SKKN Sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học về tác gia văn học cho học viên trung tâm GDNN – GDTX

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRUNG TÂM GDNN - GDTX NGỌC LẶC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN ĐỀ TÀI
SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC VỀ TÁC GIA VĂN HỌC CHO HỌC VIÊN TRUNG TÂM GDNN – GDTX
Người thực hiện: Nguyễn Thị Uyên
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh mực: Ngữ Văn
THANH HOÁ NĂM 2018
MỤC LỤC
I. Mở đầu........Trang 2
1. Lý do chọn đề tài..2
2. Mục đích nghiên cứu....2
3. Đối tượng và phạm vi đề tài.....2
3.1. Đối tượng nghiên cứu........2
3.2. Phạm vi nghiên cứu...2
4. Phương pháp nghiên cứu.....3
II. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.3
1. Cơ sở lí luận.3
2. Cơ sở thực tiễn.7
III. Giải pháp.8
1. Trước khi có sáng kiến..8
2. Các bước thực hiện của giải pháp.9
2.1. Làm quen với Sơ đồ tư duy	...9
2.2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh..10
2.3. Các bước sử dụng Sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học.....11
2.3.1. Sử dụng Sơ đồ tư duy kiểm tra bài cũ...11
2.3.2. Sử dụng Sơ đồ tư duy dạy học bài mới.12
2.3.3. Sử dụng Sơ đồ tư duy hệ thống, củng cố kiến thức sau mỗi bài học14
3. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm..14
3.1. Đối với giáo viên..14
3.2. Đối với học sinh...14
4. Kết luận và kiến nghị..15
4.1. Kết luận15
4.2. Kiến nghị..15
Tài liệu tham khảo...16
I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
 Trong chương trình Ngữ văn học sinh được học rất nhiều tác giả văn học bởi mỗi tác phẩm đều gắn liền với một tác giả cụ thể. Theo yêu cầu mới của phương pháp dạy học môn Ngữ văn nói chung thì việc đổi mới dạy học tác giả văn học cũng phải tìm cách đổi mới.
 Những bài về tác giả văn học đều cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của các nhà văn, nhà thơ. Đây là những yếu tố chi phối, ảnh hưởng rất lớn đến các tác phẩm văn học cũng như phong cách nghệ thuật của tác giả. Nếu nắm vững kiến thức về tác giả, học sinh sẽ hiểu đúng, hiểu sâu hơn về tác phẩm.
 Theo phân phối chương trình Ngữ văn THPT, trong số 6 tác giả thì có 4 tác giả học sinh được học riêng 1 tiết (Nguyễn Trãi, Nam Cao, Hồ Chí Minh, Tố Hữu), 2 tác giả còn lại (Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu) học sinh phải học kết hợp với tác phẩm. Điều này dẫn đến tình trạng: giáo viên xem nhẹ phần kiến thức tác giả để đi sâu vào kiến thức phần tác phẩm. Vì lý do thời gian, giáo viên chủ yếu giảng kiến thức cơ bản, ít quan tâm mở rộng, nâng cao kiến thức bài học dẫn đến tâm lý nhàm chán ở học sinh, khó tiếp thu.
	Sử dụng Sơ đồ tư duy trong giảng dạy môn Ngữ văn chưa được quan tâm vì một số bộ phận giáo viên e ngại, nếu dùng phương pháp này sẽ ảnh hưởng không tốt tới đặc trưng của bộ môn. Học sinh chỉ nắm được những ý cơ bản của bài học mà thiếu đi năng lực cảm thụ văn chương. Nhưng đối với đối tượng học sinh Trung tâm GDNN – GDTX thì khả năng cảm thụ văn chương của các em không được tốt cho nên khi áp dụng sơ đồ tư duy vào trong giảng dạy sẽ giúp các em có một cái nhìn tổng quát về bài học và dễ tiếp thu kiến thức hơn so với cách dạy truyền thống.
