SKKN Vận dụng dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy môn Địa lí lớp 9 ở Trường THCS Ngọc Khê

MỤC LỤC
STT
NỘI DUNG
TRANG
1
1. MỞ ĐẦU
1
2
1.1 Lý do chọn đề tài
1
3
1.2 Mục đích nghiên cứu 
1
4
1.3 Đối tượng nghiên cứu
2
5
1.4 Phương pháp nghiên cứu
2
6
2 Nội dung 
2
7
2.1 Cơ sở lí luận
2
8
2.2 Thực trạng của vấn đề nghên cứu
3
9
2.2.1 Thực trạng chung
3
10
2.2.2 Thực trạng đối với giáo viên
4
11
2.2.3. Thực trạng đối với học sinh 
4
12
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề .
4
13
2.3.1. Đối với học sinh
5
14
2.3.2. Đối với giáo viên
5
15
2.3.3. Cách dạy học tích hợp như thế nào trong bộ môn Địa lí.
6
16
2.3.3.a.Nguyên tắc tích hợp
6
17
2.3.3.b. Phương thức tích hợp
6
18
2.3.3.c. Hình thức tích hợp
7
19
2.3.3.d. Phương pháp cụ thể qua thiết kế giáo án mẫu
7
20
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
18
21
3 Kết luận kiến nghị
18
22
3.1. Kết luận 
18
23
3.2. Kiến nghị 
18
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
 	Địa lí là một bộ môn khoa học với lượng kiến thức rộng bao gồm khoa học tự nhiên và khoa học xã hội Vì vậy trong giảng dạy Địa lí cần tận dụng mọi cơ hội, điều kiện để học sinh thấy được sự liên hệ chặt chẽ giữa Địa lí với các môn khoa học khác, với thực tế đời sống và lao động sản xuất. Thực tiễn giáo dục cho thấy việc dạy học còn nặng lí thuyết và thiếu sự gắn kết giữa các môn học với nhau cũng như giữa môn học với thực tiễn, trong khi yêu cầu của xã hội, cũng như nhu cầu thực tế lại đòi hỏi chúng ta phải đối mặt với nhiều tình huống trong cuộc sống để giải quyết được vấn đề đó không thể chỉ dựa vào kiến thức một lĩnh vực chuyên môn mà phải có sự kết hợp giữa nhiều bộ môn với nhau. Từ thực tế đó đã đặt ra cho giáo dục đào tạo một yêu cầu mới là phải thay đổi quan điểm về giáo dục đó là sự đổi mới căn bản và toàn diện về cả nội dung và phương pháp, là một bước chuyển từ cách tiếp cận nội dung tri thức một cách đơn lẽ, rời rạc sang tiếp cận năng lực tri thức một cách tổng hợp lô gích nhằm đào tạo con người có tri thức mới, năng động sáng tạo, nhạy bén, sử lí tốt các tình huống mới và giải quyết tốt các vấn đề trong thực tiễn cuộc sống.
Với phương pháp dạy học theo định hướng tích hợp và phát huy tích tích cực trong học tập của học sinh đang là một trong những yêu cầu hết sức quan trọng hiện nay. Đặc biệt là dạy học tích hợp nói chung và bộ môn Đại lí nói riêng nhằm mang lại chất lượng và hiệu quả giáo dục tốt hơn. Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy trên lớp qua nhiều năm tôi nhận thấy rằng việc tích hợp trong dạy môn địa lí còn ít chưa được chú trọng đúng mức, các em học sinh trong học tập còn có tình trạng học lệch môn nêm trong quá trình tích hợp, tổng hợp kiến thức với nhiều bộ môn thì các em gặp rất nhiều khó khăn vì vậy việc sử dụng các phương pháp dạy học lồng gép phương pháp tích hợp trong dạy học địa lí là hết sức quan trọng nhằm giúp cho các em hình thành kiến thức tổng hợp và thấy được sự liên hệ chặt chẽ giữa bộ môn địa lí với các học khác,với đời sống thực tế qua đó góp phần tạo cho học sinh một năng lực tổng hợp để có thể vận dụng được những kiến thức đã tích lũy được vận dụng vào cuộc sống, giải quyết được các tình huống nảy sinh trong cuộc sống và trong lao động. Như vậy với mong muốn tìm tòi thêm ngững giải pháp nhằm góp phần ngày một nâng cao hơn nữa về chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, đó là lí do tôi thực hiện đề tài “Vận dụng dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy môn Địa lí lớp 9 ở Trường THCS Ngọc Khê” Nhằm giáo dục toàn diện cho học sinh, khắc phục những khó khăn trên và góp phần nâng cao kĩ năng sống cho học sinh.
