SKKN Sáng kiến phát huy hiệu quả hoạt động nhóm trong dạy học môn Toán 6

Năm h c: 2016 - 2017ọ
Đ tàiề :
SÁNG KI N PHÁT HUY HI U QU HO T Đ NG NHÓM Ế Ệ Ả Ạ Ộ
TRONG D Y H C MÔN TOÁN 6.Ạ Ọ
1. Đ t v n đặ ấ ề:
1.1. Lý do ch n đ tài:ọ ề
 Xu t phát t yêu c u đ i m i ph ng pháp d y h c hi n nay và kh c ph c l iấ ừ ầ ổ ớ ươ ạ ọ ệ ắ ụ ố
truy n th m t chi u. Ph ng pháp giáo d c ph i phát huy tính tích c c, tính t giácề ụ ộ ề ươ ụ ả ự ự
ch đ ng, t duy sáng t o c a ng i h c, b i d ng năng l c t h c, lòng say mêủ ộ ư ạ ủ ườ ọ ồ ưỡ ự ự ọ
h c t p, ý chí v n lên. Đ c bi t, vi c h c theo nhóm phát huy cao đ vai trò chọ ậ ươ ặ ệ ệ ọ ộ ủ
th , tích c c c a m i cá nhân trong vi c th c hi n t t h n nhi m v đ c giao. Cácể ự ủ ỗ ệ ự ệ ố ơ ệ ụ ượ
nghiên c u đã ch ra r ng khi h c sinh h c theo nhóm, vai trò ch th , tính t giác,ứ ỉ ằ ọ ọ ủ ể ự
tích c c, sáng t o, năng đ ng, tinh th n trách nhi m c a h c sinh th ng đ c phátự ạ ộ ầ ệ ủ ọ ườ ượ
huy h n, c h i cho các em t th hi n, t kh ng đ nh kh năng c a mình nhi uơ ơ ộ ự ể ệ ự ẳ ị ả ủ ề
h n. Nhóm làm vi c còn cho phép các em th hi n vai trò tích c c đ i v i vi c h cơ ệ ể ệ ự ố ớ ệ ọ
c a mình, kh năng ghi nh lâu h n, trình đ l p lu n cao và t duy phê phán, đánhủ ả ớ ơ ộ ậ ậ ư
giá công vi c c a b n t t, th hi n s khuy n khích và giúp đ , tranh lu n và gi iệ ủ ạ ố ể ệ ự ế ỡ ậ ả
thích ... r t nhi u nh ng kĩ năng nh n th c đ c hình thành. T khi có ch tr ngấ ề ữ ậ ứ ượ ừ ủ ươ
đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ng tăng c ng s tham gia c a h c sinh,ổ ớ ươ ạ ọ ướ ườ ự ủ ọ
phát huy t i đa vai trò ch đ ng, sáng t o c a h c sinh thì d y h c theo nhóm đãố ủ ộ ạ ủ ọ ạ ọ
đ c coi là ph ng pháp d y h c h u hi u. Giáo viên đã đ c trang b nhi u ki nượ ươ ạ ọ ữ ệ ượ ị ề ế
th c và kĩ năng đ ti n hành d y h c theo nhóm. ứ ể ế ạ ọ
 Tuy nhiên, khi tri n khai d y h c theo nhóm v n còn nh ng t n t i nh t đ nh.ể ạ ọ ẫ ữ ồ ạ ấ ị
C th : Còn đ n đi u trong vi c s d ng các hình th c ti n hành và giao nhi m vụ ể ơ ệ ệ ử ụ ứ ế ệ ụ
cho nhóm. Nhi m v giao cho nhóm còn đ n gi n, thi u đ nh h ng đ h c sinhệ ụ ơ ả ế ị ướ ể ọ
bu c ph i phân chia công vi c hay ph i tr ng bày ý ki n riêng c a t ng ng i trongộ ả ệ ả ư ế ủ ừ ườ
nhóm. Th c ti n tri n khai ho t đ ng nhóm, vô hình chung giáo viên đã “hànhự ễ ể ạ ộ
chính hóa” nhóm tr ng và th ký là các em h c khá - gi i, nhanh nh n và chưở ư ọ ỏ ẹ ỉ
nh ng em này hoàn thành công vi c cho c nhóm, còn m t s h c sinh có th bữ ệ ả ộ ố ọ ể ị
lãng phí th i gian vào vi c th o lu n nhóm. V y c h i cho các em này đ c h ngờ ệ ả ậ ậ ơ ộ ượ ưở
nh ng l i th c a làm vi c nhóm s không có. V i mong mu n t o c h i cho m iữ ợ ế ủ ệ ẽ ớ ố ạ ơ ộ ọ
