SKKN Một số phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy chương “Đội hình, đội ngũ” Thể dục Lớp 6 Trung học Cơ sở

 BÁO CÁO KẾT QUẢ 
 NGHIÊN CỨU, ỨNG DỤNG SÁNG KIẾN
1. Lời giới thiệu:
 Giáo dục thể chất là một mặt của giáo dục toàn diện, đồng thời là một bộ 
phận không thể tách rời của sự nghiệp giáo dục của Đảng và nhà nước ta. 
 Sự nghiệp giáo dục nói chung và giáo dục thể chất nói riêng đã góp phần 
hết sức quan trọng trong việc đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, hoàn thiện 
về nhân cách, trí tuệ và thể chất để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện 
đại hóa đất nước, giữ vững và tăng cường an ninh quốc phòng.
 Tầm quan trọng của TDTT thể hiện rõ trong tư tưởng và việc làm của Chủ 
Tịch Hồ Chí Minh – Người dạy: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời 
sống mới, việc gì cũng cần đến sức khỏe mới thành công”.
 Chỉ thị số 36 – CT/TW ngày 24 tháng 03 năm 1994 của BCH TW Đảng 
Cộng Sản Việt Nam về công tác TDTT trong giai đoạn mới đã khẳng định 
phương hướng “Phát triển TDTT là bộ phận quan trọng trong chính sách phát 
triển kinh tế – Xã hội của Đảng và nhà nước, nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân 
tố con người, công tác TDTT phải góp phần tích cực nâng cao sức khỏe, giáo 
dục nhân cách, đạo đức, lối sống lành mạnh, làm phong phú đời sống văn hóa, 
tinh thần của nhân dân, nâng cao năng suất lao động của xã hội và năng lực 
chiến đấu của lực lượng vũ trang”.
 Trong cuộc sống hiện nay, vị trí công tác TDTT trong nhà trường càng được 
xác định theo đúng tầm quan trọng của nó. Thông qua giáo dục trong bộ môn thể 
dục, bồi dưỡng cho học sinh những đức tính dũng cảm, giúp học sinh biết được kĩ 
năng cơ bản để tập luyện giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực, góp phần rèn luyện nếp 
sống lành mạnh, tác phong nhanh nhẹn, kỉ luật, thói quen tự giác tập luyện thể dục 
thể thao, giữ gìn vệ sinh. Có sự tăng tiến về thể lực, thi đạt tiêu chuẩn rèn luyện thân 
thể và thể hiện khả năng của bản thân về thể dục thể thao, biết vận dụng những điều 
đã học vào nếp sinh hoạt ở trong và ngoài nhà trường, góp phần chuẩn bị cho thế hệ 
trẻ có nếp sống, tác phong công nghiệp.
 Trong giáo dục thể chất, điền kinh là nội dung cơ bản, là nền tảng để phát 
triển các tố chất thể lực cơ sở cho các môn thể thao khác. Trong đó nội dung Đội 
hình đội ngũ trong chương trình môn thể dục lớp 6 là một nội dung cơ bản để 
 1 chúng ta được hoạt động nhiều hơn, thảo luận nhiều hơn và quan trọng là được 
suy nghĩ nhiều hơn trong con đường chủ động chiếm lĩnh nội dung học tập.
 - Việc nâng cao chất lượng dạy và học môn thể dục ở cấp THCS là một 
vấn đề rất quan trọng. Vì đây là cầu nối sự phát triển các tố chất thể lực giữa cấp 
tiểu học với cấp THPT.
 - Việc luyện tập ở đây với mục tiêu chính nhằm giúp học sinh củng cố các 
kĩ năng đã có ở cấp tiểu học, có kỹ năng, kiến thức nhất định làm cơ sở cho học 
tập bộ môn, phát triển các tố chất thể lực phục vụ cho học tập môn học ở cấp 
THPT, cuộc sống lao động.
 - Mặt khác việc học tập tốt phần “Đội hình đội ngũ” thể dục lớp 6 sẽ là cơ 
sở cho việc học tập tốt bộ môn thể dục ở cấp học và vận dụng thực tiễn vào các 
hoạt động đoàn thể trong và ngoài nhà trường một cách nhanh nhẹn, có nền nếp 
và đạt hiệu quả cao.
 Tóm lại, trong quá trình giảng dạy chúng ta cần căn cứ vào đặc điểm phát 
triển tố chất, đồng thời dùng các phương pháp giảng dạy khoa học, xúc tiến cho 
việc hình thành kỹ năng thực hành của học sinh. Vì vậy tôi mạnh dạn đưa vào 
nghiên cứu Sáng kiến: “Một số phương pháp nâng cao chất lượng giảng dạy 
chương “Đội hình, đội ngũ” thể dục lớp 6 trung học cơ sở”.
