Hướng dẫn học sinh sử dụng phương pháp “chuẩn hóa số liệu” để giải nhanh các bài toán mạch rlc nối tiếp có tần số dòng điện thay đổi - Chương trình Vật lý 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH I
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
HƯỚNG DẪN HỌC SINH SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP “ CHUẨN HÓA SỐ LIỆU” ĐỂ GIẢI NHANH CÁC BÀI TOÁN MẠCH RLC NỐI TIẾP CÓ TẦN SỐ DÒNG ĐIỆN THAY ĐỔI - CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ 12 
 Người thực hiện: Trần Thị Hiếu 
 Chức vụ: Giáo viên
 SKKN thuộc môn: Vật lý
THANH HÓA, NĂM 2017
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
1
3. Đối tượng nghiên cứu
2
4. Phương pháp nghiên cứu
2
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
2
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
3
3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
3
 3.1. Mục tiêu
3
 3.2 Chuẩn bị 
4
 3.3. Tiến trình dạy - học
4
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
10
 4.1. Mục đích thực nghiệm
10
 4.2. Nội dung thực nghiệm
10
 4.3. Phương pháp thực nghiệm
10
 4.4. Kết quả thực nghiệm
11
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
13
2. Kiến nghị
14
I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Với hình thức thi trắc nghiệm như hiện nay, học sinh muốn đạt kết quả cao thì không những phải học tốt, hiểu sâu và rộng các nội dung trong chương trình mà còn phải có tốc độ làm bài nhanh. Trong môn vật lý lượng câu hỏi định lượng trong đề khá nhiều thì tốc độ giải toán quyết định lớn đến điểm thi của các em. Vì vậy việc tìm ra các phương pháp giải toán nhanh, gọn, đơn giản, dễ hiểu, dễ vận dụng vào giải các bài tập vật lý sẽ góp phần giúp học sinh đạt điểm số cao hơn trong các kì thi.
Trong nhiều năm giảng dạy vật lý 12 tôi nhận thấy có rất nhiều bài toán khó đặc biệt là phần điện xoay chiều thường được chọn làm câu chốt của đề thi trung học phổ thông quốc gia mà nếu biết cách giải và giải theo cách truyền thống thì cũng phải mất tới 5-7 phút mới xong, chưa kể vì tính toán phức tạp nên còn dễ nhầm lẫn. Vì vậy tôi luôn dành thời gian tìm kiếm trên các diễn đàn vật lý hoặc trao đổi với đồng nghiệp để thu thập các phương pháp giải mới nhanh, gọn, dễ hiểu và ít sai sót trong khi vận dụng, từ đó vận dụng vào việc giảng dạy của mình nhằm mang lại hiệu quả cao trong việc học và thi của học sinh.
Trong số các phương pháp mà tôi đã vận dụng thì tôi tâm đắc nhất với phương pháp “chuẩn hóa số liệu” do thầy Nguyễn Đình Yên nghiên cứu và đề xuất. Phương pháp này có thể vận dụng để giải nhiều bài tập vật lý ở các chương khác nhau một cách đơn giản và nhanh gọn. 
Trong chương điện xoay chiều vật lý 12 có rất nhiều bài toán khó đặc biệt bài toán về mạch RLC có tần số hoặc tần số góc của dòng điện thay đổi có cách giải dài và phức tạp, do vậy khi giảng dạy phần này tôi nhận thấy có nhiều học sinh khá chán nản, và hầu như chỉ có vài em học tốt thì mới cố gắng học nhưng cũng không mấy hứng thú.
Vấn đề đặt ra là cần có một cách giải mới các bài tập dạng này, cách giải phải dễ hiểu, dễ vận dụng, biến đổi toán học đơn giản và đặc biệt là rút gắn thời gian làm bài.
