SKKN Một số phương pháp để học sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc ở lớp 6 theo mô hình trường Trung học mới VNEN
Bản thân tôi là người trực tiếp tham gia giảng dạy Hoạt động giáo dục Âm nhạc theo mô hình trường tiểu học mới VNEN từ năm học 2012 – 2013 ở trường THCS Đông Thọ -Thành phố Thanh Hóa, trong khi chưa có tài liệu hướng dẫn học tập, tôi thấy rằng: học Âm nhạc là môn có đặc thù riêng cho nên không nhất thiết phải áp dụng đúng 10 bước học tập trong mô hình trường trung học cơ sở VNEN như các môn học khác. Bởi, đây là môn năng khiếu, không phải tất cả các yêu cầu khi giáo viên đã hướng dẫn là học sinh đều thực hiện đúng 100% vì nó còn phụ thuộc vào năng khiếu của từng em, những em có năng khiếu thì sẽ cảm nhận tốt và thực hiện được ngay, ngược lại nếu em nào năng khiếu âm nhạc hạn chế thì việc cảm nhận và thực hiện đúng sẽ mất nhiều thời gian hơn.
Chưa có tài liệu hướng dẫn nên giáo viên nhất thiết phải nghiên cứu kĩ bài dạy, xem những tài liệu liên quan đến bài học và chuẩn bị đầy đủ về phương tiện dạy học, các đồ dùng trực quan cần thiết, soạn tài liệu hướng dẫn học cho học sinh và kế hoạch bài dạy cho giáo viên.
Mặt khác, ngay từ những tiết học đầu tiên giáo viên cần lựa chọn, phân loại đối tượng, với những học sinh có năng khiếu tốt về âm nhạc cho các em thường xuyên tham gia các chương trình văn nghệ cũng như các hoạt động ngoại khóa. Sau đó bồi dưỡng cho các nhóm trưởng, lớp trưởng, lớp phó phụ trách về văn thể để các em có cách điều hành lớp trong giờ học Âm nhạc phù hợp nhất với khả năng của từng lớp. Giáo viên định hướng cho các em lựa chọn đặt tên cho nhóm của mình, mỗi nhóm tương ứng với nhóm nhạc, ca sĩ nổi tiếng hay tên nốt nhạc .
Học âm nhạc ở THCS là học các bài hát, nhạc lí, ÂNTT, nhưng học tập đọc nhạc cũng rất quan trọng. Bởi đây là bước đầu các em được học cụ thể hơn về lý thuyết âm nhạc như: xác định tên nốt nhạc, đọc và gõ tiết tấu, học nhạc lí, đọc nhạc, ghép lời ca theo giai điệu vừa đọc .
Qua 3 năm thực hiện dạy học theo mô hình mới, chuyển từ cô dạy trò thực hành sang các em tự hợp tác với nhau trong nhóm để khám phá bài đọc nhạc là điều không phải em học sinh nào cũng làm được vì đọc nhạc cần nhiều đến tư duy của mỗi cá nhân học sinh. Vì vậy, cũng có những thuận lợi và khó khăn riêng đối với học sinh trường tôi. Do đó tôi đã không ngừng tìm tòi, thay đổi các phương pháp để làm sao mà các em có thể hiểu mà hợp tác với nhau được tốt nhất mà giáo viên và học sinh không bị phụ thuộc dạy theo phương pháp cũ và đạt được hiệu quả học tập tốt nhất.
Từ thực tế đó, tôi mạnh dạn đưa ra “Một số phương pháp để học sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc ở lớp 6 theo mô hình trường Trung học mới VNEN”.
