Sáng kiến kinh nghiệm Giúp học sinh lớp 2 học tốt các yếu tố hình học
Môn toán là một trong những môn học có vị trí quan trọng ở bậc Tiểu học. Trong những năm gần đây, xu thế chung của thế giới là đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy học. Một trong những bộ phận cấu thành chương trình toán Tiểu học mang ý nghĩa chuẩn bị cho việc học môn hình học ở các cấp học trên, đồng thời giúp học sinh những hiểu biết cần thiết khi tiếp xúc với những “tình huống toán học” trong cuộc sống hàng ngày là các bài toán mang yếu tố hình học.
Trong nhiều năm học, tôi đã dạy lớp 2, tôi nhận thấy việc dạy các yếu tố hình học trong chương trình toán ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp 2 nói riêng là hết sức cần thiết. ở lứa tuổi học sinh tiểu học, tư duy của các con còn hạn chế về mặt suy luận, phân tích việc dạy “Các yêu tốc hình học” ở Tiểu học sẽ góp phần giúp học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng quan sát, trí tưởng tượng cao và kỹ năng thực hành hình học đặt nền móng vững chắc cho các em học tốt môn hình học sau này ở cấp học phổ thông cơ sở.
Việc dạy các yếu tố hình học lớp 2 như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất phát huy được tính chủ động tích cực của học sinh phù hợp với yêu cầu đổi mới của phương pháp dạy học đó là nội dung tôi muốn đề cập tới trong đề tài Giúp học sinh lớp 2 học tốt các yếu tố hình học.
1. Phần mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài Môn toán là một trong những môn học có vị trí quan trọng ở bậc Tiểu học. Trong những năm gần đây, xu thế chung của thế giới là đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình dạy học. Một trong những bộ phận cấu thành chương trình toán Tiểu học mang ý nghĩa chuẩn bị cho việc học môn hình học ở các cấp học trên, đồng thời giúp học sinh những hiểu biết cần thiết khi tiếp xúc với những “tình huống toán học” trong cuộc sống hàng ngày là các bài toán mang yếu tố hình học. Trong nhiều năm học, tôi đã dạy lớp 2, tôi nhận thấy việc dạy các yếu tố hình học trong chương trình toán ở bậc tiểu học nói chung và ở lớp 2 nói riêng là hết sức cần thiết. ở lứa tuổi học sinh tiểu học, tư duy của các con còn hạn chế về mặt suy luận, phân tích việc dạy “Các yêu tốc hình học” ở Tiểu học sẽ góp phần giúp học sinh phát triển được năng lực tư duy, khả năng quan sát, trí tưởng tượng cao và kỹ năng thực hành hình học đặt nền móng vững chắc cho các em học tốt môn hình học sau này ở cấp học phổ thông cơ sở. Việc dạy các yếu tố hình học lớp 2 như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất phát huy được tính chủ động tích cực của học sinh phù hợp với yêu cầu đổi mới của phương pháp dạy học đó là nội dung tôi muốn đề cập tới trong đề tài Giúp học sinh lớp 2 học tốt các yếu tố hình học. 1.2. Mục đích nghiên cứu Đề tài nhằm : - Tìm hiểu những vấn đề lí luận về đổi mới phương pháp dạy học tích cực nói chung và dạy học tích cực trong môn Toán cụ thể là yếu tố hình học nói riêng. - Vận dụng phương pháp dạy học tích cực để thiết kế bài dạy, rèn luyện kĩ năng giải các bài tập môn Toán nói chung và các bài tập thuộc yếu tố hình học ở lớp 2 nói riêng. - Đề tài này biểu hiện kết quả học tập, tự rèn luyện nâng cao tay nghề của bản thân, tôi rất mong được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài nghiên cứu các phương pháp nhằm giúp giáo viên dạy các yếu tố hình học cho học sinh lớp 2 ở trường tiểu học Đông Vệ 1. 