SKKN Hướng dẫn học sinh lớp 12 một số kĩ năng học và làm bài thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí trong kì thi trung học phổ thông quốc gia
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, Đặc biệt là Nghị quyết TW số 29- NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, giáo dục phổ thông trong phạm vi cả nước đang thực hiện đổi mới đồng bộ các yếu tố: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, thiết bị và kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục.
Việc kiểm tra, đánh giá chất lượng học cũng dần được đổi mới từ nội dung cho đến hình thức:
Bắt đầu từ năm học 2006 – 2007 hình thức kiểm tra trắc nghiệm khách quan đã được bộ giáo dục đưa vào dùng để xét kết quả tốt nghiệp và thi tuyển vào các trường Đại học, cao đẳng và TH chuyên nghiệp áp dụng cho các môn KHTN: vật lí, hóa học, sinh học và ngoại ngữ.
Năm học 2014 – 2015 thực hiện dồn hai kì thi làm một thành kì thi THPT Quốc gia đề thi các môn học lại tiếp tục được đổi mới cho phù hợp với việc vừa xét tốt nghiệp THPT vừa xét tuyển vào các trường Đại học, cao đẳng.
Năm nay, 2016 – 2017 thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh, hình thức thi THPT Quốc gia có sự đổi mới lớn đó là thực hiện thi theo bài, áp dụng thi trắc nghiệm khách quan cho hầu hết các môn thi chỉ trừ môn ngữ văn.
Trong quá trình giảng dạy, người thầy luôn phải đặt ra cái đích là giúp học sinh nắm được kiến thức cơ bản, hình thành phương pháp, kĩ năng, kĩ xảo, tạo thái độ và động cơ học tập đúng đắn để học sinh có khả năng tiếp cận và chiếm lĩnh những nội dung kiến thức mới theo xu thế phát triển của thời đại, và phù hợp hình thức kiểm tra, đánh giá mới.
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM HƯỚNG DẪN HỌC SINH LỚP 12 MỘT SỐ KĨ NĂNG HỌC VÀ LÀM BÀI THI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN MÔN VẬT LÍ TRONG KÌ THI TRUNG HỌC PHỔ THÔNG QUỐC GIA Người thực hiện: Nguyễn Việt Hùng Chức vụ: Giáo viên SKKN môn: Vật lí THANH HOÁ NĂM 2017 MỤC LỤC Số TT Nội dung Trang 1 Mục lục 1 2 1. Mở đầu 1.1. Lí do chọn đề tài 2 1.2. Mục đích nghiên cứu 3 1.3. Đối tượng nghiên cứu 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu 3 3 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của SKKN - 4 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN 4 2.3. Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề. 4 2.3.1. Phân tích cấu trúc đề thi môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia 5 2.3.2. Phân tích sự phân bổ số lượng câu cho từng chuyên đề trong bộ môn Vật lí 6 2.3.3. Hướng dẫn học sinh lớp 12 cách học để nâng cao điểm số trong kì thi THPT Quốc gia 7 2.3.4. Hướng dẫn học sinh tiến trình làm bài thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia. 8 2.3.5. Khắc phục một số sai lầm thường gặp trong quá trình làm bài. 9 2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường. 10 4 3. Kết luận, kiến nghị 3.1. Kết luận 11 3.2. Kiến nghị 11 5 Tài liệu tham khảo 12 1. Mở đầu Thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI, Đặc biệt là Nghị quyết TW số 29- NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, giáo dục phổ thông trong phạm vi cả nước đang thực hiện đổi mới đồng bộ các yếu tố: mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, thiết bị và kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục. Việc kiểm tra, đánh giá chất lượng học cũng dần được đổi mới từ nội dung cho đến hình thức: Bắt đầu từ năm học 2006 – 2007 hình thức kiểm tra trắc nghiệm khách quan đã được bộ giáo dục đưa vào dùng để xét kết quả tốt nghiệp và thi tuyển vào các trường Đại học, cao đẳng và TH chuyên nghiệp áp dụng cho các môn KHTN: vật lí, hóa học, sinh học và ngoại ngữ. Năm học 2014 – 2015 thực hiện dồn hai kì thi làm một thành kì thi THPT Quốc gia đề thi các môn học lại tiếp tục được đổi mới cho phù hợp với việc vừa xét tốt nghiệp THPT vừa xét tuyển vào các trường Đại học, cao đẳng. Năm nay, 2016 – 2017 thực hiện đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng lực học sinh, hình thức thi THPT Quốc gia có sự đổi mới lớn đó là thực hiện thi theo bài, áp dụng thi trắc nghiệm khách quan cho hầu hết các môn thi chỉ trừ môn ngữ văn. Trong quá trình giảng dạy, người thầy luôn phải đặt ra cái đích là giúp học sinh nắm được kiến thức cơ bản, hình thành phương pháp, kĩ năng, kĩ xảo, tạo thái độ và động cơ học tập đúng đắn để học sinh có khả năng tiếp cận và chiếm lĩnh những nội dung kiến thức mới theo xu thế phát triển của thời đại, và phù hợp hình thức kiểm tra, đánh giá mới. Lí do chọn đề tài Nhằm đảm bảo tốt việc thực hiện mục tiêu đào tạo môn Vật lí ở trường THPT, cung cấp cho học sinh những kiến thức phổ thông cơ bản, có hệ thống và tương đối toàn diện. Rèn luyện cho học sinh những kĩ năng cơ bản như: kĩ năng vận dụng kiến thức toán học linh hoạt vào việc giải quyết bài toán vật lí. Cho học sinh thấy và hiểu cấu trúc của một đề thi trắc nghiệm khách quan. Từ đó định hướng cho học sinh học những gì? Học như thế nào? Định hướng cho học sinh chiến thuật làm bài thi trắc nghiệm khách quan. Hiện nay học sinh tham gia các kì thi dưới hình thức trắc nghiệm khách quan tôi thấy hầu hết các em khi thi đều gặp rất nhiếu khó khăn làm làm bài như: kiến thức chưa nắm vững, vội vàng, ngộ nhận, không biết nên làm gì trước...Học tập còn tràn lan chưa trọng tâm, chưa đúng với năng lực, mục tiêu mình cần đạt... Qua gần 10 năm giảng dạy, ôn luyện cho học sinh dưới hình thức thi trắc nghiệm khách quan tôi dã rút ra được một số kinh nghiệm giúp các em học sinh lớp 12 cách học, cách làm bài thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí để đạt được điểm số cao trong kì thi THPT Quốc gia. Qua sáng kiến kinh nghiệm này, tôi mong muốn cung cấp cho học sinh 12 một số kĩ năng cơ bản trong cách học, cách làm bài thi trắc nghiệm khách quan. 1.2. Mục đích nghiên cứu Giúp học sinh 12 một số kĩ năng cơ bản trong cách học, cách làm bài thi trắc nghiệm khách quan.. 1.3. Đối tượng nghiên cứu và áp dụng Đối tượng nghiên cứu: Cấu trúc đề thi trắc nghiệm khách quan. Phân tích đề thi môn vật lí trong thi THPT Quốc gia. Phân tích tiến trình làm bài trắc nghiệm khách quan. Học sinh lớp 12B1, 12B2 năm học 2015 – 2016 trường THPT Yên Định 3. Học sinh lớp 12C7 năm học 2016 - 2017 trường THPT Yên Định 3. Đối tượng áp dụng: Học sinh lớp 12 và thí sinh tham gia kì thi THPT Quốc gia. