SKKN Giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, thông qua dạy học phần: Sinh vật và môi trường - Trong chương trình Sinh học 9, tại trường THCS Nga Tiến

MỤC LỤC
Trang
I. MỞ ĐẦU:
2
 1. Lí do chọn đề tài:
2
 2. Mục đích nghiên cứu:
3
 3. Đối tượng nghiên cứu:
4
 4. Phương pháp nghiên cứu:
4
II. NỘI DUNG:
5
 1. Cơ sở lí luận:
5
 2. Thực trạng:
6
 2.1. Về phía giáo viên:
6
 2.2. Về phía học sinh:
6
 3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
7
 3.1. Giải pháp chung:
7
3.1.1. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh ngay trong các hoạt động dạy học:
7
3.1.2. Định hướng phương pháp giảng dạy bài học có liên quan tới môi trường:
7
 3.1.3. Tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường dưới các dạng trò chơi:
9
 3.1.4. Tổ chức ngoại khoá trong giờ thực hành:
9
 3.2. Giải pháp cụ thể:
9
 3.2.1. Xác định phương pháp giảng dạy bài học có liên quan tới môi trường:
9
 3.2.2. Tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường dưới dạng các trò chơi, hội thi tìm hiểu:
11
 3.2.3. Tăng cường ngoại khoá thực tế trong giờ thực hành, hướng dẫn học sinh thu thập thông tin thực tế:
13
 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
13
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
15
 1. Kết luận:
15
 2. Kiến nghị :
15
I. MỞ ĐẦU:
1. Lí do chọn đề tài:
	Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi chứa đựng các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất, là nơi chứa đựng các chất thải do con người tạo ra trong cuộc sống và hoạt động sản xuất;  Môi trường có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống con người. Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng thụ và trao dồi những nét đẹp văn hóa, thẫm mĩ,
 	Bảo vệ môi trường hiện là một trong nhiều mối quan tâm mang tính toàn cầu. Ở nước ta, bảo vệ môi trường cũng đang là vấn đề được quan tâm sâu sắc. Nghị quyết số 1363/QĐ-TƯ ngày 15 tháng 11 năm 2004 của Bộ Chính trị về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trong thời kì, đẩy mạnh công nhiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Quyết định số 1363/QĐ-TTg ngày 17 tháng 10 năm 2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt đề án: “Đưa các nội dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân” và Quyết định số 256/2003/QĐ-TTg ngày 02 tháng 12 năm 2003 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược Bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 đã tạo cơ sở pháp lí vững chắc cho những nỗ lực và quyết tâm bảo vệ môi trường theo định hướng phát triển một tương lai bền vững của đất nước. Cụ thể hóa và triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng và Nhà nước, ngày 31 tháng 01 năm 2005, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra Chỉ thị về việc tăng cường công tác giáo dục bảo vệ môi trường, xác định nhiệm vụ trọng tâm từ nay đến năm 2010 cho giáo dục phổ thông là trang bị cho học sinh kiến thức, kĩ năng về môi trường và bảo vệ môi trường bằng hình thức phù hợp trong các môn học và thông qua các hoạt động ngoại khóa, xây dựng mô hình nhà trường xanh – sạch – đẹp phù hợp với các vùng, miền.
Như chúng ta đã biết hiện nay môi trường đang bị huỷ hoại nghiêm trọng, gây nên sự mất cân bằng sinh thái, sự cạn kiệt các nguồn tài nguyên ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Một trong những nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng trên là do tiến trình công nghiệp hoá, sự yếu kém về khoa học xử lý chất thải, sự thiếu ý thức, thiếu hiểu biết của con người
Giáo dục bảo vệ môi trường là một vấn đề cấp bách có tính toàn cầu và là vấn đề có tính khoa học, tính xã hội sâu sắc. Đặc biệt vấn đề này rất cần thiết cho các em học sinh, những chủ nhân tương lai của đất nước. Vậy làm thế nào để hình thành và nâng cao cho các em học sinh ý thức bảo vệ môi trường, thói quen sống vì một môi trường xanh - sạch - đẹp.
