SKKN Áp dụng phương pháp dạy học nhóm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong bài “tổng hợp và phân tích lực. điều kiện cân bằng của chất điểm”, Vật lý 10 cơ bản

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 2
**********
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC NHÓM NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH TRONG BÀI “TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM”, VẬT LÝ 10 CƠ BẢN
 Người thực hiện : Nguyễn Thọ Tuấn
 Chức vụ : Giáo viên
 Đơn vị công tác : Trường THPT Triệu Sơn 2
 SKKN thuộc môn : Vật lý
THANH HÓA NĂM 2018
MỤC LỤC
1. Mở đầu..1
 1.1. Lí do chọn đề tài.................................................1
 1.2. Mục đích nghiên cứu......1
	 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................2
	 1.4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................2
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm.........................................................................2
	 2.1. Cơ sở lí thuyết............................................................................................2
	2.1.1. Tổ chức dạy học theo nhóm là gì ?........................................................2
	2.1.2. Những ưu điểm của việc tổ chức dạy học theo nhóm............................2
 2.1.3. Các bước cụ thể của một tiết dạy học theo nhóm ..................................3
 2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu ...........................................................5
 2.2.1. Về phía giáo viên....................................................................................5
 2.2.2. Về phía học sinh.....................................................................................6
 2.3. Giải quyết vấn đề........................................................................................6
 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm......................................................16
 2.4.1. Về sản phẩm hoạt động của cá nhân học sinh các lớp..........................16
 2.4.2. Về sản phẩm hoạt động của các nhóm..................................................16
 2.4.3. Về kết quả bài kiểm tra nắm kiến thức sau mỗi buổi học.....................17
3. Kết luận và kiến nghị..........................................................................................18
Tài liệu tham khảo..................................................................................................19
Danh mục các đề tài SKKN tác giả đã được Cấp Sở GD và ĐT xếp loại
Phụ lục : Phiếu học tập và Một số hình ảnh của tiết học
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Nền kinh tế nước ta đang phát triển mạnh mẽ với nhiều thành tựu to lớn, cùng với đó là sự phát triển với tốc độ nhanh chóng của khoa học - kỹ thuật. Sự phát triển này tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, nên một đòi hỏi rất cấp thiết được đặt ra, đó là phát triển con người phù hợp với thời đại mới. Giáo dục nói chung và dạy học Vật lí nói riêng có vai trò hết sức quan trọng trong việc thực hiện những yêu cầu này.
Để thực hiện những yêu cầu đó, ngành Giáo Dục – Đào tạo phải có những đổi mới căn bản, mạnh mẽ, đồng bộ về mọi mặt, một trong những đổi mới đó là đổi mới về phương pháp giảng dạy. Chương trình Giáo dục phổ thông ban hành theo quyết định số 16/2006/QĐ- BGD&ĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu: “Phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện từng lớp học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kỹ năng vận dụng vào thực tiễn; tác động đến tình cảm đem lại niềm vui; hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. 
Từ những hướng dẫn về đổi mới phương pháp dạy học ở trên, trong những năm gần đây, ngành giáo dục nước ta đã có những đổi mới sâu rộng về nhiều mặt mà trọng tâm là đổi mới về phương pháp dạy học. Nhiều phương pháp dạy học tích cực đã được đưa ra áp dụng trong giảng dạy ở tất cả các cấp học, bậc học. Dạy học theo nhóm là một trong những hình thức dạy học như thế. Thông qua hoạt động nhóm, người học không những tiếp thu các kiến thức và kỹ năng liên quan đến bài học một cách tích cực, chủ động, sáng tạo mà còn được rèn luyện và phát triển các kỹ năng xã hội như làm việc theo nhóm, giao tiếp, thuyết trình, ra quyết định, giải quyết mâu thuẫn,
Hình thức dạy học này đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới nhưng ở Việt Nam chỉ mới được nghiên cứu áp dụng bước đầu, chưa được áp dụng rộng rãi.
Vì những lí do trên, tôi quyết định chọn đề tài “Áp dụng phương pháp dạy học nhóm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong bài Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm”, chương trình SGK 10 Cơ bản.
