Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện ở trường Phổ thông dân tộc nội trú Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông

MỤC LỤC
1
Danh mục chữ cái viết tắt
2
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
3
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
3
1. Cơ sở lý luận của vấn đề 
3
1.1. Cơ sở lý luận
4
1.1.1 Khái niệm về Thư viện trường học.
1.1.2 Vai trò của thư viện trường học 
1.1.3 Các văn bản quy định về tiêu chuẩn thư viện trường học.
1.2. Cơ sở thực tiễn
2. Mô tả thực trạng của vấn đề nghiên cứu
5
2.1. Thuận lợi
2.2. Khó khăn
3. Các biện pháp tiến hành giải quyết vấn đề:
8
3.1 Khảo sát thực tế 
3.2.Lập kế hoạch hoạt động cải tiến. 
3.3 Triển khai cải tiến phương pháp hoạt động để nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện. 
3.4 Phối hợp các hoạt động ngoài giờ lên lớp gắn với chủ điểm cho các em học sinh 
4. Kết quả sau khi áp dụng cải tiến.
9
PHẦN III. KẾT LUẬN
8
1. Những bài học kinh nghiệm
2. Ý nghĩa của SKKN
3. Khả năng ứng dụng và triển khai
9
4. Đề xuất, kiến nghị
Đánh giá của Hội đồng thẩm định nhà trường 
10
Phụ lục
11-17
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
Tên đầy đủ
THCS - THPT
Trung học cơ sở - Trung học phổ thông
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
QĐ
Quyết định
GDTrH
Giáo dục trung học
BGH
Ban Giám hiệu
CĐSP
Cao đẳng sư phạm
PTDT 
Phổ thông dân tộc
TVTH
Thư viện trường học
 I. Đặt vấn đề: 
 Người xưa đã từng nói :”Không ăn cơm thì đói, không đọc sách thì ngu”  Việc ăn uống là để nuôi dưỡng sự sống con người, việc đọc sách là việc “ ăn” kiến thức để mở mang hiểu biết cho bản thân. Lênin đã dạy: “ Tri thức là sức mạnh”. Thông qua sách các hoạt động học hỏi từ sách, đem lại cho chúng ta những tri thức nền tảng và phát triển trí tuệ về sau này, rèn giũa cho ta sự sáng tạo, cần cù, tỉ mỉ để mang lại hiệu quả trong công việc. Đọc sách có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống.
 Trong những năm gần đây theo xu thế chung của xã hội, các hoạt động vui chơi giải trí, các trò chơi điện tử, trao đổi thông tin qua Facebook tràn ngập trên mạng Internet, Những người trẻ tuổi nói chung và các em học sinh nói riêng cũng bị cuốn hút vào các trò chơi ấy, ham muốn đọc sách giảm, các lần đến với thư viện để đọc sách thưa dần. Mặt khác việc học tập và tham gia các hoạt động giáo dục khác chiếm phần lớn thời gian của các em học sinh, tâm lý ngại đọc sách đã xuất hiện. Là trường PTDT nội trú, hiện nay thư viện nhà trường đã được trang bị nhiều đầu sách mới, điều kiện đọc sách đáp ứng đủ cho nhu cầu đọc sách của các em, nhưng số học sinh đến với thư viện chưa nhiều. Là một cán bộ thư viện tôi luôn suy nghĩ trăn trở làm sao để thu hút các em đến với thư viện, làm sao để các em tận dụng hết thời gian rảnh rỗi để đọc sách? Làm sao để các em được sử dụng thư viện, được tiếp nhận tri thức như những bữa ăn hàng ngày của các em.. làm sao để cán bộ giáo viên, học sinh tiếp cận nhiều hơn với sách.?. Sáng kiến kinh nghiệm của tôi nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện tại Trường PTDT Nội trú THCS và THPT huyện Bắc Hà tỉnh Lào Cai.
 II. Giải quyết vấn đề: 
 1. Cơ sở lý luận của vấn đề:
 1.1- Khái niệm về thư viện trường học:
 TVTH là nơi cung cấp các tài liệu sách và các nguồn tư liệu khác tạo điều kiện cho các thành viên của trường học trở thành những người biết suy nghĩ quyết đoán và biết sử dụng các dạng thông tin khác nhau một cách hiệu quả. TVTH kết nối với mạng thư viện và thông tin rộng lớn.
