SKKN Phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy và huấn luyện đá cầu cho học sinh trường THPT Bình Xuyên

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VĨNH PHÚC
 TRƯỜNG THPT BÌNH XUYÊN
 BÁO CÁO KẾT QUẢ 
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
Tên sáng kiến:
PHƯƠNG PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY VÀ HUẤN LUYỆN 
 ĐÁ CẦU CHO HỌC SINH TRƯỜNG THPT BÌNH XUYÊN
Tác giả sáng kiến: Kiều Việt Anh
Mã sáng kiến: 31.60.01
 1 1. Lời giới thiệu:
 Trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến 
giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ, luôn chăm lo bồi dưỡng thế hệ trẻ những chủ nhân tương 
lai của đất nước vì thế công tác Giáo dục thể chất (GDTC) trong nhà trường các cấp là một 
nhân tố quan trọng trong chiến lược giáo dục phát triển toàn diện con người. 
 Hiện nay, các Trường Trung học phổ thông (THPT) đều có xu hướng phát triển về 
quy mô và đa dạng hoá loại hình đào tạo. Với sự phát triển mạnh mẽ về số lượng học sinh 
như hiện nay, vấn đề đảm bảo chất lượng giáo dục trong đó có GDTC đang đứng trước 
những thử thách to lớn.
 Chính vì vậy, công tác GDTC và hoạt động TDTT trong nhà trường các cấp là một 
mặt giáo dục quan trọng trong sự nghiệp GD&ĐT góp phần thực hiện mục tiêu: Nâng cao 
dân trí, bồi dưỡng nhân lực, đào tạo nhân tài cho đất nước. Quán triệt được vấn đề này trong 
nhiều năm qua Bộ GD&ĐT đã chú trọng cải tiến nội dung, phương pháp giảng dạy nhằm 
phát triển thể lực nâng cao chất lượng GDTC trong nhà trường các cấp, xây dựng quy hoạch 
phát triển và đổi mới công tác GDTC và thể thao trường học.
 Đá cầu là một môn thể thao dân tộc có lịch sử phát triển lâu đời. Hiện nay đá cầu đã 
phát triển thành môn thể thao được nhiều tầng lớp nhân dân ưu chuộng, nhất là học sinh, 
sinh viên góp phần phát triển và hoàn thiện thể chất. 
 Hiện nay ở nước ta đá cầu được đưa vào các giờ học thể dục của các trường THPT, 
THCS trên toàn quốc. Trong các trường học hiện nay việc nâng cao hiệu quả chất lượng giờ 
học GDTC là điều đang được giới chuyên môn quan tâm.
 Bộ Giáo dục và đào tạo đã đưa giờ học TDTT ở các trường như thể dục điền kinh, 
cầu lông, đá cầu... Các môn thể thao này khi đưa vào giờ học chính khóa đều được học sinh 
tham gia tập luyện và mang lại hiệu quả đáng khích lệ. Trong số đó đá cầu là môn thể thao 
dễ chơi, vừa không đòi hỏi nhiều về cơ sở vật chất nên Bộ GD & ĐT đã đưa môn đá cầu vào 
chương trình chính khóa đã thu được những kết quả khả quan mang tính phong trào, từ đó 
tạo cơ sở và tiền đề cho học sinh phát triển thể lực của mình. 
 Cũng như nhiều môn thể thao khác việc tấn công và hóa giải các đòn tấn công của đối 
phương có thể chính là yếu tố quyết định để giành thắng lợi trong thi đấu đá cầu ở các nội 
 3 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN
 Trong giảng dạy và huấn luyện đội tuyển đá cầu của Trường THPT Bình Xuyên. 
Chiến thuật trong thi đấu đá cầu đóng vai trò quan trọng trong huấn luyện đá cầu hiện đại, 
trong thi đấu hai đội có cùng trình độ tập luyện như nhau nhưng đội nào có chiến thuật thi 
đấu tốt hơn đội đó sẽ giành chiến thắng. Nhưng không phải với đối tượng nào cũng sử dụng 
chiến thuật như nhau mà tùy thuộc tình huống, đối tượng cụ thể mà sử dụng chiến thuật sao 
cho hợp lý. Nói chung việc huấn luyện chiến thuật cá nhân trọng tâm làm cho người tập có ý 
thức về chiến thuật trong thi đấu và thực hiện được các ý đồ chiến thuật cá nhân mà đấu 
pháp đề ra làm cơ sở cho các hoạt động chiến thuật trong thi đấu đồng đội. Trong chiến thuật 
chắn cầu (phòng thủ) thì chắn cầu đóng vai trò quan trọng trong các trường hợp không thể 
phối hợp chắn cầu đôi bởi vì nó phụ thuộc trực tiếp vào hành động tấn công của đối phương 
. Do vậy bản thân vận động viên phải biết chắn cầu với các dạng chiến thuật tấn công khác 
nhau như tấn công một chạm, tấn công xa lưới, vít chéo, vít lái.
