SKKN Sử dụng phần mềm crocodile ict 605 và kĩ thuật dạy học khăn trải bàn để nâng cao chất lượng dạy học bài cấu trúc lặp – tiết 1 (chương trình tin học 11) tại trường thpt Thường Xuân 2
Xuất phát từ thực tiễn giảng dạy tin học tại trường THPT Thường Xuân 2 tôi thấy rằng, để đạt hiệu quả cao trong mỗi tiết học cần có cách thiết kế bài giảng cho phù hợp với mục tiêu cần đạt được của từng đơn vị kiến thức; phương pháp, phương tiện dạy học phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. Để qua tiết học học sinh thích thú với kiến thức mới, qua đó hiểu được kiến thức đã học trên lớp, đồng thời học sinh thấy được tầm quan trọng của bài học từ đó học sinh biết vận dụng để giải quyết các vấn đề thực tiễn.
Theo kinh nghiệm dạy học bộ môn Tin Học, ngoài việc giúp học sinh lĩnh hội những kiến thức cơ bản người giáo viên còn phải biết kích thích tính tích cực, sự sáng tạo say mê học hỏi của học sinh, giúp học sinh là người chủ động chiếm lĩnh tri thức trong việc học tập của các em. Đồng thời để giúp các em nâng cao khả năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình trước tập thể để thích ứng với sự phát triển của học sinh trong xã hội mới và tiếp cận với các công nghệ tiên tiến trong xã hội, trên thế giới. Bên cạnh đó, trong các kỹ thuật dạy học mới, vai trò của người thầy có sự thay đổi là: “hướng dẫn học sinh biết tự mình tìm ra hướng giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình học tập, biết cách làm việc độc lập, làm việc tập thể. Giáo viên là người định hướng, là người cố vấn giúp học sinh tự đánh giá, cũng như giúp học sinh luôn đi đúng con đường tìm hiểu, lĩnh hội kiến thức ”[5].
Nhận thấy đa số học sinh là người dân tộc thiểu số với xuất phát điểm đầu vào thấp (2.5 điểm/3 môn) và đặc thù của bộ môn Tin học, học sinh phải được thực hành nhiều trên máy tính, trong khi cơ sở vật chất nhà trường có 1 phòng máy chỉ có hơn 20 máy chưa thể đáp ứng nhu cầu cần thực hành của hơn 800 học sinh. Điều đó dẫn đến việc dạy – học tin học còn nhiều hạn chế. Đặc biệt với chương trình tin học lớp 11 yêu cầu học sinh phải có tư duy về toán học tốt, hiểu rõ bản chất của ngôn ngữ lập trình nhưng đại đa số học sinh khả năng tư duy chưa cao, đa số các em chỉ học máy móc, học vẹt nên việc tự lập trình giải một bài toán đối với học sinh là rất khó khăn. Mặt khác kiến thức về lập trình cũng khá mới mẻ với học sinh, môn Tin học là môn học các em mới được làm quen bắt đầu vào THPT, học sinh và phụ huynh chỉ xem tin học là môn học phụ nên chưa có ý thức đầu tư thời gian cho bộ môn này. Để dạy học với mục tiêu dạy học theo hướng: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”(Luật giáo dục, điều 24.2). Với những lí do trên tôi quyết định chọn đề tài: “Sử dụng phần mềm Crocodile ICT 605 và kĩ thuật dạy học khăn trải bàn để nâng cao chất lượng dạy học bài CẤU TRÚC LẶP – tiết 1 (chương trình tin học 11) tại trường THPT Thường Xuân 2” để phục vụ cho quá trình dạy và học có hiệu quả tốt hơn.