Với nhiều biện pháp được đề ra nhằm bảo vệ môi trường, đã được Đảng và Nhà Nước ta quan tâm rất nhiều, đối với các em học sinh thì ngành cũng đã có một số biện pháp để giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em như: cho các em lao động nhặt rác sân trường, tham gia phong trào làm cho thế giới sạch hơn, tuyên truyền dưới cờ về bảo vệ môi trường  và ở một số môn học cũng được lồng ghép chủ đề môi trường vào giảng dạy, cũng góp phần nào làm sạch hơn môi trường của chúng ta. Tuy nhiên những hoạt động đó vẫn chưa hiệu quả lắm vì đa số các em học sinh chưa có ý thức cao trong việc bảo vệ môi trường, những việc làm của các em chưa có tính tự giác, khi nào giáo viên nhắc nhở yêu cầu các em mới làm, nếu có thì chỉ có một số ít các em. Nếu một trường mà mỗi tập thể học sinh ý thức về bảo vệ môi trường còn chưa cao thì việc thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng trường học xanh – sạch – đẹp” khó có thể thực hiện cho tốt được. 
Ở nước ta hiện nay, vấn đề bảo vệ môi trường đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết vì môi trường đang bị hủy hoại nghiêm trọng, gây nên sự mất cân bằng sinh thái, sự cạn kiệt các nguồn tài nguyên, sự ô nhiễm không khí, đất, nguồn nước ở khắp mọi nơi đã ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống. Các vấn đề về môi trường ngày càng được coi trọng trong nền giáo dục của Việt Nam. Một môi trường xanh, sạch, đẹp là vô cùng cần thiết đối với cuộc sống của chúng ta. Nó đảm bảo cho cuộc sống của chúng ta được tốt đẹp hơn. Những trẻ em được giáo dục cách tôn trọng môi trường xung quanh sẽ góp phần gìn giữ môi trường trên toàn trái đất này. Đó là lí do tại sao giáo dục môi trường được coi là yếu tố chủ chốt trong chương trình giáo dục phổ thông. Lồng ghép giáo dục môi trường vào các môn học là cách tiếp cận hiệu quả nhất nhằm giáo dục cho thế hệ trẻ có những quyết định đúng đắn đối với môi trường trong nhiều tình huống khác nhau của cuộc sống. 
Sinh học là môn học giúp học sinh có những hiểu biết khoa học về thế giới sống, kể cả con người trong mối quan hệ với môi trường, có tác dụng tích cực trong việc giáo dục thế giới quan, nhân sinh quan nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, vì vậy môn sinh học trong trường phổ thông có khả năng tích hợp rất nhiều nội dung trong dạy học, trong đó việc tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường là một vấn đề quan trọng, trong hoạt động dạy học.
Trước thực tế như trên, tôi cảm thấy bản thân mình phải tìm cách nào đó để góp phần giáo dục các em học sinh nâng cao được ý thức bảo vệ môi trường tốt hơn. Là giáo viên, việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em học sinh, qua các tiết dạy là một yêu cầu không thể thiếu trong quá trình dạy học. Vậy phải giáo dục như thế nào thì mới đem lại hiệu quả cao, với trăn trở đó, tôi quyết định chọn đề tài: “Giáo dục học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, thông qua dạy học phần: Sinh vật và môi trường - trong chương trình sinh học 9, tại trường THCS Nga Tiến”.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nhằm định hướng cho học sinh hiểu và ý thức được một số vấn đề về môi trường đang được quan tâm hiện nay, có liên quan trực tiếp tới quá trình dạy và học môn Sinh học ở trường THCS.
- Tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường, cải thiện và xây dựng môi trường xanh- sạch - đẹp.
- Giáo dục các em thành các tuyên truyền viên trong công tác bảo vệ môi trường.
- Đối với giáo viên: đẩy mạnh công tác "giáo dục môi trường", tích hợp giáo dục môi trường một cách thuận lợi và thường xuyên vào chương trình môn học.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Áp dụng ở một số bài trong phần 2: “Sinh vật và môi trường” – sinh học 9, góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh lớp 9, tại trường THCS Nga Tiến.
4. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình thực hiện đề tài chủ yếu tôi sử dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp tham quan, điều tra, khảo sát, nghiên cứu thực địa.
- Phương pháp khai thác kinh nghiệm thực tế để giáo dục.
- Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề.
- Phương pháp tổ chức hoạt động nhóm.
- Phương pháp hoạt động thực tiễn.
- Phương pháp nêu gương.
II. NỘI DUNG:
1. Cơ sở lí luận:
Chúng ta thực hiện mọi biện pháp, việc làm, cách làm nhằm mục đích là làm cho môi trường xanh – sạch – đẹp.
Con người tỏ thái độ bàng quan, thiếu quan tâm, cho dù môi trường ô nhiễm ra sao, coi đó là việc của xã hội, của người khác không phải của mình. Nguy hại hơn, những suy nghĩ trên không phải của một số ít người, mà của rất nhiều người. Vì vậy, cần hiểu lại vấn đề, cần có những hành vi ứng xử thật đúng đắn với môi trường và tài nguyên thiên nhiên là vấn đề cấp bách đang đặt ra, bởi nếu không, những vấn đề trên sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người trong hiện tại và cả tương lai nữa.
Cho học sinh hiểu biết những vấn đề tổng hợp về môi trường, tác hại của ô nhiễm môi trường tới đời sống của con người, sinh vật ở hiện tại và trong tương lai. Bảo vệ môi trường là một việc làm thiết thực góp phần bảo vệ đất nước và xem đây là nhiệm vụ quan trọng của học sinh. 
 Giáo dục bảo vệ môi trường là một lĩnh vực tri thức khoa học có tính liên ngành, bao gồm những nội dung khoa học của nhiều ngành khoa học. Vì vậy hệ thống tri thức bảo vệ môi trường được lồng ghép vào các môn học ở trường THCS, trong đó có môn Sinh học. Bộ môn Sinh học là một trong các bộ môn có khả năng đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào một cách thuận lợi nhất. Hầu hết các nội dung trong chương trình sinh học 6, 7, 8 và 9 đều có khả năng đề cập đến các nội dung môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường. Tuy nhiên khi soạn bài chuẩn bị bài giảng, người giáo viên cần xem xét, nghiên cứu và chọn lọc những nội dung giáo dục bảo vệ môi trường để tích hợp vào bài giảng cho phù hợp. 
- Vì vậy khi tích hợp kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường vào môn học cần tuân thủ các nguyên tắc :
	+ Đảm bảo tính đặc trưng và tính hệ thống của bộ môn, tránh mọi sự gượng ép, làm phương hại đến sự lĩnh hội của học sinh cả về kiến thức khoa học của bộ môn lẫn nội dung và ý nghĩa của giáo dục bảo vệ môi trường.
	+ Tránh làm nặng nề thêm các kiến thức sẵn có. Xem xét và chọn lọc những nội dung nào có thể lồng ghép được kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường vào một cách thuận lợi nhất và đem lại hiệu quả cao nhất nhưng tự nhiên và nhẹ nhàng. Tránh sự lồng ghép, liên hệ gượng ép làm mất tác dụng giáo dục.
	+ Phải đảm bảo nguyên tắc vừa sức. Ở các lớp 6, 7 cần liên hệ một cách nhẹ nhàng, trình bày một cách đơn giản, lấy những ví dụ gần gũi với đời sống của các em, của gia đình, làng xóm và ở thiên nhiên xung quanh. Ở lớp trên, đặc biệt là lớp 9, nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cần đi sâu hơn, tăng dần mức độ phức tạp, làm rõ hơn cơ sở khoa học của môi trường và giáo dục bảo vệ môi trường thông qua nội dung kiến thức ở phần - Sinh vật và môi trường .
- Để thực hiện có hiệu quả việc tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, giáo viên cần xác định :
+ Mục tiêu tích hợp.