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP - THANH HÓA TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÔNG THỌ -----&----- SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP ĐỂ HỌC SINH HỌC TỐT PHÂN MÔN TẬP ĐỌC NHẠC Ở LỚP 6 THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG THCS MỚI VNEN Người thực hiện: Đào Thị Hoa Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường THCS Đông Thọ SKKN thuộc môn: Âm Nhạc THANH HOÁ NĂM 2018 I. MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài: Bản thân tôi là người trực tiếp tham gia giảng dạy Hoạt động giáo dục Âm nhạc theo mô hình trường tiểu học mới VNEN từ năm học 2012 – 2013 ở trường THCS Đông Thọ -Thành phố Thanh Hóa, trong khi chưa có tài liệu hướng dẫn học tập, tôi thấy rằng: học Âm nhạc là môn có đặc thù riêng cho nên không nhất thiết phải áp dụng đúng 10 bước học tập trong mô hình trường trung học cơ sở VNEN như các môn học khác. Bởi, đây là môn năng khiếu, không phải tất cả các yêu cầu khi giáo viên đã hướng dẫn là học sinh đều thực hiện đúng 100% vì nó còn phụ thuộc vào năng khiếu của từng em, những em có năng khiếu thì sẽ cảm nhận tốt và thực hiện được ngay, ngược lại nếu em nào năng khiếu âm nhạc hạn chế thì việc cảm nhận và thực hiện đúng sẽ mất nhiều thời gian hơn. Chưa có tài liệu hướng dẫn nên giáo viên nhất thiết phải nghiên cứu kĩ bài dạy, xem những tài liệu liên quan đến bài học và chuẩn bị đầy đủ về phương tiện dạy học, các đồ dùng trực quan cần thiết, soạn tài liệu hướng dẫn học cho học sinh và kế hoạch bài dạy cho giáo viên. Mặt khác, ngay từ những tiết học đầu tiên giáo viên cần lựa chọn, phân loại đối tượng, với những học sinh có năng khiếu tốt về âm nhạc cho các em thường xuyên tham gia các chương trình văn nghệ cũng như các hoạt động ngoại khóa. Sau đó bồi dưỡng cho các nhóm trưởng, lớp trưởng, lớp phó phụ trách về văn thể để các em có cách điều hành lớp trong giờ học Âm nhạc phù hợp nhất với khả năng của từng lớp. Giáo viên định hướng cho các em lựa chọn đặt tên cho nhóm của mình, mỗi nhóm tương ứng với nhóm nhạc, ca sĩ nổi tiếng hay tên nốt nhạc. Học âm nhạc ở THCS là học các bài hát, nhạc lí, ÂNTT, nhưng học tập đọc nhạc cũng rất quan trọng. Bởi đây là bước đầu các em được học cụ thể hơn về lý thuyết âm nhạc như: xác định tên nốt nhạc, đọc và gõ tiết tấu, học nhạc lí, đọc nhạc, ghép lời ca theo giai điệu vừa đọc.. Qua 3 năm thực hiện dạy học theo mô hình mới, chuyển từ cô dạy trò thực hành sang các em tự hợp tác với nhau trong nhóm để khám phá bài đọc nhạc là điều không phải em học sinh nào cũng làm được vì đọc nhạc cần nhiều đến tư duy của mỗi cá nhân học sinh. Vì vậy, cũng có những thuận lợi và khó khăn riêng đối với học sinh trường tôi. Do đó tôi đã không ngừng tìm tòi, thay đổi các phương pháp để làm sao mà các em có thể hiểu mà hợp tác với nhau được tốt nhất mà giáo viên và học sinh không bị phụ thuộc dạy theo phương pháp cũ và đạt được hiệu quả học tập tốt nhất. Từ thực tế đó, tôi mạnh dạn đưa ra “Một số phương pháp để học sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc ở lớp 6 theo mô hình trường Trung học mới VNEN”. 