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phân tích Cấu trúc đề thi trắc nghiệm khách quan, phân tích đề thi môn vật lí trong thi THPT Quốc gia, phân tích tiến trình làm bài trắc nghiệm khách quan. phân tích quá trình làm bài của học sinh, quá trình tiếp thu kiến thức của học sinh, những khó khăn, vướng mắc mà học sinh gặp phải, đặc biệt là học sinh có học lực trung bình và yếu, từ đó, đưa ra phương pháp giải quyết phù hợp với từng đối tượng học sinh, và kiểm nghiệm tính hiệu quả của phương pháp đó. 2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm Để đạt được kết quả cao trong quá trình giải một đề thi trắc nghiệm khách quan, người học cần phải có được những yếu tố sau: - Nắm vững được cấu trúc của đề thi trắc nghiệm khách quan - Biết phân loại các mức độ câu hỏi trong đề thi: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp, vận dụng cao. - Nội dung kiến thức phần được kiểm tra đánh giá. - Cách học như thế nào để phù hợp với mục tiêu và năng lực của bản thân. - Cách bố trí thời gian làm bài sao cho hợp lí. - Tránh được một số sai lầm thường gặp trong quá trình giải đề. Để học sinh đạt được các yêu tố trên yêu cầu người dạy phải từng bước hướng dẫn, phân tích làm rõ từng vấn đề một. Đây là công việc đóng vai trò hết sức quan trọng, và gặp khá nhiều khó khăn vì theo mỗi năm yêu cầu, mục tiêu kiểm tra đánh giá học sinh lại có sự thay đổi. Ở đó bộc lộ rõ nhất trình độ của người giáo viên vật lí trong việc hướng dẫn các hoạt động của học sinh, vì thế đòi hỏi giáo viên và cả học sinh phải học tập và lao động không ngừng. Trong quá trình giải quyết các vấn đề, tình huống cụ thể được đề ra, học sinh phải vận dụng các thao tác tư duy như so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hoá.... để giải quyết vấn đề, từ đó sẽ giúp giải quyết, giúp phát triển tư duy và sáng tạo, óc tưởng tượng, tính độc lập trong suy nghĩ. Vận dụng tốt cho quá trình làm bài thi 2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Là giáo viên dạy môn học Vật lí, sau hơn 10 năm dạy học, luyện cho học sinh tốt nghiệp, vào các trường Đại học, cao đẳng nay là kì thi Trung học phổ thông Quốc gia và qua trao đổi với đồng nghiệp cũng như tìm hiểu thực tế học sinh qua các kì thi, tôi nhận thấy, trong quá trình giải đề thi, nói chung đối với tất cả các đối tượng học sinh, ngay cả đối với những học sinh có học lực khá và giỏi thì quá trình làm bài thi trắc nghiệm khách quan hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn như: Sự nắm bắt, hiểu về cấu trúc đề thi chưa tốt, quá trình làm bài còn chưa ưu tiên cho các câu dễ trước, Quá trình học tập chưa đi vào trọng tâm, phù hợp với năng lực của bản thân. Trong quá trình làm bài còn mắc nhiều lỗi thông thường như: Vội, nhầm, thiếu tự tin, hoang mang.... Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề Để nâng cao năng lực làm bài thi trắc nghiệm khách quan đặc biệt với bộ môn Vật lí tôi đưa ra giải pháp: + Phân tích cho học sinh hiểu về cấu trúc của đề thi: Số lượng câu hỏi, số lượng câu nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vị trí của chúng trong đề thi THPT Quốc gia. + Phân tích sự phân bổ số lượng câu cho từng chuyên đề trong bộ môn Vật lí. + Tùy vào năng lực, đối tượng học sinh mà hướng dẫn học sinh học theo từng phần của từng chuyên đề tùy theo phổ điểm của từng phần trong đề thi. + Hướng dẫn tiến trình làm bài. + Hướng dẫn cách bố trí thời gian khi làm bài. + Kiểm tra, đánh giá thông qua các bài kiểm tra. Rút kinh nghiệm. Sau đây là tiến trình hướng dẫn cho học sinh 2.3.1. Phân tích cấu trúc đề thi môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia - Từ năm học 2016 – 2017. Đề thi môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia có số câu hỏi là: 40 Thời gian làm bài là: 50 phút. - Để đảm bảo vừa xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh vào các trường Đại học, Cao đẳng thì đề thi yêu cầu phải có 4 mức độ: Nhận biết: Yêu cầu học sinh nhắc lại, mô tả đúng kiến thức, kĩ năng đã học hay nói cách khác. Học sinh nhớ các khái niệm cơ bản, có thể nêu lên hoặc nhận ra chúng khi được yêu cầu trong chương trình chuẩn kiến thức kĩ năng. Thời gian làm loại này không quá 30 giây. Loại này chỉ cần một thao tác tư duy. Ví dụ: Hiện tượng quang điện là hiện tượng ánh sáng làm bật các A. êlectron ra khỏi mặt kim loại. B. ion dương ra khỏi mặt kim loại. C. prôtôn ra khỏi mặt kim loại. D. nơtrôn ra khỏi mặt kim loại. Thông hiểu: Yêu cầu học sinh phải diễn đạt đúng kiến thức hoặc mô tả đúng kĩ năng đă học bằng ngôn ngữ riêng của mình, có thêm các hoạt động phân tích, giải thích, so sánh, áp dụng trực tiếp kiến thức, kĩ năng đã biết để giải quyết các tình huống, vấn đề trong học tập hay là: Hiểu các khái niệm cơ bản có thể vận dụng chúng, được thể hiện tương tự như bài giảng của GV hoặc sách giáo khoa hoặc nhận ra mối liên hệ, giải thích , minh họa nhận ra các mối liên hệ giữa các hiện tượng sự vật trong chương trình SGK. Thời gian làm loại này không quá 1 phút. Loại này chỉ cần thực hiện 2 -3 thao tác tư duy. Ví dụ: CLLX nằm ngang dao động điều hòa, tại li độ 4cm lực kéo về có giá trị độ lớn 2N. Độ cứng của lò xò là A. 50N/m. B. – 50 N/m. C. 0,08 N/m. D. – 0,08 N/m. Vận dụng: Yêu cầu học sinh phải kết nối và sắp xếp lại các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết thành công tình huống, vấn đề tương tự tình huống vấn đề đã học hay là: Hiểu được các khái niệm ở cấp độ cao hơn, tạo ra được liên kết gữa các khái niệm cơ bản và vận dụng tổ chức lại các thông tin đã được trình bày giống với bài giảng của GV hoặc sách giáo khoa. Giải quyết một bài toán vào các tình huống cụ thể trong chuẩn kiến thức kĩ năng. Thời gian làm loại này khoảng 2 -3 phút. Loại này chỉ cần thực hiện 3 -4 thao tác tư duy. Ví dụ: Con lắc lò xo gồm vật nặng có khối lượng 200g, lò xo có độ cứng 100N/m, dao động điều hòa theo phương nằm ngang trên quỹ đạo thẳng có chiều dài 8cm. Cơ năng của con lắc