h c sinh đ c tham gia tích c c vào ho t đ ng nhóm, tăng c ng đ ng c h c t p,ọ ượ ự ạ ộ ườ ộ ơ ọ ậ
Trang 1
Năm h c: 2016 - 2017ọ
làm n y sinh nh ng h ng thú m i, kích thích s giao ti p, chia s t t ng và cáchả ữ ứ ớ ự ế ẻ ư ưở
gi i quy t v n đ . Tôi đã nghiên c u đ tìm nhi u gi i pháp nâng cao hi u qu ho tả ế ấ ề ứ ể ề ả ệ ả ạ
đ ng nhóm khi d y môn toán 6 và th y đ c tác d ng c a nó đ i v i h c sinh nênộ ạ ấ ượ ụ ủ ố ớ ọ
tôi quy t đ nh chia s cùng v i đ ng nghi p sáng ki n này đ ph n nào b t đi tâm líế ị ẻ ớ ồ ệ ế ể ầ ớ
n ng n khi h c môn toán.ặ ề ọ 
1.2. Xác đ nh m c đích nghiên c u:ị ụ ứ
Nh m đ xu t các gi i pháp giúp nâng cao hi u qu h c t p theo nhóm ằ ề ấ ả ệ ả ọ ậ trong
h c sinh tr ng THCS Hoài H ng, qua đó phát tri n các k năng d y h c theo nhómọ ở ườ ươ ể ỹ ạ ọ
và nhân r ng các l p, qua d y h c nhóm giúp chia s t duy sáng t o, chi m lĩnh triộ ở ớ ạ ọ ẻ ư ạ ế
th c m t cách ch đ ng, t tin góp ph n nâng cao ch t l ng h c t p cho h c sinh,ứ ộ ủ ộ ự ầ ấ ượ ọ ậ ọ
đáp ng yêu c u h c t p hi n nay trong th i kỳ h i nh p.ứ ầ ọ ậ ệ ờ ộ ậ
1.3. Đ i t ng nghiên c u:ố ượ ứ
 Nghiên c u v các ph ng pháp d y h c theo nhóm, cách v n d ng các kứ ề ươ ạ ọ ậ ụ ỹ
thu t d y h c m i nh m phát huy tính tích c c c a h c sinh trong gi ng d y mônậ ạ ọ ớ ằ ự ủ ọ ả ạ
toán 6.
1.4. Đ i t ng kh o sát, th c nghi m: ố ượ ả ự ệ
 H c sinh kh i 6 c a tr ng THCS Hoài H ngọ ố ủ ườ ươ
1.5. Ph ng pháp nghiên c u:ươ ứ
 - Nghiên c u th c ti n t các đ ng nghi p tr ng THCS Hoài H ng.ứ ự ễ ừ ồ ệ ở ườ ươ
 - Đúc k t t nh ng tr i nghi m b n thân qua quá trình gi ng d y.ế ừ ữ ả ệ ả ả ạ
 - Dùng ph ng pháp h th ng.ươ ệ ố
 - Dùng ph ng pháp đ i sánh gi a th c ti n d y- h c v i lý lu n d y-h c.ươ ố ữ ự ễ ạ ọ ớ ậ ạ ọ
 - Dùng ph ng pháp phân tích- t ng h p.ươ ổ ợ
1.6. Ph m vi và th i gian nghiên c u:ạ ờ ứ 
 Tôi đã nghiên c u và gi i thi u đ tài v i ph m vi các l p 6 ứ ớ ệ ề ớ ạ ở ớ
 Th i gian nghiên c u: Trãi nghi m t đ u năm h c: 2014-2015 đ n năm h cờ ứ ệ ừ ầ ọ ế ọ
2015-2016, nh t là tấ ừ cu i năm h c 2015- 2016 đ n nay.ố ọ ế
Trang 2
Năm h c: 2016 - 2017ọ
2. N i dungộ
2.1. Nh ng n i dung lý lu n có liên quan tr c ti p đ n v n đ nghiên c u:ữ ộ ậ ự ế ế ấ ề ứ
 Đ h i nh p thành công, Vi t Nam ph i có ngu n nhân l c hi n đ i – hi n đ iể ộ ậ ệ ả ồ ự ệ ạ ệ ạ
t t duy, ý t ng đ n cách nói năng, hành x  Đ i v i con ng i hi n đ i, kừ ư ưở ế ử ố ớ ườ ệ ạ ỹ
năng nói ph i th t s là m t trong nh ng k năng r t quan tr ng trong giao ti pả ậ ự ộ ữ ỹ ấ ọ ế
hàng ngày cũng nh khi th c thi công vi c. ư ự ệ
 Và đ ng nhiên, phát huy hi u qu làm vi c nhóm khi h c môn toán s gópươ ệ ả ệ ọ ẽ
