SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 6 học tốt môn Âm nhạc ở Trường THCS Liên Châu

 Nguyễn Thị Thu Hường Tổ KHXH Trường THCS Liên Châu
 I. PHẦN MỞ ĐẦU
 1- Bối cảnh của đề tài:
 Từ lâu, Âm nhạc là một “món ăn tinh thần” không thể thiếu của con người. Nó ngày 
càng thu hút sự quan tâm của nhiều người đối với việc học môn Âm nhạc ở trường phổ 
thông và kích thích sự ham muốn tìm tòi học hỏi của học sinh ở mọi lứa tuổi.
 “Phương châm giáo dục phát huy tính tích cực chủ động, tư duy sáng tạo của 
người học; bồi dưỡng cho người học tính tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học 
tập và ý chí vươn lên”- Luật giáo dục năm 2005 (điều 5) đã quy định.
 Với mục tiêu giáo dục phổ thông là: “giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo 
đức, trí tuệ, tính thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng 
động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây 
dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi 
vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.
 Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ-
BGDĐT ngày 05/05/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo Dục và Đào Tạo cũng đã nêu: “Phải 
phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc trưng môn học, 
đặc điểm đối tượng học sinh; điều kiện của từng lớp học; bồi dưỡng cho học sinh 
phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiên thức vào thực 
tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học 
sinh”.
 Muốn cho học sinh, nhất là học sinh THCS có những tính tích cực, tự giác, chủ 
động, tư duy sáng tạo có năng lực tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý 
chí vươn lên thì đòi hỏi người giáo viên phải có một phương pháp dạy học đạt hiệu quả 
cao trong từng bài và từng tiết dạy đối với các môn học nói chung và môn Âm nhạc nói 
riêng.
 Bản thân là giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc lớp 6 đã nhiều năm liền và khi dạy 
các nội dung như tập đọc nhạc, nhạc lí , âm nhạc thường thức thì vẫn còn nhiều học sinh 
còn thấy mới mẻ và tiếp thu chưa nhạy bén. Vì vậy Tôi muốn đưa ra một số kinh 
nghiệm nhỏ của bản thân giúp cho học sinh có thể học tốt môn Âm nhạc . 
2. Lý do chọn đề tài.
 Âm nhạc là vốn văn hóa lâu đời mang đậm đà bản sắc dân tộc, khi âm nhạc tồn tại thì 
nhu cầu thưởng thức âm nhạc là động lực thúc đẩy khả năng sáng tạo của mỗi con 
người. Yếu tố đó đã tạo điều kiện cho sự phát triển âm nhạc dân gian đa dạng và phong 
phú. Âm nhạc còn là phương tiện giáo dục tích cực góp phần hình thành ở học sinh một 
tâm hồn trong sáng, thị hiếu âm nhạc lành mạnh, tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng 
tạo, giàu tình cảm luôn tự tin và có cái nhìn đẹp hơn, hoàn thiện hơn nhằm giúp các em 
giảm bớt căng thẳng cho những tiết học sau.
 Thông qua việc học âm nhạc ở trường THCS nói chung và khối lớp 6 nói riêng, 
môn Âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả nhất để thực hiện nhiệm vụ 
 1
 SKKN Âm nhạc Năm học 2017-2018 Nguyễn Thị Thu Hường Tổ KHXH Trường THCS Liên Châu
 Học sinh khối lớp 6 ở trường THCS đang trong thời kì phát triển nhanh về thể 
chất, tâm sinh lí, giai đoạn này các em có nhiều ước mơ, suy nghĩ về cuộc sống. Trong 
quá trình học âm nhạc, đây là giai đoạn rất thích hợp để phát huy tính sáng tạo của học 
sinh.
 Mục đích giáo dục âm nhạc, bao gồm những mục tiêu yêu cầu giáo dục cụ thể, là 
sự phản ảnh kết quả mong muốn sau một quá trình giáo dục - dạy học. Kết quả ấy cũng 
chính là mô hình hay kiểu nhân cách cần hình thành, kiểu tập thể cần xây dựng ở học 
sinh, thông qua môn học âm nhạc. Có ba mức độ từ thấp lên cao biểu hiện của học tập 
tích cực là: bắt chước - tìm tòi - sáng tạo. Sẽ thiệt thòi cho các em về nghệ thuật âm 
nhạc, nếu giáo viên không tạo điều kiện để HS học tập, rèn luyện và thể hiện sự sáng 
tạo của mình. Môn âm nhạc ở THCS nói chung và khối lớp 6 nói riêng gồm 3 phân môn 
là: Học hát, tập đọc nhạc, nhạc lí và âm nhạc thường thức. Vậy phải dạy như thế nào 
để phát huy được tính sáng tạo của học sinh?