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đọc các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu - Tham khảo sáng kiến kinh nghiệm của đồng nghiệp. - Phương pháp quan sát: Thông qua dự giờ - Phương pháp điều tra: tìm hiểu thực trạng việc dạy học môn toán nói chung và dạy các yếu tố hình học lớp 2 nói riêng -Phương pháp thực nghiệm: Kiểm nghiệm tính khả thi của đề tài thông qua quá trình dạy học các yếu tố hình học cho học sinh lớp 2 do bản thân tôi chủ nhiệm. 2. Nội dung sáng kiến 2.1.Cơ sở lí luận của sáng kiến Dạy toán ở Tiểu học vừa phải đảm bảo tính hệ thống chính xác của toán học vừa phải đảm bảo tính vừa sức của học sinh. Kết hợp yêu cầu đó là một việc làm khó, đòi hỏi tính khoa học và nhận thức, tốt về cả nội dung lẫn phương pháp. Trong chương trình dạy toán 2 các yếu tố hình học được đề cập dưới những hình thức hoạt động hình học như: Nhận dạng và gọi đúng tên hình chữ nhật, đường thẳng, đường gấp khúc, biết tính độ dài đường gấp khúc, tính chu vi hình tam giác, hình tứ giác, biết thực hành vẽ hình. Một trong những nhiệm vụ cơ bản dạy học các yếu tố hình học ở lớp 2 là cung cấp cho học sinh những biểu tượng hình học đơn giản, bước đầu làm quen với các thao tác lựa chọn, phân tích, tổng hợp hình, phát triển tư duy, trí tưởng tượng không gian. Nội dung các yếu tố hình học không nhiều, các quan hệ hình học ít, có lẽ vì phạm vi kiến thức các yếu tố hình học như vậy đã làm cho việc nghiên cứu nội dung dạy học này càng lý thú. Vì lí do trên tôi mạnh dạn xin trình bày một vài kinh nghiệm mà tôi để tâm suy nghĩ thực hiện trong quá trinh dạy học ở lớp 2 của mình . 2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu Để có biện pháp, phương pháp dạy học tốt, chúng ta hãy nhìn lại và đánh giá thực trạng của việc Dạy- học các yếu tố hình học trong những năm vừa qua. * Giáo viên Hiện nay, trong trường tiểu học vẫn còn không ít giáo viên chưa thực sự chú trọng đến việc thay đổi phương pháp dạy cho phù hợp với sự đổi mới của chương trình và với đối tượng học sinh. Bên cạnh đó, vẫn còn một số đồng chí còn làm việc rất khuôn mẫu theo sách giáo khoa và sách hướng dẫn, chỉ chú ý sao cho học sinh cho một kết quả đúng là được. Hơn nữa các yếu tố hình học luôn được coi là yếu tố trìu tượng, khó cho cả người dạy và người học nên việc đi sâu, khai thác và phát triển các bài tập thuộc yếu tố hình học chưa thực sự được nhiều giáo viên quan tâm . *Học sinh Do địa bàn dân cư rộng, các em đi học lại xa. Hầu hết các em lại là con gia đình công nhân và gia đình buôn bán nên việc quan tâm của phụ huynh còn hạn chế . Các bài tập thuộc yếu tố hình học luôn được coi là các bài tập khó nên phần lớn