thuận lợi để cảm hiểu tác phẩm một cách thấu đáo và sâu sắc nhất.
2.2. Đối với giáo viên
Khi tổ chức thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản, giáo viên có điều kiện phát hiện vốn sống, đặc điểm tâm lí và khả năng tiếp nhận văn học của từng cá nhân học sinh, qua đó, hỗ trợ cho từng em theo cách riêng phù hợp.
Trong vai trò là người tổ chức, hướng dẫn, giáo viên còn thu nhận được những cách hiểu khác nhau về vấn đề đã nêu ra. Từ đó, tích lũy được vốn tri thức cho mình cũng như dựa vào đó để xây dựng các câu hỏi, các tình huống cho học sinh tiếp tục thảo luận nhóm nhằm cảm, hiểu tác phẩm sâu sắc hơn.
Tổ chức một giờ dạy học Văn có thảo luận nhóm, giáo viên cũng được rèn luyện các kiến thức sư phạm tối ưu so với một giờ dạy học Văn theo phương pháp truyền thống, các kĩ năng đó bao gồm: Xây dựng tình huống, lựa chọn nội dung thích hợp với các hoạt động thảo luận nhóm; tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ cho học sinh thảo luận; luyện cho học sinh những kĩ năng phản ánh, trình bày ý kiến, quan điểm của mình...Thảo luận nhóm giúp giáo viên thu hồi thông tin từ học sinh một cách nhanh chóng. Qua đó, điều chỉnh cách dạy, cách học đạt hiệu quả cao nhất.
Với hình thức thảo luận nhóm, giáo viên trở thành người hướng dẫn và tạo sự tương hỗ giữa học sinh với nhau, học sinh tự giác tiến hành các hoạt động chiếm lĩnh tri thức. Ở hoạt động thảo luận nhóm, phương thức học tập hợp tác và phương thức tự học đều được phát huy.
3. Vai trò của hệ thống câu hỏi và câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự
Có thể nói, vấn đề đặt câu hỏi là vấn đề “cơm ăn nước uống” hàng ngày của giáo viên. Và có lẽ vì nó “là vấn đề muôn thuở nên đã khiến cho nhiều giáo viên coi thường” [2]. Đây là một vấn đề hết sức quan trọng. Nhiều giáo viên có thâm niên giảng dạy cho rằng: Việc đặt câu hỏi trong quá trình giảng dạy là một việc hết sức khó và phức tạp bởi qua câu hỏi người ta có thể nhận biết được ngay trí tuệ, tài năng sư pham của người dạy.
Câu hỏi của người giáo viên đặt ra trong quá trình giảng dạy nói chung, dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự nói riêng khác với câu hỏi thường ngày trong cuộc sống. Thông thường khi hỏi ai một điều gì đó, người hỏi thường là chưa biết hoặc biết một cách lơ mơ, chưa rõ vấn đề. Nhưng những câu hỏi mà giáo viên đặt ra trong quá trình giảng dạy lại là những cái mà giáo viên đã biết. Vì vậy, đó không phải là câu hỏi để “đánh đố” hoặc để “bẫy” học sinh, mà phải là câu hỏi mở. Có nghĩa là giáo viên đặt câu hỏi cho học sinh về những vấn đề mà các em đã được học hoặc từ những kiến thức đã được học mà suy ra. Do đó, nghệ thuật “đặt câu hỏi của giáo viên trong quá trình giảng dạy bao giờ cũng mang yếu tố mở, mang yếu tố nhận biết, khám phá hoặc khám phá lại dưới một dạng thông tin khác bằng cách cho học sinh tìm ra các mối quan hệ, các quy tắc, các con đường để tạo ra câu trả lời” [2].
Hệ thống câu hỏi thảo luận nhóm trong giờ dạy Đọc- hiểu văn bản tự sự là những công cụ và những định hướng cần thiết để giúp học sinh tự tìm hiểu, tự rèn luyện cách thức tiếp nhận, phân tích và bình giá tác phẩm một cách đúng hướng. Bên cạnh đó, nó còn tạo điều kiện để khám phá những sáng tạo trong cảm thụ thẩm mĩ văn chương của học sinh. Đồng thời, hệ thống câu hỏi thảo luận nhóm còn giúp người giáo viên tự xây dựng cho mình một phương pháp giảng dạy tối ưu, một giờ dạy học Văn sinh động, hứng thú.
II. Thực trạng của vấn đề
1. Hệ thống số lượng văn bản tự sự trong chương trình THPT
Lớp
Chương trình chuẩn
Chương trình nâng cao
Tổng số VB
Số lượng VBTS
Tỉ lệ VBTS so với TSVB
Tổng số VB
Số lượng VBTS
Tỉ lệ VBTS so với TSVB
10
38
15
39,5%
51
19
37,3%
11
43
11
25,6%
52
14
26,9%
12
31
13
41,9%
33
15
45,5%
Tổng
112
39
34,8%
136
48
35,3%
2. Thực trạng tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong dạy học ở trường THPT hiện nay 
Không thể phủ nhận những hiệu quả tối ưu của phương pháp dạy học hợp tác, thảo luận nhóm và thực tế nhiều giáo viên đã rất thành công khi áp dụng phương pháp dạy học này. Bên cạnh đó, việc tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong các giờ học vẫn còn là một thách thức cùng nhiều trăn trở của những ai làm nghề “trồng người”. Bởi thực tế cho thấy:
2.1. Tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm trong dạy học là vấn đề còn mang tính hình thức với không ít giáo viên
Như chúng ta đã biết, tồn tại lớn nhất từ phía học sinh là thói quen thụ động, quen nghe, chép, ghi nhớ máy móc và tái hiện lại những gì giáo viên nói, chưa có thói quen chủ động tìm hiểu, khám phá bài học nếu không được giao nhiệm vụ hoặc nếu có được giao nhiệm vụ thì cũng còn lúng túng trong khi độc lập giải quyết vấn đề. Khi chuẩn bị bài học, các em còn bị lệ thuộc vào các tài liệu, sách tham khảo, không dám thoát ly những gì viết trong tài liệu, dẫn đến hạn chế năng lực chủ động sáng tạo trong các hoạt động nghe, nói, đọc, viết. Học sinh chưa tự thân bộc lộ những suy nghĩ, tình cảm của cá nhân trước tập thể, nếu phải nói và viết, các em sẽ cảm thấy khó khăn, nhiều khi kiểm tra những câu hỏi khác đi so với sách giáo khoa là các em tỏ ra lúng túng và dễ bị lạc hướng.