 Chuẩn bị thể lực chuyên môn trong huấn luyện chiến thuật: Như ta đã biết chuẩn bị 
thể lực là cơ sở cho việc huấn luyện chiến thuật thi đấu. Huấn luyện chiến thuật thi đấu đòi 
hỏi người tập sự tiêu hao lớn về thể lực nhất là: Sức mạnh bột phát, sức mạnh bật nhảy và 
sức bền tốc độ... trong thi đấu. Do vậy để tập luyện có hiệu quả cần giúp người tập phát triển 
các tố chất chuyên môn cần thiết trong huấn luyện chiến thuật thì sức mạnh tốc độ, sức mạnh 
Bật nhảyđóng vai trò quan trọng nó liên quan rất nhiều tới hiệu quả tấn công, tổ chức các 
hình thức phối hợp phản công có hiệu quả cao. Thể lực chuyên môn kém không những 
không có tác dụng nâng cao hiệu quả phối hợp chiến thuật thi đấu mà còn trực tiếp giảm sút 
hiệu quả kỹ thuật cá nhân của người tập.
 Muốn huấn luyện tốt chiến thuật, kỹ thuật phải am hiểu về các hệ thống chiến thuật 
đã được ứng dụng, đội hình chiến thuật cơ bản, chức năng nhiệm vụ của người tập và các 
biến dạng của nó trong thi đấu. Trên cơ sở đó lắm được phương hướng vận dụng ưu nhược 
điểm của đội hình trong thực tế thi đấu. Ngoài ra cần phải nắm được cơ sở lý luận và thực 
tiễn trong việc huấn luyện chiến thuật. 
 5 - Còn tồn tại một số học sinh chưa có ý thức trong học tập. Chưa để ý tới việc tập luyện 
các nội dung mà giáo viên giao về nhà.
 CHƯƠNG III: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 
 7.3.1. Đối tượng nghiên cứu. 
 Gồm 40 học sinh khối 11 trường THPT Bình Xuyên được chia làm 2 nhóm thực nghiệm 
và đối chứng (mỗi nhóm 20 em).
 7.3.2. Phương pháp nghiên cứu.
 7.3.2.1. Phương pháp đọc và phân tích tài liệu.
 7.3.2.2. Phương pháp quan sát sư phạm. 
 7.3.2.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
 7.3.2.4. Phương pháp phỏng vấn.
 7.3.2.5. Phương pháp toán học thống kê.
 7.3.3. Địa điểm nghiên cứu. 
 Tôi tiến hành nghiên cứu tại:
 - Sân vận động - Trường THPT Bình Xuyên.
 - Trang thiết bị dụng cụ nghiên cứu: Sân tập bằng phẳng, sạch sẽ, có vạch kẻ, cầu đá, 
lưới, còi... Đảm bảo quá trình tập luyện.
 7.3.4. Thời gian nghiên cứu.
 Đề tài được tiến hành nghiên cứu từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 1 năm 2019. 
 CHƯƠNG IV: THỰC TRẠNG
 Đá cầu là một môn thể thao đòi hỏi người tập phải có tố chất mềm dẻo, khéo léo và khả 
năng phán đoán. Bên cạnh đó người tập phải có thể lực chuyên môn và có khả năng phối 
hợp kỹ chiến thuật tốt trong tập luyện và thi đấu. Sự mềm dẻo khéo léo và khả năng phán 
đoán còn được thể hiện qua tập luyện các kỹ thuật như: Kỹ thuật phát cầu, kỹ thuật tâng cầu 
bằng mu chính diện, kỹ thuật tấn công và các kỹ thuật phòng thủ như: Kỹ thuật chắn cầu trên 
lưới trong nội dung thi đấu đôi, chiến thuật chắn cầu hai người trong thi đấu đồng đội để có 
kết quả tốt trong thi đấu và tập luyện đòi hỏi người tập phải thể hiện khả năng khéo léo phối 
hợp tốt với đồng đội để có khả năng phán đoán tình huống.
 7 tăng cường các hình thức thi đấu, trò chơi gây hứng thú và tạo điều kiện hoàn thành tốt bài 
tập.
 Hệ vận động: Hệ xương bắt đầu giảm tốc độ phát triển. Tập luyện TDTT thường 
xuyên liên tục làm bộ xương khỏe mạnh hơn. ở độ tuổi này các xương nhỏ như xương cổ 
tay, bàn tay hầu như đã hoàn thiện nên các em tập luyện một số bài tập treo, chống, mang 
vác nặng mà không làm tổn hại, không tạo sự phát triển lệch lạc cho cơ thể.