ph n trong quá trình đào t o nên nh ng th h h c sinh khi ra tr ng không ch bi tầ ạ ữ ế ệ ọ ườ ỉ ế
suy nghĩ, sáng t o ý t ng mà còn ph i bi t nói ra m ch l c nh ng đi u mình nghĩ,ạ ưở ả ế ạ ạ ữ ề
bi t truy n đ t chính xác thông tin, bi t thuy t ph c hi u qu  đ năng đ ng n mế ề ạ ế ế ụ ệ ả ể ộ ắ
b t m i c h i thành công cho b n thân, cho đ t n c. Mu n v y tr c tiên ph i t oắ ọ ơ ộ ả ấ ướ ố ậ ướ ả ạ
cho h c sinh tâm lí thích thú, h ng kh i trong gi h c thì m i đ t đ c nh ng m cọ ứ ở ờ ọ ớ ạ ượ ữ ụ
đích đ ra. ề
 Trong m c tiêu d y h c môn Toán THCS, v ph ng pháp đã chú tr ng phátụ ạ ọ ề ươ ọ
huy tính tích c c, tính t giác ch đ ng, t duy sáng t o c a ng i h c, b i d ngự ự ủ ộ ư ạ ủ ườ ọ ồ ưỡ
năng l c t h c, lòng say mê h c t p, ý chí v n lên. Theo tinh th n đ i m iự ự ọ ọ ậ ươ ầ ổ ớ
ph ng pháp d y h c, trong ti t lên l p giáo viên là ng i t ch c ch đ o h c sinhươ ạ ọ ế ớ ườ ổ ứ ỉ ạ ọ
ti n hành các ho t đ ng h c t p: C ng c ki n th c cũ, tìm tòi phát hi n ki n th cế ạ ộ ọ ậ ủ ố ế ứ ệ ế ứ
m i, v n d ng ki n th c vào bài t p,.v..v.. Giáo viên không áp đ t nh ng ki n th cớ ậ ụ ế ứ ậ ặ ữ ế ứ
có s n mà h ng d n các em thông qua các ho t đ ng đ phát hi n và chi m lĩnhẵ ướ ẫ ạ ộ ể ệ ế
ki n th c m i. D y h c c n chú tr ng rèn ph ng pháp t h c, tăng c ng h c t pế ứ ớ ạ ọ ầ ọ ươ ự ọ ườ ọ ậ
cá th ph i h p v i h c t p h p tác, k t h p đánh giá c a th y v i t đánh giá c aể ố ợ ớ ọ ậ ợ ế ợ ủ ầ ớ ự ủ
trò.
 Th nh ng m t th c tr ng hi n nay là h c sinh không h ng thú trong ti t h cế ư ộ ự ạ ệ ọ ứ ế ọ
toán, b i nó quá đ n đi u và cũng không có gì h p d n, m i m và c giáo viênở ơ ệ ấ ẫ ớ ẻ ả
cũng ng i áp d ng các k thu t d y h c m i. B n thân là giáo viên d y toán, m iạ ụ ỹ ậ ạ ọ ớ ả ạ ỗ
lúc lên l p tôi r t băn khoăn, trăn tr làm th nào đ t o đ c h ng thú cho h c sinhớ ấ ở ế ể ạ ượ ứ ọ
và rèn cho h c sinh chuy n t thói quen h c t p th đ ng sang t h c ch đ ng. Doọ ể ừ ọ ậ ụ ộ ự ọ ủ ộ
đó c n phát huy m i quan h th y – trò, trò – trò trong l p h c b ng các ho t đ ngầ ố ệ ầ ớ ọ ằ ạ ộ
h p tác, t o đi u ki n cho m i em phát huy trí tu , tích c c suy nghĩ tìm tòi, phátợ ạ ề ệ ỗ ệ ự
hi n ki n th c m i trong quá trình làm vi c theo nhóm.ệ ế ứ ớ ệ
Trang 3
Năm h c: 2016 - 2017ọ
2.2. Th c tr ng v n đ nghiên c u:ự ạ ấ ề ứ
 * Thu n l i:ậ ợ 
 D y h c theo nhóm đã đ c giáo viên s d ng khá ph bi n và th ng xuyên.ạ ọ ượ ử ụ ổ ế ườ
T khi có ch tr ng đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ng tăng c ng s thamừ ủ ươ ổ ớ ươ ạ ọ ướ ườ ự
gia c a h c sinh, phát huy t i đa vai trò ch đ ng, tích c c c a các em thì d y h củ ọ ố ủ ộ ự ủ ạ ọ
theo nhóm đã đ c coi là ph ng pháp d y h c h u hi u và b c đ u đã làm thayượ ươ ạ ọ ữ ệ ướ ầ