1. 2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài này này nhằm đưa ra một số hình thức, biện pháp, hướng giải quyết một số khúc mắc về kiến thức và phương pháp dạy học, từ đó có thêm kinh nghiệm để dạy tốt môn Địa lí, đáp ứng nhu cầu đổi mới chương trình sách giáo khoa hiện nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
 Kĩ năng và các bước tích hợp kiến thức liên môn trong dạy học Địa lí cho
học sinh lớp 9.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế. 
- Phương pháp thu thập thông tin.
- Phương pháp thống kê, xử lí số liệu.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận.
 	Tích hợp là một khái niệm rộng, không chỉ dùng trong lĩnh vực lý luận dạy học các bộ môn.
Trong từ điển Tiếng Việt chưa có từ "tích hợp", còn trong từ điển Anh - Việt " tích hợp" được hểu là: Sự hòa hợp với môi trường.
Vận dụng nghĩa " tích hợp trong giáo dục" được hiểu theo hai nghĩa:
- Sự gắn kết các nội dung của một số môn học để tạo thành một thể thống nhất mới như khoa học tự nhiên, khoa học xã hooih, khoa học trái đất
- Sự bổ sung vào thành thể thống nhất theo nghĩa thêm một việc nào đó khi tiến hành làm việc chính. Ví dụ, trên cơ sở thực hiện các nội dung môn học đã có, bổ sung thêm các yêu cầu của giáo dục môi trường, giáo dục dân số sức khỏe sinh sản(1) 
Khái niệm tích hợp được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác nhau và trong lĩnh vực giáo dục tích thì hợp đã trở thành quan điểm phổ biến và được thể hiện ở nhiều mức độ khác nhau như tích hợp trong nội bộ môn học, đa môn, liên môn hay xuyên môn...Trong giai đoạn hiện nay ngành giáo dục của nước ta đang có những bước chuyển mình theo nhịp bước của thời đại, những nhu cầu của xã hội ngày nay luôn đòi hỏi học phải đi đôi với hành, học phải gắn liền với cuộc sống.. Do đó, việc đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề cần thiết và quan trọng trong tình hình hiện nay đòi hỏi giáo dục phải đào tạo ra những lao động vừa có kiến thức vững chắc, vừa có khả năng vận dụng kiến thức đó vào giải quyết các tình huống, các vấn đề trong học tập cũng như trong cuộc sống vì vậy Tích hợp các trong dạy học là xu thế tất yếu của việc phát triển một cách toàn diện rất phù hợp đối với học sinh đặc biệt là đối tượng học sinh bậc THCS.
Phương thức tích hợp các môn học trong quá trình dạy học tích hợp đã được vận dụng tương đối phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, tích hợp là sự kết hợp, tổ hợp các nội dung từ các môn học trong các lĩnh vực học tập khác nhau thành một môn tổng hợp mới hoặc lồng ghép các nội dung cần thiết vào những nội dung vốn có của môn học ví như lồng ghép nội dung dân số vào môn Sinh học, môn Toán học, môn Sử học, môn Hóa học, môn Công dân Như vậy thông qua dạy học tích hợp thì những kiến thức, kỹ năng học được ở môn này có thể sử dụng như những công cụ để nghiên cứu, học tập các môn học khác, chẳng hạn sử dụng Toán học như những công cụ đắc lực để nghiên cứu Địa lí, Sinh học...Đối với nước ta ngày càng có nhiều nội dung tích hợp giáo dục tích hợp được đưa vào nhà trường như chương trình tích hợp một số vấn đề như giáo dục dân số và sức khoẻ sinh sản, giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục phòng chống ma tuý và các tệ nạn xã hội và phải nói đến hai cuộc thi do Bộ Giáo dục đào tạo tổ chức đó là cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học đã nhận được sự hưởng ứng đông đảo của giáo viên và học sinh.