Để phát huy cao nhất mục tiêu của bài học, bài này chúng tôi chia làm hai tiết. Tiết 1 là mục I, tiết 2 là mục II, III và IV. Đề tài này được thực hiện ở tiết học thứ 2 của bài.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Xuất phát từ những thực tế nêu trên, bất kì một người nào giảng dạy bộ môn Vật Lý cũng cần phải suy nghĩ là làm thế nào để tìm ra những phương pháp giảng dạy tốt nhất nhằm tạo được sự hứng thú học tập cho người học và mang lại hiệu quả tối ưu nhất.
- Phát huy tính tích cực học tập của học sinh trong giờ học Vật Lý, đặc biệt trong việc thảo luận nhóm, cụ thể là bài “Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm”.
- Thông qua việc nghiên cứu này, bản thân tôi sẽ có thêm kinh nghiệm trong việc dạy học bằng phương pháp thảo luận theo nhóm.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu là quá trình dạy học bài “Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm” theo hướng tổ chức hoạt động nhóm.
- Do điều kiện khách quan lẫn chủ quan nên trong phạm vi đề tài này, tôi chỉ nghiên cứu việc thiết kế các phương án dạy học bài “Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm” theo hướng tổ chức hoạt động nhóm.
 - Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT Triệu Sơn 2 và trường THPT Đào Duy Từ, Thanh Hóa.
 - Đề tài của tôi được thực hiện trong năm học 2017-2018
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát sư phạm, điều tra giáo dục.
	 	- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết và thực tiễn.
	- Phương pháp thực nghiệm sư phạm (giảng dạy cụ thể trên lớp).
	 - Phương pháp thống kê, tổng hợp.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí thuyết
2.1.1. Tổ chức dạy học theo nhóm là gì ?
Dạy học theo nhóm là một hình thức tổ chức dạy học, trong đó HS được chia thành từng nhóm và các thành viên trong nhóm phối hợp, giúp đỡ, trao đổi và tranh luận với nhau để hoàn thành nhiệm vụ chung của nhóm. GV có vai trò hướng dẫn và khích lệ các nhóm hoạt động hiệu quả.
Dạy học theo nhóm là một hình thức tổ chức dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự lực của HS. Do đó, khi tổ chức dạy học theo nhóm, ta lấy HS làm trung tâm tiếp cận từ việc dạy học cho tới việc học vì hiệu quả thực tế của người học. Sự tác động giữa ba thành tố: GV, HS và tri thức được diễn ra trong môi trường hoạt động nhóm.
 2.1.2. Những ưu điểm của việc tổ chức dạy học theo nhóm
	 - Phát huy tính tích cực, tự lực và tinh thần trách nhiệm của HS.
 - Nâng cao kết quả học tập: Do có sự hợp tác cùng làm việc và thảo luận nên nhóm HS có thể giải quyết được nhiệm vụ học tập có tính chất phức hợp. HS chia sẻ và học tập lẫn nhau.
 - Phát triển kĩ năng làm việc theo nhóm: Trong khi làm việc nhóm, HS sẽ học được cách tổ chức, quản lí, phân công công việc trong nhóm; tinh thần đồng đội, sự quan tâm đến những người khác, sự tin tưởng lẫn nhau, chấp nhận và hỗ trợ nhau.
 - Phát triển kĩ năng giao tiếp.
 2.1.3. Các bước cụ thể của một tiết dạy học theo nhóm 
Bước 1: Lập kế hoạch
- Phân tích và lựa chọn nội dung
Không phải bất kì nội dung nào cũng có thể sử dụng để tổ chức dạy học theo nhóm, một số nội dung có thể được sử dụng là:
	+ Những nội dung mà HS thấy hứng thú, có nhiều ý kiến khác nhau, cần tranh luận để đi đến sự thống nhất.
	+ Những nội dung mà HS khó giải quyết một mình mà phải cần có sự cộng tác thực hiện giữa các thành viên trong nhóm, tuy nhiên vẫn đảm bảo tính độc lập giữa các thành viên trong nhóm.