 Trước vấn đề đặt ra như trên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: “ Hướng dẫn học sinh sử dụng phương pháp “chuẩn hóa số liệu” để giải nhanh các bài toán mạch RLC nối tiếp có tần số dòng điện thay đổi – Chương trình vật lý 12” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm của mình nhằm tăng hứng thú và hiệu quả học tập môn vật lý ở học sinh khối 12.
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm cho bản thân một phương pháp dạy học thích hợp, hiệu quả để có thể tạo ra hứng thú học tập cho học sinh, lôi cuốn được nhiều học sinh tham gia giải các bài tập vật lý, từ đó các em nắm vững hơn các quy luật, hiện tượng trong vật lý và ngày càng yêu thích môn vật lý.
- Đặc biệt giúp học sinh có một phương pháp giải toán vật lý hiệu quả, rút ngắn thời gian làm bài để có thể đạt kết quả cao nhất trong các kì thi, đặc biệt là kì thi trung học phổ thông quốc gia sắp tới.
3. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh khối 12 trường THPT Yên Đinh I trước và sau khi thực nghiệm đề tài.
4. Phương pháp nghiên cứu
 Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã sử dụng các phương pháp sau: 
- Phương pháp trao đổi, thảo luận: Giáo viên thực hiện đề tài tiến hành trao đổi, thảo luận với các giáo viên khác trong nhóm bộ môn từ đó rút kinh nghiệm để hoàn thiện đề tài.
- Phương pháp thực nghiệm: Giáo viên thực hiện đề tài tiến hành dạy thử nghiệm theo phương pháp đã nghiên cứu trong đề tài.
- Phương pháp điều tra: Giáo viên thực hiện đề tài ra các bài tập áp dụng để kiểm tra kết quả tiếp thu và vận dụng phương pháp đã nêu trong đề tài.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm 
Trước hết, vật lý là một môn khoa học giúp học sinh nắm được quy luật vận động của thế giới vật chất và bài tập vật lý giúp học sinh hiểu rõ những quy luật ấy, biết phân tích và vận dụng những quy luật ấy vào thực tiễn. Trong quá trình giải quyết các tình huống cụ thể do các bài tập vật lý đặt ra, học sinh phải sử dụng các thao tác tư duy như phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa, trừu tượng hóa để giải quyết vấn đề, do đó tư duy của học sinh có điều kiện để phát triển.[3] 
Tuy nhiên với hình thức thi trắc nghiệm như hiện nay thì áp lực về thời gian làm bài là rất lớn. Trong khi đó có rất nhiều các tài liệu về các công thức giải nhanh mà học sinh được tiếp cận, nên có nhiều học sinh lựa chọn cách học thuộc lòng công thức giải nhanh để khi làm bài chỉ cần thay số vào công thức đó và nhấn máy tính là có kết quả. Cách thức này cũng chỉ hiệu quả với những bài toán theo đúng khuôn mẫu của một dạng bài cụ thể, không thể vận dụng cho nhiều bài toán khác nhau, chưa kể khi vào phòng thi các em quên công thức hoặc nhớ sai công thức dẫn đến không làm được bài. Vì vậy các em cần có những phương pháp làm bài dễ hiểu, ngắn gọn, dễ vận dụng, và có hướng phát triển tư duy hơn.
 	 Phương pháp “ chuẩn hóa số liệu” là cách gọi do các thầy có tên tuổi trong làng luyện thi vật lý đề xuất. Về bản chất toán học phương pháp này không phải hoàn toàn mới, đặc biệt đối với các em học sinh có kĩ năng toán học tốt, nhưng học sinh chưa biết cách khái quát vấn đề và đơn giản hóa vấn đề. 
