SKKN Một số phương pháp giáo dục kỹ năng phòng chống bắt nạt học đường cho học sinh trường THPT Mường Lát trong tiết sinh hoạt cuối tuần

SKKN Một số phương pháp giáo dục kỹ năng phòng chống bắt nạt học đường cho học sinh trường THPT Mường Lát trong tiết sinh hoạt cuối tuần

Thời gian vừa qua, trên các phương tiện thông đại chúng thường đăng tải các vụ việc học sinh (HS) đánh nhau, học sinh tự tử vì nhiều nguyên nhân, HS không hứng thú trong học tập, bị xâm phạm, bị lợi dụng.

Trong số đó, vấn đề khá phổ biến, thu hút nhiều sự quan tâm của cả xã hội đó là học sinh bị bạn đánh rồi tung clip lên mạng - một biểu hiện của hiện tượng bắt nạt học đường. Cũng là một dạng bạo lực, nhưng bắt nạt là vấn đề xảy ra giữa các em học sinh với nhau chứ không phải giữa người lớn với trẻ em và diễn ra trong một thời gian dài. Vì vậy, hậu quả của nó còn dai dẳng và khủng khiếp hơn là bạo lực. Điển hình gần nhất là trong tháng 3 và tháng 4 năm 2019 có tới 3 vụ việc bắt nạt học đường đau lòng đã diễn ra gây nhức nhối trong xã hội. Một là sự việc diễn ra ngày 22/3/2019 nữ học sinh H.Y học sinh lớp 9A trương THPT Phù Ủng (Ân Thi – Hưng Yên) bị nhóm bạn 5 người lột đồ đánh dã man do không cầm mũ ca nô cho một bạn và không viết cam kết hộ bạn khác, bị quay clip tung lên mạng. Tiếp đó là ngày 31/3/2019 clip nữ học sinh lớp 7 ở huyện Diễn Châu – Nghệ An bị học sinh trường bạn bắt quỳ gối, tát liên tiếp vào mặt. Và làn sóng dư luận tiếp tục dâng cao trước vụ việc bắt nạt học lại diễn ra tháng 4 khi nữ sinh lớp 7 ở Quảng Ninh bị hai bạn đánh hội đồng và quay clip tung lên mạng. Điều đáng nói ở các vụ việc này là các nạn nhân đề bị đánh hội đồng, hầu như có sự chưng kiến của nhiều học sinh nhưng tất cả đều đúng ngoài quan sát. Thậm chí vụ việc ở Hưng Yên đã xảy ra liên tục trong một thời gian khá dài. Vậy nguyên nhân là do đâu? Một trong số những nguyên nhân đó là do các em không có khả năng ứng phó với những áp lực căng thẳng trong cuộc sống, không biết giải quyết xung đột, không tiết chế được cảm xúc bản thân, không biết ứng phó với những thay đổi trong cuộc sống, không có sự đồng cảm sẻ chia Mà theo các chuyên gia giáo dục (GD), nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng sống (KNS).