 1.2- Vai trò của thư viện trường học:
 Tổ chức các hoạt động nhằm khuyến khích khả năng nắm bắt thông tin nhạy bén và hiểu biết về văn hóa, xã hội., TVTH là một phần không thể thiếu của quá trình giáo dục. Thư viện trường học giúp hỗ trợ và tăng cường các mục tiêu giáo dục đã được xác định trong nhiệm vụ năm học và chương trình giảng dạy. Phát triển và duy trì ở học sinh thói quen và hứng thú trong việc đọc, nghiên cứu và thói quen đến thư viện trong suốt quá trình học tập. Cộng tác chặt chẽ với học sinh, giáo viên, nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục, TVTH tạo cơ hội để người đọc tích lũy kinh nghiệm trong việc tạo ra và sử dụng thông tin để có thêm vốn kiến thức, hiểu biết, làm giàu trí tưởng tượng và thư giãn.. Mặt khác TVTH còn rèn luyện cho học sinh kỹ năng nghiên cứu và thực hành trong đánh giá và xử lý thông tin, không phụ thuộc vào hình thức, khuôn khổ hay môi trường truyền thông hoặc hình thức giao tiếp. TVTH giúp học sinh tiếp cận với các nguồn thông tin của các địa phương ,các khu vực, quốc gia và toàn cầu, tạo cơ hội để học sinh tiếp cận với các ý tưởng, kinh nghiệm và quan điểm đa dạng. 
 Cán bộ TVTH là những người được đào tạo chính quy về nghiệp vụ, chịu trách nhiệm lập kế hoạch và quản lý, cộng tác với mọi thành viên trong trường học, duy trì mối quan hệ với các thư viện trong huyện, tỉnh.. Vai trò của cán bộ TVTH rất đa dạng tùy thuộc vào kinh phí, chương trình và phương pháp giảng dạy của nhà trường, cán bộ thư viện phải phát triển có hiệu quả các hoạt động của TVTH như: nguồn sách báo, sử dụng, bảo quảnLuôn học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn.
 1.3 Quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tiêu chuẩn của thư viện trường học:
 Quyết định số 61/1998/QĐ- BGD&ĐT ngày 6/11/1998 của Bộ GD&ĐT về việc ban hành quy định tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.
 Quyết định số 01/2003/QĐ-BGD&ĐT ngày 02/01/2003 của Bộ GD&ĐT về việc ban hành quy định tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.
 Công văn số 11185/GDTH ngày 17/2/2003 của Bộ GD&ĐT về việc hướng dẫn thực hiện tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông.
 2. Thực trạng của vấn đề: 
 2.1. Thuận lợi: 
Trường PTDT Nội trú Bắc Hà được thành lập từ năm 1975 sau nhiều lần đổi tên và đến tháng 9 năm 2009 Trường được nâng cấp thành Trường PTDT Nội trú THCS và THPT Bắc Hà. Với bề dày gần 40 năm tuổi, nhà trường được đầu tư trang bị CSVC khang trang có khu học tập, khu nhà chức năng, khu ký túc xá, nhà ăn với đầy đủ trang thiết bị đảm bảo choviệc ăn ở, học tập của 490 em học sinh với 14 lớp ( 8 lớp THCS và 6 lớp THPT). Các em học sinh của nhà trường được tuyển từ 19 xã của huyện Bắc Hà và hai huyện Mường Khương và Si Ma Cai với 12 thành phần dân tộc. 
 - Thư viện nhà trường được bố trí 1 phòng 90 m2 rộng rãi thoáng mát với 1 phòng kho và 1 phòng đọc. Cơ sổ vật chất được đầu tư đầy đủ với tủ, giá sách, bàn ghế phòng đọc đủ Nhà trường đã dành cho các em một không gian thư viện rộng rãi, ấm cúng, cơ sở vật chất đầy đủ thuận lợi cho các em tìm tòi khám phá. Đó là một, một kho tri thức luôn rộng mở đón chào các thầy cô giáo và các em học sinh ghé thăm. Các em học sinh rất ham mê đọc sách báo, thư viện thân thiện luôn cho các em cảm giác được làm chủ khi đến thư viện. Được sử dụng tủ sách dùng chung, các em học sinh có tinh thần bảo vệ của công, tủ sách dùng chung, tự tạo cho bản thân tác phong đọc sách, biết sắp xếp sách trong thư viện gọn gàng sau khi sử dụng.
 2. Khó khăn: 
 Sinh ra và lớn lên tại vùng cao, chưa được tiếp xúc nhiều với sách báo, chưa có thói quen đọc sách báo tại thư viện và trong giao tiếp các em học sinh dân tộc còn rụt rè, chưa dám đề xuất những ý kiến của cá nhân. 
 3. Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề:
 Bước 1: Khảo sát lịch học, thời gian rỗi của học sinh và thăm nắm nhu cầu của học sinh thông qua giáo viên chủ nhiệm.
 Kết quả khảo sát như sau:
 Thời gian rỗi của học sinh: Vào sau các tiết học, các buổi học, các buổi chiều từ 16h00.