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT THƯỜNG XUÂN 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Sử dụng phần mềm Crocodile ICT 605 và kĩ thuật dạy học khăn trải bàn để nâng cao chất lượng dạy học bài CẤU TRÚC LẶP – tiết 1 (chương trình tin học 11) tại trường THPT Thường Xuân 2 Người thực hiện: Lê Thị Hoa Chức vụ: Giáo viên SKKN thuộc môn: Tin học THANH HÓA NĂM 2017 MỤC LỤC 1. Mở đầu 1 1.1. Lí do chọn đề tài 1 1.2. Mục đích nghiên cứu 2 1.3. Đối tượng nghiên cứu 2 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến 2 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến 2 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề 4 2.4. Hiệu quả của sáng kiến 19 3. Kết luận, kiến nghị 19 1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Xuất phát từ thực tiễn giảng dạy tin học tại trường THPT Thường Xuân 2 tôi thấy rằng, để đạt hiệu quả cao trong mỗi tiết học cần có cách thiết kế bài giảng cho phù hợp với mục tiêu cần đạt được của từng đơn vị kiến thức; phương pháp, phương tiện dạy học phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. Để qua tiết học học sinh thích thú với kiến thức mới, qua đó hiểu được kiến thức đã học trên lớp, đồng thời học sinh thấy được tầm quan trọng của bài học từ đó học sinh biết vận dụng để giải quyết các vấn đề thực tiễn. Theo kinh nghiệm dạy học bộ môn Tin Học, ngoài việc giúp học sinh lĩnh hội những kiến thức cơ bản người giáo viên còn phải biết kích thích tính tích cực, sự sáng tạo say mê học hỏi của học sinh, giúp học sinh là người chủ động chiếm lĩnh tri thức trong việc học tập của các em. Đồng thời để giúp các em nâng cao khả năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình trước tập thể để thích ứng với sự phát triển của học sinh trong xã hội mới và tiếp cận với các công nghệ tiên tiến trong xã hội, trên thế giới. Bên cạnh đó, trong các kỹ thuật dạy học mới, vai trò của người thầy có sự thay đổi là: “hướng dẫn học sinh biết tự mình tìm ra hướng giải quyết những vấn đề nảy sinh trong quá trình học tập, biết cách làm việc độc lập, làm việc tập thể. Giáo viên là người định hướng, là người cố vấn giúp học sinh tự đánh giá, cũng như giúp học sinh luôn đi đúng con đường tìm hiểu, lĩnh hội kiến thức ”[5]. Nhận thấy đa số học sinh là người dân tộc thiểu số với xuất phát điểm đầu vào thấp (2.5 điểm/3 môn) và đặc thù của bộ môn Tin học, học sinh phải được thực hành nhiều trên máy tính, trong khi cơ sở vật chất nhà trường có 1 phòng máy chỉ có hơn 20 máy chưa thể đáp ứng nhu cầu cần thực hành của hơn 800 học sinh. Điều đó dẫn đến việc dạy – học tin học còn nhiều hạn chế. Đặc biệt với chương trình tin học lớp 11 yêu cầu học sinh phải có tư duy về toán học tốt, hiểu rõ bản chất của ngôn ngữ lập trình nhưng đại đa số học sinh khả năng tư duy chưa cao, đa số các em chỉ học máy móc, học vẹt nên việc tự lập trình giải một bài toán đối với học sinh là rất khó khăn. Mặt khác kiến thức về lập trình cũng khá mới mẻ với học sinh, môn Tin học là môn học các em mới được làm quen bắt đầu vào THPT, học sinh và phụ huynh chỉ xem tin học là môn học phụ nên chưa có ý thức đầu tư thời gian cho bộ môn này. Để dạy học với mục tiêu dạy học theo hướng: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”(Luật giáo dục, điều 24.2). Với những lí do trên tôi quyết định chọn đề tài: “Sử dụng phần mềm Crocodile ICT 605 và kĩ thuật dạy học khăn trải bàn để nâng cao chất lượng dạy học bài CẤU TRÚC LẶP – tiết 1 (chương trình tin học 11) tại trường THPT Thường Xuân 2” để phục vụ cho quá trình dạy và học có hiệu quả tốt hơn. 1.2. Mục đích nghiên cứu Nâng cao chất lượng dạy học bài CẤU TRÚC LẶP (chương trình tin học 11) từ đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học Tin học 11 tại Trường THPT Thường Xuân 2. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”; phần mềm Crocodile ICT 605; Học sinh lớp 11 trường THPT Thường Xuân 2 năm học 2016-2017. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích, xây dựng cơ sở lý thuyết. - Thu thập thông tin trên Internet, kinh nghiệm và thực tế giảng dạy. - Phương pháp thông kê toán học phân tích kết quả. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến Để nâng cao chất lượng dạy học thì người giáo viên cần phải tích cực hóa hoạt động dạy học tức là lấy người học làm trung tâm, làm đối tượng chủ động phát hiện và lĩnh hội tri thức. Tích cực hóa hoạt động dạy học nhằm làm cho những mục tiêu sư phạm biến thành những mục tiêu của cá nhân học sinh, chứ không phải chỉ là sự vào bài, đặt vấn đề một cách hình thức. Quá trình dạy học là một quá trình điều khiển hoạt động và giao lưu của học sinh nhằm đạt được những mục tiêu dạy học. Đây là quá trình điều khiển con người chứ không phải điều khiển máy móc, vì vậy cần phải quan tâm đến những yếu tố tâm lý, chẳng hạn những học sinh có sẵn sàng, có hứng thú thực hiện hoạt động này, hoạt động khác hay không. Mỗi nội dung dạy học đều liên hệ với những hoạt động nhất định mà ta có thể khai thác để tổ chức trong quá trình dạy học có hiệu quả. Những hoạt động như vậy được coi là tương thích với những nội dung cho trước. Xuất phát từ một nội dung dạy học, ta cần phát hiện những hoạt động tương thích với nội dung đó rồi căn cứ vào mục tiêu dạy học mà lựa chọn để luyện tập cho học sinh một số hoạt động trong những hoạt động thành phần cũng giúp cho ta tổ chức cho học sinh tiến hành những hoạt động với độ phức tạp vừa sức học sinh. 2.2. Thực trạng của vấn đề 2.2.1. Việc sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn” trong dạy học Tin học tại trường THPT Thường Xuân 2 Kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn” là một kĩ thuật dạy học mới (đối với giáo dục nước ta), đáp ứng được một phần nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học trong nhà trường, phù hợp với nguyện vọng của người học và yêu cầu xã hội. Các giáo viên dạy môn Tin học đã được trang bị tài liệu và được tập huấn về kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”, Ban giám hiệu nhà trường quan tâm tạo điều kiện để giáo viên nghiên cứu và sử dụng kĩ thuật trong dạy học bộ môn. Tuy nhiên, việc sử dụng kĩ thuật dạy “khăn trải bàn” trong các tiết dạy môn Tin học 11 tại trường THPT Thường Xuân 2 còn chưa nhiều vì một số lí do chủ quan hoặc khách quan sau: + Điều kiện cơ sở vật chất trong trường chưa thật phù hợp để triển khai + Số lượng học sinh quá đông trong một lớp học (38à42 học sinh), nhóm học (6à8 học sinh) gây khó khăn về khâu tổ chức, thời gian triển khai hoạt động, hiệu quả giờ dạy. + Học sinh phần lớn chưa được làm quen hoặc có thì rất ít với kĩ thuật dạy học mới. Ý thức học tập của