Dựa trên việc lập tỉ lệ giữa các đại lượng vật lý (thông thường là các đại lượng cùng đơn vị), theo đó đại lượng này sẽ tỉ lệ với đại lượng kia theo một tham số k nào đó. Vì vậy ta có thể tiến hành chuẩn hóa đại lượng này theo đại lượng kia và ngược lại. Nó giống như “ tự chọn lượng chất” trong hóa học. [2] 
Để dễ hiểu hơn ta có thể xét ví dụ sau:
 Tính A= , biết b = 2a, a=2c
Thay vì việc thay b và c theo a vào biểu thức A rồi rút gọn a ở tử và mẫu giống như lâu nay ta vẫn làm để tính A thì ta có thể giải theo phương pháp chuẩn hóa như sau:
Chọn c = 1 a = 2, b = 4. Thay vào biểu thức của A ta được:
A = 
Cách làm trên rất tường minh, dễ thực hiện, ít nhầm lẫn và cho kết quả chính xác trong thời gian ngắn. 	
Vì vậy khi đề ra cho tỷ lệ giữa các đại lượng cùng đơn vị, hoặc biểu thức liên hệ giữa các đại lượng ấy với nhau, hoặc biểu hiện rõ trong công thức cần dùng để tính toán chứa tỷ số của các đại lượng cùng đơn vị. Ta có thể chọn đại lượng chuẩn hóa rồi mới bắt đầu tính toán (tức là ta chọn một đại lượng bằng 1- thường là chọn đại lượng nhỏ nhất, hoặc đại lượng mà nó bằng một đại lượng khác trong dữ kiện của đề bài). Các đại lượng khác được biểu diễn theo “đại lương chuẩn hóa” này.
Các bài toán về mạch RLC nối tiếp trong đó dòng điện có tần số thay đổi có rất nhiều bài liên quan đến tỷ lệ giữa các đại lượng cùng đơn vị, khi đó ta lựa chọn phương pháp “chuẩn hóa số liệu” là vô cùng hợp lí.
2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
- Trong quá trình giảng dạy và ôn luyện vật lý 12 tôi nhận thấy có nhiều bài tập về mạch RLC nối tiếp trong đó dòng điện có tần số hay tần số góc thay đổi mà giải theo phương pháp đại số truyền thống thì rất phức tạp, nhiều ẩn số, rườm rà, mất nhiều thời gian.
- Nhiều học sinh ngại làm dạng bài tập nói trên và khi kiểm tra hoặc thi thử các em thường bỏ qua loại bài này hoặc khoanh bừa.
- Khi ôn luyện cho học sinh ở phần sóng âm tôi đã hướng dẫn phương pháp “ chuẩn hóa số liệu” và được các em rất hứng thú, tiếp nhận tốt, đa số biết vận dụng một cách thành thạo.
3. Giải pháp và tổ chức thực hiện
 Để giải quyết thực trạng trên tôi đã lựa chọn chủ đề: “Sử dụng phương pháp “chuẩn hóa số liệu” để giải bài tập về mạch RLC nối tiếp có tần số dòng điện thay đổi” vào giảng dạy trong thời lượng hai tiết học thêm ở chương “ Dòng điện xoay chiều – Vật lý 12”. 
	Dưới đây là đề xuất về giáo án của hai tiết dạy nói trên.
3.1. Mục tiêu:
	- Kiến thức 
+ Biết cách xác định dạng bài tập có thể sử dụng phương pháp “ chuẩn hóa số liệu”.
+ Nắm được các bước giải bài toán bằng phương pháp “ chuẩn hóa số liệu”.
+ Vận dụng được các kiến thức cơ bản phần điện xoay chiều vào giải toán. 
- Kĩ năng được hình thành và phát triển:
+ Nhận biết được các bài toán có thể sử dụng hiệu quả phương pháp nêu trên.
+ Giải được các bài tập về mạch RLC có dòng điện thay đổi tần số bằng phương pháp “ chuẩn hóa số liệu” một cách nhanh gọn và chính xác.
- Thái độ:
+ Học sinh hứng thú với bài học khi làm quen với phương pháp mới từ đó giúp các em thêm yêu thích môn vật lý.
+ Qua hoạt động nhóm các em hiểu nhau hơn, đoàn kết hơn.