học sinh thường có tâm lí “sợ ”khi gặp các bài tập này dẫn đến không ít em ngại học và ngại làm các bài tập hình. * Hệ quả của thực trạng trên . Qua thực trạng trên cho thấy hiệu quả của việc giảng dạy phân môn còn nhiều hạn chế như : Trong giờ học - làm bài tập phần lớn giáo viên và học sinh chỉ đưa ra một đáp án đúng là được chưa chú ý dến việc phát triển đến những cách làm khác , thậm chí còn có những học sinh bỏ qua các bài tập hình trong bài kiểm tra môn toán hay có làm chỉ để cho xong bài nên tỉ lệ bài sai còn cao và cụ thể bản thân tôi đã khảo sát bằng bài kiểm tra toán đầu năm trên 28 học sinh của lớp 2 C như sau: Mức độ hoàn thành bài tập hình trong bài kiểm tra . SL TL Không làm bài . 6 21,4 % Làm bài sai . 12 42,8 % Làm bài đúng bằng một cách . 10 35,64 % Làm bài có sáng tạo 0 0 % Từ kết quả trên, bản thân là giáo viên dạy lớp 2 nhiều năm, tôi đã trăn trở về biện pháp dạy các yếu tố hình học lớp 2 như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất, phát huy được tính chủ động tích cực của học sinh, phù hợp với yêu cầu đổi mới của phương pháp dạy học. Đó là nội dung tôi muốn đề cập tới trong đề tài Giúp học sinh lớp 2 học tốt các yếu tố hình học . 2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Giải pháp 1: Tìm hiểu các dạng toán có yếu tố hình học trong chương trình toán lớp 2. Nội dung dạy học các yếu tố hình học lớp 2 phong phú, đa dạng, được giới thiệu đầy đủ về : - Đường thẳng, ba điểm thẳng hàng. - Đường gấp khúc - Tính độ dài đường gấp khúc. - Giới thiệu hình tứ giác, hình chữ nhật. Vẽ hình trên giấy ô vuông. - Giới thiệu khái niệm ban đầu về chu vi của hình học. Cấu trúc, nội dung các yếu tố hình học trong sách giáo khoa toán 2 được sắp xếp đan xen với các mạch kiến thức khác phù hợp sự phát triển theo từng giai đoạn của học sinh. Giải pháp 2: Giáo viên cần nắm vững những yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng. - Học sinh biết nhận biết dạng và gọi đúng tên hình chữ nhật, hình tứ giác, đường thẳng, đường gấp khúc. Đặc biệt lưu ý học sinh (nhận dạng hình “tổng thể”), chưa yêu cầu nhận ra hình chữ nhật cũng là hình tứ giác, hình vuông cũng là hình chữ nhật. - Biết thực hành vẽ hình (theo mẫu) trên giấy ô vuông, xếp, ghép các hình đơn giản. - Học sinh bước đầu làm quen với các thao tác lựa chọn, phân tích, tổng hợp hình, phát triển tư duy, trí tưởng tượng không gian. Các yếu tố hình học trong SGK lớp 2 đã bám sát trình độ chuẩn (thể hiện các yêu cầu cơ bản về kiến thức và kỹ năng mà học sinh cần đạt được, phù hợp với mức độ ở lớp 2 . Giải pháp 3: Phát huy trí lực của học sinh trong việc nhận dạng hình. * Về đoạn thẳng, đường thẳng. Vấn đề “đoạn thẳng, đường thẳng” được giới thiệu ở tiểu học có thể có nhiều cách khác nhau. Trong sách toán 2, khái niệm “đường thẳng” được giới thiệu bắt đầu từ “đoạn thẳng” (đã được học ở lớp 1) như sau: - Cho điểm A và điểm B, lấy thước và bút nối hai điểm đó ta được đoạn thẳng AB. A B - Kéo dài đoạn thẳng AB về hai phía, ta được đường thẳng AB A B - Lưu ý: Với học sinh lớp 2 khái niệm