+ Nguyên tắc tích hợp.
+ Nội dung, phương pháp, hình thức tích hợp.
+ Địa chỉ tích hợp.
Đối với bài học mà toàn bộ nội dung có liên quan đến môi trường, ví dụ chương III và chương IV phần sinh vật và môi trường trong chương trình sinh học lớp 9. Đòi hỏi giáo viên và học sinh đều phải cập nhật thông tin thường xuyên thì nội dung bài học mới trở nên phong phú.
2. Thực trạng:
2.1. Về phía giáo viên:
	- Hiện nay đa số giáo viên bỏ qua phần liên hệ thực tế là do một trong các lý do sau:
+ Không căn chuẩn thời gian các phần.
+ Phần liên hệ được coi là phần phụ.
+ Kiến thức thực tế của giáo viên đang còn hạn chế.
Thường ở thông tin này giáo viên bỏ qua vấn đề ô nhiễm môi trường hoặc chưa có kiến thức thực tế sinh động, nên học sinh chưa ý thức được sự nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường.
Theo cấu trúc chương trình sách giáo khoa sinh học nói chung và sinh học 9 nói riêng, phần có liên quan tới môi trường thường đưa vào mục cuối của bài, mà người giáo viên hay chú tâm vào những nội dung chính của bài, nếu còn thời gian mới liên hệ đến phần cuối hoặc bỏ qua phần liên hệ thực tế cho các em.
Thông thường giáo viên chỉ thiết kế nội dung bài học theo sách giáo khoa, học sinh sẽ cảm thấy không hứng thú vì học sinh hiện nay có rất ít kiến thức thực tế, sách giáo khoa nói những gì thì học sinh biết điều đó hoặc giáo viên phải cung cấp thông tin. Từ đó dẫn tới việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho các em chưa đạt được hiệu quả cao.
 	Từ những lý do đó mà giáo viên chưa nâng cao được ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh. Vậy chúng ta cần phải tìm ra giải pháp có hiệu quả để khắc phục vấn đề này.
 2.2. Về phía học sinh:
- Học sinh không quan tâm hoặc ít được tiếp xúc với thực tế nên chưa đánh giá hết mức độ ô nhiễm môi trường, vì thế còn thờ ơ trước sự ô nhiễm môi trường.
- Bản thân một số học sinh là tác nhân trực tiếp gây ô nhiễm môi trường. Minh chứng cho điều này là hiện nay các em vẫn còn xả rác bừa bãi, bẻ cây, bẻ cành và thờ ơ trước những hành động gây ô nhiễm môi trường ...
- Hiện nay đa số học sinh THCS chưa có kỹ năng thu nhận thông tin từ các phương tiện thông tin đại chúng, từ thực tế, làm vốn kiến thức để vận dụng vào bài học, vì thế ý thức bảo vệ môi trường của học sinh là chưa cao.
	Đó chính là lí do thúc đẩy tôi đi tìm giải pháp để khắc phục vấn đề này.
3. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
3.1. Giải pháp chung:
3.1.1. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh ngay trong các hoạt động dạy học:
 	Nếu trong cấu trúc bài học mà nội dung có liên quan tới môi trường được đặt ở cuối mỗi bài thì người giáo viên cần đưa vào mục tiêu giáo dục của bài. Giáo viên dẫn dắt gợi ý cho học sinh tự trả lời dựa trên hiểu biết của mình, sau đó giáo viên khuyến khích cho điểm đối với học sinh đưa ra những thông tin đúng ngoài sách giáo khoa.
 	Ví dụ bài 53: Tác động của con người đối với môi trường - Sinh học 9. 
Giáo viên cho học sinh tự đọc thông tin tìm hiểu tác động của con người tới môi trường qua các thời kỳ phát triển của xã hội, học sinh sẽ hiểu được thời kì nguyên thuỷ môi trường ít chịu tác động của con người, thời kỳ xã hội nông nghiệp đã chịu sự tác động chủ yếu của con người do hoạt động phá rừng làm rẫy, xây dựng khu dân cư, khu sản xuất ... đặc biệt đến thời kỳ xã hội công nghiệp thì việc cơ giới hoá nông nghiệp, đô thị hoá ... dẫn tới suy thoái môi trường tự nhiên.