	Học sinh đều có nhu cầu muốn đọc sách báo lúc rảnh rỗi
 Bước 2 : đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện như sau: 
 3.1. Thành lập nhóm hỗ trợ thư viện: gồm 14 thành viên nằm trong 14 lớp
 Các em trong nhóm hỗ trợ thư viện được họp phân công nhiệm vụ, tôi hướng dẫn các em những công việc các em sẽ làm trong lịch đọc của lớp:
 + Cho các bạn trong lớp mượn trả tài liệu;
 + Sắp xếp sách trong phòng đọc sau khi các bạn đọc xong gọn gàng ngăn nắp;
 + Hỗ trợ cán bộ thủ thư trong những đợt phát sách đầu năm học và thu sách cuối năm học, tự kiểm tra khâu bảo quản và sử dụng sách của lớp mình quản lý.
 + Là một tuyên truyền viên giới thiệu sách báo mới cho các bạn trong lớp.
 - Mở sổ theo dõi mượn trả cho từng lớp hiệu quả mang đến là các em được mượn nhanh, dễ sử dụng tuy nhiên phương pháp này bỏ qua khâu mượn trên phần mềm, nhưng hiệu quả được nâng lên rõ rêt( Từ khâu chọn lọc đến ghi sổ, ký sổ chỉ trong vòng 2 phút cho 1 bạn đọc)
 3.2. Thành lập tủ sách lưu động hoạt động tại khu KTX
 Giao cho nhóm học sinh quản lý, cho mượn trên một sổ riêng, hàng tuần học sinh phụ trách lên thư viện nhận tài liệu, cuối tuần trả lại, sau đó lại mượn tài liệu mới quay vòng. Biện pháp này giải quyết được tình trạng chỗ ngồi chật hẹp trên thư viện và tận dụng được không gian mở như hành lang, sân ký túc xá, gốc cây
 - Tận dụng thời gian:
 Sau khi nghiên cứu thời khóa biểu, thời gian biểu của học sinh tôi đã lên được lịch hoạt động cụ thể như sau:
 + Lớp 6A: Tiết 5 ngày thứ 2 và buổi chiều từ 16h đến 17h00.
 + Lớp 6B: Tiết 5 ngày thứ 5.
 + Khối 7: Buổi chiều thứ 3 từ 16h đến 17h00’.
 + Khối 8, 9: Buổi chiều thứ 4 từ 16h đến 17h00’.
 + Khối 10 : Buổi chiều thứ 5 từ 16h đến 17h00’.
 + Khối 11: Buổi chiều thứ 6 từ 16h đến 17h00’.
 + Khối 12 : Buổi chiều thứ 7 từ 16h đến 17h00’.
 + Tủ sách dùng chung tận dụng không gian mở.
 - Qua thời gian biểu trên thời gian hoạt động của cán bộ thủ thư hầu như là tận dụng vào thời gian nghỉ của học sinh. Tôi đã khắc phục trong thời gian chính khóa làm công tác nghiệp vụ, sắp xếp chọn lọc tài liệu phù hợp theo đối tượng học sinh và khối lớp sẽ mượn trong ngày để khi các em đến thư viện dễ dàng chọn lọc và mượn được những tài liệu phù hợp với sở thích cũng như kiến thức của mình.
 - Được sự quan tâm của nhà trường đã trích những phần kinh phí nhất định để mua tài liệu bổ sung cho thư viện: Trong năm học đã trang cấp thêm trên 13 triệu tiền sách giáo khoa , đặt đủ 5 loại loại báo theo qui định trị giá trên 7 triệu đồng/ quý.Ngoài ra được sự quan tâm của các chương trình hỗ trợ cho học sinh vùng sâu, vùng xa nhà trường đã nhận được 47 đầu sách = 282 bản. 
 3.3 Tổ chức các hoạt động thu hút học sinh :
Trong năm học tùy theo từng chủ điểm thư viện đã tổ chức được các hoạt động thiết thực như kể chuyện theo sách nhân ngày 22/12 ; Ngày hội sách thế giới 23/4 tổ chức thi xếp sách nghệ thuật, thi thiết kế thời trang dựa trên cốt chuyện, các hoạt động trong các ngày lễ lớn...
 - Năm học 2013-2014 nhân kỷ niệm 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã tổ chức Hội thi kể chuyện, vẽ tranh theo sách chủ đề Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ. Các em học sinh qua đó được hiểu thêm về các tấm gương anh hùng đã ngã xuống cho chiến thắng lừng lẫy Năm Châu chấn động địa cầu, sự lãnh đạo sáng suốt của Bác Hồ kính yêu, của vị tướng tài ba Võ Nguyên Giáp Qua những hoạt động của thư viện tạo cho các em sân chơi bổ ích lý thú, đọc sách và làm theo sách, sáng tạo trong mọi lĩnh vực.
 - Bám sát vào các hoạt động chuyên môn của nhà trường, cung ứng sách tham khảo, tài liệu nâng cao cho công tác mũi nhọn, thi học sinh giỏi các cấp . Các em học sinh đạt học sinh giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp Tỉnh đều là những học sinh ham mê đọc sách. 