có giá trị A. 0,08 J. B. 800 J. C. 0,32J. D. 3200 J. Vận dụng cao: Yêu cầu học sinh vận dụng các kiến thức, kĩ năng để giải quyết các tình huống, vấn đề mới, không giống với những tình huống, vấn đề đã được hướng dẫn. Đưa ra những phản hồi hợp lí trước một tình huống, vấn đề mới trong học tập hoặc trong cuộc sống hay là: Sử dụng các kiên thức của môn học để giải quyết các vấn đề mới khác với những điều đã học. Giải quyết các nhiệm vụ gặp trong thực tế . Thời gian làm loại này trên 4 phút. Loại này cần thực hiện từ 4 thao tác tư duy trở lên. Ví dụ: Vật m = 250g gắn vào một đầu của lò xo treo thẳng đứng k = 100N/m. Từ vị trí cân bằng kéo vật m để lò xo dãn 5,5cm rồi truyền vận tốc có độ lớn 80cm/s hướng về vị trí cân bằng. Độ lớn lực đàn hồi của lò xo khi vật lần đầu tiên có vận tốc bằng nửa vận tốc cực đại là A. 0 N. B. 4.33 N. C. 6,83 N. D. 1,83 N. - Sự phân bổ số lượng câu ở các mức độ trong đề thi trắc nghiệm khách quan: + Mức độ nhận biết và thông hiểu chủ yếu dùng cho xét tốt nghiệp THPT nên nó chiếm 60% với 24 câu và được sắp xếp từ câu 1 đến câu 24. + Mức vận dụng thấp khoảng từ 25% - 30% từ 10 đến 12 câu được sắp xếp từ câu 25 trở đi + Vận dụng cao từ 10% - 15% số câu từ 4 – 6 được đặt ở cuối đề thi Như vậy trong đề thi trắc nghiệm khách quan các câu hỏi được đặt theo thứ tự từ dễ đến khó. - Sự phân bổ phương án đúng trong đề thi Để đảm bảo tính thống nhất và tránh tình trạng chọn một phương án mà đạt điểm số cao thì một đề thi trắc nghiệm khách quan phải có phương án đúng được chia đều cho 4 lựa chọn A, B, C, D. Điều này được thấy rõ trong từng kì thi vào các trường Đại hoc, Cao đẳng và THPT Quốc gia năm 2016 như sau: A B C D Năm 2010 12 14 12 12 Năm 2011 13 12 13 12 Năm 2012 13 13 12 12 Năm 2013 12 12 13 13 Năm 2014 12 12 14 12 Năm 2015 12 14 12 12 Năm 2016 12 12 14 12 Bảng thống kê trên chỉ đúng cho một mã đề. Tuy nhiên qua đó chúng ta thấy các phương án đúng được chia đều tỷ lệ gần như là 25% 2.3.2. Phân tích sự phân bổ số lượng câu cho từng chuyên đề trong bộ môn Vật lí. Nội dung đề thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia năm 2017 nằm hoàn toàn trong chương trình Vật lí lớp 12. Và được cụ thể qua 7 chuyên đề chính. Qua phân tích đề thi các năm trước năm 2016 thì chúng ta có thể thấy rất cụ thể số lượng câu được phân bổ theo các chuyên đề là như sau: TT Chuyên đề Số lượng câu 1 Dao động cơ học 8 – 9 2 Sóng cơ học 5 – 6 3 Điện xoay chiều 10 – 12 4 Sóng điện từ 4 – 5 5 Sóng ánh sáng 6 – 7 6 Lượng tử ánh sáng 6 – 7 7 Vật lí hạt nhân 6 – 7 8 Mở rộng 1 Tuy nhiên ở năm 2017 bài thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia có sự thay đổi. Bài thi chỉ còn 40 câu và thời gian làm bài là 50 phút. Qua phân tích 3 đề thi minh họa của môn vật lí do Bộ giáo dục đưa ra trong thời gian vừa qua chúng ta củng dề nhận thấy sự phân bổ lại như sau: TT Chuyên đề Số lượng câu 1 Dao động cơ học 6 – 7 2 Sóng cơ học 5 3 Điện xoay chiều 8 – 9 4 Sóng điện từ 3 5 Sóng ánh sáng 5 - 6 6 Lượng tử ánh sáng 5 - 6 7 Vật lí hạt nhân 5 - 6 8 Mở rộng 1 Trong đó ở mỗi chuyên đề các câu