 7.2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu
 - Căn cứ và thực tế giảng dạy của bản thân và việc luyện tập của học sinh. 
Trong giảng dạy thực tiễn lớp 6 THCS tôi nhận thấy: Việc nắm bắt kĩ thuật, hình 
thành kĩ năng động tác của học sinh còn rất yếu kém nhất là các kĩ năng đội hình 
đội ngũ. Mà đây là một nội dung rất quan trọng và thiết thực. Nội dung này các 
em đã được học tập và vận dụng từ các lớp mầm non, tiểu học. Điều này có 
nhiều nguyên nhân. Trong đó vấn đề giảng dạy của giáo viên là chủ yếu. Bên 
cạnh đó lí do nhận thức của học sinh và thời gian dành cho việc tự tập, tự rèn 
của học sinh còn ít.
 Qua đó tôi đã nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp thực hiện vấn đề này.
 - Việc giảng dạy bộ môn thể dục ở các trường tiểu học trong huyện hiện 
nay chủ yếu là giáo viên giảng dạy kiêm nhiệm. Do đó kĩ năng động tác mẫu 
còn rất nhiều hạn chế, phương pháp dạy có nhiều điểm không phù hợp với đặc 
thù của bộ môn. Từ đó việc hình thành kĩ năng động tác của học sinh còn gặp rất 
nhiều khó khăn và thiếu sự chính xác.
 3 dần một cách có hệ thống khoa học, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận dụng 
trong các hoạt động đoàn thể khác.
 - Thông qua việc khảo sát chất lượng đầu năm, kiểm tra thường xuyên và 
định kỳ.
 - Nắm được ý thức, thái độ và quá trình luyện tập của từng đối tượng học sinh.
 - Nắm được khả năng nhận thức, hình thành kĩ năng và vận dụng của từng em.
 Từ đó có phương hướng, biện pháp dạy cho từng bài, từng tiết dạy, giờ tập 
phù hợp với trình độ nhận thức của học sinh.
 - Trong giảng dạy phải luôn khích lệ, khơi dậy lòng ham mê luyện tập, gây 
hứng thú luyện tập. Qua đó giúp các em nắm được kiến thức, nhanh chóng hình 
thành kĩ năng động tác, nâng cao được hiệu quả luyện tập, rèn luyện được các tư 
thế cơ bản đúng và nâng cao được thể lực.
 - Ngoài kinh nghiệm qua giảng dạy. Tôi còn tham khảo qua một số tài liệu tham 
khảo, sách hướng dẫn giảng dạy môn thể dục từ các lớp cấp tiểu học, cấp THCS...
 7.4. Tổ chức nghiên cứu:
 7.4.1. Đối tượng nghiên cứu:
 Gồm 152 học sinh khối lớp 6 Trường THCS Đồng Tĩnh, Huyện Tam 
Dương, Vĩnh Phúc.
 7.4.2. Địa điểm nghiên cứu: Trường THCS Đồng Tĩnh.
 7.4.3. Trang thiết bị sử dụng: Dụng cụ phục vụ cho việc lấy số liệu gồm: 
 - Cờ hiệu, Đồng hồ bấm giờ, Còi.
 - Cọc, Xà, Nệm, Hố cát.
 7.5. Kết quả thực hiện đề tài:
 7.5.1. Thời gian và các bước tiến hành: 
 Kiểm tra khảo sát chất lượng chương đội hình đội ngũ vào 2 tuần (Tháng 
9/2018)
 Chất lượng cụ thể : Tổng số học sinh 152 em
 Đạt yêu cầu: 95/152 = 62,5% 
 Áp dụng vào giảng dạy từ tuần 3 tháng 9/2018. 
 5 Ví dụ:
 Tập hợp triển khai đội hình hàng dọc
 + Sau khi quan sát sân bãi, người chỉ huy chọn vị trí đứng thích hợp. Hô: 
"Chú ý thành n hàng dọc tập hợp". Đồng thời với khẩu lệnh là tư thế đứng 
nghiêm trang của người chỉ huy và một tay chỉ thẳng ra trước về hướng tập hợp 
(năm ngón tay khép kín), mắt nhìn thẳng trước.
 + Đội hình đã tập hợp, người chỉ huy tiến vào khoảng giữa trước đội hình, 
đứng nghiêm quan sát điều khiển đội hình dóng hàng - điểm danh, dàn hàng, 
dồn hàng.
 + Giáo viên quan sát, giúp đỡ (chỉ đạo) em làm chỉ huy thực hiện điều 
khiển đội hình. 
