SKKN Đổi mới phương pháp chủ nhiệm trong giờ sinh hoạt lớp tại trường THPT 4 Thọ Xuân

MỤC LỤC
1. Mở đầu.........................................................................................................trang 2
1.1.Lí do chọn đề tài.................................................................................................. 2
1.2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................... 2
1.3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 3
1.4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................... 3
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm........................................................................ 4
2.1. Cơ sở lí luận....................................................................................................... 4 
2.2. Thực trạng vấn đề ............................................................................................. 5
2.2.1. Thuận lợi......................................................................................................... 5
2.2.2. Khó khăn......................................................................................................... 5
2.2.3. Nguyên nhân và yếu tố tác động đến công tác chủ nhiệm...............................6
2.3. Các giải pháp và cách thức tổ chức thực hiện.................................................... 7
2.3.1. Mục tiêu........................................................................................................... 7
2.3.2. Các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp......................................................... 7
2.3.2. Một số kinh nghiệm “khen, chê” học sinh trong các tiết sinh hoạt lớp.............................................................................................................................14
2.3.4. Thiết kế nội quy lớp học dựa trên tinh thần cộng tác.....................................15
2.3.5. Điều kiện thực hiện....................................................................................... 16 
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm .............................................................. 16
3. Kết luận, kiến nghị............................................................................................ 18
3.1. Kết luận............................................................................................................ 18
3.2. Kiến nghị, đề xuất............................................................................................ 18
Tài liệu tham khảo................................................................................................. 19
Danh mục SKKN được giải.................................................................................. 20
 1. Mở đầu
 1.1. Lí do chọn đề tài
	 Giáo dục ngoài việc cung cấp cho học sinh những kiến thức đầy đủ, chính xác theo qui định của chương trình thì người giáo viên chủ nhiệm (GVCN) còn phải quan tâm giúp các em từng bước hình thành, điều chỉnh, hoàn thiện những hành vi đạo đức phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi. Quá trình giáo dục, giảng dạy đó chỉ đạt kết quả tốt khi và chỉ khi người thầy giáo tổ chức thật sự hiệu quả giờ “sinh hoạt lớp”.
	Cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội trong điều kiện đất nước mở rộng giao lưu và hội nhập là những hạn chế, yếu kém, tệ nạn,  gây ảnh hưởng lớn đến xã hội, đến giáo dục,. tác động không ít đến tư tưởng, tình cảm, hành vi đạo đức của học sinh. Tổ chức tốt giờ sinh hoạt lớp là điều kiện giáo viên kịp thời giúp học sinh thực hiện nội quy, quy định, điều chỉnh ý thức, thái độ, tình cảm trong rèn luyện đạo đức, trong quá trình học tập, ngăn chặn tình trạng suy thoái đạo đức, tệ nạn xã hội, lười và bỏ học,..
 Trong giai đoạn hiện nay, khi nạn bạo lực học đường đang ở mức báo động, dư luận xã hội thường quy cho ngành giáo dục quá chú trọng việc truyền thụ kiến thức mà ít quan tâm đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh, dẫn đến một bộ phận học sinh hư hỏng, mất đạo đức, thậm chí vi phạm các nội quy, quy định của nhà trường, Pháp luật Nhà nước,. thì việc thực hiện tốt tất cả các giờ sinh hoạt lớp sẽ góp phần hết sức to lớn trong việc hạn chế tình trạng này. 