đ i b m t ph ng pháp d y h c trong nhà tr ng ph thông. ổ ộ ặ ươ ạ ọ ườ ổ
 Giáo viên đã nh n th c đ c nh ng ích l i c a d y h c nhóm và th y rõ tácậ ứ ượ ữ ợ ủ ạ ọ ấ
d ng c a d y h c theo nhóm. Đó là m i h c sinh đ u đ c trình bày ý ki n, các emụ ủ ạ ọ ọ ọ ề ượ ế
t tìm ra tri th c, n m bài ch c h n, h ng thú v i h c t p h n.v.v... đ ng th i phátự ứ ắ ắ ơ ứ ớ ọ ậ ơ ồ ờ
tri n nh ng kĩ năng xã h i cho các em, nh bi t l ng nghe và tôn tr ng ý ki n c aể ữ ộ ư ế ắ ọ ế ủ
b n, bi t trình bày ý ki n c a mình cho các b n nghe và hi u, bi t th ng nh t ýạ ế ế ủ ạ ể ế ố ấ
ki n,v.v...; Còn đ i v i giáo viên thì d y h c nhóm giúp h không ph i nói nhi uế ố ớ ạ ọ ọ ả ề
trên l p, nh ng chu n b bài c n k l ng h n; hi u kh năng c a h c sinhớ ư ẩ ị ầ ỹ ưỡ ơ ể ả ủ ọ
h n.v.v....ơ
 Giáo viên đã có ki n th c và m t s k năng đ ti n hành d y h c theo nhóm.ế ứ ộ ố ỹ ể ế ạ ọ
Qua các ti t d gi đ u cho th y v c b n giáo viên bi t s d ng ph ng pháp d yế ự ờ ề ấ ề ơ ả ế ử ụ ươ ạ
h c nhóm phù h p v i yêu c u, nhi m v và n i dung bài h c. Giáo viên b c đ uọ ợ ớ ầ ệ ụ ộ ọ ướ ầ
đã bi t l a ch n hình th c và c c u nhóm t ng đ i phù h p; đã nêu đ c cácế ự ọ ứ ơ ấ ươ ố ợ ượ
b c d y h c theo nhóm. Khâu chu n b c a giáo viên cho h c sinh làm vi c theoướ ạ ọ ẩ ị ủ ọ ệ
nhóm cũng t ng đ i t t.ươ ố ố
 H c sinh b c đ u đã có nh ng kĩ năng làm vi c theo nhóm: Các em đã bi tọ ướ ầ ữ ệ ế
nhanh chóng gia nh p vào nhóm, b u nhóm tr ng, th kí; b c đ u bi t bày tậ ầ ưở ư ướ ầ ế ỏ
quan đi m, ý ki n và trình bày m ch l c k t qu làm vi c chung c a c nhóm.ể ế ạ ạ ế ả ệ ủ ả
 * H n ch :ạ ế Bên c nh nh ng k t qu tích c c nh trên, v n còn nh ng t n t i nh tạ ữ ế ả ự ư ẫ ữ ồ ạ ấ
đ nh, c th là: ị ụ ể
 Khi ti n hành t ch c d y h c theo nhóm nh , giáo viên ch y u giao nhi m vế ổ ứ ạ ọ ỏ ủ ế ệ ụ
cho h c sinh và yêu c u hoàn thành trong th i gian quy đ nh, ch ch a chú tr ngọ ầ ờ ị ứ ư ọ
đ n s t ng tác c a các đ i t ng h c sinh. Ch có h c sinh Khá – Gi i ho t đ ngế ự ươ ủ ố ượ ọ ỉ ọ ỏ ạ ộ
còn m t s h c sinh l i, d a d m vào các b n cùng nhóm. Giáo viên d y v n nh nộ ố ọ ỷ ạ ự ẫ ạ ạ ẫ ậ
ra ho t đ ng nhóm không đ t hi u qu nh ng h cũng ch a có cách nào đ s h cạ ộ ạ ệ ả ư ọ ư ể ố ọ
Trang 4
Năm h c: 2016 - 2017ọ
sinh l i h c ph i làm vi c cùng nhóm. Lâu d n thành thông l là đ n ho t đ ngườ ọ ả ệ ầ ệ ế ạ ộ
nhóm thì nhóm tr ng lo làm bài vào b ng nhóm, các b n còn l i mu n làm gì thìưở ả ạ ạ ố
làm, th m chí có em không c n bi t nhi m v c a nhóm khó hay d . S h c sinhậ ầ ế ệ ụ ủ ễ ố ọ
nhút nhát, ít m nh d n h u nh không tham gia các ho t đ ng trong nhóm. Vi cạ ạ ầ ư ạ ộ ệ
