Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm

 SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”.
 MỤC LỤC
I. Lời giới thiệu................................................................................................................1
II. Tên sáng kiến:.............................................................................................................1
III. Tác giả sáng kiến:......................................................................................................1
IV. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:......................................................................................2
V. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: ......................................................................................2
VI. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử:.........................................2
VII. Mô tả bản chất của sáng kiến:..................................................................................2
PHẦN 1: MỞ ĐẦU.........................................................................................................3
 1. Lí do lựa chọn chủ đề. ........................................................................................3
 2. Mục đích nghiên cứu. .........................................................................................4
 3. Phương pháp nghiên cứu. ...................................................................................4
 4. Đối tượng và thời gian nghiên cứu. ....................................................................4
 5. Kế hoạch nghiên cứu. .........................................................................................4
 6. Quy trình nghiên cứu ..........................................................................................4
 6.1. Khảo sát thực tế học tập bộ môn. ....................................................................4
 6.2. Lựa chọn chủ đề: .............................................................................................5
 6.3. Xác định mục tiêu của chủ đề..........................................................................6
 6.4. Xác định đối tượng, thời gian dạy học của chủ đề. .........................................8
 6.5. Xây dựng giáo án và kế hoạch làm việc. .........................................................8
 6.6. Thực hiện dự án. .............................................................................................9
PHẦN 2: GIÁO ÁN DẠY HỌC. ..................................................................................10
PHẦN 3: KẾT LUẬN ...................................................................................................29
 1. Đánh giá kết quả thực hiện sáng kiến..............................................................29
 2. Về khả năng áp dụng của sáng kiến: ................................................................30
VIII. Những thông tin cần được bảo mật (nếu có):.......................................................31
IX. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến .........................................................31
X. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến.......31
X.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo 
ý kiến của tác giả:..........................................................................................................31
X.2. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến theo 
ý kiến của tổ chức, cá nhân: ..........................................................................................31
XI. Danh sách những tổ chức/cá nhân đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến 
lần đầu: ..........................................................................................................................31
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................33
PHỤ LỤC 1: ĐỀ KIỂM TRA .......................................................................................34
PHỤ LỤC 2: PHIẾU ĐIỀU TRA .................................................................................37 SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”.
 BÁO CÁO KẾT QUẢ
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
I. Lời giới thiệu.
 Từ năm học 2012 - 2013, Bộ GD&ĐT đã đưa vấn đề vận dụng tích hợp kiến 
thức liên môn vào giảng dạy trong các trường THCS và THPT. Dạy học theo hướng 
tích hợp nhằm định hướng hình thành một số năng lực cho người học, thực hiện yêu 
cầu giảm tải và tránh sự trùng lặp về kiến thức của các môn học. Các chủ đề tích hợp 
liên môn có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong 
việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, 
học sinh tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực 
tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc, nhờ đó năng lực và phẩm chất của 
học sinh được hình thành và phát triển. Ngoài ra, dạy học chủ đề tích hợp, liên môn 
giúp học sinh không phải học lại nhiều lần một kiến thức ở các môn học khác nhau, 
vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa có được sự hiểu biết tổng quát cũng như khả năng 
ứng dụng kiến thức tổng hợp vào thực tiễn.
 Để triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ giáo dục và 
đào tạo đang biên soạn và chuẩn bị triển khai bộ sách giáo khoa mới theo hướng dạy 
học tích hơp. 
 Hiện nay, khi vẫn sử dụng sách giáo khoa cũ, Giáo viên phải tìm hiểu những 
nội dung trùng lặp, những nội dung liên quan ở các bộ môn khác nhau và tích hợp vào 
trong bài dạy của mình. Có rất nhiều kiến thức được lặp lại ở các bộ môn khác nhau. 
Với bộ môn Hóa học của tôi cũng vậy, có rất nhiều kiến thức giống nhau hoặc liên 
quan giữa môn Hóa học, Sinh học và Công nghệ Vì vậy khi giảng dạy Hóa học mà 
giáo viên có sự liên hệ và giải thích được các kiến thức liên quan thì bài học sẽ trở lên 
sinh động và học sinh cũng không thấy khô khan, nhàm chán, tiếp thu kiến thức thụ 
động. 
 Do hiện nay chưa có một bộ sách giáo khoa quy chuẩn cho quá trình dạy học 
tích hợp, tất cả các bài dạy tích hợp đều do giáo viên tự biên soạn và thực hiện. Do 
vậy, Tôi viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài : “Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề 
Nhôm và hợp chất của nhôm”, nhằm thực hiện trong quá trình giảng dạy của tôi và 
giúp các giáo viên có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình giảng dạy. 
II. Tên sáng kiến: 
 Dạy học tích hợp, liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất của nhôm.
III. Tác giả sáng kiến:
- Họ và tên: Nguyễn Thị Nhường
- Địa chỉ: Trường THPT Nguyễn Viết Xuân – Vĩnh Tường – Vĩnh Phúc.
- Số điện thoại: 0978 161 285 
 1 SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”.
 PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. Lí do lựa chọn chủ đề.
 "Nhôm và hợp chất của nhôm" thực ra không phải là mới lạ với giáo viên và 
học sinh. Trong chương trình hóa học THCS học sinh đã được học sơ qua về nhôm và 
hợp chất. Vật dụng bằng nhôm và hợp kim nhôm được sử dụng rất nhiều trong đời 
sống. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng biết và có thể giải thích được các tính 
chất của nhôm và hợp chất. Nhiều câu hỏi thực tiễn được đặt ra mà học sinh không 
biết cách vận dụng các kiến thức tổng hợp để trả lời. 