 Xuất phát từ những lý do và niềm hứng thú đó cá nhân đi vào nghiên cứu một đề 
tài hết sức lý thú và không có tham vọng gì hơn ngoài việc trình bày những kinh nghiệm 
trong mấy năm qua đứng trên bục giảng, giảng dạy bộ môn âm nhạc, việc đi vào tìm 
hiểu, đánh giá việc dạy và học môn âm nhạc là điều cần thiết góp phần nâng cao chất 
lượng dạy học - “Một số biện pháp giúp học sinh khối lớp 6 học tốt môn Âm nhạc” ở 
Trường THCS Liên Châu.
3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu đề tài:
- Phương pháp dạy hát sáng trong chương trình Âm nhạc THCS lớp 6.
- Học sinh lớp 6, Trường THCS Liên Châu.
- Thời gian nghiên cứu:Từ 2017 đến 2018
4. Mục đích của đề tài:
 Giúp GV có những phương pháp dạy hát hiệu quả nhất để phát huy tính sáng tạo của 
HS. 
Xuất phát từ mục tiêu chung của bộ môn âm nhạc ở trường Trung học cơ sở, là giáo 
viên trực tiếp giảng dạy cần phải xác định tốt những nhiệm vụ sau đây:
 - Xây dựng và phát triển năng lực âm nhạc của học sinh thông qua việc Học hát; Nhạc 
lí- Tập đọc nhạc; Âm nhạc thường thức được thể hiện trong sách giáo khoa (SGK ).
 - Qua việc hướng dẫn học hát, học nhạc, giáo dục cho các em có tình cảm, đạo đức 
trong sáng, lành mạnh, hướng tới những điều thiện và cái đẹp trong cuộc sống .
 - Xây dựng khả năng tham gia hoạt động âm nhạc, giúp cho việc phát triển toàn diện 
cân bằng và hài hoà.
 - Phát hiện những học sinh có năng khiếu về âm nhạc, động viên và giúp các em phát 
triển năng khiếu của mình.
 - Giúp HS hát đúng, tập hát diễn cảm và bước đầu tập luyện một số kĩ năng đọc nhạc, 
giúp các em hiểu biết về một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu và một vài sinh hoạt âm 
 3
 SKKN Âm nhạc Năm học 2017-2018 Nguyễn Thị Thu Hường Tổ KHXH Trường THCS Liên Châu
 - Cơ sở vật chất cho việc dạy và học âm nhạc của nhà trường. Nhà trường chưa có 
phòng học chức năng, tranh ảnh để phục vụ cho việc dạy học bộ môn âm nhạc còn thiếu 
nhiều.
 - Sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác rất hiếm. Giáo viên phải tự tìm tài liệu, 
sưu tầm đồ dùng dạy học. Trong khi đó yêu cầu của bộ môn lại cần phải có những trang 
thiết bị hiện đại (video, đài đĩa,) để phục vụ cho việc dạy và học.
 2.1.2. Về phía học sinh.
a. Thuận lợi:
 Học sinh ngoan, đa số các em rất yêu thích môn Âm nhạc. Đặc biệt là phân 
môn hát. Học sinh cảm nhận giai điệu các bài hát khá tốt. Thực hiện các bài hát với đàn 
hoặc đĩa tương đối tốt.
 b. Khó khăn:
 Đối với HS trường THCS Liên Châu nói riêng và học sinh trên địa bàn huyện Yên 
Lạc nói chung đa phần các em là con em nông thôn, điều kiện chưa được đầy đủ, việc 
học thêm các môn văn hoá khác đôi khi còn chưa đủ điều kiện thì làm gì nói đến chuyện 
học thêm các môn khác như âm nhạc – mỹ thuật HS ít được quan tâm, vì thế hiểu biết 
về âm nhạc đang còn hạn chế, chưa sâu rộng, không kích thích các em học tập. do chưa 
có giáo viên chuyên về bộ môn Hát nhạc ở bậc Tiểu học nên việc làm quen với Âm nhạc 
là chưa hề có, chỉ lên đến cấp THCS mới bắt đầu tiếp xúc dẫn đến việc dạy và học gặp 
không ít khó khăn. Đa phần HS bị chi phối, ảnh hưởng về các môn chính, lo cho thi, lo 
đánh giá, phần nào sao nhãng việc học môn âm nhạc. Một nguyên nhân khách quan khác 
cũng không kém phần quan trọng liên quan đến hiệu quả và chất lượng bộ môn đó là thời 
gian dành cho bộ môn quá ít (1tiết/ tuần).
