Một số kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2
Thuốc lá là nguy cơ gây tác hại lớn đối với sức khoẻ con người và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong sớm trên toàn thế giới. Việt Nam là một trong 15 nước có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc cao trên thế giới, tỉ lệ này ngày càng tăng và trẻ hóa[1]. Số người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại của thuốc lá gấp nhiều lần số người chết vì tai nạn giao thông hàng năm. Thế nhưng đa phần những người hút thuốc lá, thuốc lào ( gọi tắt là thuốc lá) vẫn mơ hồ về tác hại thực của nó. Đặc biệt là học sinh, sinh viên chưa nhận thức đúng về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ.
Hiện nay hút thuốc lá và các căn bệnh do thuốc lá gây ra là rất nghiêm trọng, nó không chỉ gây ra cho người hút mà còn ảnh hướng rất lớn đến người xung quanh. Các bệnh tật của nó gây ra không chỉ là các bệnh cấp tính do độc hại mà còn là các bệnh mãn tính. Tích lũy các chất độc hại từ thuốc lá gây rối loạn chuyển hóa các chất trong cơ thể, trong đó có bệnh tim mạch và ung thư. Nguy hại hơn, thuốc lá chính là kẻ sát nhân thầm lặng, ảnh hưởng đến nhiều thế hệ, làm kiệt quệ giống nòi.
Tình hình thực tế việc hút thuốc lá, thuốc lào tại địa phương và ở trường THPT Triệu Sơn 2 đang được báo động. Việc giáo dục học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 là rất cần thiết. Để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá ở học sinh là việc làm cấp bách của gia đình, nhà trường và của toàn xã hội.
Là một giáo viên kiêm công tác chủ nhiệm, tôi nhận thức được tác hại rất nghiêm trọng của thuốc lá. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, tôi luôn trăn trở tìm tòi phương pháp để đưa kiến thức này phổ biến cho học sinh vào các bài dạy. Bởi chính các em học sinh là những người góp phần trực tiếp giảm thiểu việc hút thuốc lá, hơn thế nữa các em còn là những tuyên truyền viên tích cực trong công tác tuyên truyền tác hại của hút thuốc lá tại gia đình, nhà trường và nơi các em sinh sống. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi mạnh dạn đưa ra đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2”.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA TRƯỜNG THPT TRIỆU SƠN 2 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ KINH NGHIỆM TRONG CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN, PHÒNG CHỐNG TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ CHO HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TRIỆU SƠN 2 Người thực hiện: Lê Văn Thân Chức vụ: Giáo viên SKKN thuộc lĩnh vực: Công tác chủ nhiệm THANH HOÁ, NĂM 2017 A. MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài Thuốc lá là nguy cơ gây tác hại lớn đối với sức khoẻ con người và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong sớm trên toàn thế giới. Việt Nam là một trong 15 nước có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc cao trên thế giới, tỉ lệ này ngày càng tăng và trẻ hóa[1]. Số người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại của thuốc lá gấp nhiều lần số người chết vì tai nạn giao thông hàng năm. Thế nhưng đa phần những người hút thuốc lá, thuốc lào ( gọi tắt là thuốc lá) vẫn mơ hồ về tác hại thực của nó. Đặc biệt là học sinh, sinh viên chưa nhận thức đúng về tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ. Hiện nay hút thuốc lá và các căn bệnh do thuốc lá gây ra là rất nghiêm trọng, nó không chỉ gây ra cho người hút mà còn ảnh hướng rất lớn đến người xung quanh. Các bệnh tật của nó gây ra không chỉ là các bệnh cấp tính do độc hại mà còn là các bệnh mãn tính. Tích lũy các chất độc hại từ thuốc lá gây rối loạn chuyển hóa các chất trong cơ thể, trong đó có bệnh tim mạch và ung thư. Nguy hại hơn, thuốc lá chính là kẻ sát nhân thầm lặng, ảnh hưởng đến nhiều thế hệ, làm kiệt quệ giống nòi. Tình hình thực tế việc hút thuốc lá, thuốc lào tại địa phương và ở trường THPT Triệu Sơn 2 đang được báo động. Việc giáo dục học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 là rất cần thiết. Để ngăn chặn tình trạng hút thuốc lá ở học sinh là việc làm cấp bách của gia đình, nhà trường và của toàn xã hội. Là một giáo viên kiêm công tác chủ nhiệm, tôi nhận thức được tác hại rất nghiêm trọng của thuốc lá. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, tôi luôn trăn trở tìm tòi phương pháp để đưa kiến thức này phổ biến cho học sinh vào các bài dạy. Bởi chính các em học sinh là những người góp phần trực tiếp giảm thiểu việc hút thuốc lá, hơn thế nữa các em còn là những tuyên truyền viên tích cực trong công tác tuyên truyền tác hại của hút thuốc lá tại gia đình, nhà trường và nơi các em sinh sống. Qua thực tế giảng dạy nhiều năm, tôi mạnh dạn đưa ra đề tài “Một số kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2”. II. Mục đích nghiên cứu của đề tài Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn về vai trò, trách nhiệm của nhà trường, của giáo viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm nói riêng trong công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng, ý thức được tác hại của thuốc lá. Từ nghiên cứu tìm hiểu về nguyên nhân, tác hại, hậu quả của việc hút thuốc lá để tuyên truyền trong nhà trường nhằm nâng cao ý thức, kỹ năng cần thiết giúp học sinh hiểu biết tác hại của thuốc lá. Công tác tuyên truyền trong trường học tới học sinh sẽ lan rộng đến phụ huynh, người thân, đến toàn xã hội góp phần hạn chế tối đa người hút thuốc lá, xây dựng môi trường sống an toàn lành mạnh cho các em. Giáo dục cho học sinh trường THPT Triệu Sơn 2 nhận thức tác hại của thuốc lá. Thông qua bài học giúp cho học sinh biết được thành phần trong thuốc lá rất có hại cho sức khỏe con người. Học sinh phải biết mình cần làm những việc gì và hành động để phòng ngừa hút thuốc lá cho bản thân và những người khác. Từ đó, tuyên truyền cho mọi người không nên hút thuốc lá để bảo vệ chính mình và mọi người xung quanh. Đề tài nhằm mục đích chia sẻ với đồng nghiệp, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm, phương pháp dạy học lồng ghép giáo dục tác hại của thuốc lá cho học sinh thông qua các tiết sinh hoạt lớp và các buổi tổ chức sinh hoạt tập thể của nhà trường. Đáp ứng chủ chương của Bộ Giáo Dục và Đào Tạo về việc vận dụng kiến thức liên môn, các kỹ năng sống để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học phổ thông. Tuyên truyền phổ biến và thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL). Ngày 18/6/2012, Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/5/2013, trong đó quy định về các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá, các biện pháp kiểm soát nguồn cung cấp thuốc lá và các điều kiện bảo đảm để phòng, chống tác hại của thuốc lá [2]. Tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 56/CT-BGDĐT ngày 02/10/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc tăng cường công tác phòng chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) trong ngành giáo dục và Quy định về công tác PCTHTL trong ngành giáo dục ban hành kèm theo Quyết định số 3323/QĐ-BGDĐT ngày 13/8/2010 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đồng thời hưởng ứng ngày thế giới không thuốc lá (31/5) và tuần lễ Quốc gia không thuốc lá (25/5 - 31/5/2013)[3]. III. Đối tượng nghiên cứu của đề tài Một số kinh nghiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá cho học sinh trường trung học phổ thông Triệu Sơn 2 IV. Phương pháp nghiên cứu của đề tài Nghiên cứu lí luận công tác