quan sát, đánh giá k năng làm vi c nhóm c a t t c các h c sinh ch a đ c chúỹ ệ ủ ấ ả ọ ư ượ
tr ng và giáo viên không bao quát đ c c l p. ọ ượ ả ớ
 Sau khi các nhóm th o lu n xong, giáo viên th ng ch quan tâm các nhóm làmả ậ ườ ỉ
đúng hay sai và cách h c sinh nh n xét k t qu các nhóm theo ki u làm cho có.ọ ậ ế ả ể
Giáo viên ch a t n d ng đ c th i đi m này đ luy n t p cho các em s t tin phátư ậ ụ ượ ờ ể ể ệ ậ ự ự
bi u ý ki n tr c t p th .ể ế ướ ậ ể
 D y h c nhóm còn đ n đi u trong vi c s d ng các hình th c ti n hành vàạ ọ ơ ệ ệ ử ụ ứ ế
nhi m v giao cho nhóm. ệ ụ
2.3. Mô t , phân tích các gi i phápả ả
a/ N i dung gi i pháp:ộ ả
 Sau bao l n th nghi m, bao l n th c hi n các ti t d y b n thân tôi đã m nhầ ử ệ ầ ự ệ ế ạ ả ạ
d n thi t k giáo án đăng kí thao gi ng, h i gi ng, đăng kí ti t d y t t t và đ cạ ế ế ả ộ ả ế ạ ố ở ổ ượ
s đóng góp ý ki n nhi t tình c a đ ng nghi p và r i tôi nh n th y cách đ i m i khiự ế ệ ủ ồ ệ ồ ậ ấ ổ ớ
t ch c h c sinh ho t đ ng nhóm đã kích thích h ng thú c a h c sinh t đó đem l iổ ứ ọ ạ ộ ứ ủ ọ ừ ạ
hi u qu cho c h c sinh và giáo viên trong ti t h c. H c sinh yêu thích môn h c,ệ ả ả ọ ế ọ ọ ọ
nhi t tình tham gia trong ti t h c và nhi u k năng giao ti p đ c h c sinh đúc k tệ ế ọ ề ỹ ế ượ ọ ế
rút kinh nghi m cho b n thân, cũng t đó góp ph n nâng cao ch t l ng môn h c.ệ ả ừ ầ ấ ượ ọ
Đ ng th i gi i t a đ c tâm lí nhàm chán trong vi c chu n b , ho t đ ng c a giáoồ ờ ả ỏ ượ ệ ẩ ị ạ ộ ủ
viên m i khi t i ti t toán. Cách đ i m i này đòi h i giáo viên và h c sinh ph i có sỗ ớ ế ổ ớ ỏ ọ ả ự
chu n b bài th t k l ng tr c khi th c hi n ti t h c. ẩ ị ậ ỹ ưỡ ướ ự ệ ế ọ
 Có th nói vi c thay đ i cách d y có nh ng đi m m i, đi m sáng t o riêng:ể ệ ổ ạ ữ ể ớ ể ạ
- Phát huy t i đa tính tích c c c a ch th h c sinh.ố ự ủ ủ ể ọ
- Phát huy th m nh c a ho t đ ng nhóm/t .ế ạ ủ ạ ộ ổ
- Chú tr ng quan tâm t t c các đ i t ng h c sinh (Gi i – Khá – Trung bìnhọ ấ ả ố ượ ọ ỏ
– Y u).ế
- T o đ c không khí t nhiên, tho i mái, nh nhàng và l a ch n n i dungạ ượ ự ả ẹ ự ọ ộ
h p d n đ lôi cu n các em.ấ ẫ ể ố
Trang 5
Năm h c: 2016 - 2017ọ
- Th hi n thái đ khích l , đ ng viên, nâng đ đ tránh cho các em c m giácể ệ ộ ệ ộ ỡ ể ả
t ti, x u h .ự ấ ổ
- Đ u t th t k cho khâu chu n b nhà c a h c sinh.ầ ư ậ ỹ ẩ ị ở ủ ọ
 Nh v y, vi c đ i m i cách t ch c d y h c c a giáo viên và h c sinh đã kíchư ậ ệ ổ ớ ổ ứ ạ ọ ủ ọ
thích đ c h ng thú h c t p, đ ng th i góp ph n b i d ng năng l c t h c, rèn kượ ứ ọ ậ ồ ờ ầ ồ ưỡ ự ự ọ ỹ
năng giao ti p cho h c sinh trung h c c s phù h p v i các m c tiêu đ i m iế ọ ọ ơ ở ợ ớ ụ ổ ớ
ph ng pháp d y h c:ươ ạ ọ d y h c theo h ng ch đ ng, tích c c, ch ng l i thói quenạ ọ ướ ủ ộ ự ố ạ
h c t p th đ ngọ ậ ụ ộ .