2. Mục đích nghiên cứu: Giúp giáo viên dạy tốt và học sinh học tốt phân môn tập đọc nhạc lớp 6 theo mô hình trường Trung học mới VNEN. 3. Đối tượng nghiên cứu: - Học sinh lớp 6 trường THCS Đông Thọ - Thành phố Thanh Hóa. - Phân môn tập đọc nhạc lớp 6 theo mô hình VNEN 4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp thuyết trình - Phương pháp trực quan sinh động - Phương pháp thực hành – luyện tập - Phương pháp củng cố kiểm tra II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận Như chúng ta đã biết, Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với môn học khác, tuy nó không đòi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối như những con số nhưng lại đòi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là “Năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi mà học. Thông qua những câu nhạc, những lời ca, âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua từng bài nhạc, từng câu nhạc. Vậy làm thế nào để các em đọc đúng được bài tập đọc nhạc? Trước tiên các em phải nắm vững kiến thức về Âm nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc tương ứng với độ cao âm thanh, các hình nốt nhạc tương ứng độ dài, giúp các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với mức độ khác nhau, tốc độ thể hiện khác nhau. Để các em có hứng thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm trạng thoải mái, một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều yếu tố quan trọng là người giáo viên phải truyền tải chính xác các kiến thức về Âm nhạc Bản thân tôi là giáo viên được học chuyên ngành sư phạm Âm nhạc chính quy ra trường năm 2007, qua 11 năm trực tiếp giảng dạy bộ môn, và gần 4 năm dạy học theo mô mình VNEN tại trường THCS Đông Thọ, bản thân ít nhiều đã đúc kết được những kinh nghiệm trong công tác, tôi nhận thấy việc dạy Tập đọc nhạc đầu tiên phải cho học sinh hiểu dù dạy theo phương pháp nào, mô hình nào thì bản chất của Tập đọc nhạc là quá trình khám phá ra giai điệu của bản nhạc. Vì vậy mà yêu cầu bắt buộc học sinh phải xác định chính xác tên nốt nhạc, đọc đúng cao độ nốt nhạc, đọc đúng tiết tấu, đọc đúng giai điệu và biết ghép lời ca của bài tập đọc nhạc. Tuy nhiên, qua quá trình công tác, tôi nhận thấy khả năng đọc nhạc và ghi chép nhạc của một số em là chưa cao, nhiều em còn rất lúng túng trong việc nhớ tên nốt, nhớ cao độ để đọc bài nhạc và khi học chuyển sang mô hình mới lại càng khó khăn hơn đối với những học sinh này. Trước những hạn chế thực tại, tôi xin đưa ra một số kinh nghiệm hướng dẫn các em học tập đọc nhạc khá hiệu quả mà tôi đã tiến hành mấy năm nay. 2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm 2.1 Việc dạy của giáo viên: Qua thời gian giảng dạy thực tế ở trường, qua dự giờ thao giảng, trao đổi với các anh chị em đồng nghiệp ở trường bạn, tôi nhận thấy bản thân có những ưu điểm và nhược điểm như sau: * Ưu điểm: Bản thân tuổi còn trẻ nên việc dạy âm nhạc và các hoạt động hoạt giờ có nhiều thuận lợi, luôn nhiệt tình trong công tác giảng dạy. Là giáo viên được đào tạo đúng chuyên ngành sư phạm âm nhạc chính quy nên có đầy đủ vốn kiến thức . Được nhà trường rất quan tâm, tạo điều kiện về phòng học riêng cũng như các trang thiết bị phục vụ cho dạy học như đàn, máy chiếu, đài, tranh ảnh, bảng phụ ... tương đối đầy đủ. * Nhược điểm: Thời gian đầu khi dạy học, tôi tự nhận thấy mình thường vấp phải những khuyết điểm như: soạn tài liệu học tập cho học sinh học hay soạn giáo án để giảng dạy còn gặp rất nhiều khó khăn; việc hướng dẫn cho nhóm trưởng điều hành việc học của nhóm cũng rất khó và đôi khi thấy phức tạp; có đổi mới phương pháp nhưng đôi lúc vẫn chưa phù hợp với đối tượng học sinh của mình; Với giờ học tập đọc nhạc theo mô hình VNEN thì tạo không khí học tập sổi nổi thật khó ... 