các em chưa thật sự tự giác, còn ỷ lại, dựa dẫm. + Đặc trưng môn Tin học 11 nhiều kiến thức, yêu cầu khả năng tư duy cao, ... giáo viên cần thuyết trình, gợi mở - vấn đáp, thao tác trực tiếp trên phần mềm để học sinh quan sát nên tốn khá nhiều thời gian trong giờ dạy. 2.2.2. Lựa chọn phần mềm hỗ trợ dạy học trực quan Ngôn ngữ lập trình Pascal hoàn toàn mới với học sinh trường THPT Thường Xuân 2. Cấu trúc câu lệnh diễn đạt theo ngôn ngữ tiếng anh đối với học sinh của trường cũng là một khó khăn. Do vậy để nhớ được bản chất các câu lệnh làm việc của Pascal là một việc không dễ dàng với phần đa số học sinh có học lực từ trung bình trở xuống. Mặt khác, tư duy về giải thuật lại yêu cầu khả năng tư duy sáng tạo nên các em lại càng thấy khó khăn hơn. Để học sinh có thể nhanh chóng tiếp cận với ngôn ngữ lập trình Pascal, đồng thời rèn luyện được kĩ năng lập trình cho học sinh thì trong các tiết học cần minh họa bằng các chương trình cụ thể, thực hiện một số thao tác mẫu cho học sinh quan sát. Chính vì vậy cần sử dụng phần mềm hỗ trợ học sinh rèn luyện kĩ năng lập trình và tư duy giải thuật trong các tiết học để đạt hiệu quả hơn. Phần mềm Crocodile ICT 605 có thể đáp ứng được yêu cầu trên. Bởi Crocodile ICT 605 là một phần mềm mô phỏng hay, cung cấp môi trường lập trình linh hoạt, không dùng ngôn ngữ để thể hiện giải thuật mà dùng các sơ đồ khối, giao diện đẹp mắt và dễ sử dụng. Nó là công cụ lập trình mạnh, có khả năng giải quyết một số bài toán trong chương trình Tin học, các bài toán thực tế với giao diện đồ họa sinh động hơn so với ngôn ngữ lập trình Pascal hay với các ngôn ngữ lập trình khác. 2.2.3. Đối với bài “Cấu trúc lặp” Cấu trúc lặp là cấu trúc điều khiển hoạt động trong lập trình, đây là một nội dung quan trọng trong chương trình tin học 11 ở trường THPT. Mục tiêu của bài học nhằm giúp học sinh hiểu ý nghĩa của cấu trúc lặp trong biểu diễn thuật toán; hiểu câu lệnh lặp với số lần biết trước và câu lệnh For - Do; Sử dụng cấu trúc lặp trong mô tả thuật toán của một số bài toán đơn giản. Hoạt động sử dụng hữu hiệu cấu trúc lặp trong lập trình tạo điều kiện cho học sinh khả năng phát triển tư duy sáng tạo, rèn luyện tính độc lập và tính kỹ luật. Do đó việc sử dụng hữu hiệu cấu trúc lặp chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, nội dung này vẫn chưa hoàn toàn đạt kết quả như mong muốn thể hiện ở chỗ: - Học sinh chưa có kỹ năng, chưa thành thạo trong việc sử dụng cấu trúc lặp để lập trình. - Học sinh chưa linh hoạt, sáng tạo trong việc vận dụng cấu trúc lặp vào xây dựng chương trình. Chưa thấy rõ mối quan hệ của cấu trúc lặp với dữ liệu cơ sở. Không thấy hết những ứng dụng của cấu trúc lặp trong kiến thức cơ bản, trong lĩnh vực tin học và trong cuộc sống - Mặt khác, qua nhiều lần dạy bài Cấu trúc lặp tại trường THPT Thường Xuân 2 tôi nhận thấy rằng với bài học này yêu cầu học sinh phải sử dụng khả năng tư duy để phát hiện kiến thức cần đạt nhưng với chất lượng mặt bằng chung của học sinh khối 11 thì 2 bài toán trong sách giáo khoa với học sinh đa phần các em còn lúng túng trong việc xử lý hoặc đưa ra thuật toán một cách máy móc theo sự hướng dẫn trong sách giáo khoa. Vì vậy, tôi mạnh dạn đưa vào 2 bài toán sau đơn giản hơn nhằm mục đích phát huy tính tích cực, chủ động tìm tòi của học sinh: + Bài số 1: Tính và đưa ra màn hình tổng: S = 1 + 2 + 3 + + N (Với N = 100) thay thế cho bài toán: S = + Bài số 2: Tính và đưa ra màn hình tổng: S = 1 + 2 + 3 + + N + ... Cho đến khi S>100. Thay thế cho bài toán: S =+ . cho đến khi Để giải quyết mâu thuẫn giữa yêu cầu dạy và học bài “Cấu trúc lặp” với tình hình thực tế dạy nội dung này ở trường THPT THƯỜNG XUÂN 2, tôi chọn đề tài: “Sử dụng phần mềm Crocodile ICT 605 và kĩ thuật dạy học khăn trải bàn để nâng cao chất lượng dạy học bài CẤU TRÚC LẶP – tiết 1 (chương trình tin học 11) tại trường THPT Thường Xuân 2” 2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề 2.3.1. Sử dụng kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn”, hướng dẫn học sinh thông hiểu kĩ thuật - Kĩ thuật dạy học “khăn trải bàn” là gì? Là hình thức tổ chức hoạt động mang tính hợp tác kết hợp giữa hoạt động cá nhân và hoạt động nhóm nhằm: Kích thích, thúc đẩy sự tham gia tích cực; tăng cường tính độc lập, trách nhiệm của cá nhân học sinh; Phát triển mô hình có sự tương tác giữa học sinh với học sinh [1]. - Cách tiến hành kĩ thuật “khăn trải bàn” + Hoạt động theo nhóm (4 người/nhóm) (có thể nhiều người hơn). Mỗi người ngồi vào vị trí như hình vẽ minh họa. Tập trung vào câu hỏi (hoặc chủ đề,) Ý kiến chung của cả nhóm về chủ đề Viết ý kiến cá nhân 1 3 4 2 Viết ý kiến cá nhân Viết ý kiến cá hân Viết ý kiến cá nhân + Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn (về chủ đề...). Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng vài phút. Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất các câu trả lời. Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ô giữa tấm khăn trải bàn (giấy A0) [1]. - Đối với bài dạy Cấu trúc lặp – tiết 1, khi xét bài toán 1: S = 1 + 2 + 3 + + N ( Với N = 100) Giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích quy luật của bài toán: S0 = 0; S1=S0+1; Học sinh hình thành ý tưởng giải quyết bài toán S2=S1+2; .; S100 =S99+100; Ssau=Strước+i; Giáo viên: - Sử dụng kĩ thuật “khăn trải bàn” chia lớp 4 nhóm, ổn định nhóm. - Với ý tưởng giải quyết bài toán mà học sinh đã tìm tòi phát hiện được, học sinh vận dụng các kiến thức đã học về thuật toán để viết thuật toán hoàn chỉnh cho bài toán: S = 1 + 2 + 3 + ... + N (với N=100) theo phương pháp liệt kê các bước. Học sinh: + Vòng 1: Suy nghĩ độc lập, nghiên cứu tự viết thuật toán theo ý kiến riêng của cá nhân (vào vị trí qui định) (3 phút). + Vòng 2: Thảo luận đưa ý kiến chung hoàn thiện thuật toán vào giữa tờ A0 (2 phút). Giáo viên: Mời đại diện các nhóm lên trình bày sau đó sửa chữa, bổ sung, chốt ý. Qua hoạt động này học sinh chủ động nắm được cấu trúc hoạt động của câu lệnh lặp với số lần biết trước đó là cơ sở để giáo viên hướng dẫn học sinh tự lĩnh hội được cấu trúc câu lệnh lặp với số lần biết trước và câu lệnh For – Do. Sau khi học sinh đã nắm được cấu trúc câu lệnh For – Do và ý nghĩa khi thực hiện câu lệnh lặp với số lần biết trước. Giáo viên: - Áp dụng kĩ thuật: “ Khăn trải bàn” chia lớp 6 nhóm, ổn định nhóm. - Yêu cầu học sinh vận dụng câu lệnh lặp tiến và lặp lùi để hoàn thành các chương trình sau: + Nhóm 1,2: Hoàn thành chương trình trong phần kiểm tra bài cũ sử dụng cấu trúc lặp. + Nhóm 3,4: Hoàn thành chương trình thuật toán lặp tiến với số lần biết trước của bài toán S= 1 + 2 + 3 ++ N (với N = 