Như vậy tóm lại: tích hợp là sự kết hợp những nội dung của các môn học việc đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng tích hợp và tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh đang là một yêu cầu cần thiết trong việc thực hiện nhiệm vụ dạy học ở trường phổ thông. Do đó chúng ta cần phải có cách dạy như thế nào, học sinh cần phải có cách học như thế nào để có hiệu quả giáo dục ngày một đi lên, đó là vấn đề mà thầy cô giáo cần phải quan tâm và chú trọng.
2.2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
2.2.1. Thực trạng chung
Thuận lợi
- Đối với đội ngũ giáo viên trong nhà trường: Trong những năm qua việc dạy học tích hợp vào dạy học ở trường phổ thông đã được triển khai và khá quen thuộc đối với giáo viên nhất là đối với giáo viên thuộc các bộ môn Văn, Sử, Địa...đặc biệt trong hai cuộc thi do Bộ Giáo dục đào tạo tổ chức: cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học và cuộc thi Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên trung học đã nhận được sự hưởng ứng đông đảo của giáo viên và học sinh. Vì vậy khi tổ chức triển khai thực hiện sáng kiến kinh nghiệm với đề tài tích hợp bản thân tôi nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các đồng nghiệp cũng như của Ban Giám Hiệu nhà trương và của cả các em học sinh.
- Đối với phụ huynh và học sinh: Trong mộ vài năm gần đây giáo dục có nhiều thay đổi tầm quan trọng của bộ môn Địa lí đã được phụ huynh và học sinh nhận thức đúng đắn hơn nên đã có sự quan tâm việc học tập và rèn luyện kĩ trong môn học ngày càng sâu sát hơn.
Nhìn chung đó là những thuận lợi căn bản trong việc thực hiện mục tiêu mà trong đề tài bản thân đã lựa chọn trong bài viết sáng kiến kinh nghiệm này.
Khó khăn
- Thực tế giảng day trên lớp tôi nhận thấy những khó khăn khi dạy bộ môn của Địa lí đó còn có tình trạng phụ huynh và một số học sinh còn coi nhẹ bộ môn này vì quan niệm là môn phụ nên việc học và làm bài thường hời hợt làm bài cho có làm nhiều em còn dựa vào các sách tham khảo để làm cho xong bài. Rất ít học sinh chịu khó tìm tòi, khám phá ra các ý mới, ý riêng, ý sâu sắc, ý hay do chính bản thân các em cảm nhận. Thực trạng ấy làm cho đội ngũ thầy cô giáo chúng ta phải băn khoăn, trăn trở. Chính vì vậy đề tìm ra biện pháp, cách tổ chức hướng dẫn các em khai thác kiến thức một cách có hiệu quả quả thực là một vấn đề! Tôi tin rằng đó không chỉ là băn khoăn trăn trở của riêng tôi mà là của tất cả những ai tâm huyết với nghề, với tương lai của thế hệ trẻ với sự phát triển của đất nước ta.