 + Nhận xét, rút kinh nghiệm cho cả lớp cùng biết về nhiệm vụ của người 
chỉ huy đội hình và tầm quan trong của vị trí đó.
 Ở nội dung này tôi thường thu được kết quả cao với phương pháp tổ chức 
học sinh tìm hiểu - vào giờ giáo viên hỏi học sinh nêu ý hiểu -> học sinh thực 
hiện -> nhận xét, đánh giá - làm mẫu (nếu cần) . Lưu ý cho học sinh về tư thế, 
tác phong của người chỉ huy , cách lựa chọn phương hướng luyện tập ; chọn học 
sinh có tác phong nhanh nhẹn (1 nhóm học sinh) thực hiện (làm mẫu) theo 
hướng dẫn của giáo viên .
 Các nhóm học sinh còn lại quan sát -> đưa ra ... kiến nhận xét về tư thế, 
tác phong, khẩu lệnh, hiệu lệnh, cách chọn phương hướng, địa hình tập hợp của 
người chỉ huy. Qua đó giúp học sinh nắm được và hình thành được kĩ năng, 
động tác của người chỉ huy.
 - Vị trí của đội hình tập hợp: 
 - Khi có lệnh tập hợp, các thành viên chú ... quan sát hiệu lệnh của người 
chỉ huy và khẩu lệnh tập hợp. Người đứng đầu hàng 1 nhanh chóng chạy đến 
đứng đối diện người chỉ huy, cách người chỉ huy khoảng 0,8m đến 1 mét . Bên 
trái hàng số 1 là hàng số 2 số 3 ... (toàn đội hình triển khai từ phải sang trái).
 - Dóng hàng: Người đứng sau cách người đứng trước 50 đến 60cm; hàng 
nọ cách hàng kia 20 đến 30 cm.
 (Không đưa tay lên để dóng hàng mà áng chừng)
 7 còn lại quan sát, theo dõi và đưa ra ý kiến nhận xét, rút kinh nghiệm (như 
phương pháp thi đấu).
 Qua việc sử dụng phương pháp này, tôi thu được kết quả cao, đa số học 
sinh nắm vững được kiến thức, có kĩ năng động tác chính xác.
 - Giảng dạy nội dung này yêu cầu người thầy phải nắm vững kĩ thuật 
động tác, các kiến thức có liên quan đến nội dung đội hình đội ngũ, cách tập 
hợp, triển khai các loại đội hình để phục vụ tốt cho giảng dạy. 
 Phương pháp giảng dạy phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. Cần 
nắm được trong thực tế thường hay vận dụng loại đội hình nào. Học sinh đã có 
dược những kĩ năng gì? Để tăng cường luyện tập, củng cố cho học sinh nhằm 
nâng cao kĩ năng vận dụng trong các hoạt động tập thể khác.
 Ở đây phần đội hình đội ngũ thể dục lớp 6 THCS chỉ mang tính chất ôn 
tập, củng cố, nâng cao các kĩ năng vận động, tư thé tác phong đúng trong thực 
hiện. Có tính kế thừa của cáp tiểu học. Chính vì thế ở đây chủ yếu tôi xây dựng 
kế hoạch chủ yếu rèn luyện tư thế tác phong của người học sinh, rèn luyện ý.... 
thức tập luyện, tinh thần tập thể và bổ khuyết một số kĩ năng còn yếu kém, sai 
lệch và một số kiến thức cơ bản để vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt.
 * Về phía học sinh: 
 - Tích cực, tự giác, năng động trong việc tìm tòi, học hỏi về các nội dung 
kiến thức chuẩn bị cho bài mới. Qua đó ít nhiều đã nắm được một số vấn đề nội 
dung của bài.
 - Chú ý nghe giảng, quan sát động tác mẫu khi giáo viên giảng giải, làm 
mẫu hoặc nhóm bạn thực hiện.
 - Quan sát, theo dõi động tác của bạn, mạnh dạn đưa ra ý kiến nhận xét 
theo ý hiểu, Qua đó rút kinh nghiệm những điểm sai sót để sửa chữa.
 - Tự giác luyện tập thường xuyên, xây dựng cho mình có thói quen luyện 
tập, tự mình nâng cao khả năng vận động, kĩ năng và thể lực.
 - Qua luyện tập nắm vững được các kĩ năng động tác đội hình đội ngũ. 
Cách tập hợp, triển khai các loại đội hình, các động tác tại chỗ và di động.
 - Biết vận dụng có hiệu quả các động tác đã học vào thực tế luyện tập 
cũng như các hoạt động tập thể khác trong và ngoài nhà trường.
 9