đường thẳng không định nghĩa được, học sinh làm quen với biểu tượng về đường thẳng thông qua hoạt động thực hành: Vẽ đường thẳng qua 2 điểm, vẽ đường thẳng qua 1 điểm. Để giúp học sinh có khái niệm, nhận diện và phân biệt giữa đoạn thẳng và đường thẳng tôi đã cho các em thực hành chấm điểm chuẩn nối hai điểm để có đoạn thẳng và kéo dài về 2 phía của hai điểm để có đường thẳng. Thông qua các ví dụ giáo viên sẽ khắc sâu cho học sinh biểu tượng về đoạn thẳng, đường thẳng và bằng trực quan các em đã phân biệt được đường thẳng và đoạn thẳng từ đó các em đã vận dụng và làm tốt các bài tập về dạng này ví dụ: Bài tập 5 - SGK trang 18: Khoanh vào chữ đặt trước câu trả lời đúng 3 đoạn thẳng 4 đoạn thẳng 5 đoạn thẳng 6 đoạn thẳng Trong hình vẽ có mấy đoạn thẳng ? M O P N * Nhận biết giao điểm của hai đoạn thẳng: Ví dụ bài 4 trang 49: Đoạn thẳng AB cắt đoạn thẳng CD tại điểm nào? o A B C D - Khi chữa bài giáo viên cho học sinh tập diễn đạt kết quả bài làm. Chẳng hạn học sinh nêu lại “Đoạn thẳng AB cắt đoạn thẳng CD tại điểm O”. Hoặc giáo viên hỏi: Có cách nào khác không? Học sinh suy nghĩ trả lời: “Hai đoạn thẳng AB và CD cắt nhau tại điểm O”. Hoặc “O là điểm cắt nhau của đường thẳng AB và CD”. *Nhận biết 3 điểm thẳng hàng: Ví dụ: Bài 2 trang73; Nêu tên 3 điểm thẳng hàng (dùng thước thẳng để kiểm tra). O M N P Q D O B C A a) b) - Giáo viên giới thiệu về ba điểm thẳng hàng (ba điểm phải cùng nằm trên một đường thẳng). - Học sinh phải dùng thước kẻ kiểm tra xem có các bộ ba điểm nào thẳng hàng rồi chữa. Ví dụ như: a. Ba điểm O, M, N thằng hàng; Ba điểm O, P, Q thẳng hàng. b. Ba điểm B, O, D thẳng hàng; Ba điểm A, O, C thẳng hàng. * Nhận biết hình chữ nhật, hình tứ giác Ví dụ dạy học bài “Hình chữ nhật” theo yêu cầu trên, có thể như sau: - Giới thiệu hình chữ nhật (học sinh được quan sát vật chất có dạng hình chữ nhật, là các miếng bìa hoặc nhựa trong hộp đồ dùng học tập, để nhận biết dạng tổng thể “đây là hình chữ nhật”). Vẽ và ghi tên hình chữ nhật (nối 4 điểm trên giấy kẻ ô vuông để được hình chữ nhật, chẳng hạn hình chữ nhật ABCD, hình chữ nhật MNPQ). A B D C M N Q P - Nhận biết được hình chữ nhật trong tập hợp một số hình (có cả hình không phải là hình chữ nhật), chẳng hạn: Tô màu (hoặc đánh dấu x ) vào hình chữ nhật có trong mỗi hình sau: - Thực hành củng cố nhận biết hình chữ nhật: Ví dụ: Bài 1 trang 85: Mỗi hình dưới đây là hình gì? a) d) e, b) G, c) g, * Nhận biết đường gấp khúc: 2cm 4 m 3 m A C D Giáo viên cho học sinh quan sát đường gấp khúc ABCD. Đường gấp khúc ABCD gồm 3 đoạn thẳng: AB, BC và CD . Độ dài đường gấp khúc ABCD là tổng độ dài các đoạn AB, BC và CD B Giáo viên giới thiệu đường gấp khúc ABCD: Đây là đường gấp khúc ABCD (chỉ vào hình vẽ). Học sinh lần lượt nhắc lại: “Đường gấp khúc ABCD”. Giáo viên hỏi: Đường gấp khúc này gồm mấy đoạn? Học sinh nêu: Gồm 3 đoạn thẳng AB, BC, CD ( Gv giới thiệu thêm B là điểm chung của hai đoạn thẳng AB và BC, C là điểm chung của hai đoạn thẳng BC và CD). Học sinh được thực hành tiếp ở bài tập 3 (trang 104). Ghi tên các đường