 Chính vì vậy tôi mạnh dạn đưa ra giải pháp cho công tác giảng dạy Ngữ Văn trong Trung tâm GDNN – GDTX với đề tài sáng kiến kinh nghiệm: “ SỬ DỤNG SƠ ĐỒ TƯ DUY TRONG DẠY HỌC VỀ TÁC GIA VĂN HỌC CHO HỌC VIÊN TRUNG TÂM GDNN – GDTX”
2. Mục đích nghiên cứu
	SKKN này cung cấp một số biện pháp giúp các em học sinh có thể nắm bắt được tốt hơn nội dung bài học qua việc sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học đối với học sinh Trung tâm GDNN - GDTX. 
3. Đối tượng và phạm vi đề tài
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
	Đề tài tập trung nghiên cứu chủ yếu là sử dụng sơ đồ tư duy trong dạy học tác gia văn học cho đối tượng là học sinh lớp 11 của Trung tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
	Vì điều kiện và thời gian có giới hạn, nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và ứng dụng vào thực tế ở học sinh lớp 11A1,11A2 của Trung tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp gợi mở.
- Phương pháp phát huy tính sáng tạo của học sinh.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
- Tham khảo những kinh nghiệm của các giáo viên khác trong nhà trường.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận 
1.1. Tác gia văn học trong nhà trường:
	1.1.1.Tác gia văn học:
	Tác gia là người sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ mang dấu ấn riêng của người cầm bút. Tác gia văn học khác tác giả văn học: Là người sáng tạo ra các giá trị văn học mới trong sự kết hợp với sự sáng tạo độc đáo của cá nhân, tác gia văn học là một đơn vị, một điểm nhìn, một bộ phận hợp thành quá trình văn học, là một gương mặt không thể thay thế tạo nên diện mạo chung của một thời kỳ hoặc một thời đại văn học.
	1.1.2. Đổi mới phương pháp dạy học tác gia văn học:
	Theo yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học mà Bộ đề ra nhằm phát huy vai trò của người học đã khiến mỗi giáo viên phải tự tìm tòi những phương pháp mới, vừa đáp ứng với nhu cầu đổi mới, vừa phù hợp với đối tượng học sinh nhằm đạt hiệu quả cao trong giảng dạy.
	Người giáo viên dạy Ngữ văn, ngoài việc tìm ra phương pháp mới truyền đạt kiến thức cho học sinh còn phải tìm tòi nghiên cứu về nhu cầu thẩm mỹ, tâm sinh lý lứa tuổi và đặc biệt quan tâm tới hứng thú của người học.Vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy và học môn Ngữ văn phức tạp và công phu hơn rất nhiều so với các môn tự nhiên, đặc biệt là đổi mới phương pháp giảng dạy tác gia văn học.
	Ngoài việc truyền đạt kiến thức cơ bản, giáo viên cần giúp học sinh thấy được vai trò của từng tác gia trong nền văn học nước nhà, sức lan tỏa của quan điểm thẩm mỹ, quan điểm sáng tác của tác gia đó với các tác giả đương thời cũng như thế hệ sauĐó là những nhiệm vụ mà giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh tìm hiểu, nếu không khéo léo sẽ rơi vào tình trạng khô khan, cứng nhắc; dẫn đến học sinh chán nản, mệt mỏi.Vì vậy , tôi đã cố gắng tìm tòi một phương pháp mới để khắc phục việc học sinh ngại học môn văn, đó là sử dụng kỹ thuật dạy học Sơ đồ tư duy.