3.2. Chuẩn bị:
	- Giáo viên
+ Nghiên cứu tài liệu về phương pháp “chuẩn hóa số liệu”.
+ Nghiên cứu các dạng bài tập về mạch RLC nối tiếp có tần số dòng điện thay đổi.
	- Học sinh
+ Xem lại cách giải bài tập phần sóng âm bằng phương pháp “chuẩn hóa số liệu”.
+ Ôn lại các kiến thức cơ bản về mạch RLC nối tiếp, công thức tính công suất, hệ số công suất.
3.3. Tổ chức hoạt động dạy học:
 Tiết 1
Hoạt động 1: Giới thiệu vào bài và kiểm tra bài cũ (7 phút)
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Giới thiệu: Các em đã được biết đến phương pháp “ chuẩn hóa số liệu” khi học phần sóng âm. Đây là một phương pháp khá hay và dễ vận dụng, đặc biệt rút ngắn thời gian làm bài đúng không nào? Hôm nay cô sẽ tiếp tục giới thiệu với các em một ứng dụng khác của phương pháp này, đó là vận dụng vào giải bài tập về mạch RLC nối tiếp có tần số hoặc tần số góc của dòng điện thay đổi.
- Hỏi: Có em nào nhớ để giải bài toán phần sóng âm theo phương pháp “chuẩn hóa số liệu” thì ta phải làm những bước cơ bản nào?
- Đúng vậy. 
 Còn đối với bài tập về mạch RLC nối tiếp có tần số hoặc tần số góc của dòng điện thay đổi thì ta sẽ làm thế nào? Để dễ hình dung sau đây ta sẽ xét một vài ví dụ cụ thể.
- Nghe giảng.
- Trả lời:
+ Chọn đại lượng chuẩn hóa (Lấy bằng 1)
+ Tính giá trị của các đại lượng khác theo đại lượng chuẩn hóa.
+ Thay giá trị của các đại lượng trên vào công thức để tính toán.
Hoạt động 2: Giải bài tập mẫu (38 phút)
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
- Ghi đề bài lên bảng.
- Yêu cầu học sinh giải bài này theo phương pháp đại số thông thường.
- Gọi một học sinh lên bảng trình bày.
-Ta thấy xuyên suốt bài toán là công thức tính , là tỉ số của các đại lượng cùng đơn vị. Đặc biệt các em quan sát công thức sau khi thay R, ta rút gọn a ở cả tử và mẫu. Vậy để bài toán trở nên đơn giản ngay từ đầu ta hãy chọn a = 1, tức là ta sử dụng phương pháp “ chuẩn hóa số liệu” .
- Ta sẽ giải lại bài toán trên theo phương pháp “chuẩn hóa số liệu” . 
- Giáo viên vừa trình bày vừa giảng.
- Cô vừa trình bày cách giải theo phương pháp “chuẩn hóa số liệu”. Các em có nhận xét gì về cách giải trên?
- Đúng vậy đó là ưu điểm của phương pháp này. Sau đây ta làm thêm một vài ví dụ nữa để các em làm quen với phương pháp giải mới này.
- Ghi đề bài ví dụ 2
- Hỏi: Các công thức cần sử dụng trong bài này là gì?
- Ta thấy các công thức này đều là tỉ số của các đại lượng cùng đơn vị nên ta có 
thể sử dụng phương pháp “chuẩn hóa số liệu”.
- Hỏi: Ta nên chọn đại lượng nào bằng 1?
- Đúng vậy vì f1 nhỏ nhất nên ZL1 nhỏ nhất, ta nên chọn 
- Tuy nhiên ở bài này ZL1 không bằng ZC1. Nên ta chọn ZC1= a.
- Với những gợi ý như trên các em hãy giải bài toán này bằng phương pháp “chuẩn hóa số liệu” cho cô?
- Gọi đại diện học sinh lên bảng trình bày.
- Gọi học sinh khác nhận xét bài.