100). + Nhóm 5,6: Hoàn thành chương trình thuật toán lặp lùi với số lần biết trước của bài toán S= 1 + 2 + 3 ++ N (với N = 100). Học sinh: + Vòng 1: Suy nghĩ độc lập, viết đoạn lệnh lặp vào vị trí quy định (2 phút). + Vòng 2: Thảo luận đưa ý kiến chung hoàn thiện chương trình trên giấy A0 (2 phút). Giáo viên: Mời đại diện các nhóm lên trình bày sau đó sửa chữa, bổ sung, chốt ý. 2.3.2. Sử dụng phương tiện trực quan trong dạy học Trực quan trong giảng dạy sẽ huy động được tất cả các giác quan tham gia vào quá trình nhận thức. Theo nghiên cứu về phương pháp lĩnh hội và ghi nhớ kiến thức ở học sinh: “Nếu chỉ nghe thì chỉ lĩnh hội được 20% lượng thông tin, nếu chỉ nhìn thì lĩnh hội được 30% lượng thông tin. Nếu dùng phối hợp cả nghe – nhìn và hành động thì lượng thông tin tiếp thu được sẽ là 70%” [5]. Trong dạy học Tin học, nguyên tắc trực quan rất quan trọng không chỉ vì nó có ý nghĩa to lớn trong quá trình nhận thức mà còn vì nó có nhiều điều kiện thuận lợi để thực hiện (máy tính, máy chiếu, thiết bị truyền thông). Để làm rõ được Cấu trúc lặp trong thuật toán của bài toán S = 1 + 2 + 3 + ...+ N (với N = 100), ngoài dùng sơ đồ thuật toán trên bảng phụ, có thể minh họa sơ đồ thuật toán bằng phần mềm Crocodile ICT 605. Giáo viên giới thiệu thuật toán trên phần mềm Crocodile ICT 605 đưa ra bộ giá trị cụ thể, yêu cầu học sinh dự đoán quá trình hoạt động của thuật toán ứng với bộ giá trị đưa vào và trực tiếp thực hiện thuật toán trên. Từ đó, học sinh sẽ thấy rõ bản chất của cấu trúc lặp trong bài toán và có thể áp dụng để giải quyết các bài toán về sau nhanh chóng và chính xác. 2.3.3. Các biện pháp tổ chức thực hiện Tiết thứ: 12 Tên bài: CẤU TRÚC LẶP (tiết 1) 2.3.3.1. Mục tiêu Sau tiết học, học sinh đạt được: 1. Về kiến thức: Hiểu nhu cầu của cấu trúc lặp trong biểu diễn thuật toán; Hiểu cấu trúc lặp với số lần biết trước và câu lệnh For –Do [4]. 2. Về kỹ năng: Mô tả được thuật toán của một số bài toán đơn giản có sử dụng lệnh lặp; Viết đúng lặp với số lần định trước; Viết được thuật toán giải một số bài toán đơn giản [4]. 3. Về thái độ: Hứng thú, tích cực học tập. 4. Định hướng phát triển năng lực: Năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sử dụng CNTT – TT. 2.3.3.2. Quá trình chuẩn bị: 1. Chuẩn bị của học sinh: a. Chuẩn bị bài: Đã học bài cũ, đọc trước nội dung bài “Cấu trúc lặp”. b. Chuẩn bị đồ dùng học tập: Bút lông, giấy A0 để ghi ý kiến cá nhân, ý kiến của nhóm. 2. Chuẩn bị của giáo viên: Thiết kế giáo án mẫu theo hướng đổi mới phương pháp dạy học sử dụng kỹ thuật dạy học khăn trải bàn và phương pháp trực quan Chuẩn bị một số phương tiện dạy học như: Máy chiếu, máy vi tính (có cài sẵn phần mềm Turbo Pascal, phần mềm Crocodile ICT 605), chương trình của bài toán tính tổng với số lần lặp biết trước dạng lặp tiến và dạng lặp lùi (bằng phần mềm mô phỏng thuật toán Crocodile và phần mềm Turbo Pascal). Phiếu học tập, bảng phụ. 2.3.3.3 Cách thức tiến hành: 1. Ổn định lớp: (1 phút) - Ổn định tổ chức. - Kiểm tra sĩ số, nhắc nhở học sinh. 2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Câu hỏi: Cho chương trình sau: Program Vidu; Begin Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); Writeln(‘ Tin hoc 11’); End. Cho biết chương trình trên xuất ra màn hình dữ liệu như thế nào? Em có nhận xét gì về các