2.2 Việc học của học sinh: Qua thực tế giảng dạy và qua dự giờ một số tiết tập đọc nhạc ở lớp 6 tôi nhận thấy rằng: - Tâm lí học sinh rất thích học môn âm nhạc nhưng nhiều em rất ngại học tập đọc nhạc vì phải nhớ tên nốt, nhìn nhanh nốt nhạc và đọc đúng giai điệu bản nhạc . - Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh lớp 6 rất năng động, khi đọc nhạc chưa biết kiềm chế được âm thanh, học nhóm dễ gây ồn ào cho cả lớp. - Mức độ cảm nhận âm nhạc của học sinh không đồng đều. Qua thực trạng trên cho thấy, việc rèn kĩ năng học tập đọc nhạc cũng như kĩ năng cảm nhận âm nhạc, khả năng hiểu biết bản nhạc là rất quan trọng. Vì vậy để khắc phục tình trạng trên tôi xin mạnh dạn trình bày kinh nghiệm của mình về vấn đề giúp học sinh học tốt phân môn Tập đọc nhạc ở lớp 6 theo mô hình trường tiểu học mới VNEN. 3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Để có một tiết học nhạc theo mô hình mới hiệu quả, đúng đặc trưng bộ môn trong khi chưa có tài liệu hướng dẫn, giáo viên phải biết so sánh được điểm giống và khác nhau giữa mô hình hiện hành và mô hình VNEN. Cách dạy của giáo viên như thế nào và cách học của học sinh như thế nào mới đúng. Dưới đây là một số giải pháp mà tôi đã sử dụng trong những năm học vừa qua: 3.1 So sánh cấu trúc bài học tập đọc nhạc ứng dụng phương pháp hiện hành và dạy học theo mô hình VNEN. * Phương pháp hiện hành: Giáo viên dạy theo 7 bước dạy cơ bản sau: 1. Giáo viên giới thiệu bài Tập đọc nhạc 2. Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài Tập đọc nhạc 3. Luyện tập cao độ 4. Luyện tập tiết tấu 5. Tập đọc từng câu 6. Tập đọc cả bài 7. Ghép lời ca 8. Củng cố bài, kiểm tra. * Phương pháp có ứng dụng VNEN - Về nội dung : Giữ nguyên mục đích, yêu cầu theo chuẩn kiến thức kĩ năng tiểu học hiện hành; Giữ nguyên qui trình và thời gian dạy học của phân môn tập đọc nhạc hiện hành; Sử dụng phân phối chương trình và sách giáo khoa hiện hành để giảng dạy; Về đánh giá học sinh theo thông tư số 30/2014/TT – BGDĐT. - Về phương pháp: Chuyển hoạt động dạy học phân môn tập đọc nhạc truyền thống hiện nay là giáo viên chủ động hướng dẫn học sinh đọc nhạc sang học sinh học tập hợp tác và thông qua sự tương tác giữa các thành viên trong nhóm học tập, học sinh hoàn toàn chủ động để khám phá và tìm ra giai điệu của bản nhạc. Học sinh tự đánh giá bản thân mình, và được bạn bè đánh giá thông qua hoạt động nhóm. - Về hình thức: Giáo viên xây dựng tài liệu học tập cho học sinh học và lồng ghép, thay đổi một số một số hình thức lên lớp mà trong đó giáo viên vẫn mang tính chủ đạo sang các hoạt động học sinh chủ động học tập. 3.2 So sánh về cách thức tổ chức của chương trình hiện hành và mô hình VNEN: Quy trình dạy môn tập đọc nhạc hiện hành Quy trình dạy môn tập đọc nhạc có ứng dụng phương pháp VNEN Giới thiệu bài Tập đọc nhạc: - Giáo viên treo bài Tập đọc nhạc lên bảng và giới thiệu ngắn gọn về tên, tác giả bài Tập đọc nhạc. Tìm hiểu về bài Tập đọc nhạc: Giáo viên hỏi: Bản nhạc viết ở nhịp nào? Trong bài có những kí hiệu âm nhạc nào? Nốt thấp nhất và nốt cao nhất là nốt nào? Có những hình nốt nào?Bài Tập đọc nhạc có thể chia thành mấy câu?... Luyện tập cao độ: - Giáo viên hỏi học sinh về