Sáng kiến kinh nghiệm Hướng dẫn học sinh sử dụng máy tính CASIO FX 580VN X giải quyết các bài Toán 10

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Năm Căn, ngày 19 tháng 03 năm 2021
BÁO CÁO SÁNG KIẾN
- Tên sáng kiến: Hướng dẫn học sinh sử dụng máy tính CASIO FX 580VN X giải quyết các bài Toán 10
- Họ và Tên: TRẦN VĂN QUÂN. 
- Đơn vị công tác : TRƯỜNG THPT PHAN NGỌC HIỂN. 
- Cá nhân, tổ chức phối hợp: Cá nhân
I. ĐẶT VẤN ĐỀ: 
1. Sự cần thiết (Lý do nghiên cứu):
Môn Toán vốn được cho là môn học khó ở các cấp học. Học Toán đòi hỏi khả năng tư duy logic cao. Điều này đòi hỏi các học sinh phải sớm có cho mình phương pháp học tập và công cụ hỗ trợ phù hợp. Đặc biệt, hiện nay các bài Toán trắc nghiệm được đưa vào bài kiểm tra môn Toán có tỉ lệ tăng dần theo khối lớp (Khối 10 : 40%, khối 11: 60% , khối 12: 100%).
Vấn đề đặt ra : “Học làm sao? Học bằng cách nào? ..Phương pháp học nào mang lại hiệu quả cao nhất và ít tốn thời gian nhất?...” 
Để giải quyết được vấn đề trên điều quan trọng là các em cần có phương pháp tốt, công cụ hỗ trợ tốt và người hướng dẫn để giúp các em học tốt. Máy tính Casio là một công cụ hỗ trợ cực kì hiệu quả trong việc giải toán trắc nghiệm. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài này.
2. Mục đích nghiên cứu
Máy tính Casio liên tục cải tiến và thế hệ máy sau có nhiều tính năng nổi bật hơn máy tính trước. Với kinh nghiệm giảng dạy và thực tế học tập của bản thân tôi xin hướng dẫn các em học sinh học sử dụng máy tính Casio FX 580VN X để giải quyết các phép toán về tọa độ véc tơ trong mặt phẳng tọa độ.
3. Phạm vi nghiên cứu
Chương trình bộ môn Toán lớp 10 của Bộ giáo dục và đào tạo Việt Nam và sách hướng dẫn sử dụng máy tính CASIO FX 580VN X
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
1. Thuận lợi, khó khăn:
Một số điều kiện thuận lợi và khó khăn khi thực hiện sáng kiến dạy học ở trường THPT Phan Ngọc Hiển, cụ thể:
 Thuận lợi: 
- Được sự quan tâm của Ban lãnh đạo trường THPT Phan Ngọc Hiển đặc biệt là tổ Toán và bộ phận chuyên môn.
- Được sự giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp và sự hưởng ứng tích cực của các em học sinh.
- Sự quan tâm động viên và đóng góp xây dựng của các thầy cô trong và ngoài nhà trường, đặc biệt là các thầy cô có chuyên môn sâu và nhiều năm kinh nghiệm.
 Khó khăn: Chất lượng học sinh không đồng đều dẫn đến việc áp dụng các biện pháp sẽ gặp khó khăn ban đầu.
Các biện pháp thực hiện
Tìm tọa độ đỉnh của Parapol 
 Ví dụ: 
Tìm tọa độ đỉnh của các Parapol sau:
a) 
b) 
c) 
Hướng dẫn
a) 
Ta ấn dãy phím sau:
Màn hình hiện 
Giá trị hoành độ đỉnh (Trục đối xứng) là 
Tiếp tục ấn phím ta nhận được giá trị tung độ đỉnh là 
Màn hình hiện
Vậy đỉnh của (P) là 
b) . 
Ta ấn dãy phím sau:
Màn hình hiện 
Giá trị hoành độ đỉnh (Trục đối xứng) là 
Tiếp tục ấn phím ta nhận được giá trị tung độ đỉnh là 
Màn hình hiện
Vậy đỉnh của (P) là 
c) 
Ta ấn dãy phím sau:
Màn hình hiện 
Giá trị hoành độ đỉnh (Trục đối xứng) là 
Tiếp tục ấn phím ta nhận được giá trị tung độ đỉnh là 
Màn hình hiện
Vậy đỉnh của (P) là 
Nhận xét:
Phương pháp này tìm được tọa độ đỉnh của Parabol trong tất cả trường hợp :
Hệ số 
Hệ số 
Phương trình có 2 nghiệm phân biệt, nghiệm kép và vô nghiệm.
Tìm kết quả của các phép toán véc tơ trong mặt phẳng tọa độ.