tuyên truyền của nhà trường, của tất cả giáo viên nói chung và giáo viên chủ nhiệm lớp nói riêng về giáo dục kỹ năng, nhận thức tác hại của hút thuốc lá. Nghiên cứu lí luận, các tài liệu về thông tin, tuyên truyền, giáo dục nhận thức tác hại của hút thuốc lá, để các em trang bị cho mình, cho người thân xung quanh những kiến thức cần thiết về tác hại của thuốc lá. Sử dụng phương pháp thuyết trình, thông qua trình chiếu hình ảnh minh hoạ ( hình ảnh ở phần phụ lục ) làm nổi bật lên vấn đề, từ đó thống kê số liệu, khảo sát về việc nắm kiến thức, kỹ năng và nhận thức của học sinh về tác hại của thuốc lá. Khảo sát, điều tra, tổng hợp. B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. Cơ sở lí luận 1. Vai trò của nhà trường và giáo viên trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh nói chung và tuyên truyền phòng chống tác hại của thuốc lá nói riêng 1.1. Vai trò của nhà trường Nhiệm vụ giáo dục tác tại của thuốc lá không phải chỉ riêng ai, mà nó là trách nhiệm của toàn xã hội. Trong công tác giáo dục tác tại của thuốc lá, vai trò của nhà trường cũng như vai trò của giáo viên là không thể thiếu. Có thể nói trong một môi trường mang tính giáo dục và phát triển con người toàn diện như trường học thì nhà trường lại có vai trò tiên quyết. Nhà trường không chỉ dạy cho học sinh lý thuyết đơn thuần mà cần phải phổ cập, giáo dục và trang bị cho các em những kiến thức, kỹ năng sống áp dụng vào thực tế cuộc sống, trong những kiến thức ấy không thể thiếu kiến thức về tác hại của thuốc lá. Nhà trường luôn nhận được sự tin tưởng to lớn từ gia đình và xã hội. Vì thế, cần đẩy mạnh việc tìm ra các biện pháp hợp lí, hiệu quả để cung cấp cho học sinh thông tin về tác hại của thuốc lá. Ở trường học hiện nay hầu hết cũng đã đưa việc rèn luyện kỹ năng sống nói chung và đang dần đưa việc giáo dục về tác hại của thuốc lá nói riêng vào công tác giáo dục, vì nhận ra tầm quan trọng, thiết yếu của nó. Thầy cô giáo phải là người trực tiếp quan tâm và giáo dục để nâng cao ý thức của học sinh trong các bài giảng của mình. Vai trò của nhà trường là vô cùng to lớn trong việc phát triển con người. Vì thế, tập trung vào giảng dạy, thực hành kỹ năng sống hẳn là công việc không thể thiếu, nhất là cung cấp cho các em kiến thức liên quan đến tác hại thuốc lá. Nhiệm vụ của nhà trường cũng như giáo viên là cần có những hành động, biện pháp hiệu quả đồng thời trong công tác giảng dạy, phải tích cực lồng ghép vào các bài dạy để học sinh nhận thức được tác hại của thuốc là. 1.2. Vai trò của giáo viên chủ nhiệm trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của hút thuốc lá cho học sinh GVCN là người sát cánh cùng những thăng trầm của học sinh, phát triển con người cả về thể chất lẫn tinh thần, kỹ năng sống, định hướng các em hướng tới tương lai. Vì vậy vai trò, trách nhiệm của người GVCN trong việc giáo dục kỹ năng sống nói chung và giáo dục học sinh nhận thức được tác hại của thuốc lá nói riêng cần được thường xuyên lồng ghép vào các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu giờ.... Tăng cường cung cấp thông tin về tác hại của hút thuốc lá giúp các em nắm bắt được tình hình để ý thức sâu sắc được mối hiểm họa từ thuốc lá gây ra. Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về tác hại của thuốc lá dành cho học sinh. Việc tự tìm tòi, thu thập thông tin sẽ giúp các em nhớ lâu, ý thức sâu sắc hơn tầm quan trọng của vấn đề. Kết hợp với Đoàn thanh niên xây dựng kế hoạch hành động thiết thực nhằm tuyên truyền, giáo dục cho học sinh nhận thức được tác hại của thuốc lá, thông qua các buổi ngoại khóa, buổi sinh hoạt tập thể,... 