- Xác định mục tiêu
Đối với hình thức dạy học theo nhóm sẽ có hai loại mục tiêu: mục tiêu của bài học và mục tiêu của hoạt động nhóm. Mục tiêu của bài học: gồm có mục tiêu về kiến thức, về kĩ năng và về thái độ.
- Thiết kế các nhiệm vụ trong hoạt động nhóm, dự kiến cách thức chia nhóm
Thiết kế các nhiệm vụ trong hoạt động nhóm: Nhiệm vụ của nhóm phải phát huy tinh thần trách nhiệm của HS; thể hiện sự thách thức đối với HS, không quá dễ hoặc quá khó, đòi hỏi sự sáng tạo, ý tưởng đa dạng của HS; gần với kiến thức, kinh nghiệm cá nhân của HS hoặc với công việc tương lai mà HS sẽ lựa chọn sau này; cho phép người học có thể trao đổi thông tin qua lại lẫn nhau, giao tiếp với nhau; được tiến hành trong một khoảng thời gian vừa đủ; phải rõ ràng, cụ thể và đơn giản.
	Dự kiến cách thức chia nhóm: Có nhiều cách chia nhóm với các tiêu chí khác nhau, mỗi cách chia có những ưu và nhược điểm. Tùy vào điều kiện và hoàn cảnh mà áp dụng các cách chia nhóm cho phù hợp, ngoài ra không nên sử dụng một cách chia trong một thời gian dài.
Theo tôi, cách chia nhóm hiệu quả nhất như sau:
Loại nhóm
Cách thực hiện
Ưu điểm
Nhóm được chia theo vị trí ngồi có sẵn
Hai HS ngồi đối diện nhau; các HS ngồi chung một bàn và HS hai bàn ngồi quay mặt lại với nhau được xếp vào một nhóm.
Đơn giản, dễ thực hiện, mất ít thời gian để di chuyển và sắp xếp chỗ ngồi, phù hợp với điều kiện nhà trường hiện nay.
- Dự kiến cách thức kiểm tra đánh giá
Kiểm tra đánh giá là công việc không thể thiếu trong quá trình dạy học. Tùy vào mục tiêu bài học mà GV sẽ có các phương án khác nhau để kiểm tra đánh giá.
Bước 2: Tổ chức thực hiện
- Nêu vấn đề, chia nhóm
Nêu vấn đề: Thông thường GV thực hiện việc giới thiệu chủ đề, nhiệm vụ chung cũng như những chỉ dẫn cần thiết, thông qua thuyết trình, đàm thoại hay làm mẫu. Đôi khi việc này cũng được giao cho HS trình bày với điều kiện là đã có sự thống nhất và chuẩn bị từ trước cùng GV.
Chia nhóm: GV tiến hành việc chia nhóm như kế hoạch. Tuy nhiên, GV cũng cần linh hoạt và chủ động vì tình hình thực tế sẽ có nhiều thay đổi, như là một số HS không hợp tác, một số HS còn thụ động trong việc di chuyển hoặc sắp xếp chỗ ngồi.
- Làm việc nhóm
Sắp xếp chỗ làm việc nhóm: GV cần bố trí chỗ ngồi sao cho các thành viên trong nhóm có thể ngồi đối mặt nhau để dễ dàng chia sẻ tài liệu học tập, trao đổi và thảo luận. Đồng thời phải có khoảng trống làm lối đi để GV có thể dễ dàng di chuyển từ nhóm này qua nhóm khác nhằm quản lí và hỗ trợ khi cần thiết. Bước này cần làm nhanh để không mất thời gian và giữ được trật tự lớp học.
Giao nhiệm vụ cho các nhóm: GV tiến hành giao nhiệm vụ cho các nhóm như kế hoạch đã định trước, nhiệm vụ của các nhóm có thể giống nhau hoặc khác nhau. Ngoài ra, GV cũng cần nêu rõ thời gian thực hiện nhiệm vụ.
Hướng dẫn các nhóm làm việc. GV hướng dẫn cho các nhóm làm việc theo các bước sau: Hướng dẫn các nhóm bầu nhóm trưởng (chọn những HS có khả năng trình bày tốt nhận nhiệm vụ cho nhóm, giao công việc cho các thành viên, điều khiển và kết luận chung), thư kí (ghi chép kết quả công việc) và yêu cầu nhóm trưởng nhận nhiệm vụ từ GV.