1.1.3. Sơ đồ tư duy:
 Trong quá trình tìm tòi phương pháp đổi mới cách dạy và học, tôi nhận thấy việc sử dụng Sơ đồ tư duy vừa mới, vừa hiện đại, lại rất khả thi, đang được nhiều trường trong cả nước áp dụng. Qua việc tìm hiểu và vận dụng Sơ đồ tư duy trong quá trình dạy học, tôi thấy phương pháp dạy học này đã thật sự đem lại “luồng sinh khí mới” cho học sinh trong quá trình dạy học bộ môn Ngữ văn. Bởi vì phương pháp này không chỉ lôi cuốn, hấp dẫn với học sinh, mà nó còn là một phương pháp dạy học hiệu quả, khoa học, dễ sử dụng và có thể sử dụng rộng rãi ở tất cả các khâu trong quá trình dạy học.
 + Khái niệm: Sơ đồ tư duy (Mindmap) là một công cụ tổ chức tư duy, đây phương pháp tận dụng khả năng ghi nhận hình ảnh của bộ não, là cách để ghi nhớ chi tiết, tổng hợp hay phân tích một vấn đề ra thành một dạng của lược đồ phân nhánh. Khác với máy tính, ngoài khả năng ghi nhớ kiểu tuyến tính (ghi nhớ theo 1 trình tự nhất định chẳng hạn như trình tự biến cố xuất hiện của 1 câu truyện) thì não bộ còn có khả năng liên lạc, liên hệ các dữ kiện với nhau. Phương pháp này khai thác cả hai khả năng này của bộ não. (1)
+ Cấu tạo:
 - Ở giữa sơ đồ là một hình ảnh trung tâm (hay một cụm từ) khái quát chủ đề.
- Gắn liền với hình ảnh trung tâm là các nhánh cấp 1 mang các ý chính làm rõ chủ đề.
- Phát triển các nhánh cấp 1 là các nhánh cấp 2 mang các ý phụ làm rõ mỗi ý chính.
 - Sự phân nhánh cứ thế tiếp tục để cụ thể hóa chủ đề, nhánh càng xa trung tâm thì ý càng cụ thể, chi tiết. Có thể nói, Sơ đồ tư duy là một bức tranh tổng thể, một mạng lưới tổ chức, liên kết khá chặt chẽ theo cấp độ để thể hiện một nội dung, một đơn vị kiến thức nào đó.
Hình 1: Cấu tạo Sơ đồ tư duy
+ Các bước lập sơ đồ tư duy
Bước 1: Xác định từ khóa
Mind Map được tạo thành bởi hầu hết các từ khóa (key word) nên nó tiết kiệm được rất nhiều thời gian cho người học. Chỉ với những từ khóa là bạn đã có thể nắm bắt được hết nội dung của tất cả những điều mà bạn đang muốn ghi nhớ
Bước 2: Vẽ chủ đề ở trung tâm.
- Bước này chúng ta sẽ sử dụng một tờ giấy trắng (không kẻ ô) đặt nằm ngang và vẽ chủ đề ở chính giữa tờ giấy. Giấy trắng không kẻ ô sẽ giúp cho học sáng tạo hơn, không bị những ô vuông cản trở suy nghĩ của bạn. Vẽ trên giấy nằm ngang sẽ giúp người học có được không gian rộng lớn hơn để triển khai các ý.
- Người học cần vẽ chủ đề ở chính giữa tờ giấy, từ đó mới phát triển ra các ý khác ở xung quanh nó.
- Học sinh có thể tự do sử dụng tất cả các màu sắc mà mình thích, chủ đề trung tâm có thể là chữ hoặc là hình, nếu kết hợp cả 2 thì càng tốt
- Chủ đề trung tâm cần gây sự chú ý để người đọc dễ nhìn nhận vấn đề.
Bước 3: Vẽ thêm các tiêu đề phụ (nhánh cấp 1)
- Tiêu đề phụ nên được viết bằng chữ in đậm nằm trên các nhánh dày để làm nổi bật.
- Tiêu đề phụ nên gắn liền với trung tâm.
- Tiêu đề phụ nên được vẽ theo hướng chéo góc chứ không nằm ngang, như vậy nhiều nhánh phụ khác có thể được vẽ tỏa ra một cách dễ dàng hơn.