câu lệnh trong chương trình? Đáp án: Chương trình trên xuất ra màn hình 10 dòng có nội dung: Tin Hoc 11 Nhận xét: Các câu lệnh trong chương trình giống nhau hoàn toàn và được lặp đi lặp lại là 10 lần à Chương trình dài, cồng kềnh. 3. Tiến trình dạy học HOẠT ĐỘNG 1 (1’): Dẫn nhập (1) Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Thuyết trình (2) Hình thức tổ chức hoạt động: Cả lớp Nội dung Hoạt động của GV và HS DẪN NHẬP - GV: Quay lại nội phần kiểm tra bài cũ với nhận xét về các câu lệnh, nội dung chương trình: Các câu lệnh trong chương trình được viết lặp đi lặp lại à Chương trình dài, cồng kềnh, phức tạp, Với các câu lệnh tuần tự và cấu trúc rẽ nhánh không đáp ứng được việc rút gọn các thao tác giống nhau? à Ngôn ngữ lập trình cung cấp cấu trúc điều khiển lặp. - HS: chú ý lắng nghe, định hướng nội dung cần đạt của bài mới. HOẠT ĐỘNG 2 (5’) Tìm hiểu các dạng lặp (1) Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Vấn đáp + Kỹ thuật dạy học “khăn trải bàn” (2) Hình thức tổ chức hoạt động: Phân từng nhóm Nội dung Hoạt động của GV và HS 1. Lặp [3] - Xét ví dụ thực tiễn: - Xét 2 bài toán: Bài số 1: Tính và đưa ra màn hình tổng S = 1 + 2 + 3 + + N (với N = 100) è Lặp với số lần biết trước. Bài số 2: Tính và đưa ra màn hình tổng S = 1 + 2 + 3 + + N + ... Cho đến khi S>100. è Lặp với số lần chưa biết trước. - GV: Nêu 2 ví dụ , Mẹ An đưa cho An 1 cái ca và 1 cái thùng rồi giao nhiệm vụ: +TH1: Múc 100 ca nước đổ vào thùng. +TH2: Lấy ca múc nước đổ vào thùng đến khi đầy thùng. - Hỏi: +TH1: An phải múc bao nhiêu ca nước? +TH2: An phải múc bao nhiêu ca nước? Việc dừng múc nước khi nào? - HS: Chú ý lắng nghe, suy nghĩ trả lời câu hỏi à hình thành kiến thức lặp với số lần lặp biết trước và lặp với số lần chưa biết trước. - GV: Tương tự, trong toán học cũng có những thao tác được lặp đi lặp lại nhiều lần. Giới thiệu 2 ví dụ toán học (Trên máy chiếu) - HS: Chú ý theo dõi. - GV: Yêu cầu hs tìm sự giống và khác nhau của 2 bài toán trên: + Với bài toán 1 việc tính S thực hiện bao nhiêu lần? Số lần lặp biết trước hay không? + Với bài toán 2 việc tính S thực hiện bao nhiêu lần? Việc tính S dừng lại khi nào? - HS: Suy nghĩ trả lời câu hỏi - GV: Ngôn ngữ lập trình cung cấp câu trúc để thực hiện các lệnh lặp như trên à Lặp với số lần biết trước và lặp với số lần chưa biết trước. - HS: Chú ý lắng nghe. HOẠT ĐỘNG 3 (20’) Tìm hiểu lặp với số lần biết trước và câu lệnh For - Do (1) Phương pháp/Kĩ thuật dạy học: Kỹ thuật “khăn trải bàn” + vấn đáp (2) Hình thức tổ chức hoạt động: Phân từng nhóm Nội dung Hoạt động của GV và HS 2. Lặp với số lần biết trước và câu lệnh For - Do [3] Xét bài toán 1: S = 1 + 2 + 3 + + N (Với N = 100) Phân tích bài toán: S0 = 0; S1=S0+1; S2=S1+2; .; S100 =S99+100; àý tưởng thuật toán: Ssau=Strước+i; a. Thuật toán giải bài toán 1: - Thuật toán tong_1a Bước 1: Sß0; iß0; Bước 2: ißi+1; Bước 3: Nếu i>100 thì sang bước 5; Bước 4: Sß S+i; Rồi quay lại bước 2; Bước 5: Đưa ra S rồi kết thúc. - Thuật toán tong_1b Bước 1: Sß0; iß101; Bước 2: iß i-1; Bước 3: Nếu i<1 thì chuyển đến bước 5; Bước 4: Sß S+i; Rồi quay lại bước 2; Bước 5: Đưa ra S rồi kết thúc b. Câu lệnh For – Do * Trong Pascal, dạng lặp tiến: For := To DO ; [3] * Trong Pas
Tài liệu đính kèm:
- skkn_su_dung_phan_mem_crocodile_ict_605_va_ki_thuat_day_hoc.doc