 Tuy nhiên hiện nay, đa số học sinh không thích giờ sinh hoạt lớp. Nguyên nhân chính là: học sinh không được cùng nhau tổ chức, tham gia vào giờ sinh hoạt lớp. Nội dung giờ sinh hoạt lớp khô cứng, lập đi lập lai, không thực sự gắn với nhu cầu của các em. Các em không thực sự cảm nhận được vấn đề của chính họ phải giải quyết, mà tiết sinh hoạt chủ yếu là để giải quyết vấn đề của thầy cô. Hơn nữa, hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp đơn điệu, nhàm chán, không hứng thú với HS. Giáo viên nhiều khi quá nghiêm khắc, không gần gũi, thân thiện, không đặt mình vào vị trí của HS để hiểu các em
 Xuất phát từ thiện chí mong muốn chất lượng giảng dạy, quản lí học sinh của trường ngày một đi lên cũng như sẻ chia nỗi lòng, tâm sự của người GVCN cùng các đồng nghiệp tôi xin mạnh dạn chia sẻ kinh nghiệm của bản thân khi làm công tác chủ nhiệm qua bài viết với đề tài: “ Đổi mới phương pháp chủ nhiệm trong giờ sinh hoạt lớp tại trường THPT 4 Thọ Xuân”
1.2. Mục đích nghiên cứu: tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến.
- Tìm ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giờ sinh hoạt lớp cuối tuần. 
- Xây dựng qui trình giảng dạy giờ sinh hoạt lớp phù hợp, khoa học.
- Tổ chức giờ sinh hoạt lớp vừa đảm bảo theo yêu cầu của một tiết dạy thông thường, vừa mang đặc thù riêng, trong đó người thầy giáo không hoàn toàn chủ động trong quá trình tổ chức mà phải thật sự linh hoạt, sáng tạo, phụ thuộc vào nội dung cụ thể của lớp, của ban cán bộ lớp và của từng học sinh. Giáo viên chỉ là người tham dự, góp ý định hướng, giúp học sinh đưa ra kết luận phù hợp, tháo gỡ những khó khăn vướn mắc, .
- Xây dựng giờ sinh hoạt lớp trở thành trung tâm và là động lực thúc đẩy cho cả quá trình dạy-học, giáo dục, rèn luyện các hành vi, phẩm chất, nhân cách của học sinh.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng là một số kinh nghiệm nhằm đổi mới giờ sinh hoạt lớp trong công tác chủ nhiệm tại lớp chủ nhiệm 11A5 trường THPT 4 Thọ Xuân, huyện Thọ Xuân
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Sáng kiến kinh nghiệm được viết trên cơ sở sử dụng các phương pháp nghiên cứu lịch sử kết hợp với phương pháp ứng dụng, điều tra thực tế trong quá trình chủ nhiệm đối với khối lớp 11 trong năm học 2018 - 2019 và trước đó
- Phương pháp tổng hợp: Tập hợp các tư liệu liên quan đến đề tài.
- Phương pháp điều tra, khảo sát: Về tình hình chủ nhiệm lớp trong thực tế ở nhà trường để xác lập cơ sở thực tiễn cho đề tài.
- Phương pháp phân tích: Để rút ra một số kinh nghiệm giúp người giáo viên chủ nhiệm làm tốt vai trò, nhiệm vụ được giao.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Để chứng minh tính khả thi của đề tài.
- Phương pháp thống kê: Thống kê các dữ liệu, số liệu đạt được sau khi thực hiện đề tài.
 2. Nội dung
 2.1. Cơ sở lý luận của đề tài
 Lứa tuổi học sinh THPT đã có sự thay đổi rất lớn về đặc điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh THPT còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, không thể phủ nhận vai trò của GVCN ở trường THPT, không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo cho các em.
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác tổ chức quản lí một lớp học sao cho khi thầy cô có hoặc không có ở lớp thì mọi hoạt động vẫn được duy trì ổn định, có tính tự giác cao và mọi việc vẫn hoàn thành tốt. Sự phát triển về nhận thức, nhân cách của người GVCN, khả năng tiếp thu của học sinh chỉ thực sự hiệu quả khi đó là một tập thể lớp vững mạnh và lớp học phải là ngôi nhà thứ hai của mỗi trò. Trong lớp học cần phải tạo ra một bầu không khí sư phạm ấm cúng, những yêu cầu về việc thực hiện nội quy lớp học cần phối hợp và duy trì đều đặn, GVCN luôn khuyến khích, động viên những học sinh của mình phát huy hết khả năng, năng lực học tập, năng lực công tác và khả năng làm các công việc khác, cần phát hiện sớm để hạn chế những biểu hiện chưa tích cực của học sinh, luôn tạo không khí vui vẻ, yêu thương, đoàn kết giữa học sinh trong lớp. Tất cả các em học sinh đều mong muốn có một GVCN mẫu mực, đó là một đòi hỏi hết sức chính đáng để mỗi người GVCN luôn phấn đấu.