Tiếp theo giáo viên yêu cầu học sinh tự tìm hiểu những hoạt động của cộng đồng dân cư nơi mình đang sống có ảnh hưởng tới môi trường như thế nào? Cuối cùng tìm ra các biện pháp bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên.
 	Như vậy ta cứ tiến hành tích hợp ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh vào các bài học liên tục. Từ đó hình thành cho các em thói quen bảo vệ môi trường trước hết ở phương diện lý thuyết, sau đó sẽ thành hành động cụ thể khi các em hiểu rõ vấn đề.
3.1.2. Định hướng phương pháp giảng dạy bài học có liên quan tới môi trường:
Để giảng dạy kiến thức có liên quan đến môi trường, giáo viên cần tích hợp một cách có hệ thống các kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường với kiến thức môn học thành nội dung thống nhất, gắn bó chặt chẽ với nhau dựa trên mối liên hệ lí luận và thực tiễn đựơc đề cập trong bài học. Vì vậy kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường không phải muốn đưa vào lúc nào cũng được, mà phải căn cứ vào nội dung của bài học có liên quan với vấn đề môi trường, mới có thể tìm chỗ thích hợp để đưa vào. Đối với môn sinh học có thể áp dụng hai dạng khác nhau:
* Dạng lồng ghép: Ở dạng này, các kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường đã có trong chương trình sách giáo khoa và trở thành một phần kiến thức môn học. Trong sách giáo khoa sinh học 9 nội dung này có thể chiếm một vài chương. 
Ví dụ chương I: Sinh vật và môi trường; Chương II: Hệ sinh thái; Chương III: Con người, dân số và môi trường; Chương IV: Bảo vệ môi trường.
Chiếm một mục, một đoạn trong bài học (lồng ghép một phần). Trong sách giáo khoa sinh học 9 bài 29: Bệnh và tật di truyền ở người, trong bài này ở mục III có các biện pháp để hạn chế bệnh và tật di truyền ở người: “Đấu tranh chống sản xuất, thử, sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học và các hành vi gây ô nhiễm môi trường. Sử dụng đúng cách các loại thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc chữa bệnh”. Bài 30: Di truyền học với con người, trong bài này ở mục III có nêu lên “Hậu quả di truyền do ô nhiễm môi trường”.
* Dạng liên hệ: Ở dạng này các kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường không được đưa vào chương trình và sách giáo khoa nhưng dựa vào nội dung bài học, có thể bổ sung kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường có liên quan với bài học qua giờ lên lớp.
Trong sách giáo khoa sinh 9 có nhiều bài có khả năng liên hệ kiến thức bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, cần xác định các bài học có khả năng lồng ghép và lựa chọn các kiến thức và vị trí có thể đưa nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào bài một cách hợp lí. Muốn làm được điều này đòi hỏi giáo viên phải luôn cập nhật các kiến thức về môi trường. 
Để giảng dạy kiến thức giáo dục bảo vệ môi trường đối với môn sinh học lớp 9 người giáo viên có thể vận dụng nhiều phương pháp khác nhau sao cho phù hợp với mục tiêu bài học.
	Trong đó dạy học hợp tác nhóm nhỏ có ưu thế rõ rệt vì khi đó học sinh được thảo luận tìm ra kiến thức một cách chủ động. Chúng ta có thể chia nhóm hoạt động, mỗi nhóm thực hiện một nội dung bài học bằng cách giao nhiệm vụ.
 	Ví dụ bài 54 và 55: Ô nhiễm môi trường - Sinh học 9.
Muốn thực hiện nội dung này ta giao nhiệm vụ hoạt động cho từng nhóm.
- Nhóm nói về ô nhiễm không khí.
- Nhóm nói về ô nhiễm nguồn nước.
- Nhóm nói về ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật.
- Nhóm nói về ô nhiễm do chất thải rắn.
