Đơn công nhận SKKN Giải pháp giúp học sinh hứng thú học tập môn Tin học Lớp 6 thông qua hoạt động khởi động trước khi vào bài học

Hoạt động khởi động chỉ diễn ra trong khoảng 5 phút trước khi vào bài mới nhưng nó có vai trò như trải nệm để dẫn dắt học sinh nhận thức nội dung bài học mới một cách hứng thú, say mê. Đồng thời cũng là quá trình then chốt thúc đẩy tính tích cực ở học sinh. Vậy nên, người dạy không thể bỏ qua hoạt động này.
Nhưng trong thực tế khởi động vào bài học chưa được coi trọng, còn nhàm chán, qua loa, chưa có sự quan tâm đầu tư đúng mức trong mỗi tiết dạy, chưa đảm bảo được tiến trình dạy học “đầu xuôi đuôi lọt”. Học sinh chưa có tâm thế tốt, chưa sẵn sàng cho một bài học mới.
Một số giáo viên còn lạm dụng hoạt động này. Chẳng hạn như tổ chức trò chơi, hát múa mà không ăn nhập với bài học hoặc chỉ là để “vào bài” với cái tên bài học mà ai cũng biết. Chưa coi hoạt động khởi động là một hoạt động học tập, chưa cho các em suy nghĩ, bày tỏ ý kiến của mình. Có giáo viên còn cố gắng giảng giải, chốt kiến thức ở ngay hoạt động này.
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Bình Xuyên a) Tác giả sáng kiến: Trần Thị Minh Tâm. - Ngày tháng năm sinh: 24/08/1987. Nam, nữ: Nữ. - Đơn vị công tác: Trường THCS Tam Hợp – Bình Xuyên – Vĩnh Phúc. - Chức danh: Giáo viên. - Trình độ chuyên môn: Đại học Tin. - Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến: 100%. b) Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Tác giả: Trần Thị Minh Tâm. c) Tên sáng kiến; lĩnh vực áp dụng; mô tả bản chất của sáng kiến; các thông tin cần được bảo mật (nếu có): - Tên sáng kiến: Giải pháp giúp học sinh hứng thú học tập môn tin học lớp 6 thông qua hoạt động khởi động trước khi vào bài học. - Lĩnh vực áp dụng: giáo dục. Vấn đề mà sáng kiến giải quyết: Kích thích tính tò mò và định hướng hoạt động của học sinh trước khi hình thành kiến thức mới. Tác động đến tư tưởng và tình cảm của học sinh ngay từ 5 phút đầu giờ học: gợi ý cho học sinh và kích thích hứng thú, làm rõ mục đích, tạo được không khí học tập tích cực, sôi nổi cho học sinh. Giúp cho học sinh có tâm thế tốt, dẫn dắt, cuốn hút học sinh vào bài học mới. 1. Mô tả sáng kiến: Như Khổng Tử đã từng nói “Biết mà học, không bằng thích mà học, thích mà học không bằng vui mà học”. Và định hướng cơ bản thiết thực đối với mỗi giáo viên, cũng là yếu tố quyết định hiệu quả của một giờ dạy, đó là: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh” (Điều 24, Luật giáo dục). Từ nội dung của câu nói và thực tế giảng dạy, ta thấy niềm vui và sự ham thích sẽ là một động lực lớn giúp học sinh vượt qua khó khăn để vươn lên trong học tập. 1 Bằng các câu hỏi liên quan đến bài học, giáo viên giúp học sinh tự thể hiện những thắc mắc, nhu cầu cần tìm hiểu về một vấn đề/nhiệm vụ chuẩn bị được học hay muốn đào sâu hoặc tìm cách lí giải cho mình một vấn đề chưa thấu đáo nào đó Giáo viên cần dự kiến hoạt động của học sinh, tức là học sinh sẽ làm gì, trả lời câu hỏi như thế nào, sẽ có những thắc mắc gì?. Việc này đòi hỏi giáo viên cần có sự chuẩn bị bài giảng phần khởi động cụ thể, không được máy móc, khô khan mà phải linh động, kết hợp nhiều biện pháp sinh động, nhiều ý tưởng sáng tạo. Thứ nhất: Chuẩn bị của giáo viên - Giáo viên cần nghiên cứu mục tiêu bài học, nội dung bài học trong sách giáo khoa và sách giáo viên, hình dung ra kịch bản bài học trên lớp và cụ thể hoá mục tiêu bài học thành những yêu cầu cụ thể (đầu ra) của hoạt động học. Ví dụ 1: Mục tiêu của bài 1 (tiết 1): Thông tin và tin học (trang 6, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1): Theo sách giáo khoa và sách giáo viên, định hướng mục tiêu của tiết