Bước 4: Vẽ các nhánh cấp 2, cấp 3, 
- Ở bước này, chúng ta vẽ nối tiếp nhánh cấp 2 vào nhánh cấp 1, nhánh cấp 3 vào nhánh cấp 2 v.v để tạo ra sự liên kết.
- Chúng ta nên vẽ nhiều nhánh cong hơn đường thẳng, như thế sẽ làm cho Mind map của chúng ta nhìn mềm mại, uyển chuyển và dễ nhớ hơn.
- Chỉ nên tận dụng từ khóa và hình ảnh, ở mỗi nhánh chỉ sử dụng 1 từ khóa. Việc này giúp cho nhiều từ khóa mới và những ý khác được nối thêm vào các từ khóa sẵn có một cách dễ dàng.
- Hãy dùng những biểu tượng, cách viết tắt để tiết kiệm không gian và thời gian bất cứ lúc nào có thể.
- Tất cả các nhánh của một ý nên tỏa ra từ một điểm và có cùng 1 màu.
Bước 5: Thêm các hình ảnh minh họa
Ở bước này, chúng ta nên để trí tưởng tượng của mình bay bổng hơn bằng cách thêm nhiều hình ảnh nhằm giúp các ý quan trọng thêm nổi bật, cũng như lưu chúng vào trí nhớ mình tốt hơn vì não bộ của con người có khả năng tiếp thu hình ảnh cao hơn chữ viết. Bạn đừng ngại mình vẽ xấu, cứ vẽ theo những gì bạn nghĩ, những gì bạn liên tưởng, đôi khi càng hài hước càng giúp bạn nhớ chúng được lâu hơn.
Hình 2: Các bước vẽ Sơ đồ tư duy
 + Những ưu điểm của Sơ đồ tư duy:
 a. Đối với nhà trường: 
Kỹ thuật dạy học này có thể vận dụng được với bất kì điều kiện cơ sở vật chất nào của các nhà trường hiện nay nói chung. Bởi vì ta có thể thiết kế Sơ đồ tư duy trên giấy, trên bảng bằng cách sử dụng bút chì màu, phấn màuhoặc cũng có thể thiết kế trên phần mềm Sơ đồ tư duy (Mind Map). Với những trường đủ điều kiện về cơ sở vật chất như Máy chiếu Projecto, phòng máy vi tính đảm bảo, chúng ta có thể sử dụng phần mềm (Mind Map) để phục vụ cho việc dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin.
 b. Đối với giáo viên: 
 Giáo viên có thể vận dụng Sơ đồ tư duy vào tất cả các khâu trong quá trình dạy học: Từ khâu kiểm tra bài cũ, đến khâu dạy học bài mới, hay khâu củng cố kiến thức sau mỗi tiết học đều mang lại hiệu quả cao.
c. Đối với học sinh:
 	- Tăng sự hứng thú trong học tập cho học sinh. Sơ đồ tư duy giúp học sinh nắm được kiến thức về tác giả văn học một cách tích cực, chủ động. Một số kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy bộ não của con người sẽ hiểu sâu, nhớ lâu và in đậm cái mà do chính mình tự suy nghĩ, tự viết, vẽ ra theo ngôn ngữ của mình. Việc học sinh trực tiếp vẽ Sơ đồ tư duy vừa lôi cuốn, hấp dẫn các em, đồng thời còn phát triển khiếu thẩm mĩ, óc hội họa, bởi đó là “sản phẩm kiến thức hội họa” do chính các em tự làm ra, lại vừa phát huy được tối đa khả năng sáng tạo của các em trong học tập, không rập khuôn một cách máy móc như khi lập các bảng biểu, sơ đồ. Vì thế các em không chỉ tự mình nắm vững những kiến thức cơ bản về tác giả văn học mà còn khắc sâu những kiến thức đó.