gấp khúc có trong hình vẽ sau, biết: + Đường gấp khúc đó gồm 3 đoạn thẳng. + Đường gấp khúc đó gồm 2 đoạn thẳng. B C A D Yêu cầu cầu sinh ghi tên , đọc tên đường gấp khúc Giáo viên cho học sinh dùng bút chì màu và phân biệt các đường gấp khúc có đoạn thẳng chung: a. Đường gấp khúc gồm 3 đoạn thẳng là: AB, BC, CD. b. Đường gấp khúc gồm 2 đoạn thẳng là: ABC và BCD. Theo tôi để dạy tốt được các bài tập thuộc dạng này cho học sinh thì trước hết giáo viên cần nắm được : ở lớp 2, chưa yêu cầu học sinh nắm được các khái niệm, chưa yêu cầu học sinh nắm được những hình học dựa trên các đặc điểm quan hệ các yếu tố của hình (chẳng hạn chưa yêu cầu học sinh biết hình chữ nhật là hình tứ giác có 4 góc vuông, hoặc có 2 cạnh đối diện bằng nhau) chỉ yêu cầu học sinh nhận biết được hình ở dạng tổng thể phân biệt được hình này với hình khác và gọi đúng trên hình của nó, để từ đó đưa ra các câu hỏi khai thác bài phù hợp và đặc biệt chú ý sử dụng đồ dùng và hình vẽ trực quan. Giải pháp 4: Giúp học sinh nắm vững cách vẽ hình, xếp hình. ở lớp 1,2,3 học sinh được làm quen với hoạt động vẽ hình đơn giản theo các hình thức sau: * Vẽ hình không yêu cầu có số đo các kích thước. Vẽ hình trên giấy ô vuông Ví dụ bài 1 trang 23. Dùng thước và ghép nối các điểm để có . a) Hình chữ nhật B A C E D b) Hình tứ giác. N M QƯ PƯ Yêu cầu bước đầu học sinh vẽ được hình chữ nhật, hình tứ giác (nối các điểm có sẵn trên giấy kẻ ô ly).Sau đó yêu cầu học sinh đọc tên hình vừa vẽ. - Sau đó Gv củng cố: Để vẽ được hình chữ nhật và hình tứ giác thì các con đã phải nối qua mấy điểm ( nối 4 diểm ). Gv cho học sinh lên chỉ lại hình các em vừa nối. * Vẽ hình theo mẫu: Ví dụ bài 4 trang 59: Vẽ hình theo mẫu. Mẫu -Giáo viên cho học sinh nhìn kỹ mẫu và trả lời câu hỏi : Hình mẫu là hình gì ? ( là hình chữ nhật) - Để vẽ được hình này ta cần nối qua mấy điểm ? ( 4 điểm ) - Học sinh bắt đầu vẽ: Dùng thước kẻ và bút nối các điểm để có hình chữ nhật. Lưu ý: Đối với các bài vẽ hình theo mẫu thì giáo viên cần lưu ý cho học sinh quan sát kĩ mẫu nêu đặc điểm của mẫu rồi mới chấm điểm chuẩn để vẽ * Vẽ đường thẳng. Ví dụ bài 4 trang 74 Vẽ đường thẳng: a, Đi qua hai điểm M, N b, Đi qua điểm O c, Đi qua 2 trong 3 điểm A, B, C . N . M Phần (a). Vẽ đường thẳng đi qua 2 điểm MN. Học sinh nêu cách vẽ: Đặt thước sao cho 2 điểm M và N đều đều nằm trên mép thước. Kẻ đường thẳng đi qua 2 điểm MN. Giáo viên: Nếu bài yêu cầu ta vẽ đoạn thẳng MN thì ta vẽ như thế nào? Học sinh: Ta chỉ nối đoạn thẳng từ M tới N. Giáo viên: Vẽ đoạn thẳng MN khác gì so với đường thẳng MN? Học sinh: Khi vẽ đoạn thẳng ta chỉ cần nối M với N, còn khi vẽ đường thẳng ta phải kéo dài về 2 phía: Phía điểm M và phía điểm N Phần (b). Vẽ đường thẳng đi qua điểm O. Giáo viên cho học sinh nêu cách vẽ: Đặt thước sao cho mép thước đi qua O sau đó kẻ 1 đường thẳng theo mép thước được đường thẳng qua O. Học sinh tự vẽ đ vẽ được nhiều đường thẳng qua O. Giáo viên kết luận: Qua 1 điểm có “rất nhiều ” đường thẳng. Phần (c). Vẽ đường thẳng đi qua 2 trong 3 điểm A, B, C. Học sinh: Thực hiện thao tác nối. Giáo viên yêu cầu kể tên các đường thẳng có trong hình. Học sinh: Đoạn AB, BC, CA. Giáo viên hỏi: Mỗi đường thẳng đi qua mấy điểm ? (đi qua 2 điểm). Giáo viên cho học sinh thực hành vẽ đường thẳng. Học sinh nêu cách vẽ: Kéo dài đường thẳng về 2 phía để có các đường thẳng. Giáo viên hỏi: Ta có mấy đường thẳng? Đó là những đường thẳng nào? Học sinh: Ta có 3 đường thẳng đó là: đường thẳng AB, đường thẳng BC, đường thẳng CA. * Vẽ thêm đường thẳng để được hình mới: Ví dụ bài 3 trang 23. Kẻ thêm một đoạn thẳng trong hình sau để được: + Một hình chữ nhật và một hình tam giác + Ba hình tứ giác Giáo viên: Kẻ thêm nghĩa là vẽ thêm 1 đoạn nữa vào trong hình: B Giáo viên vẽ hình lên bảng và cho học sinh đặt tên cho hình: A C D E Giáo viên hỏi: Con vẽ thế nào? Học sinh: Con nối B với D. Giáo viên cho học sinh đọc tên hình: Hình chữ nhật ABDE Hình tam giác BCD Học sinh đặt tên cho hình: A D B C Cho học sinh tự kẻ: Giáo viên yêu cầu học sinh đọc tên các hình vẽ được trong cả 2 cách vẽ. Học sinh đọc tên hình: ABGE, EGCD, ABCD và AEGD, BCGE, ABCD. A D B C E G A D B C G E - Khi dạy ở học sinh cách vẽ hình, dựng hình tôi thường tuân thủ theo các bước sau: + Hướng dẫn học sinh biết cách sử dụng thước kẻ, bút chì, bút mực để vẽ hình. Cần sử dụng hợp lý chức năng của mỗi dụng cụ, thước thẳng có vạch chia dùng để đo độ dài đoạn thẳng, vẽ đoạn thẳng (đường thẳng), thước thẳng còn dùng để kiểm tra sự thẳng hàng của các điểm. + Học sinh phải được hướng dẫn và được luyện tập kỹ năng về hình, dựng hình theo quy trình hợp lý thể hiện được những đặc điểm của hình phải vẽ. + Hình vẽ phải rõ ràng, chuẩn xác về hình dạng và đặc điểm, các nét vẽ phải mảnh, không nhoè, không tẩy xoá. Ví dụ Bài 5 (trang 178). Xếp 4 hình tam giác thành hình mũi tên: - Yêu cầu của bài “xếp, ghép hình” ở lớp 2 là: Từ 4 hình tam giác đã cho, học sinh xếp, ghép được thành hình mới theo yêu cầu đề bài (chẳng hạn ở ví dụ trên là xếp thành “hình mũi tên”. - Cách thực hiện: Mỗi học sinh cần có một bộ hình tam giác để xếp hình (bộ xếp hình này có trong hộp đồ dùng học toán lớp 2, hoặc học sinh có thể tự làm bằng cách từ một hình vuông cắt theo 2 đường chéo để được 4 hình tam giác). Học sinh lựa chọn vị trí thích hợp để xếp, ghép 4 hình tam giác thành hình mới (chẳng hạn như hình mũi tên). - Lưu ý: Loại toán, xếp, ghép hình chỉ có ý nghĩa khi mỗi học sinh phải được tự xếp, ghép hình (các em có thể xếp, ghép thanh chậm khác nhau), nhưng kết quả đạt được là sản phẩmdo mỗi em được tự thiết kế và thi công và do đó sẽ gây hứng thú học tập cho mỗi em). - Điều cơ bản là khuyến khích học sinh tìm được các cách khác nhau đó. Qua việc xếp, ghép này các em được phát triển tư duy, trí tưởng tượng không gian và sự khéo tay, kiên trì, sáng tạo. Ví dụ: Xếp 4 hình tam giác: Thành hình sau Sau khi hoàn thành sản phẩm - Giáo viên nhận xét đánh giá, để phát triển tư duy trí tưởng tượng không gian và sự khéo tay, tính kiên trì của các em, Giáo viên có thể đưa ra câu hỏi gợi ý như: Từ 4 hình tam giác đã cho các em có thể xếp thành những hình khác với hình đề bài yêu cầu được không ? Bằng cách gợi ý này, học sinh đã ghép, xếp thành nhiều hình khác nhau và điều này đã gây hứng thú học tập cho các em. Giải pháp 5: Dựa vào trực quan để tính độ dài đường gấp khúc, tính chu vi hình tam giác, chu vi hình tứ giác: * Tính độ dài đường gấp khúc: Ví dụ: Bài 5 trang (105). 