 Mặt khác, đa số Phụ huynh học sinh chỉ quan tâm đến các môn học chính như Văn, 
Toán, ... mà chưa quan tâm đến bộ môn Âm nhạc bởi họ cứ nghĩ rằng đây chỉ là môn học 
phụ.
2.2. Mục đích yêu cầu.
* Học sinh:
- Hát đúng, chính xác giai điệu các bài hát
- Hát đúng tính chất bài ca.
- Biết hát có vận động phụ hoạ.
- Biết thể hiện bài hát dưới nhiều hình thức khác nhau.
- Biết biểu diễn trên sân khấu.
- Sáng tác lời ca mới hiệu quả dựa trên giai điệu một số bài hát.
 5
 SKKN Âm nhạc Năm học 2017-2018 Nguyễn Thị Thu Hường Tổ KHXH Trường THCS Liên Châu
 *Ví dụ: Cách 1: 
 - Sau khi cho HS nghe hát mẫu và đọc lời ca, GV đặt câu hỏi: 
 ? Em hãy nêu cảm nhận của mình về bài hát Tiếng chuông và ngọn cờ?
 ? HS sẽ trả lời qua phần gợi mở của GV. VD: Nội dung bài hát nói lên điều gì? Giai 
điệu bài hát như thế nào? Qua bài hát này bản thân em học tập được gì? Em sẽ phải làm 
gì để xứng với những điều mà nội dung bài hát muốn chuyển tải tới? 
 Có thể HS trả lời chưa được trôi chảy hoặc ý tứ chưa được sâu sắc song qua nhận xét 
và khắc hoạ của giáo viên thì học sinh từ chỗ hiểu nội dung bài hát còn mơ hồ sẽ hiểu 
sâu sắc hơn và đặc biệt là sẽ có trách nhiệm hơn trong việc học tập cũng như rèn luyện
 Cách 2:
 - Học xong bài hát, GV chia lớp thành 2,3 nhóm. Lần lượt từng nhóm viết lời giới 
thiệu cho bài hát. GV nhận xét, chấm điểm.
 + Lời giới thiệu nhóm 1:
 Trẻ em trên trái đất đều mơ ước được học hành, được sống trong tình yêu thương của 
cha mẹ, thầy cô và bạn bè - một cuộc sống yên vui, hòa bình, hữu nghị đoàn kết và đầy 
tình thân ái giữa các dân tộc trên toàn thề giới. Chúng em mong sao trên trái đất sẽ 
không còn chiến tranh, không còn tiếng đạn bom đau thương, chia lìa. Hành tinh của 
chúng em sẽ tràn ngập màu xanh của hoà bình và hạnh phúc.Hôm nay chúng em xin 
được gửi đến thầy giáo và các bạn ca khúc Tiếng chuông và ngọn cờ (Nhạc và lời: 
Phạm Tuyên) đó là tất cả những gì mà tuổi thơ trên toàn thế giới của chúng em hằng 
mong ước!
 + Lời giới thiệu nhóm 2:
 Bác Hồ đã từng nói: “Trẻ em như búp trên cành - biết ăn ngủ, biết học hành là 
ngoan”. Vậy mà nay trên thế giới vẫn đang còn hàng triệu trẻ em còn phải chịu nhiều 
vất vả khổ cực, không đủ ăn đủ mặc không được đến trường do chiến tranh gây nên. 
Chúng ta 
cần phải làm gì để giúp đỡ những bạn ấy, làm gì để không còn cảnh chiến tranh chia 
lìa? Các bạn ơi chúng ta hãy hát vang bài ca Tiếng chuông và ngọn cờ (Nhạc và lời: 
Phạm Tuyên) cầu mong cho mọi người trên thế giới được sống trong hoà bình hữu nghị 
và đầy tình nhân ái!
 c. Hướng dẫn học sinh biểu diễn bài hát.
Thông thường mỗi bài hát giáo viên đều hướng dẫn học sinh hát kết hợp vận động giúp 
cho các em tự nhiên khi hát. Tuy nhiên, ở một số bài GV có thể dạy HS một vài động 
 7
 SKKN Âm nhạc Năm học 2017-2018