cao độ các nốt trong bài Tập đọc nhạc từ thấp đến cao, giáo viên viết lên bảng thành thang âm. - Đàn cho học sinh đọc thang âm ấy. Luyện tập tiết tấu: Giáo viên viết tiết tấu lên bảng, gõ làm mẫu và hướng dẫn học sinh luyện tập tiết tấu Tập đọc từng câu - Giáo viên đàn giai điệu toàn bài. - GV đàn giai điệu từng câu yêu cầu học sinh học theo kiểu nối tiếp Tập đọc cả bài - Giáo viên yêu cầu học sinh đọc toàn bài. - Giáo viên yêu cầu học sinh đọc cả bài hòa với tiếng đàn, vừa đọc vừa gõ tiết tấu. Ghép lời ca - Giáo viên đàn giai điệu, nửa lớp đọc nhạc đồng thời nửa kia tập ghép lời rồi đảo ngược lại. - Giáo viên chỉ định học sinh hát lời. Củng cố kiểm tra - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc nhạc, ghép lời thể hiện cường độ của phách mạnh, phách nhẹ và kết hợp gõ phách. - Học sinh trình bày bài tập đọc nhạc theo tổ, nhóm, cá nhân - Giáo viên dặn học sinh học bài ở nhà. A . Hoạt động cơ bản Cá nhân xem bản nhạc rồi thảo luận nhóm sau đó đưa ra nhận xét của nhóm về nhịp của bài? tên các nốt nhạc và hình các nốt nhạc có trong bài ? - Giáo viên đàn cao độ theo thang âm của bài và cho học sinh đọc theo chiều lên và xuống - GV thể hiện âm hình tiết tấu của bài rồi yêu cầu học sinh đọc và vỗ tay theo. - Giáo viên đàn giai điệu toàn bài một lần. - Nhóm tìm hiểu, thảo luận để khám phá giai điệu của bản nhạc. - Giáo viên đàn giai điệu từng câu yêu cầu học sinh nghe và kiểm tra lại giai điệu bài Tập đọc nhạc. - Yêu cầu cả lớp đọc bài Tập đọc nhạc. - GV hướng dẫn lại từng câu nhạc nếu học sinh đọc chưa chuẩn xác. B. Hoạt động thực hành Giáo viên yêu cầu các nhóm thực hành tập đọc nhạc theo nhiều hình thức: Nhóm, cặp đôi, cá nhân - Giáo viên yêu cầu cả lớp đọc cả bài vừa đọc vừa gõ tiết tấu. - Thảo luận để ghép lời ca. - GV yêu cầu cả lớp đọc nhạc, hát lời ca. C . Hoạt động ứng dụng - Giáo viên hướng dẫn học sinh đọc nhạc, ghép lời thể hiện cường độ của phách mạnh, phách nhẹ và kết hợp gõ phách. - Học sinh trình bày bài tập đọc nhạc theo tổ, nhóm, cá nhân - Giáo viên dặn học sinh học bài ở nhà. Đánh giá: GV tổ chức cho học sinh tự nhận xét kết quả học bài TĐN theo 3 mức độ: + Mức độ 1: Đọc đúng nốt nhạc và hát được lời ca + Mức độ 2: Đọc được giai điệu theo tên nốt nhạc + Mức độ 3: Chỉ hát được lời ca, chưa đọc được nốt nhạc. 3.3 Xây dựng phương pháp học tập đọc nhạc theo mô hình VNEN: Để xây dựng phương pháp học tập theo mô hình VNEN, việc đầu tiên cần làm đó là tôi lựa chọn những em nhóm trưởng thật năng động, có năng khiếu học nhạc để điều hành cả nhóm. Để học tốt tập đọc nhạc thì việc nhớ các kí hiệu trên bản nhạc như: khóa Son, khuông nhạc, các hình nốt nhạc, vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc, đặc biệt vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc là rất quan trọng. Vì vậy, để mở đầu cho tiết học tôi yêu cầu lớp trưởng thường xuyên cho các bạn chơi trò chơi “ Khuông nhạc bàn tay”: Lớp trưởng sẽ xòe bàn tay trái của mình ra, yêu cầu tất cả các bạn cùng xòe tay trái ra và đồng thời lớp trưởng sẽ đọc bài thơ: Nhìn vào 5 ngón bàn tay Giống như khuông nhạc nó thay 5 dòng Bàn tay mà học thật thông Em đọc nốt nhạc thật không khó gì! Này đây ngón út tên MI Ngón SON đeo nhẫn, ngón SI ngay kề Ngón trỏ tên gọi là RÊ Ngón FA liền kề - anh cả bàn tay Bàn tay ta lật ta xoay Lẩm nhẩm một tí thuộc ngay ấy mà Bây giờ học đến khe FA Là khe thứ nhất, khe LA thứ nhì Khe ĐÔ để ở trên SI Nằm dưới ngón cái, khe MI cuối cùng Khó gì mà đọc chẳng thông Lại đây bạn nhé học cùng cho vui Giáo viên thường xuyên ôn tập củng cố cho học sinh ghi nhớ vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc. Đồng thời, thường xuyên ra các bài tập về xác định tên các nốt nhạc và các bài tập về gõ tiết tấu để thi đua giữa các nhóm. Để giúp học sinh đọc được một bài tập đọc nhạc mà hạn chế tối đa việc trợ giúp của thầy cô giáo cũng phải được thực hiện theo đúng các bước theo trình tự nhất định. Giáo viên yêu cầu học sinh thực hiện theo logo hướng dẫn ở tài liệu hướng dẫn mà giáo viên soạn cho học sinh học chứ không nhất thiết phải theo đúng qui trình của 10 bước học tập. Giáo viên theo dõi quá trình làm việc của các nhóm và sẽ ra hiệu lệnh khi đến hoạt động cả lớp. Các thành viên trong nhóm phải tương tác với nhau để tìm hiểu, nhận xét bài tập đọc nhạc có mấy nốt? gồm nốt gì? Rút ra thang âm của bài và đọc thang âm ấy Tìm hiểu về trường độ gồm những hình nốt gì? Rút ra hình tiết tấu chung của bài tập đọc nhạc và tự đọc tiết tấu.. Tất cả các thao tác để khám phá ra giai điệu của bản nhạc thì chủ động là ở học sinh, các thành viên trong nhóm sẽ hỗ trợ nhau và nhóm trưởng sẽ là người điều hành chính, sẽ cần trợ giúp của thầy cô giáo nếu thấy thật sự cần thiết. Khi luyện tập, củng cố thì giáo viên vẫn ôn theo nhóm, cặp đôi hoặc cá nhân.. Khi các em đọc đúng cao độ, trường độ của bài, mới yêu cầu các em tự ghép lời ca. Cuối cùng là việc đánh giá, giáo viên có thể cho các nhóm tự đánh ra nhóm mình ra giấy: đọc nhạc ở mức độ nào? Còn gặp phải khó khăn gì ở các bước đọc nhạc? Nhóm này có thể đánh giá nhóm khác là đọc nhạc tốt chưa? Còn sai chỗ nào? Các em biết đánh giá bạn, đánh giá mình có nghĩa là các em đã biết tự chủ động trong bài học, biết mình đúng, sai như thế nào, từ đó giúp các em khắc phục được điểm yếu của mình. Giáo viên phải là người động viên và hướng dẫn các em biết cách đánh giá và đánh giá thế nào cho đúng và giáo vên cũng là người thường xuyên động viên học sinh, việc động viên giúp cho các em chưa thể hiện bài tập đọc nhạc tốt sẽ cố gắng học tập hơn. 3.4 Tăng cường luyện đọc nhạc ở trên lớp: Việc học tập đọc nhạc theo mô hình VNEN là rất khó ở bước luyện tập theo nhóm cần đến thực hành, khi đọc nhạc một lớp ít nhất có 5 nhóm thì cả 5 nhóm đều đọc thì sẽ gây rất ồn, nên giáo viên phải hướng dẫn các em đọc nhỏ trong nhóm sao cho vừa nghe và giáo viên phải đi thường xuyên theo dõi hoạt động của các nhóm. Giáo viên nên tăng cường phần hoạt động cả lớp khi đến bước luyện đọc nhạc, phải kiểm tra nhiều cá nhân xem các em đọc nhạc ở mức độ nào và yêu cầu học sinh nhận xét về phần đọc nhạc của mình và của bạn. Cuối cùng GV nhận xét chung về giờ học, lưu ý học sinh những chỗ cần luyện đọc thêm và trước khi kết thúc tiết học cho học sinh nghe một bạn đọc tốt nhất lớp đọc lại bài tập đọc nhạc vừa học để cách đọc và nội dung của bài tập đọc nhạc một lần nữa được khắc sâu trong trí nhớ các em Lưu ý: Cũng như phần dạy hát giáo viên không nên dừng lại quá lâu để sửa chữa cho các em đọc kém, đọc sai để tạo sự tập trung cho cả lớp. Trong bất kỳ tình huống “xấu” nào giáo viên không nên gây tâm lý tự ti vào khả năng ca hát và đọc nhạc của học sinh. Phải luôn hình thành và củng cố lòng tự tin, động viên khuyến khích kịp thời. Giáo viên