Chuyên đề Một số kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi KHXH Lớp 8 môn GDCD ở trường THCS

Ở nước ta việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng được chú trọng ngay từ khi dựng nước vì như Thân Nhân Trung đã nói: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Đảng ta khẳng định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển” điều đó được thể hiện trong các nghị quyết TW VIII: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, chủ động, tư duy sáng tạo của người học. Bội dưỡng năng lực tự học và ý trí vươn lên”. ở nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới, vấn đề dạy học và chất lượng dạy học ngày càng trở thành mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Đối với mỗi trường học, chất lượng học sinh giỏi là đích và tiêu chuẩn mà mỗi nhà trường luôn hướng tới, nó là một yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng dạy và học của nhà trường. Vì vậy bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước và là nhiệm vụ quan trọng của nghành giáo dục.
Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, nhưng hai yếu tố quan trọng và quyết định đó là thầy và trò. Có ý kiến cho rằng muốn có trò giỏi thì trước hết phải có thầy giỏi, qua đó muốn khẳng định rằng vai trò của người thấy trong công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi là hết sức quan trọng. Là một giáo viên bồi dưỡng đội tuyển chúng ta phải là người thấy vừa hồng vừa chuyên, hay nói theo cách khác phải đủ tâm, đủ tầm; phải trao dồi tích lũy chuyên môn, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, phải tìm tòi tư liệu dạy học…; một điều hết sức quan trọng đó là truyền cho học sinh niềm say mê, hứng thú, tinh thần ham học hỏi, tìm tòi cái mà chúng ta gọi là truyền lửa cho học sinh.
Tôi nghĩ rằng người thấy giáo có vai trò quyết định nhất đối với kết quả HSG, các em học sinh có vai trò quyết định trực tiếp đến kết quả của mình. Việc bồi dưỡng hoc sinh giỏi cũng giống như chúng ta ươm một mầm non, nếu biết chăm sóc, vun xới thì mầm non sẽ phát triển xanh tốt.
PHÒNG GD&ĐT YÊN LẠC TRƯỜNG THCS TRUNG NGUYÊN CHUYÊN ĐỀ “MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI KHXH LỚP 8 MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THCS” BÀI DẠY MINH HỌA: ÔN TẬP- CỦNG CỐ KIẾN THỨC CHỦ ĐỀ: SỐNG CHỦ ĐỘNG, SÁNG TẠO Họ và Tên: Nguyễn Thị Vĩnh Thuận Chức vụ: Giáo viên Tổ: Khoa học Xã hội Đơn vị: Trường THCS Trung Nguyên Năm học: 2019-2020 A. ĐẶT VẤN ĐỀ I/ LÍ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ: Đảng ta xem xét việc chọn nhân tài, bồi dưỡng nhân tài là một phần quan trọng trong quốc sách phát triển con người, điều đó thể hiện qua việc chỉ đạo dạy và học trong các nhà trường. Nghị quyết TW2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Việc bồi dưỡng học sinh giỏi là nguồn nhân tài cho đất nước được các nhà trường đặc biết quan tâm và các giáo viên đều có nhiệm vụ phát triển và bồi dưỡng học sinh giỏi”. Việc tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi và thi học sinh giỏi nhằm động viên khích lệ những học sinh và giáo viên trong dạy và học, góp phần thúc đẩy việc cải tiến nâng cao chất lượng giáo dục đồng thời phát hiện học sinh có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn nhằm tạo nhân tài cho đất nước. Như vậy, đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi là vấn đề cần thiết và cấp bách, bởi vì hơn lúc nào hết đất nước đang cần những con người tài năng đứng đầu tiếp thu những thành tựu khoa học mới, công nghệ hiện đại để phát minh ra những sáng kiến đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới hội nhập đất nước hiện nay. Việc phát triển giáo dục đào tạo là chìa khóa để đi đến tương lai. Lí luận và thực tiễn ở nhà trường THCS luôn luôn đặt hiệu quả, chất lượng là yêu cầu hàng đầu. Có rất nhiều con đường và cách thức để nâng cao và phát huy tối đa cả hai quá trình dạy và học. Trong đó việc kết hợp giữa dạy học đại trà với đào tạo mũi nhọn thường xuyên được đặt ra và là thách thức đối với các nhà sư phạm có tâm huyết. Bồi dưỡng học sinh khá, giỏi lại cần thiết hơn bao giờ hết. Nó có ưu thế trong việc phát huy tính tích cực học tập, rèn luyện, của học sinh nâng cao thành tích học tập của các em, đồng thời qua các hoạt động bồi dưỡng, giúp học sinh thêm yêu bộ môn GDCD. Môn GDCD ở trường THCS nhằm trang bị cho học sinh những hiểu biết cơ bản, phù hợp với lứa tuổi về hệ thống giá trị đạo đức, pháp luật của con người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Trọng tâm là phát triển ở học sinh hệ thống thái độ, cảm xúc, niềm tin, đạo đức: hình thành ý thức trách nhiệm, tự giác tuân thủ pháp luật, tích cực thực hiện nghĩa vụ và trách nhiệm, quyền hạn của công dân: hình thành hành vi, thói quen theo các chuẩn mực đạo đức xã hội, những quy định của pháp luật và cộng đồng. Một thực tế hiện nay là học sinh rất ít chú ý đến bộ môn GDCD. Tự bản thân các em coi đó là môn phụ. Bởi vậy các giờ học GDCD thường diễn ra tẻ nhạt, nặng nề, học sinh ít quan tâm, dẫn đến không ít giáo viên cảm thấy chán nản, mất hứng thú khi bước lên bục giảng, kĩ năng sống kém, đánh nhau tung lên mạng... Minh chứng là các con số được thống kê trong các năm học gần đây số lượng học sinh vi phạm ngày một tăng, suy thoái đạo đức ...Thực tế trên đặt 3 B. NỘI DUNG I/ CƠ SỞ LÍ LUẬN: Ở nước ta việc dạy học nói chung và bồi dưỡng nhân tài nói riêng được chú trọng ngay từ khi dựng nước vì như Thân Nhân Trung đã nói: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Đảng ta khẳng định “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển” điều đó được thể hiện trong các nghị quyết TW VIII: “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, chủ động, tư duy sáng tạo của người học. Bội dưỡng năng lực tự học và ý trí vươn lên”. ở nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới, vấn đề dạy học và chất lượng dạy học ngày càng trở thành mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Đối với mỗi trường học, chất lượng học sinh giỏi là đích và tiêu chuẩn mà mỗi nhà trường luôn hướng tới, nó là một yếu tố quan trọng để đánh giá chất lượng dạy và học của nhà trường. Vì vậy bồi dưỡng học sinh giỏi là bước đi đầu tiên để đào tạo nhân tài cho đất nước và là nhiệm vụ quan trọng của nghành giáo dục. Công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố, nhưng hai yếu tố quan trọng và quyết định đó là thầy và trò. Có ý kiến cho rằng muốn có trò giỏi thì trước hết phải có thầy giỏi, qua đó muốn khẳng định rằng vai trò của người thấy trong công tác phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi là hết sức quan trọng. Là một giáo viên bồi dưỡng đội tuyển chúng ta phải là người thấy vừa hồng vừa chuyên, hay nói theo cách khác phải đủ tâm, đủ tầm; phải trao dồi tích lũy chuyên môn, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, phải tìm tòi tư liệu dạy học; một điều hết sức quan trọng đó là truyền cho học sinh niềm say mê, hứng thú, tinh thần ham học hỏi, tìm tòi cái mà chúng ta gọi là truyền lửa cho học sinh. Tôi nghĩ rằng người thấy giáo có vai trò quyết định nhất đối với kết quả HSG, các em học sinh có vai trò quyết định trực tiếp đến kết quả của mình. Việc bồi dưỡng hoc sinh giỏi cũng giống như chúng ta ươm một mầm non, nếu biết chăm sóc, vun xới thì mầm non sẽ phát triển xanh tốt. II/ THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI MÔN GDCD Ở TRƯỜNG THCS: Trong trường THCS môn GDCD là một trong những môn học trang bị cho học sinh nhân sinh quan, thế giới quan, bồi dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống nhân cách cho học sinh; hình thành ở thế hệ trẻ những giá trị chuẩn mực đạo đức và pháp luật phù hợp với yêu cấu phát triển của xã hội. Tuy nhiên hiện nay công các thành lập và bồi dưỡng đội truyển HSG môn GDCD gặp rất nhiều khó khăn. Bởi vì lâu nay trong quan niệm của không ít phụ huynh và học sinh thì môn GDCD vẫn bị coi là môn phụ nên hầu như HS không có đầu tư cho môn học này. Thực tế cho thấy đã có những em định tham gia đội truyển nhưng 5 CẤU TRÚC CỦA CHƯƠNG TRÌNH THEO CHỦ ĐỀ ĐẠO ĐỨC VÀ PHÁP LUẬT MÔN GDCD- CẤP THCS Chủ đề TT Lớp 6 Lớp 7 Lớp 8 Lớp 9 đạo đức Sống cần kiệm, - Siêng năng, - Sống giản dị - Tôn trọng lẽ - Chí công vô tư 1 liên chính, chí kiên trì phải công vô tư - Tiết kiệm - Liêm khiết Sống tự trọng và - Tự chăm sóc, - Trung thực - Tôn trọng - Tự chủ tôn trọng người rèn luyện thân - Tự trọng người khác 2 khác thể - Giữ chữ tín - Lễ độ Sống có kỷ luật - Tôn trọng kỷ - Đạo đức và kỷ luật - Pháp luật và kỷ - Dân chủ và kỷ luật 3 luật luật Sống nhân ái, vị - Biết ơn - Yêu thương - XD tình bạn - Bảo vệ hòa bình tha con người trong sáng, lành - Tôn sư trọng mạnh 4 đạo - Tích cực tham gia các hoạt động chính trị- xã hội Sống hội nhập - Yêu thiên - Đoàn kết, - Tôn trọng và - Tính hữu nghị nhiên, sống hòa tương trợ học hỏi các giữa các dân tộc hợp với thiên - Khoan dung dân tộc khác trên thế giới 5 nhiên - Hợp tác cùng - Sống chan hòa phát triển với mọi người Sống có văn hóa - Lịch sự, tế nhị - Xây dựng gia - Góp phần - Kế thừa và phát đình văn hóa xây dựng nếp huy truyền thống - Giữ gìn và sống văn hóa ở tốt đẹp của dân 6 phát huy truyền cộng đồng dân tộc thống tốt đẹp cư của gia đình, dòng họ Sống chủ động - Tích cực, tự - Tự tin - Tự lập - Năng động sáng sáng tạo giác trong hoạt tạo 7 động tập thể và - Làm việc với trong hoạt động năng suất, chất xã hội lượng hiệu quả Sống có mục đích - Mục đích học - Sống và làm - Lao động tự - Lí tưởng sống tập của học sinh việc có kế hoạch giác và sáng của thanh niên tạo - Trách nhiệm của 8 thanh niên trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước Chủ đề TT Lớp 6 Lớp 7 Lớp 8 Lớp 9 pháp luật Quyền trẻ em; - Công ước Liên - Quyền được - Quyền và - Quyền và nghĩa 1 Quyền và nghĩa hợp quốc về bảo vệ, chăm nghĩa vụ của vụ của công dân vụ công dân trong quyền trẻ em sóc và giáo dục công dân trong trong hôn nhân 7 Cần tận dụng những tri thức đã có ở học sinh, sau đó giáo viên hệ thống củng cố, lý giải và nâng cao ( Lưu ý: kết quả bài dạy đạo đức thể hiện ở hành vi đạo đức của học sinh) * Đối với những bài giảng dạy về pháp luật: cần chỉ rõ đâu là nội dung và đâu là hình thức của pháp luật. Cần lưu ý 3 yêu cầu trong giờ dạy: - Cung cấp, củng cố kiến thức pháp luật cho học sinh. - Bồi dưỡng tình cảm pháp luật cho học sinh. - Rèn kỹ năng, thói quen chấp hành pháp luật ở học sinh. Vì thực hiện mục đích dạy pháp luật là dạy hiến pháp để nâng cao hiểu biết, ý thức thực hiện pháp luật của công dân, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền. Mọi người sống và làm việc theo pháp luật, đảm bảo kỷ cương, trật tự xã hội, tiến tới gia đình hạnh phúc, dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. * Giảng dạy bộ môn GDCD phải làm rõ mối quan hệ qua lại giữ đạo đức và pháp luật. Đạo đức là cơ sở, tiền đề cho học sinh nắm bắt pháp luật, còn pháp luật nhằm củng cố, bảo vệ và làm rõ thêm các chuẩn mực đạo đức. * Xác định được nội dung thi học sinh giỏi. Theo quy định của sở Giáo dục và Đào tạo hàng năm vẫn triển khai nhiệm vụ năm học và nhiệm vụ môn học trong năm thì nội dung thi học sinh giỏi môn GDCD lớp 8 trong đội học sinh giỏi KHXH là chương trình học của các lớp 6,7 và lớp 8 đến thời điểm thi. Giáo viên cần nắm chắc nội dung này để có kế hoạch dạy trên lớp cũng như bồi dưỡng học sinh giỏi. 3. Tạo hứng thú học tập cho học sinh trong giờ GDCD. GDCD không phải là bộ môn học sinh quan tâm. Nên theo tôi điều đầu tiên khi bước vào lớp học chúng ta phải tạo cho các em một sự thoải mái, vui tươi. Có thể đó là một nụ cười đầy thân thiện cho buổi đầu tiên gặp mặt và cũng có thể là những câu chuyện vui tươi hóm hỉnh hay những lời nói từ tốn nhẹ nhàng đầy cuốn hút. Trên bục giảng người giáo viên còn là một nhà tâm lý chúng ta phải chịu khó lắng nghe các em nói, tìm hiểu những điều các em đang muốn, giải thích những vướng mắc của các em, tạo nên sự gần gũi thân thiết với các em. Đây là lứa tuổi đang phát triển nhân cách các em đang ngày càng hoàn thiện bản thân mình và ở tuổi của các em sẽ có một bệnh gọi là “ Thần tượng ”. Các em sẽ thần tượng một ai đó có thể là giáo viên, trên thực tế có nhiều em không thích học môn học ấy nhưng vì em rất ấn tượng và đã “ Thần tượng ” giáo viên dạy môn đó nên em đã cố gắng học tập thật tốt. Có thể các em thần tượng giáo viên mình ở một khía cạnh nào đó như khả năng giảng bài cuốn hút, sự hiểu biết uyên bác hay luôn lắng nghe và thấu hiểu tâm tư học sinh, luôn giúp đỡ học sinh lúc gặp khó khăn hay một tài năng nào đó chẳng hạn. Chính vì lẽ ấy ấn 9
Tài liệu đính kèm:
chuyen_de_mot_so_kinh_nghiem_trong_cong_tac_boi_duong_hoc_si.docx