- Nhận xét và hoàn thiện bài làm của học sinh.
- Ghi đề bài ví dụ 3 lên bảng.
- Hỏi: Tương tự như hai bài trên một em hãy xác định công thức liên hệ xuyên suốt bài toán và đại lượng chuẩn hóa ở bài này cho cô?
- Phân 4 nhóm học sinh và yêu cầu các nhóm viết lời giải vào giấy khổ lớn.
- Yêu cầu các nhóm cử đại diện mang sản phẩm gắn lên bảng.
- Yêu cầu các nhóm quan sát và nhận xét bài làm của nhóm khác
- Nhận xét và đưa ra lời giải hoàn thiện.
- Ghi đề bài vào vở.
- Giải bài toán theo yêu cầu của giáo viên.
- Đại diện học sinh lên bảng trình bày.
- Nghe giảng.
- Theo dõi lời giải của giáo viên
- Nhận xét: 
+ Biến đổi toán học đơn giản, dễ hực hiện, ít nhầm lẫn.
+ Gắn gọn hơn phương pháp thông thường.
- Ghi đề bài .
-Trả lời:
Công thức P, Pmax, .
-Trả lời:
Chọn 
- Cả lớp tự làm bài.
- Đại diện lên trình bày, các thành viên còn lại theo dõi lời giải của bạn để rút ra nhận xét.
- Nhận xét bài làm của bạn.
- Ghi đề bài.
- Trả lời: Công thức liên hệ là biểu thức của I và ta chọn là Zc1= 1.
- Tự lực làm việc theo nhóm.
- Đại diện nhóm gắn sản phẩm lên bảng.
- Đọc và nhận xét bài làm của nhóm khác.
1. Một số ví dụ: 
Ví dụ 1: Đặt vào một đoạn mạch RLC không phân nhánh một nguồn điện xoay chiếu có tần số thay đổi được. Ở tần số f1 = 60 Hz thì hệ số công suất bằng 1, ở tần số f2 = 120 Hz thì hệ số công suất là . Ở tần số f3 = 90 Hz thì hệ số công suất là bao nhiêu? [1]
Bài giải: 
Cách 1:
+ f=f1=60 Hz: 
+ f = f2= 120 Hz = 2f1 
+f = f3=90Hz =1,5f1
Cách 2:
Vì ở tần số f1 hệ số công suất bằng 1 nên và ta chọn bằng 1.
Ta có bảng chuẩn hóa như sau:
f(Hz)
ZL
ZC
f1=60
1
1
f2=120
2
0,5
f3=90
1,5
2/3
Từ (*) ta tìm được R = 1,5. Thay vào biểu thức của ta được: .
Ví dụ 2: Cho mạch điện xoay chiều gồm R,C,L mắc nối tiếp. Tần số của điện áp thay đổi được. Khi tần số là f1 và 4f1 công suất trong mạch như nhau và bằng 80% công suất cực đại mà mạch có thể đạt được. Khi f = 3f1 thì hệ số công suất là bao nhiêu?[2] 
Bài giải:
Ta có bảng chuẩn hóa:
f
ZL
ZC
f1
1
a
f2=4f1
4
a/4
f3=3f1
3
a/3
Theo giả thiết : P1 = P2 = 0,8 Pmax
Từ P1= P2 
Từ P1= 0,8Pmax
Thay a = 4 và R = 6 vào biểu thức của ta được .
Ví dụ 3:
Đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi, tần số f thay đổi được vào hai đầu đoạn mạch R,C mắc nối tiếp. Khi tần số là f1 hoặc f2 = 3f1 thì cường độ hiệu dụng qua mạch tương ứng là I1 và I2 với I2 =I1. Khi tần số là . Tìm ?[1]
Bài giải:
Ta có bảng chuẩn hóa
f
ZC
Cường độ hiệu dụng
f1
1
f2=3f1
1/3
Theo giả thiết: I2=I1 
Vậy: 
Tiết 2
Hoạt động 3: Khái quát lại các bước giải bài tập về mạch RLC nối tiếp có tần số dòng điện thay đổi theo phương pháp “chuẩn hóa số liệu”(15 phút)
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
- Hỏi: Sau khi giải các bài tập trên các em hãy:
 + Nêu cách nhận biết loại bài toán có thể giải bằng phương pháp “chuẩn hóa số liệu”.