 	- Phát huy khả năng sáng tạo, năng lực tư duy của học sinh. Với ưu điểm luôn chú trọng tới hình ảnh, màu sắc, với các mạng lưới liên tưởng (các nhánh) ,do đó, các em dễ dàng vẽ thêm các nhánh để phát triển ý tưởng riêng của mình .Đây là điều kiện để các em thể hiện phong cách cá nhân, dấu ấn riêng của bản thân.
 	- Tăng cường khả năng tổng hợp kiến thức của học sinh. Bài đọc – hiểu về tác giả văn học đòi hỏi học sinh sau mỗi tiết học phải rút ra được những kiến thức khái quát nhất và sơ đồ tư duy đã đáp ứng được điều đó. 
2. CƠ SỞ THỰC TIẾN:
2.1. Thực trạng vấn đề
	Hoạt động của Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc luôn được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Huyện uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ Ban nhân dân Huyện Ngọc Lặc và đặc biệt là sự chỉ đạo của Phòng giáo dục Huyện ngọc Lặc, Sở Giáo dục & Đào tạo Thanh Hóa. Đây là những tiền đề cơ bản nhất để Trung Tâm hoàn thành nhiệm vụ năm học.
	Hiện nay nhận thức của nhân dân các dân tộc về việc học đã được nâng lên một bước, nhu cầu học tập của cán bộ, học sinh ngày càng cao. Do vậy hoạt động dạy học cũng như các hoạt động khác của Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc được nhân dân quan tâm và nhiệt tình ủng hộ.
	Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc có truyền thống luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và đạt danh hiệu Trung Tâm tiên tiến cấp tỉnh, đã được nhà nước tặng thưởng huân chương lao động hạng III năm 1998. Đặc biệt Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc là đơn vị đoàn kết, vượt khó, có tinh thần trách nhiệm cao; tập thể cán bộ, giáo viên vững về nghiệp vụ, giàu lòng yêu trẻ, yêu nghề, luôn nêu cao tinh thần đồng cam cộng khổ, tương thân tương ái giúp đỡ lẫn nhau hoàn thành nhiệm vụ. Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc có địa bàn phân tán trên 2 cụm trong huyện, khoảng cách giữa 2 cụm lại quá xa nhau: Cụm Trung Tâm cách cụm Nguyệt ấn 30 km. Điều này gây bất cập trong việc quản lý điều hành của Ban giám đốc. 
 Do tác động của cơ chế thị trường các hiện tượng tiêu cực ngoài xã hội đã ít nhiều ảnh hưởng đến các hoạt động của Trung Tâm, ảnh hưởng đến quá trình học tập và rèn luyện của học sinh. Đời sống kinh tế của nhân dân các dân tộc trong huyện tuy đã được nâng lên nhưng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Sự quan tâm của các bậc phụ huynh đối với con em mình vẫn còn hạn chế. 
	Đối tượng tuyển sinh vào Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc là những học sinh không đủ điều kiện vào học các trường THPT, cán bộ đương chức, cán bộ kế cận chưa tốt nghiệp PTTH của các xã, thị trấn, cơ quan trên địa bàn toàn huyện. Học viên của Trung Tâm chủ yếu là con em các dân tộc vùng cao, vùng sâu, vùng xa có điều kiện đi lại rất khó khăn. Trình độ học viên, học sinh đầu vào thấp so với các trường THPT trong huyện. Chất lượng tuyển sinh đầu vào khối 10 thấp, chủ yếu là học sinh yếu kém không đậu được vào các trường phổ thông trung học.