3cm 3cm 3cm 2m 2m 2m 2m 2m a. b. Học sinh giải: a.Độ dài đường gấp khúc là: 3 + 3 + 3 = 9 (cm) Giáo viên hỏi: Con làm thế nào ra 9 cm? Học sinh 1: Đường gấp khúc này gồm 3 đoạn thẳng, mỗi đoạn thẳng đều là 3 cm. Nên con tính tổng độ dài 3 đoạn thẳng tạo lên mỗi đường gấp khúc. Giáo viên hỏi: Có con nào làm bài khác bạn không? Học sinh 2: Con lấy 3 x 3 = 9 (cm) Cho học sinh so sánh các kết quả từ đó khẳng định là ai làm đúng. Từ đó học sinh tự làm câu b. Độ dài đường gấp khúc là: 2 x 5 = 10 (cm) *Yêu cầu học “chu vi” ở lớp 2 phù hợp với trình độ chuẩn của toán 2. Cụ thể là: ở lớp 2, chưa yêu cầu học sinh nắm được “khái niệm, biểu tượng” về chu vi của hình, chỉ yêu cầu học sinh biết cách tính chu vi hình tam giác, tứ giác khi cho sẵn độ dài mỗi cạnh của hình đó, bằng cách tính tổng độ dài của hình (độ dài các cạnh của hình có cùng một đơn vị đo). Chẳng hạn: - Tính chu vi của hình tam giác có độ dài 3 cạnh là: 10cm, 20cm, 15cm. Bài giải Chu vi hình tam giác là: 10 + 20 + 15 = 45 (cm) Đáp số: 45 (cm) - Tính chu vi hình tứ giác có độ dài 4 cạnh là: 10 cm, 20cm, 10cm và 20 cm. Bài giải Chu vi hình tứ giác là: 10 + 20 + 10 + 20 = 60 (cm) Đáp số: 60 (cm) A C Hoặc một dạng bài nữa: Ví dụ: Bài 3 (trang 130): B + Đo rồi ghi số đo độ dài các cạnh của hình tam giác ABC. + Tính chu vi hình tam giác ABC. Hướng dẫn giải: Phải cho học sinh dùng thước thẳng có vạch chia để đo độ dài các cạnh của hình tam giác ABC. (mỗi cạnh là 3cm). Chu vi của hình tam giác ABC là: 3 + 3 + 3 = 9 (cm) Hoặc: 3 x 3 = 9 (cm). So sánh 2 cách làm trên con thấy cách nào nhanh hơn? (Cách 2) Ví dụ: Bài chu vi hình tam giác. Cho học sinh nhắc lại cách tính chu vi của hình tam giác. 4cm C A B 4cm 4cm Học sinh có thể tính chu vi tam giác bằng các cách: 4 + 4 +4 = 12 (cm) Hoặc : 4 x 3 = 12 (cm) Cho học sinh so sánh các kết quả khẳng định là làm đúng. Lúc đó giáo viên hỏi: Tại sao con lại lấy 4 x 3 để tính chu vi hình tam giác (vì 3 cạnh hình tam giác có số đo bằng nhau = 4 cm). -So sánh 2 cách làm trên con thấy cách nào làm nhanh hơn? (cách 2). Lưu ý: Sau mỗi bài tập giáo viên khắc sâu cho học sinh chu vi của một hình chính là tổng độ dài các cạnh của hình đó . Đối với đối tượng học sinh khá giỏi tôi còn sưu tầm cho các em làm thêm một số bài tập như : Bài 1: Một hình tam giác có 3 cạnh bằng nhau và bằng 15 cm, nếu tăng mỗi cạnh 3 cm thì chu vi mới là bao nhiêu ?( sưu tầm đề thi violimp ) Bài 2 : Một hình tứ giác có 4 cạnh bằng nhau và bằng 20 cm, nếu giảm mỗi cạnh đi 3cm thì chu vi mới bằng bao nhiêu ? ( sưu tầm đề thi violimp ) Một cách khác nữa, khi dạy thì giáo vi
Tài liệu đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_giup_hoc_sinh_lop_2_hoc_tot_cac_yeu_to.doc