+ Nêu các bước chung nhất cần thực hiện khi giải loại bài này bằng phương pháp “chuẩn hóa số liệu”?
- Gọi học sinh khác nhận xét.
- Nhận xét và khái quát lại vấn đề và ghi bảng.
- Trả lời: 
+ Cách nhận biết: Bài toán có tần số hoặc tần số góc thay đổi qua nhiều giá trị và các công thức liên hệ trong bài toán là tỷ lệ của các đại lượng cùng đơn vị 
+ Các bước giải:
1. Lập bảng chuẩn hóa.
2. Xác định các công thức liên hệ trong bài toán.
3. Chọn đại lượng bằng 1.
- Nhận xét câu trả lời của bạn.
- Nghe giảng và ghi bài.
2. Nhận dạng bài toán:
 - Đề cho tần số hoặc tần số góc thay đổi qua nhiều giá trị .
- Công thức liên hệ xuyên suốt bài toán là tỷ số của các đại lượng cùng đơn vị.
3. Các bước giải :
- Bước 1: Xác định các công thức liên hệ (thường là tỷ số giữa các đại lượng cùng đơn vị).
- Bước 2: Chọn đại lượng chuẩn hóa ( chọn đại lượng bằng 1).
- Bước 3: Lập bảng chuẩn hóa.
- Bước 4: Từ giả thiết của bài toán thiết lập các phương trình liên hệ rồi giải để tìm nghiệm.
Hoạt động 4: Cho học sinh luyện tập qua bài tập trắc nghiệm (25 phút)
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Nội dung
- Sau đây các em hãy rèn luyện kỹ năng làm bài của mình thông qua hệ thống các bài tập trong phiếu học tập mà cô sẽ hát cho các em.
- Phân nhóm và phát phiếu học tập cho học sinh.
- Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân, sau đó với thảo luận theo nhóm đã phân.
- Hết thời gian làm bài giáo viên đọc đáp án cho các nhóm đối chiếu:
+ Câu 1: D
+ Câu 2: C
+ Câu 3: B
+ Câu 4: B
- Nếu có nhóm A nào đó làm sai câu thứ n còn nhóm B thì làm đúng. Giáo viên sẽ yêu cầu các thành viên của nhóm B sang hướng dẫn cho nhóm A.
- Nếu có câu nào đó tất cả các nhóm đều sai thì giáo viên sẽ hướng dẫn chung cho cả lớp cách làm.
- Yêu cầu mỗi học sinh về nhà trình bày lời giải chi tiết vào vở.
- Làm việc theo yêu cầu của giáo viên.
- Đối chiếu đáp án.
- Hoạt động theo yêu cầu của giáo viên.
- Ghi nhớ nhiệm vụ.
Nội dung của phiếu học tập số 1: Ở phần phụ lục
Hoạt động 5: Củng cố và giao nhiệm vụ về nhà (5 phút)
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại cách cách nhận biết dạng bài và các bước làm bài.
- Phát phiếu học tập số 2 cho học sinh (Nội dung phiếu bài tập ở phần phụ lục) và yêu cầu về nhà các em trình bày vắn tắt lời giải vào vở.
- Giới thiệu cho học sinh về tham khảo thêm một số bài trong cuốn “ Tuyển chọn các bài toán hay, lạ, khó môn vật lý” của Chu Văn Biên
- Nghe giảng.