 Hướng dẫn HS làm việc: chia sẻ kinh nghiệm, thảo luận về cách thức thực hiện nhiệm vụ, phân công công việc cho các thành viên, thực hiện nhiệm vụ, thống nhất kết quả chung của nhóm, phân công đại diện báo cáo kết quả trước lớp.
Thỏa thuận quy tắc làm việc và đánh giá kết quả làm việc: Các quy tắc làm việc được đặt ra nhằm đảm bảo tất cả HS đều tham gia vào quá trình hoạt động, tránh tình trạng HS mất tập trung hay làm việc riêng. GV có thể trao đổi với HS các quy tắc này, cho HS góp ý và điều chỉnh cho hợp lí.
	Quy định cách thức trình bày, báo cáo kết quả giúp HS chủ động hơn trong việc chuẩn bị báo cáo.
 Phổ biến cách đánh giá, chấm điểm cá nhân và nhóm cho HS nắm rõ, giúp HS ý thức hơn trong hoạt động, tránh được sự ỷ lại của một số thành viên lười biếng.
Tiến hành làm việc nhóm: Các nhóm làm việc như kế hoạch đã đưa ra, nếu có thắc mắc gì thì hỏi GV để được giúp đỡ. Trong khi các nhóm đang thực hiện công việc, GV cần quan sát bao quát, đi tới các nhóm để hướng dẫn, hỗ trợ học sinh. Khi HS thảo luận không đi vào trọng tâm hoặc tranh luận thiếu hợp tác thì rất cần sự hỗ trợ, can thiệp kịp thời của GV để định hướng, điều chỉnh hoạt động của nhóm.
Chuẩn bị báo cáo: Gần hết thời gian, các nhóm thống nhất lại các kết quả đã thảo luận, thảo luận cách trình bày kết quả của nhóm và sẵn sàng để báo cáo theo kế hoạch đã đề ra. 
- Báo cáo kết quả
	Nhóm trưởng đại diện các nhóm trình bày kết quả của nhóm mình. Thông thường trình bày miệng và báo cáo viết kèm theo. Có thể trình bày có minh họa thông qua biểu diễn hoặc trình bày mẫu kết quả làm việc nhóm.
	Các TV còn lại lắng nghe, đối chiếu kết quả với kết quả của nhóm mình và góp ý, bổ sung, sửa chữa (nếu có).
	Sau khi HS nhận xét, phản hồi, bổ sung, GV chốt lại kiến thức cơ bản, tránh tình trạng GV giảng lại toàn bộ các vấn đề mà HS đã trình bày làm mất thời gian.
Bước 3: Kiểm tra, đánh giá kết quả làm việc của nhóm và rút kinh nghiệm.
Đánh giá như thế nào để khuyến khích HS làm việc nhóm, đảm bảo sự công bằng và thực hiện được mục tiêu của làm việc nhóm là rất quan trọng và là một công việc không dễ. Công việc này có thể tiến hành song song hoặc sau khi đã có kết quả hoạt động nhóm.
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
Qua tìm hiểu việc học của học sinh và dự giờ của các thầy cô trong những năm qua, tôi nhận thấy:
2.2.1. Về phía GV:
Phần đông GV vẫn sử dụng phương pháp thuyết trình và đàm thoại để tiến hành dạy học bài này. GV dạy đúng theo trình tự của SGK, có chú ý nhấn mạnh các kiến thức quan trọng và yêu cầu HS tiến hành áp dụng các công thức để làm bài tập. Một số GV đã áp dụng phương pháp nêu và giải quyết vấn đề để phát triển tính tích cực và tự lực cho HS, nhưng chỉ áp dụng được một phần nhỏ của phương pháp này. GV chỉ mới đi vào phần đặt vấn đề cho HS chứ chưa đi sâu vào phần đặt giả thuyết cho vấn đề và giải quyết vấn đề.
