Chuyên đề Phát triển dạng bài tập tìm x phù hợp với đối tượng học sinh Lớp 6

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN BÌNH XUYÊN
 TRƯỜNG THCS TAM HỢP
CHUYÊN ĐỀ: 
 PHÁT TRIỂN DẠNG BÀI TẬP TÌM X
 PHÙ HỢP VỚI ĐỐI TƯỢNG HỌC SINH LỚP 6.
 Thực hiện chuyên đề: NGUYỄN THỊ THANH NGUYỆT
 TỔ KHOA HỌC TỰ NHIÊN
 Tam Hợp, tháng 10 năm 2019 PHẦN II:NỘI DUNG
 A. CÁC BÀI TOÁN DẠNG TÌM X CỔ ĐIỂN:
1/ Bắt đầu từ những bài toán tính toán các phép tính tổng, hiệu, tích, thương:
Cho các bài toán đơn giải, chỉ thực hiện 1 phép tính. 
Từ 55 + 70 = 125 đi đến dạng toán ở tiểu học
Bài toán 1: Điền số thích hợp vào ô vuông
55 + = 125
Làm sao em tìm được số 70 để điền vào ô vuông?
Thay ô vuông bởi chữ x ta được bài toán tìm x sau
Bài 1.1 Tìm số tự nhiên x biết: 55 + x = 125
Ở dạng toán này HS sẽ làm ngay được.
Tuy nhiên ở một số bài khác: VD bài tập sau: 125 – x = 135 
HS yếu hay tính nhầm: x = 135 – 125 suy ra x = 10 (SAI)
 hoặc x = 125 + 135 suy ra x = 260 (SAI)
Hướng dẫn HS yếu cách làm như sau: 
Em hãy tự cho 1 ví dụ đơn giản về phép tính trừ tương tự như trên: 
Vd: 5 – 2 = 3.
 Số x cần tìm nằm ở vị trí nào? (số 2)
 Chắc chắn HS sẽ suy ra được 2 = 5 – 3
 (Số trừ = Số bị trừ – Hiệu) 
Nên HS sẽ không nhầm lẫn khi làm câu trên:
125 – x = 135 
 5 – 2 = 3 (GV chỉ cho HS thấy sự tương ứng)
Ở bài toán 1.1: 55 + x = 125 Khi thay x thành 7y ta có bài 1.2
=> Bài 1.2 55 + 7y = 125 Bài toán 2: Tìm x biết: x.63 = 0 
Thay x bởi biểu thức x – 25 ta được bài tập 2.1
Bài 2.1 Tìm x biết: (x – 25).63 = 0
Hướng dẫn : 
Xem (x - 25) là một thừa số, ta thấy tích 2 thừa số trên bằng 0
Có kết luận gì thừa số (x - 25) ? ( thừa số chưa biết phải bằng 0)
Hoặc GV gợi ý : Xem (x - 25) là một thừa số chưa biết. Tìm (x - 25) = ? 
(ta lấy tích chia cho thừa số đã biết)
Thay x bởi 2y ta có bài toán 2.2
=> Bài 2.2: Tìm y biết : (2y – 25).63 = 0
Có thể phát triển bài toán thành bài toán tìm 2 thừa số biết tích của chúng bằng 0: 
=> Bài 2.3 
Tìm x, y biết : ( 2y – 25). x = 0
Áp dụng tính chất phân phối của phép nhân đối với phép trừ ta có bài tập sau:
=> Bài 2.4: 
Tìm x,y biết : 2xy – 25x = 0
3/ Các bài toán về lũy thừa
Bài toán 3: Tìm số tự nhiên x biết: x3 = 8
Gv hướng dẫn hs đưa 8 về 23
Mở rộng: Thay x bởi 13x – 11 cho ta bài toán 3.1: (13x – 11 )3 = 8
Thay 8 bởi (-3)2.15 + 208 cho ta bài toán 3.2 tương đối phức tạp: 
Bài 3.2: Tìm số tự nhiên x biết: (13x – 11 )3 = (-3)2.15 + 208 
Khi biến x ở trên lũy thừa ta có các bài toán sau
Bài 3.3: Tìm số tự nhiên x biết: 2x = 16
Tương tự như trên hs dễ dàng biến đổi 2x = 24 và tìm được x = 4 Sau khi học bài Số nguyên, HS giải được bt sau :
Bài 5.3
Tìm các số nguyên x biết :
x + (x + 1) + (x + 2) +  + 2006 + 2007 = 2007
C. MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý
 Như vậy dựa vào cách phát triển vấn đề như trên thì các bài toán tìm x sẽ trở nên 
dễ dàng hơn với các em. Các em không những tự làm tốt các bài tập trên mà còn có thể 
tự ra đề cho mình làm và ra các dạng bài khó hơn từng bước một. Các em HS khá giỏi 
thì không những được nâng cao về kỹ năng tính toán, phát triển vấn đề mà còn học được 
cách giải một bài toán bằng cách đưa về dạng tìm x. 
 Khi giải toán tìm x thì học sinh phải biết biến đổi ngược so với phép tính thông 
thường. Thành thạo các phép biến đổi chuyển vế, tính chất phân phối giữa phép cộng và 
phép nhân.
 Một điểm lưu ý là HS thường không biết trình bày bài dạng này, nên khi hướng 
dẫn GV chú ý nhiều đến cách trình bày sao dễ nhìn, dễ thấy cách làm, đẹp và khoa học.
Các BT luyện tập: 
1/ Tìm các số tự nhiên x, y biết:
a) 9x – 13 = 671
b) 9(4y) – 13 = 671
c) 9(y – 28) = 671 
2/ Tìm các số nguyên x biết :
a) 3x + 26 = 5
b) 123 – 5(x+4) = 38 
c) [(6x – 72) : 2 ]. 28 = 5628 
d) 24 . 38 – 24 .x = 16
e) x+ 9x + 5x+ 7x = 2244
f) (3x – 72) . 59 = 4.510