 

doc 21 trang thuychi01 14555
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Một số phương pháp giáo dục kỹ năng phòng chống bắt nạt học đường cho học sinh trường THPT Mường Lát trong tiết sinh hoạt cuối tuần", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ 
TRƯỜNG THPT MƯỜNG LÁT
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG BẮT NẠT HỌC ĐƯỜNG CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT MƯỜNG LÁT TRONG TIẾT SINH HOẠT CUỐI TUẦN
THANH HOÁ NĂM 2019
Người thực hiện: Bùi Thị Nhung
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc lĩnh vực: Công tác Chủ nhiệm
THANH HOÁ NĂM 2019
MỤC LỤC
Những từ viết tắt
1. Mở đầu1
1.1. Lí do chọn đề tài..1
1.2. Mục đích nghiên cứu3
1.3. Đối tượng nghiên cứu..3
1.4. Phương pháp nghiên cứu3
2. Nội dung sáng kiến......4
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến..4
2.1.1. Khái niệm..4
2.1.1.1. Kỹ năng4
2.1.1.2. Kỹ năng sống...............4
2.1.1.3. Bạo lực học đường.4
2.1.1.4. Bắt nạt học đường....4
2.1.2. Các hình thức bắt nạt học dường.....5
2.1.3. Hậu quả của bắt nạt học đường......5
2.1.4. Vai trò của giáo dục kỹ năng sống..5
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến...6
2.3. Các phương pháp sử dụng..7
2.3.1. Thuyết trình tương tác..................7
2.3.2. Diễn kịch....8
2.3.3. Trò chơi.....9
2.3.4. Kể chuyện hoặc sử dụng phim ảnh...10
2.4. Hiệu quả của sáng kiến..........12
3. Kết luận, kiến nghị....13
3.1. Kết luận.13
3.2. Kiến nghị.14
TÀI LIỆU THAM KHẢO
NHỮNG TỪ VIẾT TẮT
HS: Học sinh
GV: Giáo viên
KNS: Kỹ năng sống
KN: Kỹ năng
GD: Giáo dục
GD KNS: Giáo dục kỹ năng sống
GVCN: Giáo viên chủ nhiệm
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Thời gian vừa qua, trên các phương tiện thông đại chúng thường đăng tải các vụ việc học sinh (HS) đánh nhau, học sinh tự tử vì nhiều nguyên nhân, HS không hứng thú trong học tập, bị xâm phạm, bị lợi dụng... 
Trong số đó, vấn đề khá phổ biến, thu hút nhiều sự quan tâm của cả xã hội đó là học sinh bị bạn đánh rồi tung clip lên mạng - một biểu hiện của hiện tượng bắt nạt học đường. Cũng là một dạng bạo lực, nhưng bắt nạt là vấn đề xảy ra giữa các em học sinh với nhau chứ không phải giữa người lớn với trẻ em và diễn ra trong một thời gian dài. Vì vậy, hậu quả của nó còn dai dẳng và khủng khiếp hơn là bạo lực. Điển hình gần nhất là trong tháng 3 và tháng 4 năm 2019 có tới 3 vụ việc bắt nạt học đường đau lòng đã diễn ra gây nhức nhối trong xã hội. Một là sự việc diễn ra ngày 22/3/2019 nữ học sinh H.Y học sinh lớp 9A trương THPT Phù Ủng (Ân Thi – Hưng Yên) bị nhóm bạn 5 người lột đồ đánh dã man do không cầm mũ ca nô cho một bạn và không viết cam kết hộ bạn khác, bị quay clip tung lên mạng. Tiếp đó là ngày 31/3/2019 clip nữ học sinh lớp 7 ở huyện Diễn Châu – Nghệ An bị học sinh trường bạn bắt quỳ gối, tát liên tiếp vào mặt. Và làn sóng dư luận tiếp tục dâng cao trước vụ việc bắt nạt học lại diễn ra tháng 4 khi nữ sinh lớp 7 ở Quảng Ninh bị hai bạn đánh hội đồng và quay clip tung lên mạng. Điều đáng nói ở các vụ việc này là các nạn nhân đề bị đánh hội đồng, hầu như có sự chưng kiến của nhiều học sinh nhưng tất cả đều đúng ngoài quan sát. Thậm chí vụ việc ở Hưng Yên đã xảy ra liên tục trong một thời gian khá dài. Vậy nguyên nhân là do đâu? Một trong số những nguyên nhân đó là do các em không có khả năng ứng phó với những áp lực căng thẳng trong cuộc sống, không biết giải quyết xung đột, không tiết chế được cảm xúc bản thân, không biết ứng phó với những thay đổi trong cuộc sống, không có sự đồng cảm sẻ chia Mà theo các chuyên gia giáo dục (GD), nguyên nhân sâu xa là do các em thiếu kỹ năng sống (KNS).
Ngày 17 tháng 7 năm 2017 thủ tướng chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã ban hành Nghị định số 80/2017/NĐ-CP quy định về môi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường. Theo đó, tại chương 2 điều 6 của nghị định này quy định cụ thể các biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ người có nguy cơ bị bạo lực học đường và trách nhiệm của các bên liên quan bao gồm: Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an, Bộ Y tế, trách nhiệm của các bộ, cơ quan ngang bộ, Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp, các tổ chức xã hội. 