 Hệ cơ: ở lứa tuổi này đây là thời kỳ phát triển cơ bắp nhanh nhất. Do vậy cần tập bài 
tập phát triển sức mạnh để góp phần thúc đẩy sự phát triển của cơ. 
 Hệ tuần hoàn đang phát triển đi đến hoàn thiện. Phản ứng hệ tuần hoàn trong vận 
động tương đối rõ rệt.
 Hệ hô hấp đã phát triển hoàn thiện, diện tích tiếp xúc của phổi gần bằng người trưởng 
thành. Dung lượng phổi tăng lên nhanh chóng. Tuy nhiên các cơ hô hấp vẫn còn yếu. Trong 
tập luyện cần thở xâu và tập trung chú ý thở bằng ngực.
 CHƯƠNG V: NHỮNG GIẢI PHÁP
 7.5.1. Giải pháp thứ nhất: Nghiên cứu thực trạng công tác giảng dạy và huấn luyện 
chiến thuật, kỹ thuật của đội tuyển đá cầu Trường THPT Bình Xuyên.
 Để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu trên tôi tiến hành giải quyết những vấn đề sau: 
 - Đánh giá thực trạng sử dụng kỹ thuật, chiến thuật trong nội dung thi đấu đôi và thi 
đấu đồng đội.
 - Đáng giá thực trạng sử dụng bài tập hiệu quả trong chiến thuật, kỹ thuật của đội 
tuyển đá cầu.
 7.5.1.1. Đánh giá thực trạng sử dụng chiến thuật, kỹ thuật trong thi đấu đôi và 
đồng đội.
 Trong tập luyện và thi đấu để chiến thắng được đối phương bên cạnh mặt thể lực tâm 
lý, kỹ chiến thuật thì trước hết đòi hỏi học sinh phải biết sử dụng kỹ thuật một cách hợp lý, 
phối hợp nhuần nhuyễn các chiến thuật tấn công và phòng thủ với đồng đội của mình trong 
mọi tình huống của trận đấu. Chiến thuật trong đá cầu càng đa dạng và phong phú bao gồm 
chiến thuật tấn công, chiến thuật chắn cầu. Trong các dạng đó lại bao gồm rất nhiều các kỹ 
thuật mà cá nhân cần phải thực hiện tốt chuẩn xác để phối hợp với đồng đội. Việc sử dụng 
cũng như huấn luyện chiến thuật tấn công và chắn cầu như thế nào để có hiệu quả thì các 
 9 trạng công tác huấn luyện chiến thuật của học sinh Trường THPT Bình Xuyên được tôi 
nghiên cứu bằng 2 phương pháp:
 Thứ nhất: bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp, gián tiếp.
 Thứ hai: Bằng phương pháp quan sát sư phạm.
 Bảng 2: Đánh giá hiệu quả sử dụng kỹ thuật, chiến thuật tấn công trong thi đấu đôi.
 Chiến thuật tấn công
 TT Đối tượng Số lần Tốt Đạt Không đạt
 thực 
 hiện
 n n % n % n %
 1 Nam học sinh đội 1 142 61 42.96 63 44.36 18 12.68
 2 Nữ học sinh đội 1 135 54 40 62 45.59 19 14.08
 3 Nam học sinh đội 2 110 31 28.18 42 38.18 37 33.63
 4 Nữ học sinh đội 2 105 15 14.29 30 28.57 60 52.14
 Qua bảng 2 cho thấy chiến thuật, kỹ thuật tấn công được các em học sinh sử dụng với 
số lần lớn đặc biệt là học sinh nam và nữ đội 1 đạt hiệu quả 40 đến 42,96%. Trong đó đội 
nam, nữ đội 2 lại sử dụng với hiệu quả thấp (đơn) 14,29 đến 28,18% nhưng do phạm vi và 
thời gian nghiên cứu tôi chỉ tiến hành nghiên cứu đối với đội 1. Như vậy khi trình độ của học 
sinh càng cao thì đòi hỏi việc sử dụng chiến thuật tấn công với số lượng càng lớn. Do đó 
việc lựa chọn các bài tập nâng cao hiệu quả chiến thuật, kỹ thuật là điều quan trọng và mang 
tính cấp thiết. Điều này khiến tôi phải tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó để tìm ra 
những giải pháp hữu hiệu nhất trong công tác huấn luyện.
 Nhằm tìm hiểu nguyên nhân tôi tiến hành điều tra phỏng vấn thông qua các buổi tập 
luyện thi đấu và các phiếu phỏng vấn tới giáo viên và các giáo viên có kinh nghiệm tại các 
trường khác, số phiếu phát ra là 21, số phiếu thu về là 21. Kết quả thu được trình bày tại 
bảng 3.
 11