Nắm được nhược điểm đó của học sinh, nhiều thầy cô giáo đã mạnh dạn áp dụng phương pháp tổ chức dạy học theo nhóm để phát huy năng lực chủ động, sáng tạo của cá nhân học sinh. Tuy nhiên, nhìn chung việc áp dụng hình thức thảo luận nhóm trong giờ Đọc- hiểu văn bản nói chung, Đọc- hiểu văn bản tự sự nói riêng còn thiếu đồng bộ, chưa thường xuyên và chưa thực sự hiệu quả. Hoạt động thảo luận nhóm hoặc là hình thức, hoặc chỉ thực hiện trong những giờ thao giảng, hoặc không tuân theo những nguyên tắc, yêu cầu nhất định nên chưa phát huy được tác dụng. Bên cạnh đó, điều kiện thực hiện thảo luận nhóm ở các tiết dạy trên lớp chưa phù hợp: Học sinh đông, lớp chật, phương tiện dạy học hạn chế nên giáo viên thường tổ chức cho học sinh thảo luận bằng cách cho học sinh quay mặt vào nhau trao đổi theo bàn hoặc theo tổ, trưởng nhóm trực tiếp báo cáo kết quả hoặc viết kết quả vào giấy A0 để gắn lên bảng. Có giờ học, giáo viên dùng máy chiếu, học sinh viết kết quả thảo luận vào giấy trong để trình chiếu nhưng thỉnh thoảng lại xảy ra hiện tượng mất điện Tất cả những điều này, khiến cho việc tổ chức hoạt động thảo luận nhóm trong dạy học còn nhiều lúng túng, mang tính hình thức, chiếu lệ đối với không ít giáo viên.
2.2. Học sinh chưa có kĩ năng làm việc hợp tác và chưa tham gia nhiệt tình vào giờ học áp dụng hình thức thảo luận nhóm
Khi được hỏi: “Cảm nhận của em khi học một giờ Văn có thảo luận nhóm?”, phần lớn học sinh đều trả lời: “Rất thích”. Nhưng “Làm thế nào để thảo luận nhóm đạt hiệu quả?” thì các em không trả lời được một cách cụ thể. Hầu hết các em làm theo những chỉ dẫn của giáo viên và hoạt động bằng kinh nghiệm tự có. Điều đó xuất phát từ việc: Ở trường THPT, học sinh không được trực tiếp học các kinh nghiệm hợp tác. Những kĩ năng này chỉ được dạy lồng ghép trong một số môn học. Hơn nữa, học sinh phổ thông của chúng ta chưa có hoặc có rất ít kĩ năng hoạt động xã hội cần thiết nên không biết làm thế nào để học hợp tác với nhau một cách hiệu quả. Vì vậy, trong thực tế ở những giờ dạy Đọc- hiểu văn bản có sử dụng hình thức thảo luận nhóm, học sinh hoặc chú ý vào tranh luận mà không ghi bài đầy đủ hoặc không biết cách ghi chép như thế nào. Mặt khác, khi sử dụng máy chiếu vào hoạt động dạy học, các em rất chăm chú vào màn hình nhưng lại tập trung vào những tranh ảnh minh họa, chuyển động của các con chữ nên không tập trung cao độ vào bài học, làm giảm hiệu quả giờ học.
Một điều đáng chú ý là học sinh chưa tích cực đóng góp ý kiến, phần nhiều chỉ phát biểu ý kiến khi được yêu cầu hoặc nghe người khác nói. Có những trường hợp không làm việc riêng nhưng cũng không tham gia hoạt động học tập. Hiện tượng này xuất phát từ một số lí do: Học sinh không biết và không tự tin khi diễn đạt phần ý kiến của mình, sức ỳ của học sinh quá lớn, học sinh nhút nhát, hoặc câu hỏi giáo viên đưa ra thảo luận quá khó
2.3. Những giờ thảo luận nhóm lộn xộn, ồn ào, mất trật tự
“Giờ học không có đối thoại là một giờ học chết”(John Collum) nhưng bản chất của một giờ học đối thoại khác hẳn với một giờ học lộn xộn, ồn ào, mất trật tự. Khi lớp thảo luận hoặc thảo luận nhóm sẽ có nhiều người được nói và dĩ nhiên sẽ có nhiều âm thanh gây ra tiếng ồn. Nhưng đó là tiếng ồn được phát ra một cách có tổ chức, người nói có người nghe và cùng nhằm một mục đích giải quyết vấn đề, chiếm lĩnh tri