GVCN lớp có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách của học sinh trong lớp phát triển một cách toàn diện. Bởi lẽ họ là người trực tiếp đảm đương vai trò quản lí học sinh trong một lớp, trực tiếp tổ chức cho học sinh thực thi mọi yêu cầu giáo dục của nhà trường đưa ra. GVCN là người gần gũi học sinh nhất, hiểu tâm tư tình cảm của các em, luôn trực tiếp uốn nắn những hành vi sai trái của học sinh và giúp học sinh phát triển đúng hướng.
GVCN là người có năng lực quản lí toàn diện học sinh của lớp,quản lí và giáo dục học sinh là hai thể thống nhất có liên kết trực tiếp với nhau. Muốn giáo dục tốt phải quản lí tốt, quản lí tôt sẽ giúp giáo dục tốt.
GVCN phải đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh và tập thể lớp. Chức năng này có ý nghĩa cực kì quan trọng với quá trình học tập, rèn luyện và phát triển nhân cách của học sinh. Sự đánh giá khách quan, chính xác, đúng mực là một trong những điều kiện quan trọng để thầy và trò tiếp tục điều chỉnh mục đích kế hoạch hoạt động cho cả lớp và mỗi thành viên. Việc đánh giá này được thông qua nhiều kênh đánh giá như : tập thể tổ, lớp,cha mẹ học sinh, giáo viên bộ môn
Mỗi học sinh có đặc điểm, hoàn cảnh,thể chất, tâm lí, hành vi đạo đức, năng khiếu, sở thíchrất khác nhau. Nắm vững những đặc điểm trên giáo viên có thể lựa chọn những biện pháp sư phạm phù hợp nhằm khơi dậy và phát huy những mặt mạnh sẵn có ở mỗi em, đồng thời hình thành và phát triển thêm những phẩm chất để xây dựng cho các em những tâm hồn và tình cảm phong phú, có cách nghĩ trong sáng, có tấm lòng nhân hậu, có năng lực vầ sức khỏe dồi dào để thích ứng cuộc sống độc lập và yêu cầu của thời đại.
Để làm tốt điều này, GVCN phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình, phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục, đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức để giúp học sinh trở thành những công dân tốt mai sau. Không những thế, người GVCN phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh. Năm học 2018-2019 tôi được BGH trường THPT 4 Thọ Xuân phân công làm công tác chủ nhiệm lớp 11A5. Sau  khoảng hai tuần tìm hiểu về lớp, nắm được thực trạng của lớp cũng dần dần hiện ra, tôi bắt đầu vận dụng những kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm đối với lớp để xây dựng một tập thể đoàn kết, vững mạnh, luôn cố gắng vươn lên trong học tập..
2.2. Thực trạng của đề tài trước khi áp dụng SKKN
2.2.1.Thuận lợi:
Đối với trường THPT4 Thọ Xuân, lãnh đạo nhà trường luôn chú trọng, quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh. Đồng thời, lãnh đạo nhà trường luôn thường xuyên quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ nhiệm của giáo viên làm công tác chủ nhiệm để có những chiến lược mới nhằm xây dựng những tập thể lớp chất lượng theo tiêu chí “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
Các bộ phận trong nhà trường luôn quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp, luôn có tinh thần tự nguyện hợp tác với các giáo viên làm công tác chủ nhiệm để việc giáo dục đạo đức và kết quả học tập của học sinh đạt kết quả tốt nhất.