Sử dụng chức năng MODE 8 
Ví dụ: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho ,,
Tính ,,
Tính ,
Góc 
Tính 
Hướng dẫn
Mở máy tính CASIO FX 580VN X
Ấn 
Chọn và nhập tọa độ 
B
Sau đó ấn , màn hình quay lại nhập tọa độ véc tơ 
C
Sau đó ấn , màn hình quay lại nhập tọa độ véc tơ 
Để tính ,, ta thực hiện như sau:
Ấn chọn 
Kết quả hiên thị: 
Tương tự với 
Riêng đối với ta thực hiện như sau:
Ấn chọn 
 Kết quả hiên thị như sau:
Điều đó có nghĩa là 
Câu b. Để tính ,
Ấn phím 
Kết quả 
Tương tự như vậy ta có kết quả 
Câu c. Để tính góc giữa 2 véc tơ ta ấn dãy phím sau:
Điều đó có nghĩa là
Câu d: Tính 
Có nghĩa là 
Sử dụng chức năng MODE 2 : CHẾ ĐỘ LÀM VIỆC VỚI SỐ PHỨC
Ví dụ: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy cho ,,
Tính ,,
Tính ,
Góc 
Tính 
Hướng dẫn
Quy ước: (a;b) = a + bi
Để gọi i ta ấn phím ENG
Mở chế độ làm việc số phức trong máy tính : Ấn MODE 2
Nhập thông tin cơ bản: 
(nhập 1 + 3i, STO A): Nhập tọa độ của véc tơ 
Nhập tương tự đối với véc tơ và 
Tức là nhập trên màn hình và 
Câu a Tính 
Kết quả hiển thị : hay 
Tính . Nhập vào máy tính như sau:
Kết quả hiển thị hay 
Tính ta sử dụng công thức số phức liên hợp như sau:
Câu b. Tính ,
Kết quả : 
Tương tự 
Câu c. Góc 
Nhập vào máy tính biểu thức sau:
Màn hình máy tính hiển thị:
Câu d. Tính 
Nhập vào màn hình 3A+2B - 4C 
Kết quả : 
 Học sinh chú thực hiện theo hướng dẫn của giáo viên và so sánh kế quả thực hiện ở hai cách. 
Cách thực hiện ở MODE 5 và MODE 2 tuy có khác nhau nhưng cùng cho một kết quả.
Cách thực hiện ở MODE 2 còn mới đối với học sinh lớp 10 nhưng đây là cơ sở để chúng ta tiếp cận và tìm hiểu kĩ hơn ở lớp 12.
Mặc dù các phép toán về véc tơ đối với những học sinh khá giỏi có thể nhẫm (tính trực tiếp) rất nhanh nhưng đối với học sinh đại trà khi sử dụng MODE 5 hoặc MODE 2 sẽ mang lại hiệu quả cao trong làm bài tập trắc nghiệm.
III. TÍNH MỚI, TÍNH HIỆU QUẢ VÀ KHẢ THI, PHẠM VI ÁP DỤNG:
1.Tính mới.
Chế độ làm việc MODE 2 còn rất mới lạ với các em học sinh khối 10 nhưng với sự hướng dẫn tận tình của giáo viên thì các em sẽ tiếp cận rất nhanh và làm việc rất nhanh và hiệu quả. Từ đó tạo hứng thú cho các em học tập tốt hơn ở lớp 12 sau này.
Máy tính CASIO FX 580VN X với nhiều tính năng nổi bậc hơn các máy tính đời trước nên nhiều em còn chưa biết sử dụng. Đây là cơ hội để các em tiếp cận cái mới và sử dụng thành thạo hơn, qua đó giúp các em học tập tốt hơn.
2. Tính hiệu quả và khả thi. 
- Học sinh thích học môn Toán.
- Nhờ có phương pháp này mà học sinh chọn đáp án trắc nghiệm nhanh và chính xác.
- Phương pháp phù hợp với xu thế áp dụng công nghệ trong giảng dạy môn Toán.
- Kết quả năm học 2019 – 2020 của khối 10 như sau:
Lớp
Giỏi
Khá
TB
Trên TB
Yếu
Kém
Tổng
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
10C4
HKI
6
14.0
7
16.3
18
41.9
31
72.1
10
23.3
2
4.7
43
CN
7
15.9
11
25
16
36.4
34
77.3
9
22.7
0
0.0
43
10C10
HKI
6
14.0
15
34.9
9
20.9
30
69.8
10
23.3
3
7.0
43
CN
7
15.9
11
25
16
36.4
34
77.3
9
22.7
0
0.0
43
10C13
HKI
5
11.9
11
26.2
7
16.7
23
54.8
15
35.7
4
9.5
42
CN
7
16.7
11
26.2
16
38.1
34
81.0
8
19.0
0.0
42
TỔNG
HKI
17
13.3
33
25.8
34
26.6
84
65.6
35
27.3
9
7.0
128
CN
21
16.4
33
25.8
48
37.5
102
79.7
26
20.3
0
0.0
128
3. Phạm vi áp dụng: Học sinh khối 10.
IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
Kết luận: 
Sau một năm áp dụng từng hoạt động vào tiết dạy môn Toán 10 tại trường THPT Phan Ngọc Hiển các em ngày càng yêu thích môn Toán hơn.
Kiến nghị:
Sở giáo dục và nhà trường cần duy trì phong trào thi học sinh giỏi “Giải toán trên máy tính Casio” để học sinh có điều kiện tốt trong việc học tập và nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Toán trong trường phổ thông.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG	Người báo cáo
 ĐƠN VỊ TRỰC TIẾP