được phân bổ theo các mức độ như sau: Qua phân tích đề minh họa lần 3 của Bộ giáo dục ta có thể đưa ra thông kê tương đối như sau: TT Chuyên đề Nhận biết, thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao 1 Dao động cơ học 4 2 1 2 Sóng cơ học 3 1 1 3 Điện xoay chiều 4 2 2 4 Sóng điện từ 2 1 0 5 Sóng ánh sáng 4 1 0 6 Lượng tử ánh sáng 5 1 0 7 Vật lí hạt nhân 5 1 0 Sự phân bổ các câu vận dụng cao có thể thay đổi vào các chuyên đề khác hoặc nằm ở phân mở rộng. Năng lực Điểm số 10 5 0 2.3.3. Hướng dẫn học sinh lớp 12 cách học để nâng cao điểm số trong kì thi THPT Quốc gia. Qua phân tích cấu trúc đề thi và sự phân bổ số lượng câu hỏi cho các chuyên đề trong bộ môn Vật lí cho thấy để đạt được hiệu quả cao trong kì thi THPT Quốc gia cần phải: - Nắm vững toàn bộ kiến thức cơ bản chương trình môn Vật lí lớp 12. - Chuyên đề nào dễ học trước. Qua phân tích ở trên cho thấy các chuyên đề 4,5,6,7 đễ lấy điểm hơn nên ưu tiên học trước - Vì trong mỗi chuyên đề đều có số lượng câu dễ khá nhiều nên trong mỗi một chuyên đề phần nào dễ thì học trước. Giáo viên hướng dẫn phải chia các chuyên đề ra thành các dạng toán từ dễ đến khó và được chia theo 4 mức độ: Nhận biết, Thông hiêu, Vận dụng, Vận dụng cao. - Tùy thuộc vào năng lực và mục đích của từng học sinh mà học sinh có thể chọn các phần trong từng chuyên đề sao cho phù hợp với năng lực và mục đích của mình. Ví dụ: Đối với học sinh chỉ có nhu cầu xét tốt nghiệp chỉ cần học các phần thuộc mức độ Nhận biết và thông hiểu. Đối với học sinh muốn xét tuyển vào các trường Đại học nhưng do năng lực chỉ ở mức độ khá thì không nên tập trung nhiều vào các phần thuộc vận dụng cao. - Do trong đề thi có tới từ 15 -17 câu thuộc phần lí thuyết nên bắt buộc kiến thức cơ bản trong SGK lớp 12 là phải hiểu và phân tích, giải thích được các hiện tượng 2.3.4. Hướng dẫn học sinh tiến trình làm bài thi trắc nghiệm khách quan môn Vật lí trong kì thi THPT Quốc gia. Quá trình làm bài thi trắc nghiệm khách quan phải được chia ra làm nhiều bước: Bước 1: Làm các câu dễ trước, phân loại các câu có thể làm được và không thể làm được. Năm nay số lượng các câu này nằm ở 24 câu đầu. Học sinh làm đi làm lại trong 24 câu này vì đây là loạt câu dễ của đề thi nó chỉ dùng cho xét tốt nghiệp. Tùy thuộc vào mục đích cần lấy điểm số của từng học sinh mà thời gian phân bổ khác nhau: Nếu chỉ cần xét tốt nghiệp thì nên dành chủ yếu thời gian cho phần này. Nếu có nguyện vọng xét tuyển vào các trường Đại học thì thời gian dành chỉ từ 15 -20 phút. Yêu cầu phần này phải làm đúng và phải làm hết. Bước 2: Làm các câu khó: Chọn các câu của phần còn lại từ câu 25 đến câu 36 những câu nào làm được nhưng dự kiến làm hết ít thời gian làm trước ví dụ gặp phần điện xoay chiều phần này mà không có công thức tính nhanh thì để lại làm sau vì các câu thuộc phần điện xoay chiều thường tốn nhiều thời gian hơn và yêu cầu về toán học cũng cao hơn. Thời gian dành cho phần này từ 15 đến 20 phút. Tùy thuộc vào năng lực từng học sinh có thể tăng lượng thời gian. Trong loạt câu này câu nào không làm được để lại. Bước 