b/ Minh h a c th nh ng đi m m i, đi m sáng t o c a gi i pháp:ọ ụ ể ữ ể ớ ể ạ ủ ả
b.1 M c tiêu c a ti t h c: ụ ủ ế ọ
C n ph i c th hóa m c tiêu chung c a ti t h c sao cho phù h p v i đ iầ ả ụ ể ụ ủ ế ọ ợ ớ ố
t ng h c sinh. B i h c sinh m i l p, tr ng, vùng, mi n l i có nh ng đ c đi mượ ọ ở ọ ở ỗ ớ ườ ề ạ ữ ặ ể
riêng bi t. ệ
 b.2 L a ch n n i dung t ch c cho h c sinh ho t đ ng nhóm:ự ọ ộ ổ ứ ọ ạ ộ
 C n l a ch n n i dung m t cách linh ho t, đ t hi u qu . V a bám sát vào cácầ ự ọ ộ ộ ạ ạ ệ ả ừ
bài t p SGK v a v n d ng ki n th c đã h c, v a kích thích các em phát hi n ki nậ ở ừ ậ ụ ế ứ ọ ừ ệ ế
th c m i. ứ ớ
b.3 Vai trò c a giáo viên và h c sinh:ủ ọ
- H c sinh: là ng i ho t đ ng ch y u, là nh ng ch nhân th c s , chi mọ ườ ạ ộ ủ ế ữ ủ ự ự ế
lĩnh h u h t các ho t đ ng trong ti t h c. Các em t a nh nh ng ầ ế ạ ộ ế ọ ự ư ữ di n viênễ hoàn
toàn làm ch ủ sân kh uấ v i nh ng hình th c phong phú, đa d ng.ớ ữ ứ ạ
- Giáo viên:
Nói chung, giáo viên nên tránh hai khuynh h ng sau:ướ
+ Cho r ng gi ho t đ ng nhóm là c a h c sinh, dành cho h c sinh th c hànhằ ờ ạ ộ ủ ọ ọ ự
là chính; t đó giáo viên không làm gì c , khoán tr ng, phó m c cho các em mu nừ ả ắ ặ ố
nói th nào cũng đ c; t t c đ cho năng l c c a các em d n đ n ti t h c đ n đi u,ế ượ ấ ả ổ ự ủ ẫ ế ế ọ ơ ệ
bu n t , m t tác d ng.ồ ẻ ấ ụ
+ Quá lo s r ng h c sinh không nói đ c, không trình bày đ c v n đợ ằ ọ ượ ượ ấ ề
tr c t p th nên làm thay, nói h h t cho h c sinh; ho c ti n hành ti t d y m t cáchướ ậ ể ộ ế ọ ặ ế ế ạ ộ
qua loa, chi u l cho xong.ế ệ
Trong ho t đ ng nhóm, giáo viên ho t đ ng r t ít đ trao quy n u tiên choạ ộ ạ ộ ấ ể ề ư
Trang 6
Năm h c: 2016 - 2017ọ
h c sinh ho t đ ng v i th i l ng t i đa có th đ c; th m chí h u nh giáo viênọ ạ ộ ớ ờ ượ ố ể ượ ậ ầ ư
không làm gì c . Nh ng đây, ả ư ở không làm gì cả không có nghĩa là khoán tr ng, phóắ
m c ki u nh đã nói trên; mà giáo viên v n là ng i bao quát, ch đ o linh ho t đặ ể ư ở ẫ ườ ỉ ạ ạ ể
đ m b o cho ho t đ ng c a các em đúng h ng và đ t hi u qu cao.ả ả ạ ộ ủ ướ ạ ệ ả
b.4. M t s hình th c t ch c ho t đ ng d y- h c:ộ ố ứ ổ ứ ạ ộ ạ ọ
Giáo viên nên linh ho t, thiên bi n v n hóa trong vi c thi t k các ho t đ ngạ ế ạ ệ ế ế ạ ộ
d y và h c. ạ ọ
Th c t , r t nhi u giáo viên ch y u t ch c ho t đ ng nhóm m i khi cóự ế ấ ề ủ ế ổ ứ ạ ộ ỗ