Thực hiện dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy đối với giáo viên đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức đa môn đây là một thử thách phải vượt qua bởi chúng ta chủ yếu chỉ được đào tạo chuyên sâu về Địa lí. Giảng dạy bộ môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà còn cần phải trau dồi kiến thức của những môn học khác để giúp các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Đối với giáo viên bậc THCS chỉ được đào tạo chuyên sâu bộ môn của mình nên trong quá trình giảng dạy gặp không ít khó khăn đôi khi trong giảng dạy những phần kiến thức tích hợp giáo viên tích hợp một cách hời hợt hoặc rất ít nên dẫn tới bài học khô khan không giây được sự hứng thú trong học tập của học 
2.2.2. Thực trạng đối với giáo viên
 	Thực hiện dạy học tích hợp liên môn trong giảng dạy đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức đa môn đây là một thử thách phải vượt qua bởi chúng ta chủ yếu chỉ được đào tạo chuyên sâu về Địa lí. Giảng dạy bộ môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà còn cần phải trau dồi kiến thức của những môn học khác để giúp các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất. Đối với giáo viên bậc THCS chỉ được đào tạo chuyên sâu bộ môn của mình nên trong quá trình giảng dạy gặp không ít khó khăn đôi khi trong giảng dạy những phần kiến thức tích hợp giáo viên tích hợp một cách hời hợt hoặc rất ít nên dẫn tới bài học khô khan không giây được sự hứng thú trong học tập của học sinh.Chính vì vậy, trong quá trình giảng dạy, mỗi thầy cô giáo không ngừng tìm tòi học tập nâng cao nghiệp vụ nâng cao sự hiểu biết để dạy học đạt hiệu quả ngày càng cao hơn.
2.2.3. Thực trạng đối với học sinh 
* Kết quả khảo sát học tập của học sinh trường THCS Ngọc Khê trước khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm.
Khối lớp
Tổng số học sinh
KẾT QUẢ XẾP LOẠI
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
TS
%
TS
%
TS
%
TS
%
9A1
23
1
4,3
6
26
11
48
5
21,7
9A2
32
2
6,3
8
25
14
43,7
8
25
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề .
Nhận định về xu hướng tích hợp liên môn trong giảng dạy và học tập GS Đinh Quang Báo, nguyên Hiệu trưởng Đại học Sư phạm Hà Nội khẳng định: “Tích hợp là nguyên lý không bàn cãi bởi tri thức của chúng ta tất cả đều là tích hợp, không có ai chỉ tư duy bằng môn này hoặc môn kia, bởi khi giải quyết một vấn đề thực tiễn phải sử dụng tri thức của nhiều môn học khác nhau. Con người cần cái đó thì giáo dục phải giáo dục cái đó là đương nhiên”.
Dạy học tích hợp có mục đích xây dựng và phát triển năng lực toàn diện để làm được điều này người giáo viên phải dạy cho học sinh phương pháp tích hợp như tích hợp “liên môn”, trong đó chúng ta đề xuất những tình huống chỉ có thể được tiếp cận một cách hợp lí qua sự soi sáng của nhiều môn học. Ví dụ, câu hỏi “Tại sao cần phải bảo vệ rừng?” chỉ có thể giải thích dưới ánh sáng của nhiều môn học: Địa lí, Lịch sử, Toán học,... Như vậy, phải nắm được quan điểm liên môn là phối hợp sự đóng góp của nhiều môn học để nghiên cứu và giải quyết một tình huống. 
Trong quá trình giảng dạy học sinh học bài và làm bài tôi luôn chú ý phát huy, động viên tính tích cực, sáng tạo của từng học sinh không gò ép theo những khuôn mẫu, hướng dẫn các em vận dụng kiến thức đã học vào trong cuộc sống trong lao động từ đó các em sẽ hứng thú hơn trong học tập, học bài làm bài ngày một tốt hơn và ngày càng yêu thích môn Địa lí.
2.3.1. Đối với học sinh
Do đặc điểm của môn Địa lí là một bộ môn khoa học được kết hợp kiến thức của khoa học tự nhiên và khoa học xã hội vì vậy lượng kiến thức trong một bài học cũng như trong một đề kiểm tra là rất rộng vì vậy đòi hỏi học sinh phải tự học, tự tìm tòi là chính. Chuẩn bị bài, đọc kĩ bài, các chú thích trên bản đồ biểu đồ, các số liệu liên quan, trả lời các câu hỏi ở sách giáo khoa, tham khảo sách, vận dụng kiến thức cũ, suy ngẫm, chiêm nghiệm, làm phong phú cho nhận thức của mình, tìm hiểu khai khác kiến thức ở các môn học khác để giải quyết những tình huống, những câu hỏi trong nội dung tích hợp  Đây cũng chỉ là cách đọc thích hợp cho học sinh khá, giỏi nhưng đối với học sinh trung bình trở xuống thì các em khó thực hiện được đặc biệt khi những kiến thức liên quan đến nhiều môn học trong phần tích hợp.