 	Trong đó: Mỗi nội dung phải nêu được:
+ Nguyên nhân.
+ Biện pháp hạn chế.
+ Liên hệ thực tế
Sau đó nhóm trình bày, nhóm khác nhận xét bổ sung và cho điểm. Song để thực hiện được nội dung này yêu cầu người giáo viên phải có vốn kiến thức thực tế sâu rộng và biết cách tổ chức hoạt động, giao nhiệm vụ trước cho học sinh.
3.1.3. Tích hợp kiến thức bảo vệ môi trường dưới các dạng trò chơi:
Để thay đổi hình thức dạy - học cho học sinh đỡ nhàm chán (đặc biệt đối với phần sinh học và môi trường sinh học 9) thì ta nên sử dụng phương pháp này.
Ví dụ bài 58: Sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên - Sinh học 9
 Bài này ở 3 nội dung: Sử dụng hợp lý tài nguyên đất.
 Sử dụng hợp lý tài nguyên nước.
 Sử dụng hợp lý tài nguyên rừng.
Giáo viên giao nhiệm vụ cho các tổ về chuẩn bị các tình huống (mỗi tổ 1 tình huống) sau đó các tổ đưa ra tình huống sử dụng một loại tài nguyên nào đó và yêu cầu tổ khác giải quyết tình huống đó, xem sử dụng như thế đã hợp lý chưa, giải thích
3.1.4. Tổ chức ngoại khoá trong giờ thực hành:
 	Tổ chức ngoại khoá cho cho học sinh đi đến những nơi mà môi trường có thay đổi tích cực hoặc tiêu cực là một dịp để các em nắm chắc nội dung bài học, 
từ đó tìm ra phương pháp bảo vệ môi trường hiện tại và tương lai.
3.2. Giải pháp cụ thể:
3.2.1. Xác định phương pháp giảng dạy bài học có liên quan tới môi trường:
Giáo dục ý thức quan tâm đến môi trường, trang bị cho các em những hiểu biết và kĩ năng cần thiết để các em có khả năng xử lý một số vấn đề môi trường cụ thể.
 	Việc lựa chọn phương pháp để giáo dục bảo vệ môi trường một mặt phụ thuộc vào môn học, mặt khác phụ thuộc vào điều kiện cụ thể của nhà trường.
Ví dụ bài 54 - 55: Ô nhiễm môi trường - Sinh học 9
Để thực hiện nội dung bài học này thì giáo viên phải giao nhiệm vụ cho học sinh kẻ bảng 55 (trang 168) vào vở bài tập.
- Mỗi tổ chuẩn bị: Sưu tập tranh ảnh ô nhiễm môi trường về các nội dung: 
 + Ô nhiễm không khí
 + Ô nhiễm nguồn nước.
 + Ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật, hoá chất.
 + Ô nhiễm do chất thải rắn.
 + Ô nhiễm do chất phóng xạ.
 + Ô nhiễm do các tác nhân sinh học.
 + Ô nhiễm do hoạt động tự nhiên, thiên tai.
 + Ô nhiễm tiếng ồn.
Hoạt động 1: Ô nhiễm môi trường là gì ?
- Giáo viên yêu cầu các tổ báo cáo kết quả của tổ theo phần chuẩn bị .
+ Nhận xét hiện tượng trong các tranh, ảnh?
+ Ô nhiễm môi trường là gì ?
+ Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ?
+ Kể tên một số môi trường bị ô nhiễm ?
- Học sinh các tổ báo cáo
- Học sinh tự khái quát thành khái niệm.
Kết luận:
Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn, đồng thời các tính chất vật lý, hoá học, sinh học của môi trường bị thay đổi gây tác hại tới con người và các sinh vật khác.
Nguyên nhân:
+ Do hoạt động của con người là nguyên nhân chủ yếu
+ Do hoạt động của tự nhiên
Hoạt động 2: Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm và các biện pháp hạn chế gây ô nhiễm môi trường.
- Yêu cầu học sinh thảo luận theo nhóm
+ Tổ 1: Ô nhiễm không khí