2. Nguyên nhân và tác hại của thuốc lá 2.1. Thành phần hóa học của khói thuốc lá Hình [4] Thành phần hóa học của khói thuốc lá được chia làm 4 nhóm chất: 2.1.1. Nicotine + Công thức phân tử: C10H14N2 + Công thức cấu tạo Nicotine là chất lỏng như dầu không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí, hút ẩm và có thể trộn lẫn với nước trong dạng bazơ của nó. Là một bazơ gốc nitơ, nicotin tạo ra các muối với các axít, thông thường có dạng rắn và hòa tan được trong nước. Nicôtin được xếp vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma tuý Heroin và Cocain. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicôtin mỗi điếu thuốc hút[14]. 2.1.2. Cacbon monoxit Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 210 lần oxy. Khí CO đi nhanh vào máu và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Hậu quả là cơ thể không đủ oxy để sử dụng. 2.1.3. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhầy và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhầy-lông chuyển. 2.1.4. Các chất gây ung thư Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất trong số đó gồm cả các hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene, Nitrosamine có tính chất gây ung thư. 2.2. Tác hại của thuốc lá 2.2.1. Tác hại về sức khỏe Một người hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05 đến 08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, (chủ yếu là do các bệnh ung thư phổi) [12]. 2.2.1.1. Nguy cơ mắc các bệnh ung thư Một nghiên cứu ở Mỹ về sự liên quan giữa sử dụng thuốc lá và ung thư đã được tiến hành, ước tính rằng khoảng một phần ba trong tổng số người chết vì ung thư liên quan tới sử dụng thuốc lá. Thuốc lá gây ra xấp xỉ 90% tổng số người chết vì ung thư phổi. Chỉ khoảng 13% bệnh nhân ung thư phổi sống sót sau 5 năm. Tỉ lệ chết do ung thư phổi ở nam giới có hút thuốc cao gấp 22 lần so với nam giới không hút thuốc[13]. Ngoài ra hút thuốc lá còn gây ung thư ở nhiều các phần khác như họng, thanh quản, thực quản, lưỡi, tuyến nước bọt, môi, miệng, họng, tuyến tuỵ, thận, bàng quang, ruột, trực tràng, bộ phận sinh dục... Hình [5] 2.2.1.2. Ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi Hệ thống hô hấp có một số hàng rào bảo vệ để chống lại các bệnh. Quá trình lọc ở đường hô hấp trên giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus và các chất gây kích thích từ ngoài vào trong phổi. Khí quản và tổ chức phổi sản xuất ra chất nhầy giúp cho việc lấy và mang các chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và chất tạp nhiễm sẽ được đưa ra ngoài nhờ các lông nhỏ li ti gọi là lông chuyển, những lông này lay động rất nhanh về phía trên, tốc độ của lông chuyển rất cao tới 1000 lần trong một phút. Khi khói thuốc đi vào qua miệng thì người hút thuốc đã vô tình bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất đó là quá trình lọc ở mũi. Điều này làm cho hệ thống lông chuyển ở người hút thuốc bị liệt, thậm chí bị phá huỷ. Hậu quả cuối cùng là chất nhầy ở những người hút thuốc bị nhiễm bởi các chất độc hại và bị giữ lại nhiều trong tổ chức phổi cản trở sự lưu thông trao đổi khí gây ra các bệnh ở đường hô hấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen, nhiễm trùng đường hô hấp. 2.2.1.3. Ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ sinh sản của phụ nữ Khói thuốc rất nguy hại đối với phụ nữ, phá huỷ noãn bào, gây tiết hormon bất thường dẫn đến gây vô sinh. Biến chứng do thuốc lá ở phụ nữ có thai: Sảy thai tự phát, vỡ ối sớm, đẻ non, những thai phụ hút 1 bao/ngày thì tỉ lệ đẻ non cao hơn 20% so với phụ nữ không hút thuốc. 