Do đó, giáo viên cần tập trung chỉ cho học sinh không những biết cách học mà còn biết cách làm bài. Từ khâu đọc kĩ đề, những kiến thức cơ bản cần nhớ và cách làm bài một cách khoa học đầy đủ và chính xác.
2.3.2. Đối với giáo viên
 	Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần yêu học sinh đọc kĩ bài học, trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa, đối với phần nội dung tích hợp giáo viên hướng dẫn cho các em cách tìm thông tin đối với các bộ môn được tích hợp tạo cho các em kĩ năng khai thác kiến thức, tổng hợp kiến thức, phát huy tính tự học tự sáng tạo từ đó các em biết vận dụng tốt các kiến thức vào học tập cũng như làm bài tập.
- Bám sát những mục tiêu giáo dục chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học.Từ đó xác định vấn đề cơ bản để lồng ghép giáo tích hợp cho phù hợp với nội dung bài học và phù hợp với đối tượng học sinh.
- Tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học, sưu tầm tư liệu, hình ảnh sinh động trong các tiết dạy phần đạo đức để hiệu quả giảng dạy được nâng lên.
- Phải tăng cường đổi mới phương pháp dạy học; đa dạng hóa các hình
 thức hoạt động của học sinh trong tiết học để tạo sự hứng thú, chủ động, tích cực học tập của các em từ đó tạo niềm tin, sự hứng thú học tập bộ môn và cao hơn là giúp các em có những kỹ năng sống cơ bản trong cuộc sống hiện tại và tương lai.
2.3.3. Cách dạy học tích hợp như thế nào trong bộ môn Địa lí.
a.Nguyên tắc tích hợp
Xây dựng bài tập tích hợp trong dạy học địa lí cần tuân thủ các nguyên tắc dạy học theo hướng tích hợp đó là:
- Không làm thay đổi tính đặc trưng của môn học: Nghĩa là không biến giờ học Địa lí của học sinh thành giờ Sinh học hay thành giờ Lịch sử, hay thành giờ giáo dục các vấn đề xã hội khác. Tích hợp phải nhằm cần khai thác các kiến thức, rèn luyện kĩ năng mà mục tiêu của bài học đề ra.
Ví dụ: Khi học bài ’’Dân số và gia tăng dân số’’ học sinh có thể vận dụng thêm kiến thức về Toán học để nhận xét về cơ cấu dân số nước ta:
Tỉ lệ hai nhóm dân số nam, nữ thời kì 1979- 1999.
Cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của nước ta thời kì 1979- 1999.(2)
 - Khai thác nội dung tích hợp một cách có chọn lọc, có hệ thống, đặc trưng. Xây dựng bài tập tích hợp phải làm cho kiến thức môn học thêm phong phú, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ học tập, hấp dẫn đối với học sinh, nhưng không gây quá tải ảnh hưởng đến việc tiếp thu nội dung chính.
Ví dụ: Có thể sử dụng bài tập sau để dặn dò học sinh trong việc chuẩn bị kĩ cho tiết học tiếp theo về vùng Bắc Trung Bộ” (Tích hợp kiến thức Lich sử, Âm nhạc, Văn học): Sưu tầm tài liệu và viết tóm tắt, giới thiệu về vườn quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng.Tìm những bài hát, bài thơ viết về vùng Bắc Trung Bộ.