Gia đình học sinh phần lớn đã có sự quan tâm đến việc học tập và rèn luyện ở trường, nên sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với phụ huynh học sinh có nhiều thuận lợi. Bản thân các em đều có nhận thức khá, tương đối ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện, luôn cố gắng vươn lên học tốt...
Bản thân tôi là một giáo viên ra trường đã 15 năm và cũng đã 15 năm làm công tác chủ nhiệm nên cũng có ít nhiều kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời, bản thân tôi là một người luôn muốn tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm chủ nhiệm của những đồng nghiệp tiêu biểu khác nên đã giúp tôi có được những thành công đáng kể.
Bên cạnh đó, lớp chủ nhiệm của tôi là một là lớp chọn, cũng có một số điểm mạnh tiêu biểu về văn nghệ, thể dục thể thao và các hoạt động khác nên trong quá trình chủ nhiệm và tổ chức các hoạt động, tôi cũng nhận được có nhiều điều kiện thuận lợi, tích cực.
2.2.2. Khó khăn:
Tập thể lớp 11A5 với sĩ số là 42 học sinh, trong đó đa số học sinh là con em gia đình làm nông nghiệp, một số em hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, có em bố mẹ đi làm xa, ở với ông bà, thiếu sự quan tâm thường xuyên của bố mẹ; còn một số phụ huynh chưa thật sự để tâm đến việc học và giáo dục con cái, phó mặc cho nhà trường. Điều này cũng là một yếu tố khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm.
Trường THPT 4 Thọ Xuân nằm trên địa bàn của khu di tích lịch sử đảng bộ tỉnh Thanh Hóa nhà ông Lê Văn Sỹ xã Thọ Lập huyện Thọ Xuân, bên cạnh những mặt tích cực thì còn rất nhiều tác động mặt trái đến các em như các quán internet,bia, nhiều trò chơi lôi cuốn các emĐịa bàn kéo dài cũng là một khó khăn trong quản lí học sinh, nhất là sau giờ tan trường.
Bên cạnh đó, một số học sinh còn có tính ham chơi,chưa xác định rõ nhiệm vụ học tập nên dẫn đến việc tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm hoàn thành kế hoạch đề ra còn chậm, chưa như mong muốn.
Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tại lớp 12A5, điều mà tôi nhận thấy là nhận thức về học tập của các em còn có sự chênh lệch giữa các đối tượng học sinh . Bên cạnh đó, sự phối hợp của các gia đình cũng không giống nhau cũng là những yếu điểm cho giáo viên làm công tác chủ nhiệm.
2.2.3. Nguyên nhân và yếu tố tác động đến công tác chủ nhiệm
Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác chủ nhiệm, có nguyên nhân là chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình học sinh; độ tuổi của học sinh; địa bàn sinh sống của học sinh. Cũng có những nguyên nhân là khách quan như: nhận thức của gia đình học sinh đối với việc học của con cái; tính cách ham chơi và nhận thức chậm của các đối tượng học sinh, địa bàn sinh sống của học sinh luôn tiềm ẩn nhiều trò chơi, lôi kéo, cám dỗ các em ,tất cả là những yếu tố có tác động lớn đến công tác chủ nhiệm của những giáo viên chủ nhiệm lớp.
Tuy nhiên, đó chỉ là những nguyên nhân từ phía học sinh, còn để làm tốt công tác chủ nhiệm thì chính người giáo viên làm công tác chủ nhiệm ấy mới thật sự là yếu tố có tính tác động quyết định nhất đến sự thành công hay thất bại của công tác chủ nhiệm lớp. Vì thế, người làm công tác chủ nhiệm phải là những người luôn nhiệt huyết, năng động, chuyên cần và luôn có những thay đổi trong quá trình chủ nhiệm để có thể đạt được những kết quả tốt, hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm lớp.  