2.2.1.4. Ảnh hưởng của hút thuốc đối với trẻ em Trẻ em hút thuốc thụ động có nguy cơ lớn mắc các bệnh Nhiễm trùng đường hô hấp: Những trẻ dưới 1 tuổi là con của những người hút thuốc bị viêm phế quản hoặc viêm phổi cao gấp đôi con những người không hút thuốc và bị nặng hơn và thường phải nằm viện lâu hơn 20% thời gian so với con của người không hút thuốc. Tỷ lệ mắc và mức độ nặng của bệnh hen tăng: Những đứa trẻ trong gia đình có người hút thuốc có nguy cơ lên cơn hen hàng ngày tăng gấp 2 lần, số lần phải nhập viện để điều trị cơn hen cũng nhiều hơn so với những đứa trẻ mà các thành viên trong gia đình không hút thuốc. Viêm tai giữa cấp và mãn tính: Viêm tai giữa không chỉ gây nên gánh nặng về kinh tế mà còn gây điếc cho cuộc đời còn dài của những đứa trẻ. Điếc khi trẻ còn rất nhỏ rất dễ gây nên câm và không có khả năng học tập. Các bệnh đường hô hấp khác: viêm họng, khàn tiếng, viêm Amidal. Bệnh đường ruột: Hút thuốc thụ động cũng là một yếu tố nguy cơ gây các loại bệnh đường ruột mạn tính khác, viêm đại tràng. Những trẻ nhỏ tiếp xúc với khói thuốc thì nguy cơ bị loét đại tràng tăng gấp 2 lần so với trẻ không tiếp xúc. 2.3. Tác hại về kinh tế Thuốc lá không chỉ có tác hại gây ra bệnh, thuốc lá còn gây thiệt hại kinh tế rất lớn cho xã hội. Mỗi tháng, một người có hút thuốc ở Việt Nam chi gần 700.000 đồng cho thuốc lá (những người hút thuốc lá lâu năm hoặc hút trung bình từ 20 – 30 điếu/ngày). Với 12 triệu người hút, một năm chúng ta tốn hơn 8.200 tỷ đồng cho mặt hàng này. Trong khi số tiền đó đủ để mua lương thực nuôi sống 10,6 triệu người.Thêm nữa, một khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám chữa bệnh. Ngoài tổn thất do chi mua thuốc hút, số tiền khám chữa bệnh chỉ cho 3 bệnh trong số 25 căn bệnh do thuốc lá gây ra là 2304 tỷ đồng/năm. Các tổn thất chưa tính được do sử dụng thuốc lá bao gồm chi phí điều trị 22 bệnh còn lại. Nói tóm lại, thuốc lá gây ra nhiều tác hại ảnh hưởng đến kinh tế, sức khỏe của cá nhân và của cộng đồng. Cái vòng luẩn quẩn nghèo đói - thiếu hiểu biết - hút thuốc - bệnh tật, ... sẽ không bao giờ kết thúc nếu thuốc lá chưa được loại trừ ra khỏi cuộc sống người dân. 2.4. Tác hại của thuốc lá tới môi trường Hút thuốc là nguyên nhân chính gây nên ô nhiễm không khí trong nhà, nơi làm việc, trường học, nơi công cộng... và ngoài trời do khói thuốc thải ra ngoài không khí hàng ngàn chất hóa học độc hại. Ngoài tác hại đối với sức khỏe thì thuốc lá cũng góp phần không nhỏ vào việc hủy hoại môi trường. Các đầu mẩu thuốc lá và vỏ bao sau khi sử dụng sinh ra một khối lượng rác thải lớn; ước tính mỗi năm có tới 4.500 tỷ đầu lọc thuốc lá thải ra ngoài môi trường. Không chỉ là rác thải bẩn, đầu lọc thuốc lá còn gây hại cho các sinh vật dưới nước nếu bị bỏ lại trên bãi biển, sông, hồ hoặc trôi xuống cống thoát nước vì phải mất từ 5 - 7 năm mới phân hủy hết. Mỗi năm, ước tính có 1,4% diện tích rừng bị tàn phá để lấy gỗ sấy thuốc lá, ngoài ra, gỗ còn được sử dụng để xây lò sấy, làm giấy cuốn thuốc lá và bao bì đựng thuốc lá. Trong quá trình sản xuất thuốc lá nhiều chất thải được thải ra môi trường, bao gồm: dung môi, bùn than, dầu nhựa, giấy và gỗ cũng như các chất thải hóa học độc hại khác. Thuốc lá là cây sử dụng nhiều chất dinh dưỡng trong đất. Không có loại cây nào hấp thu nhiều chất dinh dưỡng trong đất (kali, phốt pho và ni tơ) nhiều như cây thuốc lá, dẫn đến hiện tượng xói mòn đất ngày càng nhanh do đất bị bạc màu. Trồng cây thuốc lá phải sử dụng nhiều loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ, các chất độc hại có trong thuốc thẩm thấu, tích tụ gây ô nhiễm nguồn nước, đất Ngoài ra, tàn thuốc lá có thể là một trong những nguyên nhân gây cháy rừng và hỏa hoạn lớn vì thường cháy lâu, âm ỉ [6]. II. Thực trạng của vấn đề 1. Thực trạng chung Tại Việt Nam gần 50 % nam giới (cứ khoảng 2 nam giới trưởng thành thì có một người) hút thuốc và 1,4% nữ giới hút thuốc lá, cao nhất châu Á (theo thống kê của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới), 26% thanh thiếu niên