ng i d gi . Còn l i các ti t lên l p khác giáo viên ít chú ý đ n ho t đ ng nhóm.ườ ự ờ ạ ế ớ ế ạ ộ
B i l đi u ki n v phòng h c, c s v t ch t còn thi u th n mà s l ng h c sinh ở ẻ ề ệ ề ọ ơ ở ậ ấ ế ố ố ượ ọ ở
m i l p l i đông nên r t khó ho t đ ng nhóm theo nh tài li u đ c t p hu n. H nỗ ớ ạ ấ ạ ộ ư ệ ượ ậ ấ ơ
n a, giáo viên ph i chu n b nhi u th và có ph n t n kém v v t ch t cũng nhữ ả ẩ ị ề ứ ầ ố ề ậ ấ ư
th i gian. K t qu rút kinh nghi m qua các ti t d gi , l i th ng th y có nh n xétờ ế ả ệ ế ự ờ ạ ườ ấ ậ
là ho t đ ng nhóm ch a hi u qu , ch a thành công, h c sinh ho t đ ng ch a tíchạ ộ ư ệ ả ư ọ ạ ộ ư
c c, còn r t nhi u em không t p trung trong làm vi c nhóm, đ c bi t s h c sinhự ấ ề ậ ệ ặ ệ ố ọ
l i h c không làm gì c , ch có h c sinh Khá- Gi i làm vi c. ườ ọ ả ỉ ọ ỏ ệ
Sáng ki n đ kh c ph c trong đi u ki n th c t v trang thi t b và l p h cế ể ắ ụ ề ệ ự ế ề ế ị ớ ọ
còn đông h c sinh các vùng nông thôn hi n nay. Đó là ph i có gi i pháp giúp choọ ở ệ ả ả
vi c ti n hành ho t đ ng nhóm đ c d dàng h n. Vì đ a ph ng tôi, ch a đ đi uệ ế ạ ộ ượ ễ ơ ở ị ươ ư ủ ề
ki n trang b bàn gh ng i theo yêu c u ho t đ ng nhóm nh t p hu n, c ng thêmệ ị ế ồ ầ ạ ộ ư ậ ấ ộ
s l ng h c sinh đông (g n 40 em/l p) nên khi ho t đ ng nhóm th ng n ào vàố ượ ọ ầ ớ ạ ộ ườ ồ
r t khó giám sát đ bi t em nào không làm vi c. Tr ng h p v n d ng k thu t d yấ ể ế ệ ườ ợ ậ ụ ỹ ậ ạ
h c “Khăn tr i bàn”, n u s d ng b ng nhóm kích c l n thì không đ không gianọ ả ế ử ụ ả ỡ ớ ủ
đ trãi b ng nhóm nên vi c h c sinh ghi k t qu vào b ng nhóm cũng g p khóể ả ệ ọ ế ả ả ặ
khăn. Gi i pháp c a tôi là cho t ng h c sinh trong l p luôn chu n b s n t p gi yả ủ ừ ọ ớ ẩ ị ẵ ậ ấ
nh c vi c dán đ c vào b ng nhóm. M i khi ho t đ ng nhóm, b t bu c m i cá nhânắ ệ ượ ả ỗ ạ ộ ắ ộ ỗ
ph i làm vi c và ghi vào nh ng n i dung các em c n th o lu n, r i dán t gi y nh cả ệ ữ ộ ầ ả ậ ồ ờ ấ ắ
vi c có ghi tên t ng em thành m t hàng trên cùng c a b ng nhóm, bên d i nhómệ ừ ộ ủ ả ướ
tr ng t ng h p và ghi k t qu th o lu n chung c a nhóm (cũng có lúc k t quưở ổ ợ ế ả ả ậ ủ ế ả
chung c a nhóm đ c ghi vào t gi y A4). N u n i dung c a các thành viên trongủ ượ ờ ấ ế ộ ủ
nhóm trùng l p thì các gi y đó dán ch ng lên nhau. ặ ấ ồ
Trang 7
Năm h c: 2016 - 2017ọ
 Nh v y, giáo viên ch c n nhìn vào các m u gi y nh này là bi t đ c emư ậ ỉ ầ ẫ ấ ỏ ế ượ