Vào ngày 17-18 tháng 5 năm 2016 tổ chức United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization(UNESCO) đã tổ chức một cuộc họp quốc tế bao gồm 250 thành viên đại diện của 54 quốc gia và 15 bộ trưởng của các quốc gia về vấn đề: Ngăn chặn và Giải quyết vấn đề sợ hãi của nạn nhân bắt nạt trong giáo dục và mở rộng ra hơn là ngăn chặn và giải quyết bạo lực học đường trên cơ sở giới. Điều này cho thấy, tình hình bắt nạt nói chung và bắt nạt ở trường học nói riêng là một vấn đề mang tính toàn cầu có sức ảnh hưởng rộng lớn và đang được các nước quan tâm. 
Theo Điều 2 của Luật Giáo dục năm 2005, mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, theo Thông báo 242-TB/TW ngày 15/4/2009 của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 2 (khóa VIII) và phương hướng phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020, đã nêu một trong những hạn chế của giáo dục phổ thông như sau: “Giáo dục phổ thông mới chỉ quan tâm nhiều đến “dạy chữ”, chưa quan tâm đúng mức đến “dạy người”, kỹ năng sống và “dạy nghề” cho thanh thiếu niên”.
Với thói quen dạy và học chưa có tích hợp GD KNS trước kia, nhiều GV cảm thấy rất khó khăn khi lồng ghép giáo dục kĩ năng sống (GD KNS) cho HS vào giờ học. Nhiều GV bối rối không biết phải GD KNS cho HS ra làm sao, lồng ghép vào khi nào và lồng ghép như thế nào cho hợp lí. 
Trường THPT Mường Lát thuộc huyện miền núi xa nhất của tỉnh Thanh Hóa, là vùng kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn, giáp ranh biên giới với nước bạn Lào. Các em học sinh phần lớn là con em đồng bào dân tộc thiểu số, các em có hứng thú với nhiều vấn đề mới của cuộc sống nhưng lại hạn chế về giao tiếp, khả năng phán đoán chưa cao, tính thích ứng với môi trường không tốt, thụ động trước vấn đề của cuộc sống đặt ra, thiếu hụt nhiều kĩ năng sống cơ bản Trước tiên đó là sự vụng về trong giao tiếp ứng xử gây nên những mâu thuẫn bạn bè không đáng có - là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến bạo lực, bắt nạt học đường. do vậy nhiệm vụ của mỗi cán bộ, giáo viên trường THPT Mường Lát càng nặng nề hơn vì không chỉ góp phần giảng dạy kiến thức mà còn giáo dục KNS cho HS để các em có thể phát triển toàn diện. Qua thực tế hoạt động, nhà trường đã tiến hành nhiều biện pháp giáo dục học sinh như thông qua tiết chào cờ đầu tuần, hoạt động ngoài giờ lên lớp. Tuy nhiên do năng lực nhận thức của các em còn hạn chế, ý thức tự giác của các em chưa cao nên công tác giáo dục càng trở nên khó khăn. 
Cũng xuất phát từ đây, năm học 2018-2019 khi được giao nhiệm vụ làm công tác chủ nhiệm lớp 10H là một lớp đầu cấp, học sinh có sự biến đổi lớn về tâm sinh lí, tôi luôn trăn trở làm sao có thể giúp các em có thêm được nhiều KNS đặc biệt là kĩ năng đối phó vấn đề nóng hổi trong thời gian gần đây được báo chí đưa tin - bắt nạt học đường. Và tôi đã lựa chọn tiết sinh hoạt cuối tuần để tiến hành những phương pháp giáo dục cho các em. 