có độ tuổi từ 15 – 24 hút thuốc lá, có 33 triệu người không hút thuốc thường xuyên hít phải khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút thuốc thường xuyên hít phải khói thuốc tại nơi làm việc. Mỗi ngày có khoảng 15 triệu người hút thuốc lá, con số đáng báo động này đang có xu hướng ngày càng tăng nhanh và có nguy cơ trẻ hóa ngày một cao và cứ mỗi giờ có 5 ca tử vong và mỗi ngày có hơn 100 ca tử vong và mỗi năm có khoảng 40 000 người chết vì các bệnh liên quan tới tác hại của thuốc lá, gấp 4 lần số người chết vì tai nạn giao thông hàng năm (biểu đồ 2). Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, thì có 10% dân số Việt Nam sẽ chết sớm do hút thuốc lá. Cũng theo ước tính của Tổ chức Sức khỏe Thế Giới, tới năm 2020 số người Việt Nam chết do sử dụng thuốc lá con số này sẽ tăng lên thành 70.000 ca/năm, nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông và tự tử cộng lại [15]. 2. Thực trạng hút thuốc lá hiện nay của học sinh Dạo quanh các quán nước gần các trường trung học, chúng ta có thể bắt gặp cảnh học sinh tụm 3, tụm 5 phì phèo điếu thuốc. Các em xem hút thuốc lá như một thú vui, thứ tiêu khiển vô hại. Nhưng các em đâu biết rằng tương lai của các em đang mờ tàn dần theo khói thuốc. Đốt thuốc cũng chính là đốt sức khỏe tương lai của các em. Ảnh học sinh nữ hút thuốc [7] Ảnh học sinh hút thuốc lá [8] Ảnh học sinh hút thuốc lào [9] Một trong những yếu tố quan trọng dẫn đến tình trạng hút thuốc lá ở học sinh ngày càng tăng cao là do môi trường. Các em thường bị bạn bè lôi kéo, muốn chứng tỏ mình là người biết “chơi”, ảnh hưởng bởi kết quả học tập, gia đình Cũng vì tò mò muốn biết xem hút thuốc lá cảm giác sẽ như thế nào. Với tâm lý hút vài điếu sẽ không bị nghiện và dần dần trở thành thói quen không bỏ được. Các em rất dễ dàng mua thuốc lá ở bất cứ chỗ nào tại thành thị, vùng nông thôn. Vì hệ thống bán hàng và phân phối sản phẩm, đặc biệt là việc bán lẻ ở các quán cà phê, các tiệm và các tủ thuốc lá ở ven đường ngày càng phổ biến. Ngoài ra, pháp luật chưa có quy định về độ tuổi bao nhiêu mới được mua thuốc lá và người bán có trách nhiệm từ chối việc bán thuốc cho đối tượng là học sinh. Chính vì thế, để mua được thuốc lá đối với các em là không khó. Để có tiền mua thuốc lá các em có thể đi ăn trộm, nhịn bữa ăn sáng hoặc cắm đồ dùng học tập, để lấy tiền mua thuốc lá. Không chỉ có học sinh nam hút mà còn có cả học sinh nữ vì thấy các bạn hút mình cũng muốn thử. Phụ nữ hiện nay cũng rất nhiều người hút thuốc chỉ vì buồn hay muốn tạo ra cho mình một phong cách. Các bạn học sinh hiện nay thường sống trong môi trường hút thuốc thì cũng học theo người lớn và nghiện. Người lớn hút thuốc trước mặt trẻ em, lấy điếu thuốc làm một cử chỉ cho biểu tượng quý trọng, chính là đã đẩy con em mình vào con đường nghiện ngập. Hình ảnh bán thuốc, hút thuốc của người dân [16] 3. Một số những khó khăn, hạn chế trong công tác tuyên truyền, phòng chống tác hại của thuốc lá 3.1. Về phía giáo viên Công tác giáo dục, giảng dạy kỹ năng sống cũng như giáo dục nhận thức tác hại của thuốc lá cho học sinh còn hạn chế. Có thể thấy rằng đa số học sinh bây giờ khi được hỏi về tác hại của hút thuốc lá sẽ không biết gì, hoặc chỉ biết một cách qua loa, sơ sài, đại khái. Đó cũng bởi một phần là do công tác giáo dục nhận thức tác hại của hút thuốc lá cho học sinh ở các trường phổ thông vẫn còn chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến học sinh không được trang bị những kiến thức quan trọng cần có về tác hại của thuốc lá gây ra. Giáo viên có ít kiến thức thực tế. Thực trạ
Tài liệu đính kèm:
- mot_so_kinh_nghiem_trong_cong_tac_tuyen_truyen_phong_chong_t.doc
- Bìa Phụ lục SKKN 2017.doc
- Mục lục SKKN năm 2017.doc
- Phụ luc SKKN năm 2017.doc