- Đảm bảo tính vừa sức: Tùy vào nội dung của từng bài học để xây dựng bài tập tích hợp, bài tập tích hợp phải làm cho học sinh hiểu rộng hơn, sâu hơn, tường minh hơn nội dung của bài học, đồng thời tạo hứng thú cho người học, tránh việc xây dựng các bài tập không thích hợp với trình độ của học sinh, hoặc bài tập không phù hợp với nội dung của bài học. 
b. Phương thức tích hợp
Trong dạy học Địa lí có các cách phương thức tích hợp sau:
 	Cách thứ nhất: (Tích hợp trực tiếp): Tích hợp kiến thức các môn học như: Toán học, Vật lí, Hóa học, GDCD, Sinh học...được lồng ghép trực tiếp trong nội dung bài học địa lí. Các bài tập này thường được sử dụng để rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức toán trong mối quan hệ phức hợp với kiến thức của các bộ môn học khác và phát triển năng lực tư duy tổng hợp(Ví dụ như các bài thực hành, các bài tập vẽ biểu đồ, mục III Đặc điểm dân cư và xã hội của tất cả 7 vùng kinh tế của nước ta... (3)
Cách thứ hai: (Tích hợp gián tiếp) Bằng cách lồng gép các kiến thức của các bộ môn với mục đích gây hứng thú học tập, kích thích sự tò mò của người học thông qua đó tích hợp giáo dục các vấn đề về văn hóa, xã hội , lịch sử, bảo vệ môi trường.. (Ví dụ: Kể tên các cây cầu ở nước ta gắn liền với những chiến công hiển hách của quân và dân ta;Ví dụ: Tại sao cần phải bảo vệ rừng. (3)
Cách thứ ba ( Liên hệ): là phương thức tích hợp phổ biến trong dạy học địa lí (Ví dụ: Liên hệ về bản thân, về địa phương về những ván đề văn hóa - xã hội, môi trường... sảy ra trong cuộc sống hàng ngày...).
c. Hình thức tích hợp
Trong dạy học Địa lí để nội dung cần tập tích hợp không còn là nỗi lo lắng khó khăn và sợ hãi của học sinh, giáo viên cần tổ chức cho học sinh tiếp cận nhiều hình thức như: Tổ chức trò chơi, hoạt động nhóm, các buổi sinh hoạt theo chủ đề, ... nhằm gây hứng thú học tập, cũng như phát huy hiện quả dạy học tích hợp để đào tạo những con người phát triển một cách toàn diện đáp ứng yêu cầu thực tiễn cụ thể dưới các hình thức như:
- Tích hợp qua giờ dạy trên lớp.
- Tích hợp qua các HĐNGLL.
- Tích hợp qua giờ dạy ngoài trời, tiết thực địa, tham quan thực tế.
Tuy nhiên phải đảm bảo thời gian quy định của một tiết học (45 phút), và không làm ảnh hưởng đến việc tiếp thu nội dung chính của bài học địa lí.
d. Phương pháp cụ thể qua thiết kế giáo án mẫu
* Tổ chức giờ dạy học trên lớp	
Tất cả những mong muốn và kinh nghiệm của bản thân được thể hiện qua giáo án cụ thể sau:
Tiết 25 : Bài 23 Vùng Bắc Trung Bộ
I. Mục tiêu cần đạt.
* Sau bài học học sinh cần nắm được:
1. Kiến thức:
- Học sinh nhận biết được vị trí địa lí, giới hạn lãnh thổ và nêu được ý nghĩa của chúng đối với việc phát triển kinh tế- xã hội.
- Hiểu và trình bày được đặc điểm điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của vùng và những thuận lợi, khó khăn đối với phát triển kinh tế - xã hội của vùng và những giải pháp khắc phục những khó khăn.
- Trình bày được đặc điểm dân cư, xã hội và những thuận lợi và khó khăn đối với sự phát triển của vùng.
2. Kĩ năng:
- Xác định được trên bản đồ, lược đồ vị trí, giới hạn của vùng Bắc Trung Bộ.
- Sử dụng lược đồ để phân tích và trình bày về đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của vùng Bắc Trung Bộ.
- Phân tích các bảng thống kê để hiểu và trình bày được đặc điểm tự nhiên, dân cư xã hội của vùng Bắc Trung Bộ
- Rèn kĩ năng đọc lược đồ, bản đồ, biểu đồ, phân tích bảng số liệu.
-  Sưu tầm tài liệu có liên quan đến bài học.
3. Giáo dục thái độ:
- Có ý thức trách nhiệm bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, các di tích lịch sử, các di sản tự nhiên, văn hoá thế giới. 
- Thể hiện tinh thần đoàn kế