2.2.2. Về phía HS:
- Đa số HS còn thụ động trong tiết học, hoạt động chủ yếu của các em chỉ là lắng nghe những thông báo và giảng giải của GV, sau đó ghi chép lại những điều GV nhấn mạnh hoặc ghi lên bảng. Các em vẫn còn tâm lý ỷ lại vào GV mà chưa tự lực giải quyết được một số vấn đề.
- Chỉ một số ít HS là tích cực học tập, tự tin với kiến thức của mình.
Khả năng diễn đạt của HS còn yếu do ít phát biểu nên các em thường lúng túng, ấp úng khi diễn đạt các ý tưởng, các vấn đề mà mình hiểu hay muốn hỏi.
 - HS cũng ít được làm thí nghiệm hay ít được quan sát thí nghiệm nên khả năng làm thí nghiệm, quan sát và nhận xét kết quả thí nghiệm còn rất hạn chế.
2.3. Giải quyết vấn đề
Để áp dụng phương pháp dạy học nhóm vào bài học, ta trải qua hai phần sau :
Phần thứ nhất: Thiết kế kịch bản tiến trình dạy học bài “Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm”, chương trình Vật Lý 10 Cơ bản 
1. Mục tiêu:
1.1. Kiến thức, kĩ năng, thái độ
a) Kiến thức:
 	- Phát biểu được : tổng hợp và phân tích lực ; qui tắc hình bình hành để tổng hợp và phân tích lực ; điều kiện cân bằng của chất điểm.
b) Kĩ năng:
- Quan sát và trình bày được kết quả thí nghiệm về tổng hợp lực.
- Vận dụng được qui tắc hình bình hành để tìm hợp lực của hai lực đồng qui hay để phân tích một lực thành hai lực đồng quy.
c) Thái độ:
- Hứng thú trong học tập, tìm hiểu khoa học.
- Tự tin đưa ra ý kiến cá nhân khi thực hiện các nhiệm vụ ở lớp, ở nhà.
- Chủ động trao đổi thảo luận với các học sinh khác và với giáo viên.
- Hợp tác chặt chẽ với các bạn khi thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu ở lớp.
1.2. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh
- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua đặt câu hỏi khác nhau về tổng hợp và phân tích lực; tóm tắt những thông tin liên quan; xác định và làm rõ thông tin, ý tưởng mới (dự đoán các véc tơ lực tạo thành hình bình hành).
- Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề theo giải pháp đã lựa chọn thông qua việc tự nghiên cứu và vận dụng kiến thức về véc tơ lực, vận dụng quy tắc hình bình hành để tổng hợp và phân tích lực.
- Năng lực hợp tác nhóm: quan sát thí nghiệm do thầy cô biểu diễn, trao đổi thảo luận, trình bày và nhận xét kết quả rút ra từ thí nghiệm. 
- Năng lực trình bày và trao đổi thông tin khi thảo luận nhóm.
2. Chuẩn bị
2.1. Giáo viên
	- Thí nghiệm về tổng hợp lực (vòng nhỏ, các lực kế,...).
	- Máy chiếu đa năng, giấy A4.
2.2. Học sinh
- SGK, vở ghi bài, giấy nháp, thước... 
- Học bài cũ ở nhà trước khi đến lớp.
3. Tổ chức các hoạt động học của học sinh
Mô tả chuỗi hoạt động học và dự kiến thời gian như sau:
Các bước
Hoạt động
Tên hoạt động
Thời lượng dự kiến: 
1 tiết
Chuẩn bị
Hoạt động 1
Ổn định lớp và kiểm tra bài cũ
3 phút
Khởi động
Hoạt động 2
Tạo tình huống có vấn đề cho hiện tượng thay thế hai lực kéo bằng một lực kéo mà có tác dụng giống hệt các lực thay thế.
3 phút
Hình thành kiến thức
Hoạt động 3
Quan sát thí nghiệm biểu diễn về tổng hợp lực với chiếc vòng nhỏ và các lực kế gắn trên bảng từ.
 6 phút
Hoạt động 4
(phần kiến thức trọng tâm của bài)
Tìm hiểu mối liên hệ của các véc tơ lực thành phần và véc tơ hợp lực. Từ đó rút ra định nghĩa và quy tắc tổng hợp lực của hai lực đồng quy (hoạt động nhóm).