 "Nhôm và hợp chất của nhôm" chiếm một vị trí nhất định trong kì thi THPT 
Quốc Gia. Hiện nay, với hình thức thi trắc nghiệm khách quan thì học sinh không 
những phải nắm chắc kiến thức môn hóa học mà còn phải biết vận dụng kiến thức các 
môn khác, biết cách tổng hợp kiến thức và vận dụng kiến thức một cách linh hoạt.
 Trong nhiều năm gần đây, phương pháp dạy học theo hướng tích hợp đang 
được thử nghiệm ở nhiều môn học, nhiều lĩnh vực. Hiện nay chưa có bộ sách giáo 
khoa quy chuẩn để giáo viên có thể áp dụng trong quá trình dạy học. Vì vậy, mong 
muốn tạo ra một giáo án tích hợp về bài "Nhôm và hợp chất của nhôm" để đồng 
nghiệp có thể sử dụng trong quá trình giảng dạy, tạo hứng thú học tập cho học sinh tôi 
đã viết sáng kiến kinh nghiệm: “Dạy học tích hợp liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất 
của nhôm”
 Sáng kiến kinh nghiệm: “Dạy học tích hợp liên môn chủ đề Nhôm và hợp chất 
của nhôm” chủ yếu tập trung vào việc tạo ra một giáo án chuẩn để giáo viên thực hiện 
trong quá trình giảng dạy. 
 Chủ đề nhôm và hợp chất của nhôm tích hợp nội dung môn hóa học, vật lý, sinh 
học và các nội dung bảo vệ môi trường, chống ô nhiễm bùn đỏ trong sản xuất nhôm. 
Chủ đề gồm:
Nội dung 1: Vị trí, cấu tạo nguyên tử và tính chất vật lí của nhôm.
Nội dung 2: Tính chất hóa học của nhôm
Nội dung 3: Nhôm trong tự nhiên, phân bố quặng boxit ở Việt Nam và quá trình sản 
xuất nhôm. Vai trò và ứng dụng của nhôm và hợp chất. Cách sử dụng đồ bằng nhôm 
hợp lí.
Nội dung 4: Công nghiệp sản xuất nhôm và nguy cơ gây ô nhiễm bùn đỏ.
Nội dung 5: Một số hợp chất quan trọng của nhôm.
 Do thời gian và khả năng có hạn nên sáng kiến kinh nghiệm tôi viết vẫn còn 
nhiều tồn tại. Kính mong đồng nghiệp và học sinh góp ý để sáng kiến kinh nghiệm của 
tôi được hoàn thiện hơn và sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích và thú vị cho giáo viên và 
học sinh.
 3 SKKN: Dạy học tích hợp liên môn chủ đề “Nhôm và hợp chất của nhôm”.
 - Khảo sát ý kiên của học sinh về quá trình học tập bộ môn hóa học: Phát phiếu 
khảo sát (phụ lục 2)
Kết quả khảo sát
 STT Lớp Sĩ số Rất thú Dễ hiểu Bình Không Nhàm 
 vị thường hứng thú chán
 1 12A2 32 6 8 19
 2 12A3 33 5 8 17
 3 12D3 36 6 15 12 3
 4 12D4 36 5 17 10 4
 - Kháo sát, lấy ý kiến của giáo viên khi giảng dạy bộ môn hóa học
Kết quả khảo sát:
 + Đa số bài học dạy theo phương pháp truyền thống.
 + Khó truyền tải kiến thức.
 + Học sinh tiếp thu kiến thức chậm.
 + Học sinh lười suy nghỉ, chỉ chép và học thuộc bài, không biết vận dụng kiến 
thức.
 + Học sinh không biết liên hệ kiến thức các môn vào môn hóa để giải thích các 
hiện tượng thực tế.
 + Giáo viên khi dạy phải nghiên cứu rất nhiều bộ môn khác để tìm các kiến 
thức liên quan, thời gian để soạn một bài dạy quá nhiều, hiệu quả giảng dạy chưa cao.
6.2. Lựa chọn chủ đề:
 Nhôm là nguyên tố phổ biến thứ tư trên trái đất và là kim loại được sử dụng 
nhiều thứ 2 sau sắt. Xung quanh chúng ta có nhiều vật thể làm từ nhôm và hợp kim 
của nhôm. Nhôm không chỉ dùng chế tạo vật dụng trong gia đình mà còn được sử 
dụng rộng rãi trong kiến trúc, chế tạo dây cáp truyền tải điện đi xa. Hợp kim nhôm với 
đồng và một số nguyên tố khác là duyra dùng chế tạo máy bay, ô tô, tàu vũ trụNhư 
vậy, nhôm đóng vai trò rất quan trọng đối với đời sống con người.
 Khi dạy Bài: Nhôm và hợp chất của nhôm - chương trình hóa học 12, có rất 
nhiều kiến thức có liên quan đã được nhắc đến trong môn Vật lí, Địa lí.Các kiến 
thức rời rạc của từng bộ môn nếu được sâu chuỗi trong một bài học thì học sinh sẽ dễ 
hiểu bài và cảm thấy hứng thú hơn với môn học. Vì vậy tôi với mong muốn tạo ra một 
bài giảng về nhôm và hợp chất của nhôm mà trong bài giảng sẽ tích hợp được các kiến 
thức của bộ môn hóa học, vật lí, địa lí và các kĩ năng từ các bộ môn như văn học, tin 
học, toán học
 5