2.2. Tình hình dạy học tác giả văn học trong chương trình Ngữ văn THPT tại Trung tâm GDNN – GDTX Ngọc Lặc.
	Theo nhu yêu cầu mới phương pháp dạy học môn Ngữ văn nói chung thì việc đổi mới dạy học tác giả văn học trong nhà trường phổ thông cũng phải tìm cách đổi mới.
	a. Thuận lợi
	Những bài về tác giả văn học đều cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của các nhà văn, nhà thơ. Đây là những yếu tố chi phối, ảnh hưởng rất lớn đến các tác phẩm văn học cũng như phong cách nghệ thuật của tác giả. Nếu nắm vững kiến thức về tác giả, học sinh sẽ hiểu đúng, hiểu sâu hơn về tác phẩm.
	b. Khó khăn:
	Theo phân phối chương trình Ngữ văn THPT, trong số 6 tác giả thì có 4 tác giả học sinh được học riêng 1 tiết (Nguyễn Trãi, Nam Cao, Hồ Chí Minh, Tố Hữu), 2 tác giả còn lại (Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu) học sinh phải học kết hợp với tác phẩm. Điều này dẫn đến tình trạng: giáo viên xem nhẹ phần kiến thức tác giả để đi sâu vào kiến thức phần tác phẩm. Vì lý do thời gian, giáo viên chủ yếu giảng kiến thức cơ bản, ít quan tâm mở rộng, nâng cao kiến thức bài học dẫn đến tâm lý nhàm chán ở học sinh.
2.3. Tình hình sử dụng Sơ đồ tư duy trong dạy học môn Ngữ văn ở Trung Tâm GDNN - GDTX Ngọc Lặc:
	 	- Phần lớn giáo viên còn e dè khi sử dụng bởi vì để có một tiết giảng thành công khi sử dụng Sơ đồ tư duy, giáo viên và học sinh phải chuẩn bị khá công phu.
	- Giáo viên Ngữ văn của nhà trường chưa được tập huấn về phương pháp sử dụng Sơ đồ tư duy trong dạy học bộ môn nên chỉ có thể tham khảo các phần mềm vẽ Sơ đồ tư duy, cách sử dụng Sơ đồ tư duy trên các trang mạng xã hội hay kinh nghiệm của các đồng nghiệp khác.
	Từ điều kiện hoàn cảnh như trên, tôi mạnh dạn áp dụng sáng kiến sử dụng Sơ đồ tư duy giảng dạy về tác giả văn học trong chương trình Ngữ văn của khối lớp 11 trong năm học 2017 - 2018.
 III. GIẢI PHÁP
1. Trước khi có sáng kiến
- Lâu nay, trong quá trình dạy học, giáo viên thường sử dụng sơ đồ hóa... để cô đọng, khái quát kiến thức cho học sinh, nhất là ở những bài văn học sử (bài khái quát, bài về tác gia văn học,). Bản thân tôi, trước đây, khi dạy những bài về tác gia văn học cũng tiến hành theo phương pháp này. Đây là phương pháp dạy học mà trong đó giáo viên truyền đạt nội dung bài giảng cho học sinh qua 1 sơ đồ, học sinh ghi chép và học thuộc.
	+ Ưu điểm của giải pháp này là: 
Cách làm này có thể nói đã đem lại những hiệu quả thiết thực nhất định trong việc ôn tập, củng cố, hệ thống kiến thức cho học sinh bởi cách trình bày gọn, rõ ràng và logic.
Tác gia
Tiểu sử 
Sự nghiệp văn học
 Tác 
Gia đình
Cuộc đời
Giá trị thơ văn
Vị trí trong vhdt
Quan điểm sáng tác tác
Quê hương
+ Nhược điểm của giải pháp này là: 
Cả lớp cùng có chung cách trình bày giống như cách của giáo viên hoặc của tài liệu, chứ không phải do học sinh tự xây dựng theo cách hiểu của mình.
 	Các bảng biểu đó chưa chú ý đến hình ảnh, màu sắc và đường nét.
Cách làm này chưa thật sự phát huy được tư duy sáng tạo, chưa thật sự kích thích, lôi cuốn được các em trong việc tích cực, chủ động tìm tòi, phát hiện và chiếm lĩnh kiến thức của bài học. 