Bởi lẽ, lâu nay giáo viên chủ nhiệm (GVCN) dường như dập khuôn một số kịch bản trong tiết sinh hoạt như: GVCN tổng kết hoạt động tuần qua, xem xét qua các lỗi vi phạm của HS, chấn chỉnh những sai phạm, khiển trách hay cảnh cáo những trường hợp sai phạm của HS. Sau đó là thông báo kế hoạch hoạt động trong tuần sắp tới, nhắc nhở và phân công HS thực hiện theo kế hoạch. GVCN còn làm nhiệm vụ “tài chính” (thu tiền học phí và các khoản thu khác) trong giờ sinh hoạt lớp. Hay GVCN giao cho lớp trưởng báo cáo tình hình tuần qua, báo cáo những trường hợp sai phạm cần nhắc nhở, chấn chỉnh và động viên các em. GVCN la mắng HS vi phạm một cách gay gắt. GVCN nhận xét qua loa rồi đọc thông báo chung cho cả lớp kế hoạch của nhà trường và của lớp. Những mô típ như trên chỉ thích hợp với các lớp HS ngoan, nhanh nhẹn , ít vi phạm nội quy trường lớp. Còn đối với các lớp thường xuyên có HS vi phạm thì giờ sinh hoạt lớp như vậy sẽ nhàm chán, nặng nề vì HS trong lớp cho rằng phải đối phó với những sai phạm trong tuần qua và tâm lý chung sẽ là mắc cỡ, e ngại, tự ti,... Riêng với những em thường xuyên vi phạm thì tình hình còn có thể bi đát hơn: tâm lý bất cần sẽ nảy sinh, các em có thể trở nên lì hơn, “cứng đầu” hơn, khó bảo hơn, thậm trí là sẽ nghỉ học vào buổi sinh hoạt cuối tuần.Vì vậy, GVCN sẽ mất cảm hứng để giáo dục KNS khi lớp có nhiều HS vi phạm. Thầy cô sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái bực tức, nóng nảy và chắc chắn sẽ kéo dài thời gian rầy la cả lớp một cách không có chủ đích rõ ràng.
 Chính vì vậy cần thay đổi cách thực hiện giờ sinh hoạt ở lớp chủ nhiệm sao cho tăng tính chủ động của HS nhiều hơn nữa, nâng cao vai trò của tập thể lớp chứ không phải vai trò của GVCN, của một lớp trưởng hay bí thư chi đoàn. Biến giờ sinh hoạt lớp thành một buổi sinh hoạt tập thể mang đầy tính giáo dục mà ý định lồng ghép giáo dục KNS cho HS đã được GVCN chuẩn bị trước. 
Xuất phát từ những thực trạng và mong muốn trên, cùng với những trải nghiệm và kết quả đạt được trong công tác chủ nhiệm, tôi mạnh dạn lựa chọn và thực hiện đề tài: “Một số phương pháp giáo dục kỹ năng phòng chống bắt nạt học đường cho học sinh trường THPT Mường Lát trong tiết sinh hoạt cuối tuần” để viết sáng kiến kinh nghiệm năm 2018-2019
1.2. Mục đích nghiên cứu.
	Sáng kiến được thực hiện nhằm giáo dục kỹ năng ứng phó với vấn đề băt nạt học đường hiện nay cho các em HS trường THPT Mường Lát như kỹ năng kiên định, thương lượng, đặt ra giới hạn, chọn bạn phù hợp, tìm kiếm sự trợ giúp. Qua đó giúp các em có được một số kiến thức sau: 
- Có nhận thức đúng đắn nhất về vấn đề bắt nạt học đường.
- Có khả năng giao tiếp, ứng xử một cách linh hoạt và đạt hiệu quả cao để hạn chế mâu thuẫn.
 - Làm chủ được bản thân, sống tự tin, năng động, nói không trước những yêu cầu không phù hợp.
 - Biết cách ứng phó trước những tình huống khó khăn trong cuộc sống hằng ngày, biết cách giải quyết những mâu thuẫn theo phương thức hòa bình.
 - Sống có trách nhiệm với bản thân, với gia đình và cộng đồng.
 - Sống đoàn kết, có tình cảm hơn, mạnh dạn đưa ra ý kiến của mình.