Ngày đầu tiên tôi nhận lớp và sau một tiết làm quen tôi nắm được sĩ số trong lớp là 42 em, trong đó nam 20 em, nữ 22 em, trong đó có 8 em là học sinh lại năm thứ hai mới đậu vào lớp 10, sau kì khảo sát đầu năm của nhà trường. Ấn tượng không phai mờ là các em nhìn tôi rất chăm chú lắng nghe bao điều tôi dặn dò với lớp. Tôi tự hứa với lòng mình cố gắng thực hiện thật tốt công tác chủ nhiệm lớp ở lớp 11A5 trường THPT 4 Thọ Xuân, để tác động tích cực đến nhận thức, suy nghĩ và tình cảm của các em để tập thể 11A5 trở thành một tập thể lớp Tiên tiến.
 2.3. Các giải pháp và cách thức tổ chức thực hiện 
 2.3.1. Mục tiêu
 Trước hết phải xác định rõ: GVCN đóng vai trò như một người cha, người mẹ dạy dỗ, uốn nắn, dìu dắt các em. 
 Tâm lý GVCN, ai cũng muốn học sinh lớp mình phụ trách luôn ngoan, học giỏi, tập thể lớp luôn học tập tiến bộNhưng trên thực tế, trong một tập thể lớp chúng ta luôn gặp những học sinh cá biệt, luôn làm đau đầu các thầy cô phụ trách. Vì vậy, khi tiếp nhận lớp, GVCN thường phải quan tâm xem lớp mình có bao nhiêu đối tượng học sinh để có biện pháp phù hợp. Chính vì lẽ đó, người GVCN phải nâng cao khả năng sư phạm, óc sáng tạo, tăng cường khả năng tự nghiên cứu, học hỏi của giáo viên trong quá trình chủ nhiệm. Đồng thời thể hiện sự nhiệt tình, tâm huyết, không ngại khó khăn, gian khổ và sự gần gũi, thân thiện với các đối tượng học sinh nhằm nâng cao hiệu quả việc chủ nhiệm lớp và nâng cao kết quả học tập, rèn luyện, hoạt động phong trào cũng như việc thay đổi nhận thức, thay đổi nhân cách của các đối tượng học sinh.
2.3.2. Các hình thức tổ chức giờ sinh hoạt lớp
Được Ban giám hiệu giao trọng trách chủ nhiệm, giáo viên phải thấy rằng đó là trách nhiệm lớn, phải xem lớp chủ nhiệm là những người thân của mình, đó là em, là con trong gia đình. Xuất phát từ nhận thức trên, người GVCN mới để hết tâm trí, tình cảm của mình vào công việc quan trọng này. Từ đó có thể xây dựng được những phương pháp chủ nhiệm có hiệu quả, áp dụng cho tất cả các dạng lớp (lớp chọn, lớp không chọn) và áp dụng cho bất cứ năm học nào.
 Thứ nhất: Tổng kết, đánh giá thi đua và xây dựng kế hoạch: đây là hình thức phổ biến mà cac GVCN thường làm	
- Đánh giá lại những hoạt động trong tuần:
 + Từng tổ trưởng lần lượt báo cáo tình hình học tập cũng như việc thực hiện nội quy trường lớp của các thành viên trong tổ
 + Lớp trưởng nhận xét ưu điểm, khuyết điểm về các họat động của lớp trong tuần vừa qua: nề nếp, học tập, đạo đức...
 + Lớp phó phụ trách văn thể, lao động: nhận xét từng mảng hoạt động do mình phụ trách
 + GV tuyên dương những em học tập tốt, tham gia tốt các phong trào của lớp mà nhà trường đề ra; phê bình những em không học bài, làm bài tập ở nhà; nhắc nhở và yêu cầu HS về nhà suy nghĩ xem sẽ có những hình phạt như thế nào đối với những em thường xuyên vi phạm.