phải luôn quan tâm sát sao tới học sinh trong khi học bài cần thường xuyên nhắc nhở tư thế ngồi, khi đọc các âm cao thì lực đẩy hơi to và mạnh, còn khi âm vực thấp thì lực đẩy hơi nhỏ và khẽ. Quá trình thực hành nghe hát, nghe đọc nhạc và được thực hành nhiều lần sẽ giúp các em nâng cao được khả năng ca hát và đọc nhạc của bản thân. Các em phải được thực hành nhiều trong tiết học dưới sự hướng dẫn của giáo viên, thường xuyên được chơi trò chơi âm nhạc. Đồng thời qua các câu chuyện kể âm nhạc học sinh còn được nghe các tác phẩm âm nhạc có giá trị, những tác giả nổi tiếng trong nước và thế giới tạo cho các em có thói quen thích học âm nhạc và hoạt động âm nhạc. 3. 5 Xây dựng phương pháp ghi chép nhạc: Ghi chép lại các bài nhạc đã học giúp các em nắm chắc vị trí các nốt trên khuông cũng như nhớ các hình nốt, ký hiệu đã học. Nếu như tập đọc nhạc mang nhiều tính chất trừu tượng vì nó còn phụ thuộc vào tai nghe của từng em thì ghi chép nhạc mang tính cụ thể hơn, hiện thực hơn. Do vậy, việc hướng dẫn các em ghi chép đơn giản và dễ thực hiện. Tuy nhiên, đơn giản không có nghĩa là không quan trọng, ngược lại tập ghi chép nhạc là sự đúc kết giữa 2 phân môn tập hát và tập đọc nhạc để khắc sâu kiến thức. Do đó đòi hỏi phải có sự chính xác tuyệt đối từng vị trí nốt trên khuông nhạc, quan trọng hơn nữa là qua chép nhạc các em phải nhớ được tên các nốt nhạc là gì, nằm ở vị trí nào, cách viết các hình nốt ra sao, các hình nốt đó có ý nghĩa gì và phải thể hiện thế nào. Việc ghi chép nhạc còn giúp các em ghi nhớ các ký hiệu khác về âm nhạc. Các kiến thức đó hỗ trợ cho việc tập đọc nhạc hoặc thực hiện các bài hát theo yêu cầu của tác giả như: dấu luyến, dấu chấm dôi, dấu quay lại, dấu lặng đen, lặng đơn, ngắt câu Việc ghi chép nhạc là công việc đòi hỏi phải hướng dẫn các em thực hiện một cách thường xuyên. Tuy nhiên không nhất thiết lúc nào cũng phải thực hiện ngay tại lớp vì như thế sẽ mất rất nhiều thời gian. Nên bản thân tôi thường hướng dẫn cách chép tại lớp để phần thực hành chép nhạc vào hoạt động ứng dụng về nhà các em thực hiện. 3.6 Phối hợp với gia đình để rèn đọc nhạc cho học sinh: Cái hay ở mô hình VNEN là luôn luôn có sự đồng hành cùng giáo viên, học sinh đó chính là phụ huynh học sinh. Nên việc rèn đọc nhạc cho học sinh bên cạnh các hoạt động dạy học trên lớp giáo viên cần gặp gỡ trao đổi với phụ huynh, hướng dẫn và tư vấn để bố mẹ biết cách giúp đỡ, kèm cặp con mình khi học ở nhà đặc biệt là đối với những em kĩ năng đọc nhạc còn yếu. Hàng tuần, hàng tháng thông qua sổ theo dõi học sinh, giáo viên và phụ huynh trao đổi các thông tin để giáo viên có những phương pháp dạy học cụ thể phù hợp với từng đối tượng học sinh. 3.7 Tổ chức các giờ đọc nhạc ngoại khóa: Ngoài những bài tập đọc đã được biên soạn trong chương trình THCS, học sinh cần nắm được các thông tin cập nhật hàng ngày liên quan đến cuộc sống thường ngày của các em và cần được tiếp xúc với các tác phẩm âm nhạc khác. Vì bản thân tôi là giáo viên kiêm tổng phụ trách đội nên trong các buổi sinh hoạt ngoại khóa tôi thường lồng ghép để tổ chức cho các em được đọc nhạc ngoại khóa, vì thông qua các giờ học này ngoài nhiệm vụ cung cấp vốn hiểu biết còn có tác dụng rèn đọc nhạc cho các em, rèn cho các em kỹ năng hát đúng và hay các bài hát m
Tài liệu đính kèm:
- skkn_mot_so_phuong_phap_de_hoc_sinh_hoc_tot_phan_mon_tap_doc.doc