 - Luôn biết kiềm chế cảm xúc, làm chủ được các hành vi ứng xử của bản thân.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Đề tài sẽ nghiên cứu, tìm hiểu về những lí thuyết, thực tiễn về bắt nạt học đường, những phương pháp giáo dục phát huy tính chủ động của học sinh. Từ đó lựa chọn, đề xuất sử dụng các phương pháp hữu hiệu trong tiết sinh hoạt cuối tuần nhằm giáo dục kỹ năng phòng chống bắt nạt học đường cho các em. Tổng kết những ưu điểm, kết quả đạt được khi áp dụng sáng kiến.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để thực hiện đề tài này tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu sau: tìm hiểu đọc tài liệu, so sánh, tổng hợp, phân tích, nhận xét, đánh giá, viết báo cáo.
2. Nội dung sáng kiến
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến
2.1.1. Khái niệm.
2.1.1.1. Kỹ năng.
Theo từ điển Tiếng Việt: Kỹ năng là khả năng vận dụng những kiến thức trong một lĩnh vực nào đó vào thực tế. [2]
Còn theo từ điển trên mạng Wikipedia: Kỹ năng là sự thành thạo, sự dễ dàng, hoặc khéo léo có được thông qua đào tạo hoặc trải nghiệm. Có ba thành tố cơ bản của kỹ năng là kết quả, sự chắc chắn/ổn định và hiệu quả. Sống là một quá trình hoạt động đòi hỏi con người phải có những kỹ năng nhất định. Khó có thể liệt kê một cách đầy đủ những kỹ năng con người cần có trong quá trình sống.[1]
Theo tác giả Vũ Dũng thì: “Kỹ năng là năng lực vận dụng có kết quả tri thức về phương thức hành động đã được chủ thể lĩnh hội để thực hiện những nhiệm vụ tương ứng” [3].
Từ sự phân tích trên ta có thể hiểu kỹ năng một cách chung nhất: Kỹ năng là năng lực thực hiện một hành động hay một hoạt động nào đó bằng cách lựa chọn và vận dụng những tri thức, cách thức hành động đúng đắn để đạt được mục đích đề ra.
2.1.1.2. Kỹ năng sống.
Theo quan niệm của UNESCO thì “Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để họ thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hàng ngày”.[1]
Theo UNICEFF, KNS là tập hợp rất nhiều kỹ năng tâm lý xã hội và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các kỹ năng tự xử lý và quản lý bản thân nhằm giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả. Từ KNS có thể thể hiện thành những hành động cá nhân và những hành động đó sẽ tác động đến hành động của những người khác cũng như dẫn đến những hành động nhằm thay đổi môi trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh. 
Trong tài liệu tập huấn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của Bộ GD- ĐT: KNS là khả năng thực hiện những hành vi thích ứng tích cực, những cách hành xử hiệu quả, giúp cá nhân hoà nhập vào môi trường xung quanh (gia đình, lớp học, thế giới bạn bè), giúp cá nhân hình thành các mối quan hệ xã hội, phát triển những nét nhân cách tích cực thuận lợi cho sự thành công học đường và thành công trong cuộc sống.[4]
2.1.1.3. Bạo lực học đường.
	Bạo lực học đường là những hành vi cố ý sử dụng vũ lực hoặc quyền lực của học sinh hoặc giáo viên đối với những học sinh, giáo viên hoặc những người khác và ngược lại. Đó có thể là những hành vi về thể xác, tinh thần, tình dục, ngôn ngữcó thể gây ra tổn thương về mặt tinh thần hoặc thể xác.