- Sau đó tiến hành xếp loại hạnh kiểm theo từng tuần, từng tháng, học kỳ
- Lập kế hoạch tuần tiếp theo 
( Xếp loại hạnh kiểm học kỳ 1 năm học 2018 -2019)
( Xếp loại hạnh kiểm học kỳ 1 năm học 2018 -2019)
Thứ hai: Hình thức hỗn hợp: tổng kết thi đua và sinh hoạt theo chủ đề
- Đánh giá tình hình chung của lớp trong tuần: lớp trưởng đánh giá chung sau khi đã có sự thống nhất của các tổ. GVCN và HS bổ sung nếu thấy cần thiết.
- Thông báo những công việc chính trong tuần tới 
- Hai nội dung trên nên tiến hành nhanh gọn khoảng 10 phút
- Sinh hoạt theo chủ đề (thời gian khoảng 35 phút): Nội dung sinh hoạt nên gắn với các hoạt động chủ điểm tháng, gắn với những ngày kỉ niệm lớn, gắn với các sự kiện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội diễn ra ở địa phương, trong nước và trên thế giới, ... Hình thức sinh họat cũng đa dạng: có thể là thi văn nghệ giữa các tổ, có thể chỉ là đố vui khoa học; có thể là sự giao lưu với người trong cuộc...
( Chủ đề sinh hoạt lớp tuần 30 - Múa hát sân trường - 
gắn với Ngày thành lập Đoàn)
( Chủ đề sinh hoạt lớp tuần 31- tuyên dương học sinh đạt giải HSG cấp tỉnh, với thành tích 2 giải Nhì môn Lịch sử, 1 giải Nhì Địa, 1 giải Ba Lịch Sử, 1 giải Khuyến khích Lịch sử, 1 giải Khuyến khích Văn)
( Chủ đề sinh hoạt lớp tuần 31- tuyên dương học sinh đạt giải HSG cấp tỉnh)
Thứ ba: Thảo luận theo chủ đề gắn liền với những sự kiện, hoạt động quan trong 
- Tôi giao lần lượt cho các tổ học sinh chủ trì, các tổ khác hỗ trợ, tham gia. Khi tiến hành thảo luận chuyên đề cần lưu ý:
- Vấn đề hay chủ đề thảo luận phải phù hợp với hứng thú, nhu cầu và trình độ nhận thức chung của học sinh, có nhiều ý kiến, quan điểm khác nhau.
- Vấn đề đưa ra thảo luận đòi hỏi sử dụng nhiều kiến thức và kinh nghiệm để đánh giá, kết luận, hay sáng tạo ý tưởng mới.
- Môi trường thảo luận phải thuận lợi, an toàn, thoải mái để tất cả học sinh đều có cơ hội bày tỏ những ý kiến, quan điểm và chính kiến của mình. 
- Người dẫn chương trình phải khéo léo dẫn dắt, khêu gợi sự mạnh dạn, tự tin, tích cực của mọi HS trong lớp để thảo luận sôi nổi và có hiệu quả. Cần tôn trọng ý kiến của các thành viên trong thảo luận,
- Nếu gặp khó khăn (trường hợp không thống nhất ý kiến) cần mời người cố vấn hay GV giải đáp (người cố vấn hay GV đóng vai trò là người trọng tài khoa học cho HS trong quá trình thảo luận).
( Chủ đề sinh hoạt lớp tuần 30 - Múa hát sân trường - 
gắn với Ngày thành lập Đoàn)
Thứ tư: Giao lưu, trao đổi kiến thức, các trò chơi khoa học, văn nghệ 
 Giao lưu là một hình thức tổ chức họat động giáo dục nhằm tạo ra các điều kiện cần thiết đề HS được tiếp xúc, trò chuyện và trao đổi thông tin với nhau. Là sân chơi hấp dẫn, mang tính thi đua, c