- Nhận phiếu bài tập và ghi nhớ nhiệm vụ.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm: 
Tôi đã tiến hành thực nghiệm để kiểm tra hiệu quả của đề tài và thu nhận được các kết quả như sau:
4.1 Mục đích thực nghiệm
Thực nghiệm sư phạm được tiến hành nhằm kiểm tra tính đúng đắn và khẳng định tính khả thi của đề tài.
4.2. Nội dung thực nghiệm
Soạn, giảng hai tiết học thêm phần điện xoay chiều – sử dụng phương pháp chuẩn hóa số liệu để giải các bài tập về mạch RLC có tần số dòng điện thay đổi.
4.3. Phương pháp thực nghiệm
 Việc thực nghiệm sư phạm được tiến hành vào năm học 2016-2017 tại trường THPT Yên Định I: Chọn các lớp 12A2, 12A4 tiến hành thực nghiệm đề tài và lớp đối chứng 12A3, 12A5 giảng dạy theo phương pháp truyền thống (khả năng tiếp thu của lớp 12A2 tương đương với lớp 12A3, của lớp 12A4 tương đương với lớp 12A5).
Ban
Lớp thực nghiệm
Lớp đối chứng
Tên lớp
Sĩ số
Tên lớp
Sĩ số
Tự nhiên
12A2
44
12A3
44
12A4
42
12A5
41
- Trong quá trình giảng dạy, tôi theo dõi, đánh giá về mức độ hứng thú, tập trung và khả năng vận dụng kiến thức mới của học sinh.
- Kết thúc thực nghiệm, tiến hành phân tích, xử lý kết quả từ các mẫu báo cáo bằng phương pháp toán học.
4.4. Kết quả thực nghiệm
a. Kết quả điểm bài kiểm tra 
Bảng số liệu 
Ban
Lớp
Sĩ số
Kết quả điểm bài kiểm tra
Trung bình
Khá
Giỏi
SL
%
SL
%
SL
%
Tự nhiên
Thực nghiệm
44
7
15.9
25
56.8
12
27.3
Đối chứng
44
24
54.5
17
38.7
3
6.8
Thực nghiệm
42
10
23.8
26
61.9
6
14.3
Đối chứng
41
29
70.7
11
26.9
1
2.4
Tổng
Thực nghiệm
86
17
19.8
51
59.3
18
20.9
Đối chứng
85
53
62.4
28
32.9
4
4.7
Biểu đồ thể hiện kết quả đánh giá của bài kiểm tra
Quan sát bảng và biểu đồ trên ta thấy, kết quả điểm bài kiểm tra của lớp thực nghiệm cao hơn hẳn so với lớp đối chứng. 
b. Hứng thú học tập của học sinh
	 Bảng số liệu
Ban
Lớp
Sĩ số
Mức độ hứng thú (%)
Rất hứng thú
Hứng thú
Bình thường
Không hứng thú
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Tự nhiên
Thực nghiệm
44
20
45.5
20
45.5
4
9
0
0
Đối chứng
44
2
4.5
13
29.5
20
45.5
9
20.5
Thực nghiệm
42
15
35.7
22
52.4
5
11.9
0
0
Đối chứng
41
0
0
15
36.6
18
43.9
8
19.5
Tổng
Thực nghiệm
86
35
40.7
42
48.8
9
10.5
0
0
Đối chứng
85
2
2.4
28
32.9
38
44.7
17
20
	Biểu đồ kết quả kiểm tra mức độ hứng thú của học sinh
*Qua quá trình phân tích kết quả thực nghiệm cho thấy:
- Kết quả học tập của học sinh ở lớp thực nghiệm cao hơn so với lớp đối chứng. Cu thể là tỷ lệ học sinh đạt kết quả loại khá, giỏi ở lớp thực nghiệm là cao hơn hẳn.
- Mức độ nắm vững tri thức, kỹ năng của học sinh lớp thực nghiệm cũng cao hơn lớp đối chứng. Điều này thể hiện ở lớp thực nghiệm học sinh hiểu bài một cách chắc chắn, nắm được bản chất củ