 15 phút
Hoạt động 5
Tìm hiểu về điều kiện cân bằng của chất điểm
 3 phút
Hoạt động 6
Tìm hiểu về quy tắc phân tích lực
 8 phút
Luyện tập
Hoạt động 7
Hệ thống hóa kiến thức. Bài tập về tổng hợp và phân tích lực
 5 phút
Vận dụng
Hoạt động 8
- Mở rộng kiến thức về tổng hợp, phân tích lực và ứng dụng của nó
- Giao nhiệm vụ về nhà
 2 phút
Tìm tòi mở rộng
3.1. Ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ (3 phút)
Câu 1: Hãy nêu định nghĩa lực và cho biết các lực cân bằng là gì ?
Trả lời : 
- Định nghĩa: Lực là một đại lượng véc tơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây gia tốc cho vật hoặc làm cho vật bị biến dạng.
- Các lực cân bằng là các lực cùng tác dụng lên một vật và không gây gia tốc cho vật.
Câu 2: Hãy nêu đặc điểm của một véc tơ lực.
Trả lời : 
- Gốc của véc tơ là điểm đặt của lực.
- Phương và chiều của véc tơ là phương và chiều của lực.
- Độ dài của véc tơ biểu thị độ lớn của lực theo một tỉ xích nhất định. 
3.2. Tiến trình bài học
HĐ1: TẠO TÌNH HUỐNG HỌC TẬP (KHỞI ĐỘNG) – 3 phút
a) Mục tiêu hoạt động: 
Thông qua hình ảnh động mô phỏng về sự thay thế của các lực bằng một lực mà tác dụng không thay đổi để học sinh quan sát các véc tơ lực và phép thay thế các lực.
Hình thành sự tò mò trong học sinh, làm nảy sinh nhu cầu tìm hiểu và nghiên cứu hiện tượng đó. 
b) Tổ chức hoạt động: 
Cho học sinh xem hình ảnh động trên màn hình máy chiếu về một chiếc xà lan đang được kéo bởi hai xuồng nhỏ, tức là chịu hai lực tác dụng. Sau đó thay hai chiếc xuồng nhỏ bằng một chiếc xuồng lớn hơn và vẫn kéo xà lan đi với tốc độ như cũ. Tức là thay hai lực kéo bằng một lực kéo (Hình 1)
c) Sản phẩm hoạt động: 
+ Lực có hướng tác dụng và có thể thay thế được mà tác dụng không đổi.
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung chính
- GV: Chiếu lên màn hình hình ảnh mô phỏng hai xuồng nhỏ kéo xà lan, sau đó thay thế hai xuồng bằng một xuồng. 
GV đặt vấn đề:
Vậy giữa lực thay thế và hai lực ban đầu có đặc điểm gì không? Chúng có mối liên hệ gì không ? Mặt khác, điều kiện cân bằng của một chất điểm là gì ? 
- HS: Nhu cầu cần tìm hiểu về hiện tượng thay thế lực giống như cộng véc tơ trong toán học.
- GV: Để biết được điều này, chúng ta tiếp tục tìm hiểu Bài 9 : “Tổng hợp và phân tích lực. Điều kiện cân bằng của chất điểm”.
- Hình ảnh mô phỏng hai xuồng nhỏ kéo xà lan, sau đó thay thế hai xuồng bằng một xuồng.
- Học sinh quan sát hiện tượng 
HĐ2: TÌM HIỂU VỀ TỔNG HỢP LỰC VÀ ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM (24 phút)
a) Mục tiêu hoạt động: 
	- Rèn luyện cho HS kỹ năng hoạt động nhóm, năng lực hợp tác, phối hợp cùng nhau để tìm ra kiến thức mới. Cụ thể: Hợp tác, trao đổi để trả lời các câu hỏi: Có thể thay thế hai lực bằng một lực có tác dụng giống hai lực được không? Hình vẽ tạo bởi 3 véc tơ lực , và có đặc điểm gì ? Từ thí nghiệm ta thấy lực có tính chất gì ?
Từ đó học sinh :