3: Làm các câu khó lạ: Phần này chỉ danh cho học sinh muốn đạt từ điểm 9 trở lên, phần nay yêu cầu mức độ tư duy, phân tích, tổng hợp cao hơn rất nhiều. Bước 4: Thời gian khoảng 5 phút cuối cùng: Đoán mò các câu không làm được. Như phân tích ở trên số phương án đúng gần như được chia đều cho 4 phương án chọn. nên thống bài làm số phương án chọn cho các dáp án A, B, C, D phương án nào đã được chọn ít nhất thì các câu còn lại ta tô vào phương án này. Lưu ý không đoán mò trong các bước 1, 2, 3. 2.3.5. Khắc phục một số sai lầm thường gặp trong quá trình làm bài. Trong quá trình làm bài học sinh thường gặp một số sai lầm đáng tiếc để mất điểm vô lí như: Đọc không hết đề bài, nhầm về đơn vị, tính toán nhầm, định hướng giải sai lệch Để khắc phục được các vấn đề trên học sinh cần phải có: + Kiến thức phải đủ, phải chắc + Xử lí linh hoạt, nhạy bén + Đạt độ chính xác cao + Tự tin trong quá trình làm bài. Muốn được như vậy học sinh phải: + Nắm vững kiến thức môn Vật lí lớp 12 cơ bản + Làm bài thật nhiều để được va chạm với nhiều dạng toán cũng như xử lí số liệu. + Làm đề thật nhiều để căn chỉnh thời gian, tự tin trong làm bài. + Phải kĩ đề trước làm bài trả lời sai so với yêu cầu của đề bài. + Tính toán cẩn thận. Bài toán có nhiều biểu thức và số liệu phức tạp cần phải bấm máy hai lần độc lập. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Với việc hướng dẫn cho các em học sinh một số kĩ năng khi học và khi làm bài thi trắc nghiệm khách quan tôi nhận thấy các em cũng tư tin hơn khi học. Tùy từng năng lực cửa mỗi em mà các em cũng đã định hướng cho mình một cách học hợp lí, hiệu quả hơn, phát huy được tính linh hoạt, sáng tạo của mooic học sinh. Các em yên tâm, chủ động hơn trong việc tiếp nhận kiến thức, đồng thời giúp cho việc định hướng nghề nghiệp của của các em được rõ ràng, cụ thể hơn, động viên, khích lệ và giúp các em tiếp thu kiến thức một cách độc lập, tích cực và sáng tạo. Do đó học sinh hứng thú hơn, hiểu bài sâu sắc hơn, từ đó vận dụng linh hoạt và nâng cao. Qua đối chứng kiểm nghiệm bằng các bài test, các bài thi khảo sát, Đặc biệt qua kì thi THPT Quốc gia năm 2016 so sánh trên hai đơn vị lớp 12B1, 12B2 của trường THPT Yên Định 3. Trong đó lớp 12B1 là lớp được tôi trực tiếp hướng dẫn các em một số kĩ năng học và làm thi trắc nghiệm môn Vật lí thì thấy kết quả các em đạt được là cao hơn rất nhiều so với tập thể lớp 12B2 cụ thể: Lớp Sĩ số Điểm 8 Điểm 5 - 8 Điểm < 5 12B1 44 18 24 2 12B2 43 4 27 12 Trong năm học 2016 -2017 tôi lại kiểm nghiệm trên đơn vị lớp 12C7 của trường THPT Yên Định 3 qua hai bài thi đề thi là đề thi minh họa lần 1 và 3 do Bộ giáo dục và tạo đưa ra ở lần 1 các em chưa được định hướng kĩ năng học và làm bài thi kết quả: Lần Sĩ sô Điểm 8 % Điểm 5 - 8 % Điểm < 5 % 1 43 4 9.3 28 65.1 11 25.6 3 43 9 20.9 30 69.8 4 9.3 Qua trao đổi với đồng nghiệp trong những buổi sinh hoạt nhóm chuyên môn về kinh nghiệm nhỏ của bản thân, tôi đã được đồng nghiệp đánh giá và góp ý về đề tài nghiên cứu
Tài liệu đính kèm:
- skkn_huong_dan_hoc_sinh_lop_12_mot_so_ki_nang_hoc_va_lam_bai.doc