nào làm bài nhi u, em nào làm ít, còn ho t đ ng nhóm bình th ng nh tr c kiaề ạ ộ ườ ư ướ
thì không th nào bao quát đ c c l p. ể ượ ả ớ
 Đ ng th i hình th c báo cáo k t qu ho t đ ng nhóm cũng r t quan tr ng. Đaồ ờ ứ ế ả ạ ộ ấ ọ
s giáo viên hay s a bài c a nhóm 1, ti p đ n s a bài nhóm 2,.... và cho c l p nh nố ử ủ ế ế ử ả ớ ậ
xét đúng – sai, vi c làm này t n nhi u th i gian, nh ng không rèn đ c cho các emệ ố ề ờ ư ượ
kh năng tranh lu n, phát tri n v n đ . ả ậ ể ấ ề
 Sáng ki n c a tôi khi cho h c sinh báo cáo k t qu ho t đ ng nhóm: tôi ch nế ủ ọ ế ả ạ ộ ọ
ng u nhiên m t nhóm trình bày k t qu , các nhóm khác theo dõi và ch b sungẫ ộ ế ả ỉ ổ
nh ng n i dung thi u, ho c cách làm khác, ho c ch nh s a ch sai. N u có th cữ ộ ế ặ ặ ỉ ử ỗ ế ắ
m c, các em đ t câu h i yêu c u các nhóm gi i đáp và sau cùng các em m i giáoắ ặ ỏ ầ ả ờ
viên nêu ý ki n.ế
 T khi nghĩ ra sáng ki n này, tôi th ng xuyên t ch c ho t đ ng theo nhómừ ế ườ ổ ứ ạ ộ
và v n d ng đ c nhi u k thu t d y h c mà không ph i t n nhi u công s c chu nậ ụ ượ ề ỹ ậ ạ ọ ả ố ề ứ ẩ
b . Tôi ch ph i chu n b n i dung phi u h c t p cho h c sinh c n ho t đ ng nhómị ỉ ả ẩ ị ộ ế ọ ậ ọ ầ ạ ộ
sao cho qua đó các em t phát hi n ra ki n th c m i c n h c. N u câu h i ng n, tôiự ệ ế ứ ớ ầ ọ ế ỏ ắ
ch c n ghi lên b ng đen. N u n i dung dài, tôi ng d ng công ngh thông tin trìnhỉ ầ ả ế ộ ứ ụ ệ
chi u câu h i. Tr ng h p m i nhóm làm m t nhi m v riêng thì tôi in s n trênế ỏ ườ ợ ỗ ộ ệ ụ ẵ
gi y A4 (th ng tôi in 6 t cho 6 nhóm nên cũng không t n kém gì). Ngoài ra, tôiấ ườ ờ ố
cũng chú ý tìm tòi và trao đ i cùng đ ng nghi p m t vài trò ch i trong nhóm đổ ồ ệ ộ ơ ể
gi m b t đ khô khan c a môn toán. Không ch giúp các em b t căng th ng, màả ớ ộ ủ ỉ ớ ẳ
còn t o đ c tinh th n thi đua sôi n i, tinh th n đ ng đ i, h p tác t ng tr . Các emạ ượ ầ ổ ầ ồ ộ ợ ươ ợ
m nh d n đ a ra ý ki n tranh lu n, phát bi u m ch l c tr c t p th l p. Giúp cácạ ạ ư ế ậ ể ạ ạ ướ ậ ể ớ
Trang 8
Năm h c: 2016 - 2017ọ
em nh n ra và tin r ng ậ ằ "Không m t ai trong chúng ta có th gi i b ng t t cộ ể ỏ ằ ấ ả
chúng ta h p l iợ ạ ".
 Sau đây là m t s minh h a cho cách d y nh m kích thích h c sinh h ng thúộ ố ọ ạ ằ ọ ứ
tìm tòi phát hi n ki n th c m i.ệ ế ứ ớ
 M t s cách t ch c ho t đ ng nhóm gây h ng thú cho h c sinh trong ti tộ ố ổ ứ ạ ộ ứ ọ ế
h c môn toán:ọ
 b.4.1. Ho t đ ng nh