2. Các bước thực hiện của giải pháp :
2.1. “Làm quen” với Sơ đồ tư duy
	- Cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản về sơ đồ tư duy : khái niệm, đặc điểm về cấu tạo, cách vẽ.
- Giáo viên chọn những Sơ đồ tư duy có kết cấu đơn giản cho học sinh quan sát. Sau đó, cho các em dựa vào Sơ đồ tư duy để thuyết trình nội dung bài học được vẽ trong sơ đồ. 
- Giáo viên hướng dẫn học sinh tập vẽ: đưa ra chủ đề bằng từ khóa (hoặc hình ảnh) ở trung tâm màn hình (hoặc trên bảng đen). Cho học sinh thực hành vẽ Sơ đồ tư duy trên giấy hay trên bảng .Giáo viên đặt các câu hỏi gợi ý để các em suy nghĩ và vẽ các nhánh cấp 1, cấp 2, cấp 3... 
* Nguyên tắc : 
	+ Giáo viên nên chọn những bài các em đã học, có kiến thức đơn giản, dễ nhớ, dễ vẽ.
	+ Giáo viên có thể linh hoạt cho học sinh vẽ theo nhóm vào giấy, vẽ cá nhân vào vở hoặc gọi 2-3 em lên bảng vẽ.
	+ Lưu ý các em không dùng câu, đoạn quá dài, nên thể hiện các ý bằng những cụm từ ngắn gọn.
- Sau khi các em vẽ xong sườn của Sơ đồ tư duy, giáo viên gợi ý cho các em vẽ chèn thêm những hình ảnh cần thiết để minh họa cho nội dung của sơ đồ, gợi ý cho các em chỉnh sửa đường nét, sử dụng màu sắc để phân biệt, làm nổi bật mạng lưới các ý trong sơ đồ.
* Nguyên tắc: 
	+ Giáo viên lưu ý học sinh khi vẽ Sơ đồ tư duy, các em nên kết hợp dùng màu sắc, đường nét, ... ngay trong quá trình vẽ để tiết kiệm thời gian.
	+ Không nên dùng quá nhiều màu, không dùng những màu sắc quá sặc sỡ, không quá chú trọng vào đường nét, hình ảnh làm lãng phí thời gian.
- Giáo viên thu một số Sơ đồ tư duy các em vừa vẽ. Cho học sinh quan sát, nhận xét, góp ý chỉnh sửa, bổ sung. Giáo viên lắng nghe, định hướng cho các em hoàn thiện sơ đồ tư duy.
* Nguyên tắc:
	+ Sơ đồ tư duy là một sơ đồ mở, vì vậy, giáo viên cần tôn trọng và phát huy sự sáng tạo của các em, bởi đây là “sản phẩm” của chính các em. Giáo viên chỉ chỉnh sửa cho các em chủ yếu về mặt kiến thức. Mặt khác, giáo viên cũng cần khuyến khích, biểudương những Sơ đồ tư duy vẽ đảm bảo đầy đủ kiến thức trọng tâm, đẹp, có cách trình bày khoa học, cân đối, hài hòa về đường nét, màu sắc.
2.2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
 * Đối với giáo viên:
	- Giáo viên đọc trước và kỹ nội dung bài học, nắm bắt những ý cơ bản về tác giả văn học cần vẽ sơ đồ tư duy.
	- Giáo viên nghiên cứu kĩ những tài liệu liên quan đến việc hướng dẫn sử dụng Sơ đồ tư duy và phần mềm Mind Map để có những tri thức cơ bản về nó .
	- Giáo viên cần có thời gian tập vẽ, cả vẽ trên giấy và trên phần mềm trong máy vi tính (Nhớ là phải nghiên cứu kĩ cách sử dụng phần mềm để thực hiện thao tác cho nhanh nhẹn, thuần thục). Sau khi đã hiểu kĩ, nắm chắc về vai trò, công dụng của Sơ đồ tư duy