Hay theo Khoản 5 Điều 2 Nghị định 80/2017/NĐ-CP quy định bạo lực học đường là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của người học xảy ra trong cơ sở giáo dục hoặc lớp độc lập.[1]
2.1.1.4. Bắt nạt học đường
 Bắt nạt học đường là hành vi thể hiện sức mạnh (Sức mạnh về thể chất và tinh thần) để đe doạ hoặc thực hiện hành vi làm tổn thương người khác nhằm mục đích kiểm soát và duy trì quyền lực với người bị bắt nạt, hành vi bắt nạt không xảy ra một lần mà lặp đi lặp lại theo thời gian giữa những trẻ trong độ tuổi đến trường.[1]
2.1.2. Các hình thức bắt nạt học đường
- Bắt nạt về thể chất: Hình thức bắt nạt này được chia làm hai nhóm hành vi: 
+ Làm đau về thể chất: Đánh, ném đồ vật vào người, bắt trực nhật lớp, bắt đèo về nhà, không cho đi vệ sinh, bắt quỳ gối 
+ Chiếm đoạt, huỷ hoại tài sản: Trấn lột tiền, đồ trang sức, đồ dung học tập, bắt cống nạp thường xuyên, xì lốp xe 
- Bắt nạt về tinh thần: Hình thức bắt nạt này được chia làm 4 loại: 
+ Nhóm hành vi sai khiến: Bắt làm bài tập, bắt cho nhìn bài, giật bài trong giờ kiểm tra 
+ Nhóm hành vi tạo cho người khác có cảm xúc nhục nhã để làm niềm vui: Tung tin đồn, làm xấu hổ trước đám đông, đặt biệt danh xấu, bình luận khiếm nhã về ngoại hình 
+ Nhóm hành vi gây cô lập: Khai trừ khỏi nhóm, không cho và cấm các bạn chơi cùng một bạn nào đó, không cho bạn tham gia vào các hoạt động của lớp
 + Nhóm hành vi thể hiện thái độ coi thường, khinh miệt làm cho trẻ bị bắt nạt tự ti, chán nản: khinh thường bạn vì nghèo, vì học kém, vì xấu 
- Bắt nạt thông qua các thiết bị công nghệ: Tung tin đồn, bịa đặt chuyện trên mạng, tung ảnh cá nhân đã được chỉnh sửa theo chủ đích lên facebook, nhắn tin doạ nạt, đe doạ.
2.1.3. Hậu quả của bắt nạt học đường.
Bắt nạt học đường gây ra hậu quả trên nhiều khía cạnh đối với nạn nhân như:
- Tâm lý: Mức đột tăng dần từ khó chịu, nhàm chán tới bực bội, chán nản, lo lắng, căng thẳng kéo dài và có phần sợ hãi. Trẻ cũng có thể có những suy nghĩ sai lệch về giới tính thật của mình, xấu hổ và chán ghét bản thân. 
- Sức khoẻ: Trẻ có nguy cơ rơi vào trạng thái trầm cảm, rối loạn ăn uống và rối loạn giấc ngủ. 
- Học tập: Mất tập trung, kết quả học tập giảm sút, chán học, không muốn đến trường, có thể tìm cách trốn học hoặc bỏ học. 
- Hành vi: Trẻ có xu hướng né tránh các mối quan hệ bạn bè, cô lập bản thân. Trẻ có thể tìm cách thay đổi bản thân để không còn bị trêu trọc nữa. Trẻ có thể tìm đến cách chất kích thích (rượu bia, thuốc lá, chất gây nghiện) để vượt qua khó khăn. Trẻ còn có biểu hiện rối loạn hành vi và tự tử.
2.1.4. Vai trò của giáo dục kỹ năng sống
Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trung học sẽ đem lại những lợi ích thiết thực cho người học và cộng đồng xã hội.
 Học sinh trung học phổ thông đang ở trong độ tuổi thanh niên, lứa tuổi đang phát triển mạnh về cả thể chất và tinh thần. Nhu cầu hoạt động và giao tiếp của các em đang phát triển mạnh. Do đó, ý thức về cuộc sống, về bản thân, về con người cũng phát triển; các năng lực cá nhân cũng dần hình thành. Đời sống tình cảm của các em cũng rất phong phú, thể hiện rõ nhất trong quan hệ tình bạn (đồng giới hoặc khác giới). Nó chi phối tình cảm và xu hướng hoạt động của các em. 
Giáo dục kĩ năng sống nếu biết khai thác những khía cạnh tích cực trong đặc điểm tâm lí của học sinh sẽ tạo điều kiện thuận lợi giúp các em phát triển nhân cách. Bên cạnh đó, môi trường xã hội cũng ảnh hường rất lớn đến nhân cách của học sinh. Bối cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường hiện nay với những tác động tích cực và tiêu cực đan xen khiến trẻ luôn luôn phải có sự lựa chọn, phải đương đầu với những áp lực, thử thách, nếu không được hướng dẫn, các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu cực như nghiện hút, bạo lực, ăn chơi sa đoạ. 