học này là: Học sinh biết được thông tin là gì và hoạt động thông tin của con người gồm những hoạt động nào. Ví dụ 2: Mục tiêu của bài 3 (tiết 1): Em có thể làm được những gì nhờ máy tính (trang 16, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1): Theo sách giáo khoa và sách giáo viên, định hướng mục tiêu tiết học này là: Học sinh biết được một số khả năng ưu việt của máy tính. Ví dụ 3: Mục tiêu của bài 9: Vì sao cần có hệ điều hành (trang 62, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1): Theo sách giáo khoa và sách giáo viên, định hướng mục tiêu tiết học này là: Học sinh biết được vai trò của việc điều khiển trong hệ thống phức tạp và cái gì điều khiển bên trong máy tính. - Giáo viên tìm hiểu để biết học sinh đã có những kiến thức, kinh nghiệm gì từ thực tiễn, từ các bài đã học ở cùng môn hay môn khác trong chương trình phổ thông liên quan đến nội dung học tập trong bài học mới để sẵn sàng gợi ý cho học sinh nhớ lại và liên hệ với bài mới, để học sinh cảm nhận được nhiệm vụ bài học là nhẹ nhàng, không xa lạ. - Từ đó hình dung cụ thể hoạt động khởi động ở trên lớp và thiết kế câu hỏi phù hợp, kích thích tính tò mò và định hướng hoạt động của học sinh vào bài học mới. Giáo viên cũng cần dự kiến hoạt động của học sinh, tức là học sinh sẽ làm gì, trả lời câu hỏi như thế nào, sẽ có những thắc mắc gì? Ví dụ 1: Trong bài 1: Thông tin và tin học (trang 6, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1) phần khởi động đã sử dụng một khổ thơ trích từ bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận để kích thích tính tò mò và định hướng hoạt động của học sinh vào bài học mới. 3 - Cùng với các bạn em thử xem ai là nguời nhớ được nhiều số nhất trong bảng số sau đây? 14 36 10 15 67 13 62 11 12 69 27 15 30 25 65 52 41 34 49 36 69 34 13 52 86 47 38 37 25 63 39 21 23 36 3 28 Ví dụ 3: Giáo viên yêu cầu một học sinh đọc to, rõ phần khởi động sách giáo khoa trong bài 9: Vì sao cần có hệ điều hành (trang 62, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1: Trong các chương trước, em đã được làm quen với khái niệm thông tin với chiếc máy tính. Chúng ta cũng được biết những lợi ích và ứng dụng mà máy tính đem lại cho con người trong cuộc sống. Vậy cái gì làm cho máy tính có nhiều ứng dụng như vậy? Cái gì đang điều khiển bên trong chiếc máy tính kì diệu kia? Theo em cái gì đang điều khiển hoạt động bên trong một máy tính? Động cơ vĩnh cửu Siêu nhân Chuyên gia bí ẩn Bước 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh cách thức thực hiện nhiệm vụ. Học sinh trình bày những ý kiến, đánh giá, nhận xét của cá nhân: - Giáo viên hướng dẫn học sinh ý thức rõ vấn đề, tình huống, nhiệm vụ học tập cần phải thực hiện thông qua các câu hỏi trong phần khởi động trong sách giáo khoa. - Giáo viên có thể dự kiến thêm những câu hỏi để gợi lại các kiến thức, biểu tượng đã có của học sinh liên quan đến bài học mới; những câu hỏi cho học sinh giỏi để phát triển vấn đề, tìm hiểu vấn đề ở mức cao; những câu hỏi để cụ thể hoá, chia nhỏ, làm rõ vấn đề đối với những học sinh nhận thức chậm. 5 Ví dụ 2: Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ phần khởi động sách giáo khoa trong bài 3: Em có thể làm được những gì nhờ máy tính (trang 16, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1): + Hoạt động 1: Giáo viên cho hai nhóm học sinh thực hiện: Nhóm 1: thực hiện phép toán nhân trong phần khởi động trên máy tính cầm tay. Nhóm 2: thực hiện phép toán nhân trong phần khởi động bằng bút và giấy nháp. Sau đó cho học sinh báo kết quả và đưa ra nhận xét cách nào nhanh hơn? Học sinh tích cực hoạt động, nhanh nhẹn lấy máy tính bấm và lấy bút-nháp thực hiện