 4. Hiệu quả của SKKN:
 Lượt bạn đọc sử dụng thư viện từ tháng 9 năm 2013 đến hết tháng 11 năm 2013 so với năm 2012: 
Lớp
6A
6B
7A
7B
8A
8B
9A
9B
10A
10B
11A
11B
12A
12B
Năm 2012
435
476
495
416
478
546
540
532
342
357
425
398
479
495
Năm 2013
748
698
734
721
697
767
783
742
489
490
687
573
546
612
 III. Kết luận: 
	1. Bài học kinh nghiệm:
 Để hoạt động tại các TVTH đạt hiệu quả, cán bộ thủ thư cần bám sát vào kế hoạch năm học của nhà trường., luôn phối kết hợp chặt chẽ với các bộ phận chuyên môn trong nhà trường, tham mưu những ý tưởng hay có khả năng áp dụng. Mạnh dạn đề xuất, áp dụng các biện pháp cải tiến, thể nghiệm, đánh giá rút kinh nghiệm, nhân rộng các mô hình hoạt động có hiệu quả.
 2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
	Là một cán bộ làm công tác thư viện lâu năm, qua quá trình làm việc của bản thân trong thực tế tìm tòi phương pháp cải tiến để nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện. Đóng góp một phần vào việc xây dựng công tác thư viện trường học ngày càng tốt hơn và phát huy tính chủ động, tích cực, ham mê khám phá của các em học sinh, bổ trợ kiến thức cho đội ngũ cán bộ giáo viên. 
	3. Khả năng ứng dụng và triển khai:
Sáng kiến có thể áp dụng rộng rãi trong các trường PTDT Nội trú nói riêng và các trường phổ thông nói chung.
 4. Kết quả thu được:
 LêNin đã nói “Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức thì không có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản”, việc nâng cao hiệu quả sử dụng thư viện trường học có 2 cấp học là nhiệm vụ trọng tâm mà người cán bộ thư viện như tôi phải luôn chú trọng. Qua sách, báo và bằng những kinh nghiệm bản thân đã đúc rút trong quá trình thực hiện công việc, bản thân tôi không ngừng học hỏi để nâng cao nghiệp vụ thư viện. Những giờ phút rảnh rỗi tôi tranh thủ đọc thêm sách báo, tư liệu hiện có để tích lũy thêm kinh nghiệm, vốn sống, phát động phong trào thi đua đọc sách hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng trong cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, học sinh để bạn đọc ngày càng nâng cao kiến thức. Giúp bạn đọc có thói quen đọc sách góp phần giáo dục học sinh về đức- trí- thể- mỹ, giúp nhận thức của mọi người ngày càng phong phú hơn, sáng tạo hơn. Về bản thân, tôi không ngừng học hỏi kinh nghiệm chuyên môn ở các đồng nghiệp từ các trường bạn để phục vụ công tác thư viện ngày càng tốt hơn, phục vụ tốt yêu cầu của bạn đọc một cách nhanh chóng, đạt hiệu quả cao và chất lượng tốt, phát triển thư viện ngày càng hoàn thiện. Rất mong sự quan tâm của các cấp các ngành đầu tư kinh phí hỗ trợ sách báo cho các thư viện trường học nhất là các trường học vùng sâu, vùng xa.
	Bắc Hà, ngày 01 tháng 12 năm 2013
 Người viết 
 Phạm Thị Thu Thủy
PHẦN ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG THẨM ĐỊNH NHÀ TRƯỜNG
..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
HÌNH ẢNH TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ BẮC HÀ - TỈNH LÀO CAI
THÁNG 9 NĂM 2009 TRƯỜNG ĐƯỢC NÂNG CẤP MỞ RỘNG 
THÀNH TRƯỜNG PTDT NỘI TRÚ THCS VÀ THPT 
MỘT SỐ HÌNH ẢNH HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN NHÀ TRƯỜNG
Nhóm hỗ trợ thư viện là những tuyên truyền viên tích cực !
Tủ sách lưu động!
Kể chuyện về gương anh bộ đội Cụ Hồ 22/12
Thi thiết kế trang phục theo nội dung chuyện kể!
Chuẩn bị cho Nội dung thi xếp sách nghệ thuật nhân ngày hội sách 23/4
Một số sản phẩm dự thi của các em học sinh!
Các hoạt động kỷ niệm 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ
và kỷ niệm Ngày sách Việt Nam lần thứ nhất - 21/4/2014
Tiết mục chuyện kể của tập thể lớp 6B về Anh hùng Bế Văn Đàn lấy thân làm giá súng đạt giải nhất Hội thi kể chuyện
 về Chiến thắng Lịch sử Điện Biên Phủ