Giáo dục kĩ năng sống giúp các em ứng phó với những vấn đề của lứa tuổi học sinh trung học phổ thông như phòng tránh lạm dụng game, phòng tránh rủi ro trong quan hệ giới tính, phòng tránh sử dung chất gây nghiện, phòng tránh bạo lực học đường.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến
Cấp học THPT là cấp học mà đối tượng học sinh đang trong giai đoạn mới lớn, có nhiều thay đổi về tâm sinh lí nên sẽ chịu rất nhiều tác động từ ngoại cảnh đến tư duy và hành động của các em, do vậy vai trò của các thầy cô là rất quan trọng. Qua thực tế công tác tại trường THPT Mường Lát, đặc biệt là kiêm nhiệm thêm công việc của một giáo viên chủ nhiệm thường xuyên tiếp xúc, gần gũi với các em tôi nhận thấy các em đang còn một số tồn tại hạn chế về kĩ năng sống như sau:
Với đặc thù của một trường miền núi có nhiều dân tộc cùng sinh sống, mỗi một dân tộc có một phong tục tập quán riêng, có nếp sống khác nhau thậm chí là đối nghịch nhau. Do hiểu biết của nhiều em chưa cao, cách xử lí tình huống hạn chế, đặc biết là yếu kém trong giao tiếp nên đã xảy ra một số xích mích, mâu thuẫn giữa các em của các dân tộc khác nhau.
Sinh sống ở vùng núi với địa hình cách trở, khoảng cách đến trường quá xa không cho phép các em có thể đi buổi đến trường mà phải ở trọ lại trong dân hoặc ở khu làng học sinh. Do sống xa gia đình thiếu sự quản lí, uốn nắn kịp thời của gia đình nên nhiều học sinh không làm chủ được mình trước những dụ dỗ lôi kéo của bạn bè, các đối tượng ngoài xã hội. Dẫn đên việc các em bỏ bê học hành, tham gia vào các hoạt động không lành mạnh, thạm chí là thành lập những nhóm học sinh cá biệt thể hiện sự “anh hùng” của mình trước bạn bè 
Trái ngược với một số học sinh “cá biệt anh hùng”, đó là việc có rất nhiều em nhút nhát trong học tập và cuộc sống. Phải xa gia đình để tự lập trong cuộc sống học tập, chính với sự nhút nhát đó đã khiến các em dường như có sự tách biệt với các bạn trong lớp, hay đúng hơn là các em rơi vào trạng thái cô độc. Chính điều này là một cản trở rất lớn trong việc nắm bắt tâm lí, nguyện vọng của các em. Khi xảy ra vấn đề gì trong cuộc sống các em khó nhận được sự hỗ trợ từ mọi người, bởi vì mọi người không rõ em đang như thế nào, em cần gì?
Một thức tế nữa đang còn tồn tại ở bộ phận nhỏ học sinh của trường THPT Mường Lát, và cũng là vấn đề chung mà lâu nay báo chí, truyền hình đưa tin đang tồn tại trong giới trẻ là lối sống thờ ơ, thiếu quan tâm đến những người xung quanh. Chính sự thờ ơ này cũng tạo điều kiện cho bắt nạt học đường gia tăng khi mà nạn nhân bị bắt nạn không nhận được sự trợ giúp của người xung quanh
2.3. Các phương pháp sử dụng.
	Ở mỗi phương pháp tôi sẽ chia thành 4 ý chính. Thứ nhất mô tả về phương pháp sử dụng, thứ 2 là lợi ích mà phương pháp đó mang lại, thứ 3 cách thức thực hiện phương pháp, thứ 4 là vận dụng lấy ví dụ minh họa thực tế về phương pháp đó đã giúp giáo dục được những kiến thức, kỹ năng gì cho HS.
	Lưu ý: Những phương pháp đề cập được sử dụng trong tiết sinh hoạt cuối tuần nên

Tài liệu đính kèm:

  • docskkn_mot_so_phuong_phap_giao_duc_ky_nang_phong_chong_bat_nat.doc