tính toán. Kết quả là: Máy tính cầm tay thực hiện phép tính nhanh hơn tính bằng bút và giấy. + Hoạt động 2: Giáo viên đưa ra trò chơi “Ai là người nhớ được nhiều nhất”: Giáo viên đưa ra yêu cầu: cho học sinh 30 giây để quan sát và ghi nhớ bảng có 36 số trong phần khởi động sách giáo khoa của bài học. Sau 30 giây sẽ gọi 4 bạn lên bảng ghi lại các con số mà mình nhớ được. Học sinh rất tích cực hoạt động, bạn nào cũng rất tập trung và cố gắng ghi nhớ nhiều nhất có thể, sau đó hăng hái giơ tay lên trình bày kết quả của mình. Kết quả là: sau 30 giây quan sát và ghi nhớ, bạn nhớ được đúng và nhiều số nhất là 12/36 số. Ví dụ 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện nhiệm vụ phần khởi động sách giáo khoa trong bài 9: Vì sao cần có hệ điều hành (trang 62, Tin học dành cho trung học cơ sở - Quyển 1): Giáo viên chiếu hình ảnh của các đáp án gợi ý trong sách giáo khoa cho học sinh quan sát nhằm thu hút sự chú ý cho học sinh. Giáo viên đặt câu hỏi “Những bạn nào cho rằng động cơ vĩnh cửu điểu khiển bên trong một máy tính thì giơ tay?”; Một số học sinh mạnh dạn giơ tay. Giáo viên đặt câu hỏi tiếp “Những bạn nào cho rằng siêu nhân điểu khiển bên trong một máy tính thì giơ tay?”; Lúc này có tiếng cười vang lên, không có học sinh nào giơ tay. Giáo viên đặt câu hỏi tiếp “Những bạn nào cho rằng chuyên gia bí ẩn điểu khiển bên trong một máy tính thì giơ tay?”; Lúc này khá nhiều học sinh giơ tay kèm theo những tiếng xì xào bàn luận. Giáo viên đưa ra câu hỏi tiếp: Bạn nào không lựa chọn một trong những đáp án này thì hãy đưa ra đáp án theo ý kiến riêng của cá nhân. Học sinh khá sôi nổi, hăng hái đưa ra đáp án theo cách nghĩ của mình. Các câu trả lời đó là: Cái điều khiển bên trong chiếc máy tính là con người/là máy móc/là bộ xử lý trung tâm/là chuột máy tính, Bước 3: Giáo viên định hướng hoạt động học bài mới Giáo viên ghi tóm tắt toàn bộ câu trả lời của học sinh hoặc dùng kết quả hoạt động của học sinh trên bảng chính để định hướng hoạt động học bài mới. 7 để người dạy tiếp tục áp dụng và tìm tòi, đổi mới các phương pháp trong dạy học. Qua thời gian áp dụng sáng kiến, tôi nhận thấy học sinh được kích thích hứng thú, tạo được không khí học tập tích cực, sôi nổi. Học sinh có tâm thế tốt và cuốn hút được học sinh vào bài học mới. Kết quả đạt được cụ thể như sau: Học sinh hứng thú với bài học mới Trước khi thực Sau khi thực hiện STT Lớp Sĩ số Ghi chú hiện giải pháp giải pháp Số lượng % Số lượng % 1 6A 30 14 46,67 27 90 2 6B 30 20 66,67 29 96,67 3 6C 31 12 38,71 26 83,4 Tổng 6 91 46 50,55 82 90,11 3. Các thông tin cần được bảo mật (nếu có): Không. d) Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: - Đối với nhà trường: Tạo mọi điều kiện thuận lợi để giáo viên có thể nghiên cứu khoa học cũng như có những sáng kiến thiết thực cho việc dạy và học - Đối với giáo viên: + Nắm bắt được tâm lý, tư tưởng, tình cảm của lứa tuổi học sinh lớp 6. + Thiết kế câu hỏi phần khởi động lôi cuốn, hấp dẫn, phù hợp với nhiều đối tượng học sinh. + Quan tâm, nhiệt tình trong công tác giảng dạy, nắm bắt kịp thời tình hình học tập bộ môn của học sinh. - Đối với học sinh: Học sinh là đối tượng được áp dụng sáng kiến, vì vậy để sáng kiến đạt hiệu quả cao thì học sinh cần có tinh thần ham học hỏi, yêu thích bộ môn để tự học, nghiên cứu từ sách vở, bạn bè, đ) Về khả năng áp dụng của sáng kiến: - Tôi đã áp dụng giải pháp trên cho học sinh khối lớp 6 trong năm học 2017 – 2018 đã thu được kết quả rất thiết thực và tích cực: Học sinh chủ động và tích cực tham gia vào hoạt động khởi động, số học sinh hứng thú với bài học 9
Tài liệu đính kèm:
don_cong_nhan_skkn_giai_phap_giup_hoc_sinh_hung_thu_hoc_tap.doc